47
1约瑟进去告诉法老说：“我的父亲和我的兄弟带着羊群牛群，以及他们一切所有的，从迦南地来了。看哪，他们正在歌珊地。”
2约瑟从他所有兄弟中挑选五个人，引他们到法老面前。
3法老对约瑟的兄弟说：“你们是做什么的？”他们对法老说：“你仆人是牧羊的，我们和我们的祖宗都是这样。”
4他们又对法老说：“迦南地的饥荒非常严重，仆人的羊群没有牧草，所以我们来到这地寄居。现在求你准许仆人住在歌珊地。”
5法老对约瑟说：“你的父亲和你的兄弟到你这里来了，
6埃及地都在你面前，只管让你父亲和你兄弟住在最好的地，他们可以住在歌珊地。你若知道他们中间有能干的人，就派他们看管我的牲畜。”
7约瑟带他父亲雅各来，站在法老面前，雅各就为法老祝福。
8法老对雅各说：“你平生的年日是多少呢？”
9雅各对法老说：“我在世寄居的年日是一百三十年，我一生的岁月又短又苦，比不上我祖先在世寄居的年日。”
10雅各又为法老祝福，就从法老面前退出去了。
11约瑟安顿他的父亲和兄弟，遵照法老的命令，把埃及境内最好的地，就是兰塞地，给他们作为产业。
12约瑟用粮食供给他父亲和兄弟们，以及他父亲全家的人，照扶养亲属的人口供给。
严重的饥荒
13饥荒非常严重，全地都绝了粮，埃及地和迦南地都因饥荒耗损了。
14约瑟收集了埃及地和迦南地所有的银子，就是众人买粮的银子，约瑟就把那些银子都带到法老的宫里。
15埃及地和迦南地的银子都花光了，埃及众人到约瑟那里，说：“我们的银子都用完了，求你给我们粮食吧！我们为什么要死在你面前呢？”
16约瑟说：“银子若是用完了，可以把你们的牲畜卖给我，我就以你们的牲畜换粮食给你们。”
17于是他们把牲畜带到约瑟那里，约瑟就拿粮食换了他们的马、羊、牛、驴；那一年他因换他们一切的牲畜，用粮食养活他们。
18那一年过去，第二年他们又来到约瑟那里，对他说：“不瞒我主，我们的银子都花光了，牲畜也都归于我主了。我们在我主面前，除了自己的身体和土地以外，一无所剩。
19你为什么要眼看着我们人死地荒呢？求你用粮食买我们和我们的地，我们和我们的地就要为法老效力。求你给我们种子，使我们可以存活，不致死亡，土地也不致荒芜。”
20于是，约瑟为法老买了埃及所有的土地，埃及人因饥荒所迫，都卖了自己的田地；那些地都归给法老了。
21至于百姓，从埃及边界的一端到另一端，约瑟使他们作奴隶。⚓
22只有祭司的土地，约瑟没有买，因为祭司从法老领取薪俸，靠法老的薪俸过活，所以没有卖自己的土地。
23约瑟对百姓说：“看哪，我今日为法老买了你们和你们的土地。看哪，这些种子是给你们的，你们可以耕种土地。
24将来收割的时候，你们要把五分之一纳给法老，另外四分可以给你们作田地的种子，作你们和你们全家大小的食物。”
25他们说：“你救了我们的性命，愿我们在我主眼前蒙恩，我们情愿作法老的奴隶。”
26于是约瑟为埃及的土地立下定例，直到今日，就是收成的五分之一要归法老。惟独祭司的土地例外，不归于法老。
雅各最后的吩咐
27以色列人住在埃及境内的歌珊地。他们在那里得了产业，并且生养众多。
28雅各住在埃及地十七年。雅各一生的年日是一百四十七年。
29以色列的死期快到了，就叫了他儿子约瑟来，对他说：“我若在你眼前蒙恩，把你的手放在我大腿底下，以慈爱和诚实向我承诺，必不将我葬在埃及。
30我与我祖先同睡的时候，你要将我带出埃及，把我葬在他们所葬的地方。”约瑟说：“我必遵照你的吩咐去做。”
31雅各说：“你向我起誓吧！”约瑟就向他起了誓。于是以色列在床头⚓敬拜。
47
1Tui anŭn, Yôsêp djă̱ ba rơma čô ayŏng ñu nao pơ sang pơtao Pharaoh. Yôsêp nao hăng ruai kơ Pharaoh, “Ama kâo laih anŭn ƀing ayŏng adơi kâo, wơ̆t hăng tơpul triu, hlô mơnơ̆ng rong laih anŭn hăng abih bang gơnam ƀing gơñu hơmâo, hơmâo rai laih mơ̆ng anih lŏn Kanaan laih anŭn ră anai hlak dŏ amăng anih lŏn Gôsen.”
2Giŏng anŭn, ñu ba ƀing ayŏng ñu anŭn ƀơi anăp pơtao.
3Pharaoh tơña kơ ƀing ayŏng adơi anai, “Hơget bruă ƀing gih juăt mă lĕ?” Ƀing gơñu laĭ glaĭ kơ pơtao Pharaoh, “Ƀing gơmơi, ƀing ding kơna ih anai jing ƀing wai hlô mơnơ̆ng kar hăng ƀing ơi adon gơmơi hơmâo ngă laih.”
4Ƀing gơñu ăt laĭ hăng pơtao tui anai, “Ƀing gơmơi hơmâo rai kiăng kơ hơdip jăng jai pơ anai, yuakơ hơmâo tơlơi ư̆ rơpa prŏng amăng anih lŏn Kanaan, laih anŭn ƀu hơmâo rơ̆k ƀơ̆ng kơ tơpul hlô mơnơ̆ng gơmơi ôh. Tui anŭn, ră nai, rơkâo kơ ih brơi kơ ƀing gơmơi dŏ hơdip amăng tring Gôsen bĕ.”
5Pharaoh laĭ kơ Yôsêp, “Yuakơ ama ih laih anŭn ƀing ayŏng adơi ih hơmâo truh laih pơ ih,
6laih anŭn anih lŏn Êjip ih ƀuh laih mơ̆n, brơi bĕ ƀing gơ̆ hơdip ƀơi anih hiam hloh amăng anih lŏn anai. Brơi bĕ ƀing gơñu dŏ hơdip amăng anih lŏn Gôsen. Laih anŭn tơdah ih thâo hlơi pô amăng ƀing gơñu thâo wai rong rơgơi, brơi bĕ kơ ñu răk rong tơpul hlô mơnơ̆ng kâo đa.”
7Giŏng anŭn, Yôsêp ba rai ama ñu Yakôb ƀơi anăp Pharaoh. Tơdơi kơ Yakôb bơni hiam kơ Pharaoh,
8Pharaoh tơña kơ gơ̆, “Hơdôm thŭn laih ih?”
9Laih anŭn Yakôb laĭ kơ Pharaoh, “Tơlơi hơdip kâo đuaĭ hyu hăng hơdip truh kơ 130 thŭn. Hơdôm thŭn kâo kơnơ̆ng ƀiă đôč, samơ̆ tơnap tap ƀu thâo pơhơmu hăng hơdôm thŭn ƀing ơi adon kâo hơmâo đuaĭ hyu hăng hơdip truh ôh.”
10Giŏng anŭn, Yakôb bơni hiam kơ Pharaoh dơ̆ng hăng tơbiă đuaĭ hĭ mơ̆ng anăp gơ̆.
11Tui anŭn, Yôsêp brơi kơ ama ñu laih anŭn kơ ƀing ayŏng adơi ñu dŏ hơdip amăng Êjip laih anŭn brơi kơ ƀing gơñu dŏ ƀơi anih hiam hloh amăng anih lŏn anai, amăng tring Ramesê, tui hăng Pharaoh kơčrâo brơi laih.
12Yôsêp ăt djru brơi kơ ama ñu, ƀing ayŏng adơi ñu laih anŭn kơ abih bang ƀing sang anŏ ama ñu hăng gơnam ƀơ̆ng tui hluai hăng mrô ƀing ană bă ƀing gơ̆.
Tơlơi Ư̆ Rơpa Kơtang Tui
13Tơdang anŭn, ƀu hơmâo gơnam ƀơ̆ng ôh amăng djŏp anih yuakơ tơlơi ư̆ rơpa prŏng biă mă; abih dua ƀing Êjip laih anŭn ƀing Kanaan le̱ng kơ tơdu rơmơ̆n hăng ư̆ rơpa yuakơ tơlơi ư̆ rơpa jai kơtang tui.
14Yôsêp pơƀut glaĭ abih bang prăk mơ̆ng anih lŏn Êjip laih anŭn anih lŏn Kanaan yuakơ arăng blơi mă pơdai, laih anŭn ñu ba khul prăk anŭn nao pioh pơ sang pơtao Pharaoh.
15Tơdang khul prăk ƀing Êjip laih anŭn ƀing Kanaan abih laih, abih bang ƀing Êjip rai pơ Yôsêp hăng laĭ, “Pha brơi kơ ƀing gơmơi gơnam ƀơ̆ng bĕ yuakơ prăk gơmơi abih laih. Yua hơget ƀing gơmơi khŏm djai ƀơi anăp ih lĕ?”
16Yôsêp laĭ kơ ƀing gơñu tui anai, “Tui anŭn, ba rai bĕ hlô mơnơ̆ng rong gih. Kâo či pơplih hlô mơnơ̆ng gih hăng gơnam ƀơ̆ng yuakơ prăk gih abih hĭ laih.”
17Tui anŭn, ƀing gơñu ba rai tơpul hlô mơnơ̆ng rong gơñu kơ Yôsêp, laih anŭn ñu brơi kơ ƀing gơ̆ gơnam ƀơ̆ng hơmâo pơplih hăng tơpul aseh ƀing gơ̆, tơpul triu, tơpul bơbe, tơpul rơmô laih anŭn hăng tơpul aseh glai gơñu anŭn. Tui anŭn, Yôsêp djru kơ ƀing gơ̆ găn amăng thŭn anŭn hăng gơnam ƀơ̆ng hơmâo pơplih hăng abih hlô mơnơ̆ng rong ƀing gơ̆.
18Tơdang thŭn anŭn rơgao hĭ laih, ƀing gơ̆ rai pơ Yôsêp dơ̆ng kơ thŭn tŏ tui hăng laĭ, “Ƀing gơmơi ƀu dưi pơdŏp hăng ih ôh khua ăh, čơdơ̆ng mơ̆ng prăk abih laih, laih anŭn hlô mơnơ̆ng gơmơi lŏm kơ ih laih, ƀing gơmơi ƀu hơmâo hơget dơ̆ng tah kơ ih khua ăh, rơngiao kơ drơi jan gơmơi pô laih anŭn đang hơma gơmơi.
19Yua hơget ƀing gơmơi či răm rai ƀơi anăp ih wơ̆t hăng đang hơma gơmơi mơ̆n lĕ? Blơi mă ƀing gơmơi bĕ wơ̆t hăng đang hơma gơmơi mơ̆n kiăng kơ pơplih hăng gơnam ƀơ̆ng; tui anŭn ƀing gơmơi či jing hlŭn kơ Pharaoh laih anŭn đang hơma gơmơi či lŏm kơ ñu yơh. Pha brơi bĕ jĕh pơdai kơ ƀing gơmơi, tui anŭn ƀing gơmơi či hơdip hăng ƀu či djai ôh, laih anŭn anih lŏn anai ƀu či jing hĭ hông hang ôh.”
20Tui anŭn, Yôsêp blơi abih bang anih lŏn amăng čar Êjip kơ Pharaoh. Abih bang ƀing ană plei Êjip sĭ hĭ abih khul đang hơma gơñu yuakơ tơlơi ư̆ rơpa jing prŏng biă mă kơ ƀing gơñu. Anih lŏn anai jing hĭ anih lŏn Pharaoh laih;
21tui anŭn Yôsêp pơjing kơ abih bang mơnuih amăng čar Êjip jing hĭ ƀing hlŭn čơdơ̆ng mơ̆ng pô anai hlŏng truh kơ pô adih.
22Samơ̆ ñu ƀu blơi mă anih lŏn ƀing khua ngă yang ôh, yuakơ ƀing gơñu juăt tŭ mă gơnam djru mơ̆ng pơtao Pharaoh laih anŭn hơmâo djŏp gơnam ƀơ̆ng mơ̆ng tơlơi Pharaoh djru kơ ƀing gơñu. Yuakơ anŭn yơh ƀing gơñu ƀu sĭ hĭ đang hơma gơñu ôh.
23Yôsêp laĭ kơ ƀing ană plei anŭn tui anai, “Ră anai kâo hơmâo blơi mă laih ƀing gih laih anŭn lŏn gih hrơi anai kơ Pharaoh, hĕ anai jing jĕh pơdai kơ ƀing gih tui anŭn ƀing gih dưi jŭ pla.
24Samơ̆ tơdang laih kơ hơpuă pơdai, ƀing gih khŏm brơi sa črăn amăng rơma kơ Pharaoh. Bơ kơ pă̱ črăn amăng rơma adih, ƀing gih khŏm djă̱ pioh pơjĕh laih anŭn gơnam ƀơ̆ng kơ gih pô yơh.”
25Ƀing gơñu laĭ glaĭ tui anai, “Ih hơmâo pơklaih laih tơlơi hơdip gơmơi. Tơdah hơmâo tơlơi mơak ƀơi anăp ih khua ăh, ƀing gơmơi či jing ƀing hlŭn kơ Pharaoh yơh.”
26Tui anŭn, Yôsêp pơkơjăp glaĭ tơlơi anai jing sa tơlơi phiăn amăng anih lŏn Êjip (tơlơi anai ăt dŏ truh kơ ră anai), anŭn jing sa črăn amăng rơma gơnam mơ̆ng đang hơma jing lŏm kơ Pharaoh. Kơnơ̆ng anih lŏn ƀing khua ngă yang đôč ƀu lŏm ôh kơ Pharaoh.
Tơlơi Yakôb Rơkâo Hơnăl Tuč
27Hlak anai ƀing Israel hlak dŏ hơdip amăng čar Êjip amăng anih lŏn Gôsen. Ƀing gơñu hơmâo lu dram gơnam pơ anŭn laih anŭn lar tui lu biă mă.
28Yakôb hơdip amăng čar Êjip pluh-tơjuh thŭn laih anŭn thŭn ñu hơdip truh kơ sa-rơtuh pă̱pluh-tơjuh⚓ thŭn.
29Tơdang hrơi mông kơ Israel jĕ abih laih, ñu iâu rai ană ñu Yôsêp laih anŭn laĭ hăng gơ̆, “Tơdah ih hơmâo tơlơi mơak hăng kâo ƀơi anăp ih, pioh bĕ plă̱ tơngan ih gah yŭ drơi jan kâo laih anŭn ƀuăn rơ̆ng, ih či pơrơđah kơ kâo tơlơi hiam klă laih anŭn tơlơi tŏng ten. Anăm dơ̱r atâo kâo amăng čar Êjip ôh,
30samơ̆ tơdang kâo tơĭ pran hăng nao hrŏm hăng ƀing ơi adon kâo laih, ba tơbiă hĭ bĕ atâo kâo mơ̆ng čar Êjip hăng dơ̱r bĕ pơ anih arăng dơ̱r laih atâo ƀing gơñu anŭn.”⚓
Yôsêp laĭ, “Kâo či ngă yơh tui hăng tơlơi ih hơmâo pơtă laih.”
31Gơ̆ laĭ, “Ƀuăn rơ̆ng hăng kâo bĕ.” Giŏng anŭn, Yôsêp ƀuăn rơ̆ng hăng ama ñu Israel laih anŭn ama ñu kơkuh pơpŭ tơdang ñu dŏ kơnang ƀơi anih pĭt ñu.