18

犹大王希西家

(代下29.1-2;30.1)

1以拉的儿子以色列何细亚第三年,犹大亚哈斯的儿子希西家登基。 2他登基的时候年二十五岁,在耶路撒冷作王二十九年。他母亲名叫亚比,是撒迦利雅的女儿。 3希西家行耶和华眼中看为正的事,效法他祖先大卫一切所行的。 4他废去丘坛,毁坏柱像,砍下亚舍拉,打碎摩西所造的铜蛇,因为到那时以色列人仍向铜蛇烧香。人叫铜蛇为尼忽士但 5希西家倚靠耶和华-以色列的上帝,在他之前和在他之后的犹大列王中没有一个像他一样的。 6因为他紧紧跟随耶和华,谨守耶和华所吩咐摩西的诫命,总不离开。 7耶和华与他同在,他无论往何处去尽都亨通。他背叛亚述王,不服事他。 8希西家攻击非利士人,直到迦萨,以及所属的领土,从瞭望楼到坚固城。
9希西家王第四年,也就是以拉的儿子以色列何细亚第七年,亚述撒缦以色上来围困撒玛利亚 10过了三年,他们攻取了城。希西家第六年,以色列何细亚第九年,撒玛利亚被攻取了。 11亚述王把以色列人掳到亚述,安置在哈腊歌散哈博河边,以及玛代人的城镇。 12这是因为他们不听从耶和华-他们的上帝的话,违背了他的约;他们既不听从,也不遵行耶和华仆人摩西一切所吩咐的。

亚述威胁耶路撒冷

(代下32.1-19;赛36.1-22)

13希西家王十四年,亚述西拿基立上来攻击犹大的一切坚固的城,将城攻取。 14犹大希西家派人到拉吉亚述王那里,说:“我错了,求你撤退离开我;凡你罚我的,我必承当。”于是亚述王罚犹大希西家三百他连得银子,三十他连得金子。 15希西家把耶和华殿里和王宫府库里所有的银子都给了他。 16那时,犹大希西家将耶和华殿门上的金子和他自己包在柱子上的金子都刮下来,给了亚述王。 17亚述王从拉吉差遣元帅、太监长和将军率领大军前往耶路撒冷,到希西家王那里去。他们上来,到耶路撒冷。他们上来之后,站在上池的水沟旁,在往漂布地的大路上。 18他们呼叫王,希勒家的儿子以利亚敬宫廷总管,舍伯那书记和亚萨的儿子约亚史官就出来见他们。
19将军对他们说:“你们去告诉希西家,大王亚述王如此说:‘你倚靠什么,让你如此自信满满? 20你说,你有打仗的计谋和能力,我看不过是空话。你到底倚靠谁,竟敢背叛我呢? 21现在,看哪,你自己所倚靠的埃及是那断裂的苇杖,人若倚靠这杖,它就刺进他的手,穿透它。埃及王法老向所有倚靠他的人都是这样。 22你们若对我说:我们倚靠耶和华-我们的上帝,希西家岂不是将上帝的丘坛和祭坛废去,并且吩咐犹大耶路撒冷的人说:你们当在耶路撒冷这坛前敬拜吗? 23现在你与我主亚述王打赌,我给你两千匹马,看你能否派得出骑士来骑它们。 24若不然,怎能使我主臣仆中最小的一个军官转脸而逃呢?你难道要倚靠埃及的战车和骑兵吗? 25现在我上来攻击毁灭这地方,岂不是出于耶和华吗?耶和华吩咐我说,你上去攻击这地,毁灭它吧!’”
26希勒家的儿子以利亚敬舍伯那约亚对将军说:“求你用亚兰话对仆人说,因为我们听得懂;不要用犹大话对我们说,免得传到城墙上百姓的耳中。” 27将军对他们说:“我主差遣我来,岂是单对你和你的主人说这些话吗?不也是对这些坐在城墙上、要与你们一同吃自己粪、喝自己尿的人说的吗?”
28于是亚述将军站着,用犹大话大声喊着说:“你们当听大王亚述王的话, 29王如此说:‘你们不要被希西家欺哄了,因他不能救你们脱离我的手。 30不要听凭希西家说服你们倚靠耶和华,他说,耶和华必要拯救我们,这城必不交在亚述王的手中。’ 31你们不要听希西家的话!因亚述王如此说:‘你们要与我讲和,出来投降我,各人就可以吃自己葡萄树和无花果树的果子,喝自己井里的水, 32等我来领你们到一个地方,与你们本地一样,就是有五谷和新酒之地,有粮食和葡萄园之地,有橄榄树和蜂蜜之地,好使你们存活,不至于死。不要听希西家的话,因为他误导你们说:耶和华必拯救我们。 33列国的神明有哪一个曾救它本国脱离亚述王的手呢? 34哈马亚珥拔的神明在哪里呢?西法瓦音希拿以瓦的神明在哪里呢?它们曾救撒玛利亚脱离我的手吗? 35这些国的神明有谁曾救自己的国脱离我的手呢?难道耶和华能救耶路撒冷脱离我的手吗?’”
36百姓静默不言,一句不答,因为希西家王曾吩咐说:“不要回答他。” 37当下,希勒家的儿子以利亚敬宫廷总管、舍伯那书记和亚萨的儿子约亚史官,都撕裂衣服,来到希西家那里,将亚述将军的话告诉他。

18

Nau Y-Hêsêkia Chiă Uănh

1Tâm năm rơh pe Y-Hôsêa, kon buklâu Y-Êla, hađăch Israel, pôri Y-Hêsêkia, kon buklâu Y-Ahas, hađăch Yuda ntơm chiă uănh. 2Păng geh bar jê̆t ma prăm năm tơlah păng ntơm chiă uănh, jêh ri păng chiă uănh bar jê̆t na sĭn năm tâm bon Yêrusalem. Amoh mê̆ păng jêng H'Abi, kon bu ur Y-Sakari. 3Păng ƀư nau di ta năp măt Yêhôva, tĭng nâm lĕ nau Y-David, chô yau păng ƀư jêh. 4Păng sŏk lơi ntŭk prêh kalơ, mbang nchah lơi gâng kra, jêh ri kăl lơi rup brah Asêra. Păng nchah hăch rhên bêih (bih) kông Y-Môis ƀư jêh, yorlah nglĕ nôk nây phung ƀon lan Israel su ndơ ƀâu n'hôl ma ndơ nây. Bu ntơ rup bêih nây jêng Nêhustan. 5Y-Hêsêkia nsing ma Yêhôva Brah Ndu Israel, tât mâu geh nơm nâm bu păng tâm lĕ rngôch phung hađăch Yuda pakơi ma păng, mâu geh lĕ tâm phung hađăch lor panăp păng. 6Păng rŏng hâu ngăn ma Yêhôva, mâu dơi chalơi Păng ôh, ƀiălah djôt prăp lĕ nau vay Yêhôva hŏ ntăm jêh ma Y-Môis. 7Yêhôva gŭ ndrel păng. Mbah ntŭk păng hăn, păng geh nau dơi. Păng tâm rdâng dah hađăch Asiri, mâu pah kan ma păng đŏng ôh. 8Păng tâm lơh đah phung Philistin tât ta ƀon Gasa, jêh ri nkual neh jŭm ƀon păng, ntơm bơh ngih tŭm gak tât ma ƀon geh pôih nâp.

Nau Ƀon Samari Rlâm

9Tâm năm rơh puăn rnôk rô̆ hađăch Hêsêkia, jêng năm rơh pơh rnôk rô̆ Y-Hôsêa, kon buklâu Y-Êla, hađăch Israel, pôri Y-Salmanêser, hađăch Asiri văch hao ƀư ma ƀon Samari, jêh ri nchueng lơh ƀon nây. 10Lôch pe năm, păng sŏk ƀon nây; tâm năm rơh prao rnôk rô̆ Y-Hêsêkia, jêng năm rơh sĭn rnôk rô̆ Y-Hôsêa, hađăch Israel, bu sŏk ƀon Samari. 11Hađăch Asiri njŭn leo phung Israel ma n'gor bri Asiri, jêh ri dơm khân păng tâm ƀon Hala, jêh ri ta kơh dak krong Habôr n'gor Gôsan, jêh ri tâm ăp ƀon phung Mêdơ; 12yorlah khân păng mâu tông ôh bâr Yêhôva Brah Ndu khân păng; ƀiălah rlau nau Păng tâm rnglăp, mâu ŭch iăt, mâu tông lĕ rngôch nau Y-Môis, oh mon Yêhôva hŏ ntĭnh jêh.

Nau Y-Sênakêrip Lăp Ŭch Tâm Lơh

13Tâm năm jê̆t ma puăn rnôk rô̆ Hađăch-Hêsêkia; Y-Sênakêrip, hađăch Asiri văch hao ƀư ma lĕ rngôch ƀon geh pôih tâm n'gor Yuda, jêh ri sŏk ƀon nây. 14Y-Hêsêkia, hađăch Yuda njuăl bâr ngơi ma hađăch Asiri ta ƀon Lakis, lah: "Gâp ƀư tih jêh. Du hom tă bơh gâp; moh ndơ may dăn ta gâp, gâp mra anh" Hađăch Asiri riu bơh Y-Hêsêkia, hađăch Yuda pe rhiăng talâng prăk jêh ri pe rhiăng talâng miah. 15Y-Hêsêkia ăn ma păng lĕ rngôch miah geh tâm ngih Yêhôva jêh ri tâm jrô prăp drăp tâm ngih hađăch. 16Nôk nây Y-Hêsêkia, plơk miah bu ndop tâm mpông jêh ri meh mbong mpông ngih brah Yêhôva; Y-Hêsêkia hađăch Yuda nơm yơh mblum jêh ma miah jêh ri ăn ndơ nây ma hađăch Asiri. 17Hađăch Asiri prơh hăn Tartan, Rabsaris, jêh ri Rapsaka, ndrel ma phung tahan âk tă bơh ƀon Lakis tât ma hađăch Hêsêkia ta ƀon Yêrusalem. Tơlah khân păng tât ma Hađăch Hêsêkia ta ƀon Yêrusalem, khân păng gŭ nsrâng ta rmlông dak nglao palơ, rŏ trong toyh mir phung pih bok. 18Pônây, khân păng dăn nkoch bri ma hađăch, Y-Êliakim, kon buklâu Y-Hilkia, nơm chiă uănh ngih brah, Y-Sêpna kôranh chih sămƀŭt, jêh ri Y-Jôa kon buklâu Y-Asap, nơm kâp chih prăp nau tât, luh hăn ma khân păng.
19Rapsaka lah ma khân păng: "Lah hom ma Y-Hêsêkia, Pôaơ nau hađăch toyh, hađăch Asiri, lah: Ma mbu moh khân may nsing aơ? 20May mĭn jêng nau ngơi plĕch nây dơm jêh ri nau katang ma nau tâm lơh lĕ? Aƀaơ ma mbu may nsing kŏ tât may tâm rdâng đah gâp?
21Gâp saơ rah vah nau nây; May nsing ma n'gor bri Êjipt, nanê̆ nâm bu nsing ma tơm rpho lĕ pă (deh) jêh; yorlah mbu moh nsing ma păng, nanê̆ ngăn păng mra tôt rho lăp tâm ti. Tơlah mbu moh nsing ma Pharaôn, hađăch Êjipt, tâm ban pônây. 22Klăp lah khân may mra lah ma gâp pô aơ: "Hên nsing rnơm ma Yêhôva Brah Ndu hên." Ƀiălah mâu hĕ di jêng ndơ păng yơh ntŭk prêh kalơ jêh ri nơng Păng lĕ Y-Hêsêkia ƀư rai jêh, lah ma phung Yuda jêh ri ma ƀon Yêrusalem pô aơ: "Khân may yơk mbah ma kôranh Brah panăp nơng aơ lĕ?" 23Pôri, văch hom aƀaơ ri, ăn may ƀư nau tâm nkol đah kôranh gâp hađăch Asiri: gâp mra ăn ma may bar rbăn mlâm seh tơlah may dơi geh bunuyh ncho khân păng. 24Pônây mâm khân may dơi mprơh du huê kôranh tahan jê̆ lơn tâm phung oh mon kôranh gâp, tơlah khân may nsing ma n'gor bri Êjipt gay geh ndeh seh jêh ri phung ncho seh? 25Rlau ma nây, mâu hĕ di ndrel ma Yêhôva gâp văch tât jêh n'gor aơ, gay ƀư rai lơi păng? N'hêl nanê̆ Yêhôva hŏ lah jêh ma gâp pô aơ: Hăn hao hom lơh n'gor aơ, jêh ri ƀư rai păng."
26Y-Êliakim, kon buklâu Y-Hilkia, Y-Sêpna jêh ri Y-Jôa lah ma Rapsaka, "Hên dăn ma may ngơi hom ma phung oh mon may tâm nau ngơi Aram, yorlah hên gĭt vât nau nây. Lơi ngơi ma hên ma nau phung Yuda ngơi ôh lăp trôm tôr phung ƀon lan gŭ kalơ mpêr ƀon." 27Ƀiălah Rapsaka plơ̆ lah ma khân păng, "Di lĕ kôranh gâp hŏ prơh gâp hăn ăn ngơi nau aơ ma kôranh khân may jêh ri ma khân may? Păng mâu prơh gâp tât ma phung gŭ ta mpêr gay ma khân păng ndrel ma khân may sa ek jêh ri nhêt dak cho (dak chrach) păng nơm lĕ?"
28Pônây, Rapsaka dâk ta nây, ngơi nter huy ma nau ngơi phung Yuda, jêh ri lah: "Iăt hom nau hađăch Asiri, jêng hađăch toyh, ngơi! 29Hađăch lah pô aơ: 'Lơi ăn Y-Hêsêkia ndơm ôh khân may, yorlah păng mâu dơi tâm rklaih khân may bơh ti gâp ôh. 30Lơi ăn Y-Hêsêkia nsŭk khân may, ăn khân nsing ma Yêhôva lah, 'N'hêl nanê̆ Yêhôva mra tâm rklaih he; jêh ri bu mâu mra jao ôh ƀon aơ tâm ti hađăch Asiri.' 31Lơi ta iăt Y-Hêsêkia, yorlah hađăch Asiri lah jêh pô aơ: 'Ƀư hom nau đăp mpăn đah gâp, jêh ri luh du văch ran ma gâp. Pôri ăn nơm khân may mra sa play tă bơh tơm play kriăk ƀâu păng nơm, ăp nơm tă bơh tơm play rvi păng nơm, jêh ri ăp nơm nhêt dak tă bơh ndrâm ntu păng nơm; 32kŏ tât gâp văch jêh ri njŭn leo khân may du n'gor bri nâm bu bri khân may nơm, du n'gor bri geh ba jêh ri play kriăk ƀâu, du n'gor bri geh piăng let jêh ri đang play kriăk ƀâu, du n'gor bri geh tơm play ôlivơ jêh ri dak sŭt, gay ma khân may dơi gŭ rêh jêh ri mâu khĭt ôh. Lơi iăt ôh nau Y-Hêsêkia, tơlah păng nsŭk khân may, jêh ri lah: Yêhôva mra tâm rklaih he. 33Geh lĕ ƀa ƀă brah phung ntil mpôl bunuyh lĕ mâp tâm rklaih jêh bri păng bơh ti phung hađăch Asiri? 34Mbah ntŭk phung brah ƀon Hamat jêh ri ƀon Arpat? Mbah ntŭk phung brah ƀon Sêpharvam, ƀon Hêna, jêh ri n'gor Iva? Phung brah nây dơi tâm rklaih n'gor Samari bơh ti gâp lĕ? 35Tâm phung brah, lĕ rngôch bri dak, geh lĕ brah dơi rklaih n'gor khân păng dơi klaih tă bơh ti gâp lĕ? Yêhôva dơi rklaih Yêrusalem lĕ?
36Ƀiălah phung ƀon lan gŭ klêm, jêh ri mâu plơ̆ sĭt lah ma păng du tong ôh. Yorlah hađăch hŏ ntĭnh jêh. "Lơi plơ̆ lah ma păng ôh." 37Y-Êliakim, kon buklâu Y-Hilkia nơm chiă uănh ngih, Y-Sêpna, kôranh chih sămƀŭt, jêh ri Y-Jôa, kon buklâu Y-Asap, nơm kâp chih prăp nau tât, hăn ma Y-Hêsêkia ma bok ao khân păng lĕ nkhêk jêh, jêh ri nkoch bri ma păng nau Rapsaka ngơi.