18
犹大王希西家
（代下29．1－2；30．1）
1以拉的儿子以色列王何细亚第三年，犹大王亚哈斯的儿子希西家登基。
2他登基的时候年二十五岁，在耶路撒冷作王二十九年。他母亲名叫亚比，是撒迦利雅的女儿。
3希西家行耶和华眼中看为正的事，效法他祖先大卫一切所行的。
4他废去丘坛，毁坏柱像，砍下亚舍拉，打碎摩西所造的铜蛇，因为到那时以色列人仍向铜蛇烧香。人叫铜蛇为尼忽士但⚓。
5希西家倚靠耶和华－以色列的上帝，在他之前和在他之后的犹大列王中没有一个像他一样的。
6因为他紧紧跟随耶和华，谨守耶和华所吩咐摩西的诫命，总不离开。
7耶和华与他同在，他无论往何处去尽都亨通。他背叛亚述王，不服事他。
8希西家攻击非利士人，直到迦萨，以及所属的领土，从瞭望楼到坚固城。
9希西家王第四年，也就是以拉的儿子以色列王何细亚第七年，亚述王撒缦以色上来围困撒玛利亚。
10过了三年，他们攻取了城。希西家第六年，以色列王何细亚第九年，撒玛利亚被攻取了。
11亚述王把以色列人掳到亚述，安置在哈腊与歌散的哈博河边，以及玛代人的城镇。
12这是因为他们不听从耶和华－他们的上帝的话，违背了他的约；他们既不听从，也不遵行耶和华仆人摩西一切所吩咐的。
亚述威胁耶路撒冷
（代下32．1－19；赛36．1－22）
13希西家王十四年，亚述王西拿基立上来攻击犹大的一切坚固的城，将城攻取。
14犹大王希西家派人到拉吉，亚述王那里，说：“我错了，求你撤退离开我；凡你罚我的，我必承当。”于是亚述王罚犹大王希西家三百他连得银子，三十他连得金子。
15希西家把耶和华殿里和王宫府库里所有的银子都给了他。
16那时，犹大王希西家将耶和华殿门上的金子和他自己包在柱子上的金子都刮下来，给了亚述王。
17亚述王从拉吉差遣元帅⚓、太监长⚓和将军⚓率领大军前往耶路撒冷，到希西家王那里去。他们上来，到耶路撒冷。他们上来之后，站在上池的水沟旁，在往漂布地的大路上。
18他们呼叫王，希勒家的儿子以利亚敬宫廷总管，舍伯那书记和亚萨的儿子约亚史官就出来见他们。
19将军对他们说：“你们去告诉希西家，大王亚述王如此说：‘你倚靠什么，让你如此自信满满？
20你说，你有打仗的计谋和能力，我看不过是空话。你到底倚靠谁，竟敢背叛我呢？
21现在，看哪，你自己所倚靠的埃及是那断裂的苇杖，人若倚靠这杖，它就刺进他的手，穿透它。埃及王法老向所有倚靠他的人都是这样。
22你们若对我说：我们倚靠耶和华－我们的上帝，希西家岂不是将上帝的丘坛和祭坛废去，并且吩咐犹大和耶路撒冷的人说：你们当在耶路撒冷这坛前敬拜吗？
23现在你与我主亚述王打赌，我给你两千匹马，看你能否派得出骑士来骑它们。
24若不然，怎能使我主臣仆中最小的一个军官转脸而逃呢？你难道要倚靠埃及的战车和骑兵吗？
25现在我上来攻击毁灭这地方，岂不是出于耶和华吗？耶和华吩咐我说，你上去攻击这地，毁灭它吧！’”
26希勒家的儿子以利亚敬，舍伯那和约亚对将军说：“求你用亚兰话对仆人说，因为我们听得懂；不要用犹大话对我们说，免得传到城墙上百姓的耳中。”
27将军对他们说：“我主差遣我来，岂是单对你和你的主人说这些话吗？不也是对这些坐在城墙上、要与你们一同吃自己粪、喝自己尿的人说的吗？”
28于是亚述将军站着，用犹大话大声喊着说：“你们当听大王亚述王的话，
29王如此说：‘你们不要被希西家欺哄了，因他不能救你们脱离我的手。
30不要听凭希西家说服你们倚靠耶和华，他说，耶和华必要拯救我们，这城必不交在亚述王的手中。’
31你们不要听希西家的话！因亚述王如此说：‘你们要与我讲和，出来投降我，各人就可以吃自己葡萄树和无花果树的果子，喝自己井里的水，
32等我来领你们到一个地方，与你们本地一样，就是有五谷和新酒之地，有粮食和葡萄园之地，有橄榄树和蜂蜜之地，好使你们存活，不至于死。不要听希西家的话，因为他误导你们说：耶和华必拯救我们。
33列国的神明有哪一个曾救它本国脱离亚述王的手呢？
34哈马、亚珥拔的神明在哪里呢？西法瓦音、希拿、以瓦的神明在哪里呢？⚓它们曾救撒玛利亚脱离我的手吗？
35这些国的神明有谁曾救自己的国脱离我的手呢？难道耶和华能救耶路撒冷脱离我的手吗？’”
36百姓静默不言，一句不答，因为希西家王曾吩咐说：“不要回答他。”
37当下，希勒家的儿子以利亚敬宫廷总管、舍伯那书记和亚萨的儿子约亚史官，都撕裂衣服，来到希西家那里，将亚述将军的话告诉他。
18
Hizkiyah Ngă Pơtao Lŏn Čar Yudah
(2 Hră Ruai 29:1, 2; 31:1; Yesayah 36:1-22)
5Hizkiyah đaŏ kơnang amăng Yahweh Ơi Adai ƀing Israel. Amăng ƀing pơtao Yudah hơdip hlâo kơ ñu ƀôdah tơdơi kơ ñu, ƀu hơmâo ôh hlơi pô hrup hăng ñu.
6Ñu khăp kơ Yahweh laih anŭn ƀu pơdơi hĭ ôh đuaĭ tui Ñu laih anŭn ñu djă̱ pioh khul tơlơi pơđar Yahweh hơmâo brơi laih kơ Môseh.
7Tui anŭn, Yahweh dŏ hrŏm hăng Hizkiyah laih anŭn Hizkiyah ngă bruă dưi jing amăng abih bang tơlơi ñu ngă. Ñu tơgŭ pơkơdơ̆ng glaĭ hăng pơtao prŏng dêh čar Assiria laih anŭn ƀu duh jia kơ pơtao anŭn ôh.
8Wơ̆t tơdah anih gak glông anet ƀôdah plei kơđông kơjăp, ñu blah dưi hĭ kơ ƀing Philistia, hlŏng truh pơ plei pơnăng Gaza wơ̆t hăng guai lŏn lŏm kơ plei anŭn.
9Amăng thŭn tal pă̱ rơnŭk pơtao Hizkiyah wai lăng, jing amăng thŭn tal tơjuh Hôsea ană đah rơkơi Êlah ngă pơtao ƀing Israel, Salmaneser pơtao prŏng dêh čar Assiria kơsung rai blah hruă hĭ plei phŭn Samaria.
10Ƀơi hơnăl tuč kơ klâo thŭn, ƀing Assiria mă hơmâo hĭ plei anŭn. Anŭn jing amăng thŭn tal năm Hizkiyah wai lăng, jing amăng thŭn tal duapăn Hôsea ngă pơtao ƀing Israel.
11Pơtao ƀing Assiria puh pơđuaĭ hĭ ƀing Israel nao pơ dêh čar Assiria laih anŭn brơi ƀing gơ̆ hơdip amăng tring Halah, tring Gôzan jĕ ƀơi krong Habôr, laih anŭn amăng khul plei pla ƀing Medai mơ̆n.
12Khul tơlơi anŭn truh laih yuakơ ƀing gơñu ƀu gưt tui Yahweh Ơi Adai gơñu ôh, samơ̆ ƀing gơñu hơmâo pơkơdơ̆ng glaĭ hĭ hăng tơlơi pơgop Ñu, anŭn jing abih bang tơlơi Môseh jing ding kơna Yahweh hơmâo pơđar laih. Sĭt ƀing gơñu hơngah ƀu kiăng hơmư̆ khul tơlơi pơđar anŭn ôh kŏn ngă tui khul tơlơi anŭn lơi.
13Amăng thŭn tal pluh-pă̱ rơnŭk pơtao Hizkiyah wai lăng, Sanehêrib pơtao prŏng dêh čar Assiria kơsung blah abih bang plei kơđông ƀing Yudah laih anŭn mă tŭ hĭ.
14Tui anŭn, Hizkiyah pơtao Yudah mơit nao tơlơi rơkâo pap mơñai kơ pơtao ƀing Assiria tơdang ñu hlak dŏ ƀơi plei Lakhis tui anai, “Kâo hơmâo ngă soh laih. Kơdŭn đuaĭ hĭ bĕ mơ̆ng čar kâo laih anŭn kâo či kla hơget tơlơi ih kiăng kâo kla.” Giŏng anŭn, pơtao ƀing Assiria brơi kơ Hizkiyah, pơtao ƀing Yudah, kla klâo-rơtuh talang amrăk laih anŭn klâopluh talang mah.⚓
15Tui anŭn, Hizkiyah brơi kơ ñu abih bang amrăk ñu hơduah ƀuh amăng sang yang Yahweh laih anŭn amăng anih pioh gơnam sang pơtao yơh.
16Ƀơi mông anŭn, Hizkiyah pơtao ƀing Yudah ăt tơluăh hĭ mơ̆n mah klôp ƀơi khul bah amăng, ƀơi khul tơmĕh bah amăng sang yang Yahweh laih anŭn brơi kơ pơtao ƀing Assiria.
Pơtao Prŏng Sanehêrib Pơhiăp Pơhuĭ Kơ Plei Phŭn Yerusalaim
17Pơtao prŏng dêh čar Assiria pơkiaŏ nao pô khua git gai prŏng hloh kơ abih bang ƀing ling tơhan ñu, pô khua git gai prŏng laih anŭn pô khua pơala kơ pơtao wơ̆t hăng lu ƀing ling tơhan mơ̆ng plei pơnăng Lakhis nao pơ pơtao Hizkiyah amăng plei Yerusalaim. Ƀing gơñu đĭ nao pơ plei Yerusalaim laih anŭn dơ̆ng glaĭ ƀơi pla̱ng ia ba rai ia mơ̆ng Dơnao Gah Ngŏ mŭt pơ plei, jing ƀơi jơlan nao pơ anih ƀing mơñam khăn kiăng kơ sĭ.⚓
18Klâo čô khua anŭn brơi arăng iâu rai pơtao, samơ̆ pơtao anŭn pơkiaŏ rai Elyakim, ană đah rơkơi Hilkiyah, jing pô khua wai bruă sang pơtao, Sebna pô khua čih hră laih anŭn Yôah, ană đah rơkơi Asap, jing pô khua čih pioh, tơbiă rai nao bưp ƀing gơñu.
19Pô khua pơala kơ pơtao Assiria anŭn pơhiăp hăng ƀing khua pơtao Hizkiyah anŭn kiăng kơ laĭ kơ pơtao Hizkiyah tui anai:
Anai yơh jing tơlơi pơtao ƀing Assiria tơña: Ƀơi hơget ih pioh tơlơi kơnang ih lĕ?
20Ih laĭ ih hơmâo hơdră thâo pơblah laih anŭn ƀing ling tơhan kơtang kiăng pơblah dưi hĭ, samơ̆ ih kơnơ̆ng pơhiăp đôč đač đôč. Ƀơi hlơi ih hlak kơnang tơl ih tơgŭ pơkơdơ̆ng glaĭ hăng kâo lĕ?
21Lăng bĕ ră anai, tơdah ih hlak kơnang kơ lŏn čar Êjip, lŏn čar anŭn jing kar hăng yua sa ƀĕ phŭn trang bo jŏh laih jing gai jra. Hlơi pô kơnang nao ƀơi phŭn anŭn, sĭt phŭn anŭn či klâŏ hĭ hluh nao rai pơrơka hĭ tơngan pô anŭn yơh! Abih bang hlơi pô kơnang kơ Pharaoh pơtao ƀing Êjip ăt či hrup hăng anŭn mơ̆n.
22Tơdah ih laĭ kơ kâo tui anai, “Ƀing gơmơi kơnang kơ Yahweh Ơi Adai gơmơi,” samơ̆ ih yơh jing pô hơmâo pơrai hĭ khul anih glông Ñu laih anŭn khul kơnưl kơkuh pơpŭ kơ Ñu laih anŭn laĭ kơ ƀing Yudah hăng ƀing ană plei plei Yerusalaim tui anai, “Ƀing gih khŏm kơkuh pơpŭ kơnơ̆ng ƀơi anăp kơnưl anai amăng plei Yerusalaim đôč.”
23Rai bĕ, brơi bĕ kơ khua kâo jing pơtao ƀing Assiria pơkă nua hăng ih tui anai: Kâo či jao brơi kơ ih dua-rơbâo⚓ drơi aseh, tơdah ih dưi hơduah hơmâo dua-rơbâo⚓ čô tơhan dưi đĭ ƀơi khul aseh anŭn!
24Wơ̆t tơdah ih kơnang ƀơi ƀing Êjip kơ ƀing tơhan aseh hăng khul rơdêh aseh, hiư̆m pă ih dưi puh pơđuaĭ hĭ mơ̆ sa čô khua moa anet hloh amăng ƀing khua moa ƀing ling tơhan kâo?
25Hloh kơ anŭn dơ̆ng, sĭt kâo hơmâo rai laih kiăng kơ kơsung blah pơrai hĭ anih anai tui hăng boh hiăp Yahweh pơđar kơ kâo yơh. Yahweh Ñu pô yơh pơhiăp hăng kâo kiăng kơ kơsung tơbiă pơkơdơ̆ng glaĭ hăng lŏn čar anai laih anŭn pơrai hĭ.
26Giŏng anŭn, Elyakim ană đah rơkơi Hilkiyah, Sebna laih anŭn Yôas laĭ kơ pô khua git gai ƀing ling tơhan Assiria tui anai, “Pơhiăp bĕ hăng ƀing gơmơi ding kơna ih anai amăng tơlơi pơhiăp ƀing Assiria, yuakơ ƀing gơmơi thâo hluh tơlơi pơhiăp anŭn. Anăm pơhiăp hăng ƀing gơmơi amăng tơlơi pơhiăp Yehudah ôh huĭdah ƀing ană plei ƀơi pơnăng plei anai dưi hơmư̆.”
27Samơ̆ pô khua anŭn laĭ, “Kơnơ̆ng kơ khua gih laih anŭn kơ ƀing gih đôč hă khua kâo pơkiaŏ kâo rai pơhiăp khul tơlơi anai? Sĭt ƀu djơ̆ ôh. Ñu pơhiăp hăng abih bang ƀing mơnuih dŏ ƀơi ngŏ pơnăng plei anai. Hrup hăng ƀing gih yơh ƀing gơñu ăt či ƀơ̆ng ĕh laih anŭn mơñum ia mơañă gơñu pô mơ̆n yuakơ rơpa mơhao đơi.”
28Giŏng anŭn, pô khua tơhan anŭn dŏ dơ̆ng laih anŭn pơhiăp kraih amăng tơlơi pơhiăp ƀing Yehudah tui anai:
Hơmư̆ bĕ boh hiăp mơ̆ng pơtao prŏng jing pơtao Assiria anai!
29Anai yơh jing tơlơi pơtao laĭ: Anăm brơi Hizkiyah pơblư̆ hĭ ƀing gih ôh. Ñu ƀu dưi pơklaih hĭ ƀing gih mơ̆ng tơngan tơlơi dưi kâo ôh.
30Anăm brơi ôh Hizkiyah pơhưč plư ƀing gih đaŏ kơnang kơ Yahweh tơdang ñu laĭ tui anai, “Sĭt Yahweh či pơklaih hĭ ƀing ta. Sĭt plei ta anai ƀu či lê̆ hĭ amăng tơngan tơlơi dưi pơtao Assiria ôh.”
31Anăm hơmư̆ tui pơtao gih Hizkiyah ôh. Anai yơh jing tơlơi pơtao prŏng Assiria laĭ hăng ƀing gih: Pơrơno̱m bĕ hăng kâo laih anŭn tơbiă rai pơ kâo bĕ. Giŏng anŭn, rĭm čô amăng ƀing gih či ƀơ̆ng mơ̆ng phŭn hrĕ boh kơƀâo ñu pô, mơ̆ng phŭn hra ñu pô laih anŭn mơñum ia mơ̆ng ia dơmŭn ñu pô yơh,
32tơl kâo rai mă ƀing gih ba nao pơ anih lŏn hrup hăng anih lŏn gih pô, jing anih lŏn hơmâo hơma pơdai kiăng kơ pơkra ƀañ tơpŭng, anih lŏn hơmâo đang boh kơƀâo kiăng kơ pơkra ia boh kơƀâo phrâo, laih anŭn anih lŏn hơmâo khul kơyâo ôliwơ hăng ia hơni. Ruah mă bĕ tơlơi hơdip, anăm ruah mă tơlơi djai ôh! Anăm hơmư̆ tui Hizkiyah ôh, yuakơ ñu pơtơhuăl hĭ ƀing gih yơh tơdang ñu laĭ kơ tơlơi Yahweh či pơklaih hĭ ƀing gih.
33Hơmâo mơ̆ yang lŏn čar pă dưi pơklaih hĭ laih anih lŏn ñu mơ̆ng tơngan tơlơi dưi pơtao prŏng Assiria?
34Pơpă ƀing yang khul plei pơnăng Hamat hăng Arpad lĕ? Pơpă ƀing yang khul plei pơnăng Sepharwayim, Hena laih anŭn Iwah lĕ? Ƀing yang anŭn hơmâo pơklaih hĭ plei phŭn Samaria mơ̆ng tơngan tơlơi dưi kâo mơ̆?
35Ƀu hơmâo yang pă ôh amăng abih bang ƀing yang khul anih anŭn hơmâo tơlơi dưi pơklaih hĭ ƀing gơñu mơ̆ng tơngan tơlơi dưi kâo. Tui anŭn, hiư̆m pă Yahweh dưi pơklaih hĭ plei Yerusalaim mơ̆ng tơngan tơlơi dưi kâo lĕ?
36Samơ̆ ƀing ană plei ăt dŏ rơiăt laih anŭn ƀu laĭ glaĭ tơlơi hơget ôh, yuakơ pơtao Hizkiyah hơmâo pơtă laih kơ ƀing gơ̆ tui anai, “Anăm laĭ glaĭ kơ ñu ôh.”
37Giŏng anŭn, Elyakim, ană đah rơkơi Hilkiyah, jing pô khua wai bruă sang pơtao, Sebna jing pô khua čih hră laih anŭn Yôas, ană đah rơkơi Asap, jing pô khua čih pioh, hek hĭ ao gơñu pô laih anŭn nao pơ pơtao Hizkiyah. Laih anŭn ƀing gơñu ruai glaĭ kơ pơtao hơget tơlơi pô khua pơala pơtao prŏng Assiria hơmâo laĭ laih.