18
犹大王希西家
（代下29．1－2；30．1）
1以拉的儿子以色列王何细亚第三年，犹大王亚哈斯的儿子希西家登基。
2他登基的时候年二十五岁，在耶路撒冷作王二十九年。他母亲名叫亚比，是撒迦利雅的女儿。
3希西家行耶和华眼中看为正的事，效法他祖先大卫一切所行的。
4他废去丘坛，毁坏柱像，砍下亚舍拉，打碎摩西所造的铜蛇，因为到那时以色列人仍向铜蛇烧香。人叫铜蛇为尼忽士但⚓。
5希西家倚靠耶和华－以色列的上帝，在他之前和在他之后的犹大列王中没有一个像他一样的。
6因为他紧紧跟随耶和华，谨守耶和华所吩咐摩西的诫命，总不离开。
7耶和华与他同在，他无论往何处去尽都亨通。他背叛亚述王，不服事他。
8希西家攻击非利士人，直到迦萨，以及所属的领土，从瞭望楼到坚固城。
9希西家王第四年，也就是以拉的儿子以色列王何细亚第七年，亚述王撒缦以色上来围困撒玛利亚。
10过了三年，他们攻取了城。希西家第六年，以色列王何细亚第九年，撒玛利亚被攻取了。
11亚述王把以色列人掳到亚述，安置在哈腊与歌散的哈博河边，以及玛代人的城镇。
12这是因为他们不听从耶和华－他们的上帝的话，违背了他的约；他们既不听从，也不遵行耶和华仆人摩西一切所吩咐的。
亚述威胁耶路撒冷
（代下32．1－19；赛36．1－22）
13希西家王十四年，亚述王西拿基立上来攻击犹大的一切坚固的城，将城攻取。
14犹大王希西家派人到拉吉，亚述王那里，说：“我错了，求你撤退离开我；凡你罚我的，我必承当。”于是亚述王罚犹大王希西家三百他连得银子，三十他连得金子。
15希西家把耶和华殿里和王宫府库里所有的银子都给了他。
16那时，犹大王希西家将耶和华殿门上的金子和他自己包在柱子上的金子都刮下来，给了亚述王。
17亚述王从拉吉差遣元帅⚓、太监长⚓和将军⚓率领大军前往耶路撒冷，到希西家王那里去。他们上来，到耶路撒冷。他们上来之后，站在上池的水沟旁，在往漂布地的大路上。
18他们呼叫王，希勒家的儿子以利亚敬宫廷总管，舍伯那书记和亚萨的儿子约亚史官就出来见他们。
19将军对他们说：“你们去告诉希西家，大王亚述王如此说：‘你倚靠什么，让你如此自信满满？
20你说，你有打仗的计谋和能力，我看不过是空话。你到底倚靠谁，竟敢背叛我呢？
21现在，看哪，你自己所倚靠的埃及是那断裂的苇杖，人若倚靠这杖，它就刺进他的手，穿透它。埃及王法老向所有倚靠他的人都是这样。
22你们若对我说：我们倚靠耶和华－我们的上帝，希西家岂不是将上帝的丘坛和祭坛废去，并且吩咐犹大和耶路撒冷的人说：你们当在耶路撒冷这坛前敬拜吗？
23现在你与我主亚述王打赌，我给你两千匹马，看你能否派得出骑士来骑它们。
24若不然，怎能使我主臣仆中最小的一个军官转脸而逃呢？你难道要倚靠埃及的战车和骑兵吗？
25现在我上来攻击毁灭这地方，岂不是出于耶和华吗？耶和华吩咐我说，你上去攻击这地，毁灭它吧！’”
26希勒家的儿子以利亚敬，舍伯那和约亚对将军说：“求你用亚兰话对仆人说，因为我们听得懂；不要用犹大话对我们说，免得传到城墙上百姓的耳中。”
27将军对他们说：“我主差遣我来，岂是单对你和你的主人说这些话吗？不也是对这些坐在城墙上、要与你们一同吃自己粪、喝自己尿的人说的吗？”
28于是亚述将军站着，用犹大话大声喊着说：“你们当听大王亚述王的话，
29王如此说：‘你们不要被希西家欺哄了，因他不能救你们脱离我的手。
30不要听凭希西家说服你们倚靠耶和华，他说，耶和华必要拯救我们，这城必不交在亚述王的手中。’
31你们不要听希西家的话！因亚述王如此说：‘你们要与我讲和，出来投降我，各人就可以吃自己葡萄树和无花果树的果子，喝自己井里的水，
32等我来领你们到一个地方，与你们本地一样，就是有五谷和新酒之地，有粮食和葡萄园之地，有橄榄树和蜂蜜之地，好使你们存活，不至于死。不要听希西家的话，因为他误导你们说：耶和华必拯救我们。
33列国的神明有哪一个曾救它本国脱离亚述王的手呢？
34哈马、亚珥拔的神明在哪里呢？西法瓦音、希拿、以瓦的神明在哪里呢？⚓它们曾救撒玛利亚脱离我的手吗？
35这些国的神明有谁曾救自己的国脱离我的手呢？难道耶和华能救耶路撒冷脱离我的手吗？’”
36百姓静默不言，一句不答，因为希西家王曾吩咐说：“不要回答他。”
37当下，希勒家的儿子以利亚敬宫廷总管、舍伯那书记和亚萨的儿子约亚史官，都撕裂衣服，来到希西家那里，将亚述将军的话告诉他。
18
Hê-sakia Cỡt Puo Yuda
1Tâng cumo pái Hô-sê con samiang E-lah cỡt puo cruang I-sarel, bữn Hê-sakia con samiang puo Ahat chỗn cỡt puo cruang Yuda.
2Hê-sakia chỗn cỡt puo cruang Yuda bo án bar chít la sỡng cumo; án cỡt sốt tâng vil Yaru-salem bar chít takêh cumo. Mpiq án ramứh Abi, con mansễm Sa-chari.
3Án táq máh ranáq pĩeiq choâng moat Yiang Sursĩ, machớng puo Davĩt achúc achiac án khoiq táq.
4Án talốh táh máh ntốq noau cucốh sang yiang canŏ́h; án pieih máh tamáu khớt cớp poâiq táh nheq tanũl noau dốq sang yiang Asê-ra. Án pieih talốh nheq rup cusân Môi-se khoiq tooc toâq sapoan; rup ki noau dŏq ramứh Nê-hutan. Yuaq máh cũai proai I-sarel noâng chŏ́ng crơng phuom dŏq chiau sang rup cusân ki toau toâq dỡi ki.
5Hê-sakia sa‑âm Yiang Sursĩ, Ncháu cũai I-sarel, nheq rangứh rahỡ. Máh puo cruang Yuda tỡ bữn puo aléq ma ariang án, dếh cũai puo nhũang tỡ la ntun án.
6Án puai cớp trĩh Yiang Sursĩ samoât samơi lứq, cớp án yống pacái lứq dũ ŏ́c Yiang Sursĩ khoiq patâp na Môi-se.
7Yiang Sursĩ ỡt níc cớp án; ngkíq dũ ranáq án táq cỡt moâm nheq. Án táq choac chóq puo Asi-ria cớp tỡ bữn pruam noâng táq ranáq puo ki.
8Án chíl riap vil cớt cớp vil toâr tỗp Phi-li-tin, toau toâq pỡ vil toâr Casa, cớp máh vil ỡt mpễr ki.
9Tâng cumo pỗn Hê-sakia cỡt puo cruang Yuda, bữn Hô-sê con samiang E-lah cỡt puo tâng cruang I-sarel tapul cumo chơ. Ma Sal-mana-sê puo Asi-ria toâq chíl cruang I-sarel, cớp tỗp tahan án ỡt crŏ́q lavíng dŏq vil Sa-mari.
10Vớt pái cumo, ki nŏ́q tỗp alới sarbữn cớp bữn vil Sa-mari. Ranáq nâi cỡt tâng cumo tapoât Hê-sakia cỡt puo, ma tâng cumo takêh Hô-sê cỡt puo I-sarel.
11Puo Asi-ria cỗp máh cũai proai I-sarel dững chu cruang Asi-ria. Án yỗn muoi tỗp ỡt tâng vil Hala, muoi tỗp ỡt tâng cruang Cô-san cheq crỗng Habor, cớp muoi tỗp ễn ỡt tâng máh vil tâng cruang Mê-dia.
12Vil Sa-mari cỡt ralốh la cỗ tian cũai I-sarel tỡ bữn trĩh santoiq Yiang Sursĩ, Ncháu alới. Ma alới táh máh ŏ́c parkhán Yiang Sursĩ khoiq yỗn tỗp alới na Môi-se, la cũai táq ranáq Yiang Sursĩ. Alới tỡ bữn tamứng cớp tỡ bữn trĩh án.
Tỗp Asi-ria Padâm Máh Cũai Tâng Vil Yaru-salem
13Tâng cumo muoi chít la pỗn Hê-sakia cỡt puo cruang Yuda, Sê-naca-rip puo Asi-ria toâq chíl máh vil cũai Yuda bữn viang khâm, cớp án cheng bữn máh vil ki.
14Puo Hê-sakia cơiq parnai yỗn puo Sê-naca-rip ỡt tâng vil Lakit, bữn santoiq neq: “Cứq khoiq táq lôih; sễq anhia carlũn aloŏh nheq máh tahan anhia, cớp máh léq anhia ễ bữn la cứq yỗn.”
Puo Sê-naca-rip ta‑ỡi loah án neq: “Puo Hê-sakia ơi! Cứq ễ bữn práq muoi chít tân, cớp yễng muoi tân tễ mới.”
15Chơ puo Hê-sakia ĩt máh práq tễ Dống Sang Toâr cớp tễ dống puo cơiq yỗn án.
16Cớp án pŏ́c ĩt nheq máh yễng tễ santŏ́ng Dống Sang Toâr Yiang Sursĩ. Máh yễng ki án toâp blom tễ nhũang. Chơ án cơiq nheq yỗn puo Asi-ria.
17Chơ án ớn pái náq cũai taniap tahan án dững tahan clứng lứq tễ vil Lakit pỡq chu vil Yaru-salem dŏq ớn puo Hê-sakia cóq chĩuq pê. Án tayứng tâng rana bân ntốq cũai dốq pooh aroâiq, cheq parchong dỡq hoi tễ amống coah pỡng.
18Chơ tỗp alới arô puo Hê-sakia yỗn toâq ramóh alới. Cớp bữn pái náq ayững atĩ Hê-sakia pỡq ramóh alới; ramứh alới pái náq la neq: E-lia-kim con samiang Hil-kia, cũai táq ranáq tâng dống puo; Sêp-na, cũai ayững atĩ chĩc choâiq yỗn puo; cớp Yũa con samiang Asap, cũai sốt chĩc máh ranáq noau atỡng.
19Cũai taniap tahan tỗp Asi-ria pai chóq alới pái náq ki neq: “Puo Asi-ria, án ca bữn chớc toâr lứq, yoc ễ dáng ntrớu ca táq yỗn puo Hê-sakia cỡt mứt clŏ́q cớp sabớng?
20Nŏ́q anhia chanchớm láih parnai têq pláih tỗp tahan rêng cớp khễuq nâi tỡ? Anhia chanchớm noau toâp têq rachuai anhia, mŏ anhia lớn-sarlớn chóq cruang Asi-ria?
21Sanua anhia ngcuang cruang Ê-yip-tô toâq rachuai anhia. Ma táq ngkíq la ariang anhia yống ralỡng khoiq proam; toâq anhia troaq ralỡng ki, atĩ anhia lứq cỡt sarong. Puo Ê-yip-tô la samoât ngkíq yỗn máh cũai ca poâng án.”
22Ma cũai ayững atĩ Asi-ria pai tữm ễn neq: “Cŏh lơ anhia ễ atỡng cứq la anhia poâng Yiang Sursĩ, Ncháu anhia. Ma puo Hê-sakia khoiq talốh táh máh ntốq sang toam cớp máh prông sang Yiang Sursĩ chơ.⚓ Cớp án khoiq atỡng cũai proai tâng cruang Yuda cớp cũai proai tâng vil Yaru-salem la cóq alới sang toam Yiang Sursĩ tâng prông sang pỡ vil Yaru-salem sâng.
23Cứq ễ par‑ữq cớp anhia nhơ ramứh puo cũai Asi-ria neq: Cứq ễ yỗn anhia aséh bar ngin lám khân anhia bữn cũai têq ỡt máh aséh ki!
24Lứq samoât anhia tỡ bữn li mŏ cớp cũai bữn chớc cacớt lứq tâng cruang Asi-ria, tam anhia ngcuang cruang Ê-yip-tô cơiq máh sễ aséh rachíl cớp tỗp tahan ỡt aséh.
25Anhia chanchớm Yiang Sursĩ tỡ bữn chuai cứq dŏq chíl cớp talốh cruang anhia tỡ? Ống Yiang Sursĩ toâp ớn cứq toâq chíl cớp talốh nheq cruang anhia.”
26Chơ E-lia-kim, Sêp-na, cớp Yũa atỡng cũai sốt ki neq: “Sễq anhia táq ntỡng toâq parnai Aram chóq hếq, yuaq hếq dáng tê parnai ki. Ma chỗi táq ntỡng toâq parnai Hê-brơ, yuaq dũ náq cũai ỡt tâng pỡng viang vil, alới bữn tamứng tê.”
27Cũai sốt ki ta‑ỡi loah neq: “Tỗp anhia chanchớm puo ớn cứq toâq pỡ nâi dŏq atỡng ống anhia cớp puo anhia sâng tỡ? Lứq tỡ cỡn ngkíq! Cứq atỡng la ễq dếh alới ca tacu tâng pỡng viang vil nâi sâng tê. Yuaq nỡ‑ra tỗp alới lứq cha créq cớp nguaiq ralũm bữm machớng cớp anhia tê.”
28Chơ cũai sốt ki yuor tayứng cớp pai casang toâq parnai Hê-brơ neq: “Cóq anhia tamứng máh parnai puo Asi-ria atỡng anhia.
29Án catoaih anhia chỗi yỗn puo Hê-sakia raphếq rathũ anhia, yuaq puo ki tỡ têq rachuai anhia ntrớu mŏ.
30Chỗi yỗn án radững anhia poâng ống Yiang Sursĩ sâng. Chỗi chanchớm pai Yiang Sursĩ têq chuai amoong anhia; cớp chỗi chanchớm pai Yiang Sursĩ têq catáng máh tahan Asi-ria tỡ yỗn toâq cheng ĩt vil anhia.
31Chỗi tamứng santoiq puo Hê-sakia. puo Asi-ria ớn anhia loŏh tễ vil anhia, cớp chĩuq pê. Án ễ yỗn dũ náq anhia bữn cha palâi nho tễ voar nho anhia chóh bữm, cớp bữn cha palâi tarúng tễ nỡm anhia chóh bữm, dếh nguaiq dỡq tễ chữong anhia píq bữm hỡ.
32Vớt ki án chuaq bữn ntốq yỗn anhia ỡt loâng táng vil tâng muoi cruang canŏ́h ĩn tháng cruang anhia bữm, la ntốq bữn nưong nho dŏq táq blŏ́ng, racáu dŏq táq bễng mi. Tâng cruang ki bữn moang palâi o‑li‑vê, dỡq nsễng o‑li‑vê, cớp dỡq khĩal. Khân anhia trĩh parnai cứq, anhia tỡ bữn cuchĩt, ma anhia bữn tamoong. Chỗi yỗn Hê-sakia raphếq rathũ anhia, cớp chỗi chanchớm pai Yiang Sursĩ têq chuai amoong anhia.
33Bữn yiang aléq têq chuai cruang alới yỗn vớt tễ puo Asi-ria tỡ?
34Sanua, pỡ léq máh yiang vil Hamat cớp vil Ar-pat ỡt? Cớp nléq yiang vil Sê-phar-vêm, yiang vil Hê-na, cớp yiang vil I-va ỡt? Tễ nhũang tỡ bữn yiang aléq têq rachuai tỗp Sa-mari.
35Máh yiang ki tỡ têq rachuai cruang alới yỗn vớt tễ talang atĩ puo hếq. Khân ngkíq, nŏ́q anhia chanchớm Yiang Sursĩ têq chuai amoong cũai tâng vil Yaru-salem?”
36Ma máh cũai proai ỡt rangiac sâng, tỡ bữn noau ta‑ỡi muoi ŏ́c ntrớu loâng. Yuaq puo Hê-sakia khoiq pai; “Chỗi ta‑ỡi ntrớu án.”
37Chơ E-lia-kim, Sêp-na, cớp Yũa háq tampâc alới bữm cỗ sâng ngua lứq tâng mứt, cớp alới atỡng puo Hê-sakia tễ máh santoiq cũai ayững atĩ puo Asi-ria khoiq pai.