18

犹大王希西家

(代下29.1-2;30.1)

1以拉的儿子以色列何细亚第三年,犹大亚哈斯的儿子希西家登基。 2他登基的时候年二十五岁,在耶路撒冷作王二十九年。他母亲名叫亚比,是撒迦利雅的女儿。 3希西家行耶和华眼中看为正的事,效法他祖先大卫一切所行的。 4他废去丘坛,毁坏柱像,砍下亚舍拉,打碎摩西所造的铜蛇,因为到那时以色列人仍向铜蛇烧香。人叫铜蛇为尼忽士但 5希西家倚靠耶和华-以色列的上帝,在他之前和在他之后的犹大列王中没有一个像他一样的。 6因为他紧紧跟随耶和华,谨守耶和华所吩咐摩西的诫命,总不离开。 7耶和华与他同在,他无论往何处去尽都亨通。他背叛亚述王,不服事他。 8希西家攻击非利士人,直到迦萨,以及所属的领土,从瞭望楼到坚固城。
9希西家王第四年,也就是以拉的儿子以色列何细亚第七年,亚述撒缦以色上来围困撒玛利亚 10过了三年,他们攻取了城。希西家第六年,以色列何细亚第九年,撒玛利亚被攻取了。 11亚述王把以色列人掳到亚述,安置在哈腊歌散哈博河边,以及玛代人的城镇。 12这是因为他们不听从耶和华-他们的上帝的话,违背了他的约;他们既不听从,也不遵行耶和华仆人摩西一切所吩咐的。

亚述威胁耶路撒冷

(代下32.1-19;赛36.1-22)

13希西家王十四年,亚述西拿基立上来攻击犹大的一切坚固的城,将城攻取。 14犹大希西家派人到拉吉亚述王那里,说:“我错了,求你撤退离开我;凡你罚我的,我必承当。”于是亚述王罚犹大希西家三百他连得银子,三十他连得金子。 15希西家把耶和华殿里和王宫府库里所有的银子都给了他。 16那时,犹大希西家将耶和华殿门上的金子和他自己包在柱子上的金子都刮下来,给了亚述王。 17亚述王从拉吉差遣元帅、太监长和将军率领大军前往耶路撒冷,到希西家王那里去。他们上来,到耶路撒冷。他们上来之后,站在上池的水沟旁,在往漂布地的大路上。 18他们呼叫王,希勒家的儿子以利亚敬宫廷总管,舍伯那书记和亚萨的儿子约亚史官就出来见他们。
19将军对他们说:“你们去告诉希西家,大王亚述王如此说:‘你倚靠什么,让你如此自信满满? 20你说,你有打仗的计谋和能力,我看不过是空话。你到底倚靠谁,竟敢背叛我呢? 21现在,看哪,你自己所倚靠的埃及是那断裂的苇杖,人若倚靠这杖,它就刺进他的手,穿透它。埃及王法老向所有倚靠他的人都是这样。 22你们若对我说:我们倚靠耶和华-我们的上帝,希西家岂不是将上帝的丘坛和祭坛废去,并且吩咐犹大耶路撒冷的人说:你们当在耶路撒冷这坛前敬拜吗? 23现在你与我主亚述王打赌,我给你两千匹马,看你能否派得出骑士来骑它们。 24若不然,怎能使我主臣仆中最小的一个军官转脸而逃呢?你难道要倚靠埃及的战车和骑兵吗? 25现在我上来攻击毁灭这地方,岂不是出于耶和华吗?耶和华吩咐我说,你上去攻击这地,毁灭它吧!’”
26希勒家的儿子以利亚敬舍伯那约亚对将军说:“求你用亚兰话对仆人说,因为我们听得懂;不要用犹大话对我们说,免得传到城墙上百姓的耳中。” 27将军对他们说:“我主差遣我来,岂是单对你和你的主人说这些话吗?不也是对这些坐在城墙上、要与你们一同吃自己粪、喝自己尿的人说的吗?”
28于是亚述将军站着,用犹大话大声喊着说:“你们当听大王亚述王的话, 29王如此说:‘你们不要被希西家欺哄了,因他不能救你们脱离我的手。 30不要听凭希西家说服你们倚靠耶和华,他说,耶和华必要拯救我们,这城必不交在亚述王的手中。’ 31你们不要听希西家的话!因亚述王如此说:‘你们要与我讲和,出来投降我,各人就可以吃自己葡萄树和无花果树的果子,喝自己井里的水, 32等我来领你们到一个地方,与你们本地一样,就是有五谷和新酒之地,有粮食和葡萄园之地,有橄榄树和蜂蜜之地,好使你们存活,不至于死。不要听希西家的话,因为他误导你们说:耶和华必拯救我们。 33列国的神明有哪一个曾救它本国脱离亚述王的手呢? 34哈马亚珥拔的神明在哪里呢?西法瓦音希拿以瓦的神明在哪里呢?它们曾救撒玛利亚脱离我的手吗? 35这些国的神明有谁曾救自己的国脱离我的手呢?难道耶和华能救耶路撒冷脱离我的手吗?’”
36百姓静默不言,一句不答,因为希西家王曾吩咐说:“不要回答他。” 37当下,希勒家的儿子以利亚敬宫廷总管、舍伯那书记和亚萨的儿子约亚史官,都撕裂衣服,来到希西家那里,将亚述将军的话告诉他。

18

Klei Y-Hêsêkia Kiă Kriê

(II KYD 20:1-2)

1Hlăm thŭn tal tlâo Y-Hôsêa anak êkei Y-Êla mtao Israel, Y-Hêsêkia anak êkei Y-Ahas mtao Yuđa dơ̆ng kiă kriê. 2Ñu mâo dua pluh êma thŭn tơdah ñu dơ̆ng kiă kriê, leh anăn ñu kiă kriê dua pluh dua păn thŭn hlăm ƀuôn Yêrusalem. Anăn amĭ ñu jing H'Abi anak mniê Y-Sakari. 3Ñu ngă klei djŏ ti anăp ală Yêhôwa, tui si jih klei Y-Đawit aê ñu ngă leh. 4 213 Ñu mă hĕ anôk dlông, bi mčah hĕ gơ̆ng kŭt, leh anăn druôm hĕ sa ƀĕ gơ̆ng kŭt rup yang Asêra. Ñu bi mčah đơ điêt ala kông Y-Môis ngă leh, kyuadah hlŏng kơ hruê anăn phung ƀuôn sang Israel čuh mnơ̆ng ƀâo mngưi kơ dŏ anăn. Arăng pia dŏ anăn Nêhustan. 5Ñu knang kơ Yêhôwa Aê Diê Israel, tơl amâo mâo pô msĕ si ñu hlăm jih jang phung mtao Yuđa êdei kơ ñu, kăn mâo rei hlăm phung êlâo kơ ñu. 6Kyuadah ñu dôk kjăp hŏng Yêhôwa, ñu amâo klah đuĕ ôh mơ̆ng klei tui hlue Yêhôwa, ƀiădah djă pioh klei mtă Yêhôwa brei leh kơ Y-Môis. 7Yêhôwa dôk mbĭt hŏng ñu. Ti anôk ñu kbiă nao, ñu mâo klei dưi. Ñu bi kdơ̆ng hŏng mtao Asiri, leh anăn amâo mă bruă kơ gơ̆ ôh. 8Ñu bi blah hŏng phung Philistin truh ti ƀuôn Gasa leh anăn anôk lăn gơ̆, mơ̆ng sang tum gak truh kơ ƀuôn mâo kđông kjăp.

Klei Ƀuôn Samari Lĕ

9Hlăm thŭn tal pă mtao Hêsêkia, jing thŭn tal kjuh Y-Hôsêa anak êkei Y-Êla mtao Israel, Y-Salmanêser mtao Asiri đĭ hriê ngă kơ ƀuôn Samari, leh anăn wang ngă ƀuôn anăn. 10Leh êgao tlâo thŭn ñu mă ƀuôn anăn, hlăm thŭn tal năm Y-Hêsêkia, jing thŭn tal dua păn Y-Hôsêa mtao Israel, arăng mă ƀuôn Samari. 11Mtao Asiri atăt ba phung Israel kơ čar Asiri, leh anăn dưm diñu hlăm ƀuôn Hala, leh anăn ti êa krông Habôr čar Gôsan, leh anăn hlăm ƀuôn phung Mêdơ, 12kyuadah diñu amâo gưt asăp Yêhôwa Aê Diê diñu ôh, ƀiădah gao klei gơ̆ bi mguôp, si tô hmô jih jang klei Y-Môis dĭng buăl Yêhôwa mtă leh. Diñu amâo čiăng hmư̆, kăn gưt rei.

Klei Y-Sênakêrip Mŭt Čar Čiăng Bi Blah

(II KYD 32:1-19; Êsai 36:1-22)

13Hlăm thŭn pluh pă mtao Hêsêkia, Y-Sênakêrip mtao Asiri đĭ hriê ngă kơ jih jang ƀuôn mâo kđông hlăm čar Yuđa, leh anăn mă ƀuôn anăn. 14Y-Hêsêkia mtao Yuđa mơĭt asăp blŭ kơ mtao Asiri ti ƀuôn Lakis, lač, “Kâo ngă soh leh. Đuĕ bĕ mơ̆ng kâo; ya klei ih mđua ti kâo, kâo srăng klam.” Mtao Asiri rĭng mơ̆ng Y-Hêsêkia mtao Yuđa tlâo êtuh talăng prăk leh anăn tlâo pluh talăng mah. 15Y-Hêsêkia brei kơ ñu jih jang mah mâo hlăm sang Yêhôwa leh anăn hlăm adŭ pioh ngăn hlăm sang mtao. 16Hlăk anăn Y-Hêsêkia mă mah mơ̆ng ƀăng bhă sang yang Yêhôwa, leh anăn mơ̆ng gơ̆ng ƀăng bhă Y-Hêsêkia mtao Yuđa luôm leh hŏng mah, leh anăn brei dŏ anăn kơ mtao Asiri. 17Mtao Asiri tiŏ nao Tartan, Rabsaris, leh anăn Rapsaka mbĭt hŏng sa phung kahan lu mơ̆ng ƀuôn Lakis truh kơ mtao Hêsêkia ti ƀuôn Yêrusalem. Diñu đĭ nao leh anăn truh kơ ƀuôn Yêrusalem. Tơdah diñu truh, diñu hriê leh anăn dôk giăm mbông êa ênao ti dlông hĭn, ktuê êlan prŏng hma phung bi doh čhiăm. 18Tơdah diñu iêu mtao, Y-Êliakim anak êkei Y-Hilkia pô kiă kriê sang, leh anăn Y-Sêpna khua čih hră, leh anăn Y-Jôa anak êkei Y-Asap pô kăp čih pioh klei truh, kbiă nao kơ diñu.
19Rapsaka lač kơ diñu, “Lač bĕ kơ Y-Hêsêkia, ‘Snei mtao prŏng, mtao Asiri lač: Kơ ya klei diih knang anei? 20Ih mĭn knŏng boh blŭ jing klei mnêč leh anăn klei ktang kơ klei bi blah mơ̆? Ară anei kơ hlei pô ih knang tơl ih bi kdơ̆ng leh hŏng kâo? 21Nĕ ară anei ih knang kơ čar Êjip, giê mbô joh leh anăn. Dŏ anăn srăng tlŏ kngan hlei pô dưh ti ñu. Msĕ snăn Pharaôn mtao Êjip jing kơ jih jang hlei pô knang kơ ñu. 22Ƀiădah tơdah ih lač kơ kâo, “Hmei knang kơ Yêhôwa Aê Diê hmei,” amâo djŏ hĕ jing dŏ ñu yơh anôk dlông leh anăn knưl Y-Hêsêkia mă mđuĕ leh, êjai lač kơ phung Yuđa leh anăn kơ phung ƀuôn Yêrusalem, “Brei diih kkuh mpŭ ti anăp knưl anei hlăm ƀuôn Yêrusalem”? 23Hriê bĕ ară anei, brei ih ngă klei bi kuôl hŏng khua kâo mtao Asiri: kâo srăng brei kơ ih dua êbâo drei aseh tơdah ih dưi mâo mnuih đĭ digơ̆. 24Snăn si diih dưi suôt sa čô khua kahan điêt hĭn hlăm phung dĭng buăl khua kâo, tơdah diih knang kơ čar Êjip čiăng mâo êdeh aseh leh anăn phung đĭ aseh? 25Êbeh kơ anăn, amâo djŏ hĕ mbĭt hŏng Yêhôwa kâo đĭ hriê leh ngă kơ anôk anei čiăng bi rai gơ̆? Yêhôwa lač leh kơ kâo, Đĭ nao bĕ ngă kơ čar anei, leh anăn bi rai hĕ gơ̆.’ ”
26Y-Êliakim anak êkei Y-Hilkia, Y-Sêpna, leh anăn Y-Jôa lač kơ Rapsaka, “Hmei akâo kơ ih blŭ bĕ kơ phung dĭng buăl ih hlăm klei blŭ Aram, kyuadah hmei thâo săng klei anăn. Đăm blŭ kơ hmei hŏng klei phung Yuđa blŭ ôh kơ knga phung ƀuôn sang dôk ti mnư̆.” 27Ƀiădah Rapsaka lač kơ diñu, “Djŏ mơ̆ khua kâo tiŏ hriê leh kâo brei blŭ klei anei kơ khua diih leh anăn kơ diih, leh anăn amâo djŏ ôh kơ phung dôk ti mnư̆, phung arăng čuăn leh mbĭt hŏng diih brei ƀơ̆ng eh leh anăn mnăm êa mơiêk diñu pô?”
28Hlăk anăn Rapsaka dôk dơ̆ng leh anăn iêu kraih hŏng klei phung Yuđa blŭ, “Hmư̆ bĕ klei mtao prŏng blŭ, mtao Asiri! 29Snei mtao lač, ‘Đăm brei Y-Hêsêkia mplư diih ôh, kyuadah ñu amâo dưi bi mtlaih diih mơ̆ng kngan kâo ôh. 30Đăm brei Y-Hêsêkia brei diih knang kơ Yêhôwa êjai lač, Sĭt nik Yêhôwa srăng bi mtlaih drei, leh anăn arăng amâo srăng jao ôh ƀuôn anei hlăm kngan mtao Asiri.’ 31Đăm dôk hmư̆ Y-Hêsêkia ôh; kyuadah snei mtao Asiri lač: ‘Ngă bĕ klei êđăp ênang hŏng kâo, leh anăn kbiă hriê kơ kâo. Snăn grăp čô diih srăng ƀơ̆ng boh mơ̆ng phŭn boh kriăk ƀâo ñu pô, grăp čô mơ̆ng ana boh hra ñu pô, leh anăn grăp čô mnăm êa mơ̆ng kbăng êa ñu pô, 32tơl kâo hriê leh anăn atăt ba diih kơ sa boh čar msĕ si čar diih pô, sa boh čar mâo mdiê leh anăn kpiê mrâo, sa boh čar mâo kpŭng leh anăn đang boh kriăk ƀâo, sa boh čar mâo ana boh ôliwơ leh anăn êa hnuê, čiăng kơ diih dưi dôk hdĭp leh anăn amâo djiê ôh. Đăm dôk hmư̆ Y-Hêsêkia ôh tơdah ñu bi čhuai êlan diih êjai lač, Yêhôwa srăng bi mtlaih drei. 33Mâo mơ̆ đa đa yang phung găp djuê mnuih tuôm bi mtlaih leh čar ñu mơ̆ng kngan mtao Asiri? 34Ti phung yang ƀuôn Hamat leh anăn ƀuôn Arpat? Ti phung yang ƀuôn Sêpharwam, ƀuôn Hêna, leh anăn čar Iwa? Diñu tuôm bi mtlaih leh mơ̆ ƀuôn Samari mơ̆ng kngan kâo? 35Hlei hlăm jih jang phung yang hlăm čar diñu tuôm bi mtlaih leh čar diñu mơ̆ng kngan kâo, tơl Yêhôwa srăng bi mtlaih ƀuôn Yêrusalem mơ̆ng kngan kâo?’ ”
36Ƀiădah phung ƀuôn sang dôk ñăt leh anăn amâo lŏ wĭt lač kơ ñu sa boh ôh. Kyuadah mtao mtă leh, “Đăm lŏ wĭt lač kơ ñu ôh.” 37Y-Êliakim anak êkei Y-Hilkia pô kiă kriê sang, Y-Sêpna khua čih hră, leh anăn Y-Jôa anak êkei Y-Asap pô kăp čih pioh klei truh, nao kơ Y-Hêsêkia hŏng čhiăm ao diñu hiêk leh, leh anăn yăl dliê kơ gơ̆ klei Rapsaka blŭ.