41

Giô-sép bàn mộng của Pha-ra-ôn

1 Cách hai năm sau, Pha-ra-ôn nằm chiêm bao thấy mình đứng bên bờ sông. 2 Nầy đâu dưới sông đi lên bảy con bò mập và tốt, ăn cỏ trong bưng. 3 Rồi nầy, bảy con bò khác, xấu dạng, gầy guộc, ở dưới sông đi theo lên sau, đến đứng gần các con bò trước trên bờ sông. 4 Bảy con bò xấu dạng, gầy guộc, nuốt bảy con bò mập tốt. Pha-ra-ôn bèn thức giấc.
5 Vua nằm ngủ lại, chiêm bao lần thứ nhì, thấy bảy gié lúa chắc, tốt tươi, mọc chung trên một cộng rạ. 6 Kế đó, bảy gié lúa khác lép và bị gió đông thổi háp, mọc theo bảy gié lúa kia. 7 Bảy gié lúa lép nuốt bảy gié lúa chắc. Pha-ra-ôn bèn thức giấc; và nầy, thành ra một điềm chiêm bao.
8 Sáng mai, tâm thần người bất định, truyền đòi các pháp sư và các tay bác sĩ xứ Ê-díp-tô đến, thuật lại điềm chiêm bao mình cho họ nghe; nhưng chẳng có ai bàn được điềm chiêm bao đó cho vua hết.
9 Quan tửu chánh bèn tâu cùng Pha-ra-ôn rằng: Bây giờ, tôi nhớ đến lỗi của tôi. 10 Ngày trước, bệ hạ nổi giận cùng quần thần, có cầm ngục quan thượng thiện và tôi nơi dinh quan thị vệ. 11 Trong lúc đó, cùng một đêm kia, chúng tôi có thấy điềm chiêm bao, chiêm bao mỗi người đều có ý nghĩa riêng rõ ràng. 12 Tại đó, cùng chung ngục, có một người Hê-bơ-rơ, còn trẻ, kẻ gia đinh của quan thị vệ; chúng tôi thuật lại cho chàng nghe điềm chiêm bao của mình; chàng bàn rõ ra cho ai mỗi chiêm bao nấy. 13 Rồi ra, công việc xảy đến y như lời chàng bàn: Bệ-hạ phục chức tôi lại, và xử treo quan kia.
14 Pha-ra-ôn bèn sai đi đòi Giô-sép; họ lập tức tha người ra khỏi ngục, cạo mặt mày cho, biểu thay đổi áo xống, rồi vào chầu Pha-ra-ôn. 15 Pha-ra-ôn phán cùng Giô-sép rằng: Trẫm có thấy một điềm chiêm bao mà chẳng ai bàn ra. Vậy, trẫm nghe rằng khi người ta thuật điềm chiêm bao lại cho, thì ngươi bàn được. 16 Giô-sép tâu rằng: Đó chẳng phải tôi, nhưng ấy là Đức Chúa Trời đem sự bình an đáp cho bệ hạ vậy. 17 Pha-ra-ôn phán rằng: Nầy, trong điềm chiêm bao trẫm đương đứng bên bờ sông. 18 Nầy đâu bảy con bò mập và tốt dưới sông đi lên, đến ăn cỏ trong bưng. 19 Rồi bảy con bò khác xấu dạng gầy guộc đi theo lên sau; thật trẫm chẳng thấy trong xứ Ê-díp-tô nầy có bò xấu dạng như vậy bao giờ. 20 Bảy con bò xấu dạng gầy guộc đó nuốt bảy con bò mập tốt trước kia, 21 nuốt vào bụng, mà dường như không có nuốt, vì các con bò đó vẫn xấu dạng như xưa. 22 Trẫm bèn thức giấc; rồi lại thấy điềm chiêm bao khác, là bảy gié lúa chắc tốt tươi mọc chung trên một cọng rạ. 23 Kế đó, bảy gié lúa khác, khô, lép, bị gió đông thổi háp, mọc theo bảy gié lúa kia; 24 và bảy gié lúa lép đó lại nuốt bảy gié lúa chắc. Trẫm đã thuật điềm chiêm bao nầy cho các pháp sư, nhưng không ai giải nghĩa ra được.
25 Giô-sép tâu cùng Pha-ra-ôn rằng: Hai điềm chiêm bao của bệ hạ thấy đó đồng một nghĩa mà thôi; Đức Chúa Trời mách cho bệ hạ biết trước những việc Ngài sẽ làm. 26 Bảy con bò mập tốt đó, tức là bảy năm; bảy gié lúa chắc đó cũng là bảy năm. Ấy chỉ đồng một điềm chiêm bao vậy. 27 Bảy con bò xấu dạng gầy guộc lên theo sau bảy con bò kia, tức là bảy năm; và bảy gié lúa lép bị gió đông thổi háp đó, tức là bảy năm đói kém. 28 Ấy là điều tôi đã tâu cùng bệ hạ rồi: Đức Chúa Trời có cho bệ hạ thấy những việc Ngài sẽ làm. 29 Nầy, trong khắp xứ Ê-díp-tô sẽ có bảy năm được mùa dư dật. 30 Nhưng bảy năm đó lại liền tiếp bảy năm đói kém; dân bổn xứ đều sẽ quên sự dư dật đó, và ách đói kém sẽ làm cho toàn xứ hao mòn. 31 Và vì sự đói kém liên tiếp nầy lớn quá, nên thiên hạ chẳng còn thấy chi về sự dư dật đó nữa. 32 Nếu điềm chiêm bao đến hai lần cho bệ hạ, ấy bởi Đức Chúa Trời đã quyết định điều đó rồi, và Ngài mau mau lo làm cho thành vậy. 33 Bây giờ bệ hạ khá chọn một người thông minh trí huệ, lập người lên làm đầu trong xứ Ê-díp-tô, 34 cùng lập các ủy viên trong xứ, để góp một phần năm của số thâu vào trong bảy năm được mùa dư dật đó. 35 Họ hãy thâu góp hết thảy mùa màng trong bảy năm được mùa dư dật sẽ đến sau nầy, cùng thâu nhập lúa mì sẵn dành cho Pha-ra-ôn, dùng làm lương để dành trong các thành, và họ hãy giữ gìn lấy. 36 Các lương thực nầy phải để dành cho bảy năm đói kém sẽ đến trong xứ Ê-díp-tô, hầu cho xứ nầy khỏi bị diệt bởi sự đói kém đó.

Giô-sép được nhắc lên cao

37 Các lời nầy đẹp ý Pha-ra-ôn và quần thần. 38 Pha-ra-ôn phán cùng quần thần rằng: Chúng ta há dễ tìm một người như người nầy, có thần minh của Đức Chúa Trời được sao? 39 Pha-ra-ôn phán cùng Giô-sép rằng: Vì Đức Chúa Trời xui cho ngươi biết mọi việc nầy, thì chẳng còn ai được thông minh trí huệ như ngươi nữa. 40 Vậy, ngươi sẽ lên cai trị nhà trẫm; hết thảy dân sự của trẫm đều sẽ vâng theo lời ngươi. Trẫm lớn hơn ngươi chỉ vì ngự ngôi vua mà thôi. 41 Pha-ra-ôn lại phán cùng Giô-sép rằng: Hãy xem! Trẫm lập ngươi cầm quyền trên cả xứ Ê-díp-tô. 42 Vua liền cởi chiếc nhẫn trong tay mình, đeo vào tay Giô-sép, truyền mặc áo vải gai mịn, và đeo vòng vàng vào cổ người; 43 rồi, truyền cho lên ngồi xe sau xe vua, có người đi trước hô rằng: Hãy quì xuống! Ấy, Giô-sép được lập lên cầm quyền cả xứ Ê-díp-tô là vậy. 44 Pha-ra-ôn lại phán cùng Giô-sép: Ta là Pha-ra-ôn, nhưng nếu chẳng có ngươi, thì trong cả xứ Ê-díp-tô không có ai giơ tay đưa chân lên được.
45 Pha-ra-ôn đặt tên Giô-sép là Xa-phơ-nát-Pha-nê-ách, đưa nàng Ách-nát, con gái Phô-ti-phê-ra, thầy cả thành Ôn, cho người làm vợ. Người thường tuần hành trong xứ Ê-díp-tô. 46 Vả, khi Giô-sép ra mắt Pha-ra-ôn, vua Ê-díp-tô, thì người đã ba mươi tuổi. Vậy, người từ tạ Pha-ra-ôn mà đi tuần khắp xứ Ê-díp-tô.
47 Trong bảy năm được mùa dư dật, đất sanh sản ra đầy dẫy. 48 Giô-sép bèn thâu góp hết thảy lương thực của bảy năm đó trong xứ Ê-díp-tô, và chứa lương thực nầy khắp các thành; trong mỗi thành, đều dành chứa hoa lợi của các ruộng ở chung quanh thành đó. 49 Vậy, Giô-sép thâu góp lúa mì rất nhiều, như cát nơi bờ biển, cho đến đỗi người ta đếm không được, vì đầy dẫy vô số.

Giô-sép sanh Ma-na-se và Ép-ra-im

50 Trước khi đến năm đói kém, thì Ách-nát, con gái Phô-ti-phê-ra, thầy cả thành Ôn, sanh cho Giô-sép hai con trai. 51 Giô-sép đặt tên đứa đầu lòng là Ma-na-se, vì nói rằng: Đức Chúa Trời đã làm cho ta quên điều cực nhọc, và cả nhà cha ta. 52 Người đặt tên đứa thứ nhì là Ép-ra-im, vì nói rằng: Đức Chúa Trời làm cho ta được hưng vượng trong xứ mà ta bị khốn khổ.

Sự đói kém khởi sự

53 Bảy năm được mùa dư dật trong xứ Ê-díp-tô bèn qua, 54 thì bảy năm đói kém khởi đến, y như lời Giô-sép đã bàn trước. Khắp các xứ khác cũng đều bị đói, nhưng trong cả xứ Ê-díp-tô lại có bánh. 55 Đoạn, cả xứ Ê-díp-tô đều bị đói, dân chúng đến kêu cầu Pha-ra-ôn, xin lương. Pha-ra-ôn phán cùng bổn dân rằng: Hãy đi đến Giô-sép, rồi làm theo lời người sẽ chỉ bảo cho. 56 Khi khắp xứ bị đói kém, thì Giô-sép mở mọi kho lúa mà bán cho dân Ê-díp-tô. 57 Xứ càng đói nhiều nữa; vả, vì khắp thế gian đều bị đói quá, nên đâu đâu cũng đổ đến Ê-díp-tô mua lúa nơi Giô-sép bán.

41

约瑟为法老解梦

1过了两年,法老做梦,看哪,自己站在尼罗河边, 2看哪,有七头母牛从尼罗河里上来,长相俊美,肌肉肥壮,在芦苇中吃草。 3看哪,随后又有七头母牛从尼罗河里上来,长相丑陋,肌肉干瘦,与那七头母牛一同站在河边。 4这长相丑陋,肌肉干瘦的七头母牛吃了那长相俊美又肥壮的七头母牛。法老就醒了。 5他又睡着,第二次做梦,看哪,一株麦杆长了七个穗子,又肥大又佳美, 6看哪,随后又长出七个穗子,又细弱又被东风吹焦了。 7这细弱的穗子吞了那七个又肥大又饱满的穗子。法老醒了,看哪,是个梦。 8到了早晨,法老心里不安,就派人把埃及所有的术士和智慧人都召来。法老把所做的梦告诉他们,但是没有人能为法老解梦。
9那时司酒长对法老说:“我今日想起我的罪来。 10从前法老对臣仆发怒,把我和司膳长关在护卫长府内的监牢里。 11我们两人在同一晚上各做一梦,每个梦都有各自的解释。 12同我们在一起有一个希伯来的年轻人,是护卫长的仆人。我们告诉他,他就为我们解梦,照着各人的梦讲解。 13后来事情正如他给我们讲解的实现了,我官复原职,司膳长被挂起来了。”
14于是法老派人去召约瑟,他们就急忙把他从牢里提出来。他就剃头刮脸,换衣服,进到法老面前。 15法老对约瑟说:“我做了一个梦,没有人能讲解。我听人说,你听了梦就能讲解。” 16约瑟回答法老说:“这不在乎我。上帝必应允法老平安。” 17法老对约瑟说:“在我的梦中,看哪,我站在尼罗河边, 18看哪,有七头母牛从尼罗河里上来,肌肉肥壮,外形俊美,在芦苇中吃草。 19看哪,随后又有七头母牛上来,虚弱,外形很丑陋,肌肉又干瘦,在埃及全地,我没有见过这样丑陋的牛。 20这干瘦又丑陋的母牛吃了那先前的七头肥母牛, 21进了肚子以后却看不出已经进了肚子,那丑陋的长相仍旧和先前一样。我就醒了。 22我又在梦中观看,看哪,一株麦杆长了七个穗子,又饱满又佳美, 23看哪,随后又长出七个穗子,枯槁,细弱,又被东风吹焦了。 24这些细弱的穗子吞了那七个佳美的穗子。我告诉术士,却没有人能为我讲解。”
25约瑟对法老说:“法老的梦是同一个。上帝已把要做的事指示法老了。 26七头好母牛是七年,七个佳美的穗子也是七年,这是同一个梦。 27那随后上来的七头干瘦又丑陋的母牛是七年;那七个空心,被东风吹焦的穗子也一样,都是七个荒年。 28这就是我对法老所说,上帝已把要做的事显明给法老了。 29看哪,必有七个大丰年来到埃及全地, 30随后又有七个荒年,甚至埃及地的人都忘了先前的丰收,这地必被饥荒所灭。 31因为那后来的饥荒非常严重,就不觉得这地先前有丰收。 32至于法老两次做梦,是因为上帝已经确定这事,上帝必速速成就。 33现在,请法老选一个聪明又有智慧的人,委派他治理埃及地。 34请法老这样做,委派官员治理这地,在七个丰年的期间,征收埃及地出产的五分之一, 35叫他们聚集未来丰年一切的粮食,积存五谷归在法老的手下作粮食,储藏在各城里。 36这粮食可以为这地作储备,为了埃及地要来的七个荒年,免得这地被饥荒所灭。”

约瑟被立为埃及的宰相

37这事在法老和他众臣仆眼中都觉得好。 38法老对臣仆说:“像这样的人,有上帝的灵在他里面,我们岂能找得着呢?” 39法老对约瑟说:“上帝既指示你这一切事,就没有人像你这样聪明又有智慧。 40你可以治理我的家;我的百姓都必服从你口中的命令。惟独在宝座上,我比你大。” 41法老又对约瑟说:“看,我委派你治理埃及全地。” 42法老就脱下手上带印的戒指,戴在约瑟的手上,给他穿上细麻衣,把金链戴在他的颈项上, 43又给约瑟坐他的副座车,在他前面有人呼叫说:“跪下。”于是,法老委派他治理埃及全地。 44法老对约瑟说:“我是法老,若没有你的命令,埃及全地的人都不可擅自办事。” 45法老给约瑟起名叫撒发那特.巴内亚,又将安城的祭司波提.非拉的女儿亚西纳给他为妻。约瑟就出去治理埃及地。
46约瑟埃及王法老面前侍立的时候年三十岁。约瑟从法老面前出去,巡行埃及全地。 47七个丰年之内,地的出产极其丰盛 48约瑟聚集埃及地七年一切的粮食,把粮食积存在各城里,就是把各城周围田地的粮食都积存在该城里。 49约瑟积存的五谷很多,如同海边的沙,无法计算,数也数不清。
50荒年未到以前,安城的祭司波提.非拉的女儿亚西纳约瑟生了两个儿子。 51约瑟给长子起名叫玛拿西,因为他说:“上帝使我忘了一切的困苦和我父的全家。” 52他给次子起名叫以法莲,因为他说:“上帝使我在受苦的地方兴盛。”
53埃及地的七个丰年一过, 54七个荒年就来了,正如约瑟所说的。各地都有饥荒,惟独埃及全地有粮食。 55等到埃及全地也有了饥荒,众百姓就向法老哀求粮食。法老对所有的埃及人说:“你们到约瑟那里去,凡他所说的,你们都要做。” 56当时饥荒遍满了全地,约瑟就开了各处的粮仓,卖粮食给埃及人。埃及地的饥荒非常严重。 57各地的人都去埃及,到约瑟那里买粮食,因为全地的饥荒非常严重。