12

Phe đảng mười chi phái: Các vua Giu-đa và các vua Y-sơ-ra-ên

(Đoạn 12 đến đoạn 22)

Phe đảng mười chi phái: Rô-bô-am làm vua Giu-đa; Giê-rô-bô-am làm vua Y-sơ-ra-ên

¹ Rô-bô-am đến Si-chem; vì cả Y-sơ-ra-ên đã hiệp lại tại Si-chem đặng tôn người làm vua. ² Khi Giê-rô-bô-am, con trai của Nê-bát, hay điều đó, thì còn ở Ê-díp-tô, là nơi người trốn để thoát khỏi vua Sa-lô-môn. ³ Người ta sai tìm người tại đó. Giê-rô-bô-am cùng cả hội chúng Y-sơ-ra-ên đều đến tâu với Rô-bô-am rằng: ⁴ Thân phụ vua đã làm cho ách chúng tôi nặng quá; nhưng bây giờ vua hãy giảm nhẹ sự phục dịch khó nhọc và cái ách nặng mà thân phụ vua đã gán cho chúng tôi, thì chúng tôi sẽ phục dịch vua. ⁵ Người đáp với chúng rằng: Hãy lui về, trong ba ngày sẽ trở lại cùng ta. Dân sự bèn lui về.
⁶ Vua Rô-bô-am bàn với các trưởng lão đã hầu hạ Sa-lô-môn, cha mình, trong lúc người còn sống, mà rằng: Các ngươi bàn luận cho ta phải đáp với dân sự nầy làm sao? ⁷ Chúng thưa lại rằng: Nếu ngày nay vua làm như người đầy tớ của dân sự nầy, phục sự họ, đáp lời, trò chuyện tử tế cùng họ, thì họ sẽ làm tôi tớ vua mãi mãi. ⁸ Nhưng Rô-bô-am không theo mưu của các trưởng lão đã bàn cho mình; bàn nghị cùng các kẻ trai trẻ đồng lớn lên với mình, và hầu hạ mình, ⁹ mà rằng: Dân sự nầy đã tâu với ta rằng: Hãy giảm nhẹ cái ách mà thân phụ vua đã gán cho chúng tôi; vậy, các ngươi bàn luận cho ta phải đáp với chúng nó làm sao? ¹⁰ Các gã trai trẻ đồng lớn lên với người đáp rằng: Dân sự nầy đã tâu với vua rằng: Thân phụ vua khiến ách chúng tôi nặng; vua hãy làm cho nó ra nhẹ; vua phải đáp lại cùng chúng như vầy: Ngón tay út ta còn lớn hơn lưng của cha ta. ¹¹ Vậy, cha ta đã gán một cái ách nặng cho các ngươi, ta sẽ làm cái ách các ngươi thêm nặng hơn nữa; cha ta sửa phạt các ngươi bằng roi da, ta sẽ sửa phạt các ngươi bằng roi bọ cạp.⚓
¹² Ngày thứ ba, Giê-rô-bô-am và cả dân sự đều đi đến Rô-bô-am, y như vua đã biểu rằng: Hãy trở lại cùng ta trong ba ngày. ¹³ Vua đáp lời với dân sự cách xẳng xớm, không kể các lời bàn luận của các trưởng lão, ¹⁴ và theo mưu các kẻ trai trẻ mà đáp lại cùng chúng rằng: Cha ta đã khiến cho ách các ngươi nặng nề; ta sẽ làm ách các ngươi càng nặng nề hơn nữa. Cha ta có sửa phạt các ngươi bằng roi da, ta sẽ sửa phạt các ngươi bằng roi bọ cạp. ¹⁵ Như vậy, vua không khứng nghe lời dân sự, vì điều đó bởi Đức Giê-hô-va dẫn đến, đặng làm cho ứng nghiệm lời Ngài cậy A-hi-gia ở Si-lô mà phán cho Giê-rô-bô-am, con trai của Nê-bát.
¹⁶ Khi cả Y-sơ-ra-ên thấy vua không khứng nghe lời họ, bèn đáp cùng người rằng: Chúng ta có phần gì cùng Đa-vít? Chúng ta chẳng có cơ nghiệp chi với con trai Y-sai. Hỡi Y-sơ-ra-ên! Hãy trở về trại mình đi. Ớ Đa-vít! Từ rày ngươi khá coi chừng nhà của ngươi. Như vậy Y-sơ-ra-ên đều rút về các trại của họ.⚓ ¹⁷ Nhưng về dân Y-sơ-ra-ên ở tại các thành Giu-đa, thì Rô-bô-am cai trị họ. ¹⁸ Bấy giờ, Rô-bô-am sai A-đô-ram là người coi sóc việc cống thuế đến cùng chúng; nhưng cả Y-sơ-ra-ên ném đá người chết. Vua Rô-bô-am lật đật lên xe, trốn về Giê-ru-sa-lem.
¹⁹ Ấy vậy, Y-sơ-ra-ên phản nghịch nhà Đa-vít cho đến ngày nay.
²⁰ Khi dân Y-sơ-ra-ên hay rằng Giê-rô-bô-am đã trở về, bèn sai sứ mời người đến hội mình, và lập người làm vua trên cả Y-sơ-ra-ên. Chỉ có chi phái Giu-đa cứ theo nhà Đa-vít mà thôi.
²¹ Rô-bô-am đến Giê-ru-sa-lem nhóm hết thảy nhà Giu-đa và chi phái Bên-gia-min, số là một trăm tám mươi ngàn người lính chiến kén chọn, toan tranh chiến cùng nhà Y-sơ-ra-ên đặng bắt nước phục lại Rô-bô-am, con trai Sa-lô-môn. ²² Nhưng Đức Chúa Trời phán cùng Sê-ma-gia, người của Đức Chúa Trời, rằng: ²³ Hãy nói cùng Rô-bô-am, con trai Sa-lô-môn, vua Giu-đa, cùng hết thảy nhà Giu-đa, Bên-gia-min, và phần dân sự còn lại, mà rằng: ²⁴ Đức Giê-hô-va phán như vầy: Các ngươi chớ đi lên đánh anh em mình, là dân Y-sơ-ra-ên. Mỗi người hãy trở về nhà mình, vì sự nầy bởi ta mà xảy đến. Chúng vâng theo lời Đức Giê-hô-va mà trở về theo mạng lịnh của Ngài.
²⁵ Giê-rô-bô-am bèn xây cất Si-chem trên núi Ép-ra-im, và ở tại đó. Đoạn từ đó người đi ra xây cất Phê-nu-ên.

Các con bò vàng tại Bê-tên và Đan

²⁶ Bấy giờ, Giê-rô-bô-am nói thầm rằng: Hoặc nước sẽ trở về nhà Đa-vít chăng. ²⁷ Nếu dân sự nầy đi lên Giê-ru-sa-lem đặng tế lễ tại trong đền của Đức Giê-hô-va, thì lòng họ chắc sẽ trở về chúa của họ, là Rô-bô-am, vua Giu-đa; người ta sẽ giết ta đi và trở về với Rô-bô-am, vua Giu-đa. ²⁸ Vậy, vua bàn định, rồi truyền làm hai con bò con bằng vàng, và nói với dân sự rằng: Các ngươi đi lên Giê-ru-sa-lem thật khó thay! Hỡi Y-sơ-ra-ên! Nầy là các thần ngươi, đã đem ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô.⚓ ²⁹ Người đặt con nầy tại Bê-tên, và con kia tại Đan. ³⁰ Việc đó thành nên tội lỗi, vì dân chúng đi đến Đan đặng thờ lạy bò con ấy. ³¹ Giê-rô-bô-am cũng cất chùa miễu trên các nơi cao, chọn lấy người trong vòng dân chúng lập làm thầy tế lễ, không thuộc về chi phái Lê-vi. ³² Người lại định lập trong tuần tháng tám ngày rằm, một lễ giống như lễ người ta thường dự trong xứ Giu-đa, và người dâng các của lễ trên bàn thờ. Người cũng làm như vậy tại Bê-tên, tế lễ cho hai bò con mà người đã làm nên; lại để tại Bê-tên những thầy tế lễ của các nơi cao mà người đã cất.⚓

Một tiên tri quở trách Giê-rô-bô-am

³³ Ngày rằm tháng tám, tức là tháng người tự chọn lấy, Giê-rô-bô-am đi lên bàn thờ mình đã cất tại Bê-tên. Người lập một lễ cho dân Y-sơ-ra-ên, rồi đi lên bàn thờ đặng xông hương.

12

Vương quốc Miền Bắc (Y-sơ-ra-ên) tách khỏi nhà Đa-vít

¹Rô-bô-am đến Si-chem và toàn dân tập họp tại đó để cử hành lễ đăng quang. ²Giê-rô-bô-am con Nê-bát đang ở Ai-cập (vì ông chạy trốn vua Sa-lô-môn) nhận được tin này, ³và được người ta mời về nước. Ông hướng dẫn các đại biểu nhân dân đến gặp Rê-bô-am, trình bày như sau: ⁴“Vua cha đã bắt chúng tôi làm việc nặng nề. Bây giờ, nếu bệ hạ giảm nhẹ trách nhiệm cho chúng tôi thì chúng tôi xin phục vụ bệ hạ." ⁵Vua đáp: "Ba ngày nữa trở lại đây, ta sẽ trả lời." Mọi người ra về.
⁶Vua Rô-bô-am hỏi ý kiến những người cao niên trước kia làm cố vấn cho Sa-lô-môn, cha mình: "Các ông nghĩ tôi nên trả lời thế nào?" ⁷Họ đáp: "Nếu bây giờ bệ hạ chịu khó phục vụ dân, đối xử tử tế với họ, họ sẽ thần phục bệ hạ mãi mãi." ⁸Vua không nghe lời khuyên của những bậc cao niên, nhưng đi bàn với những người trẻ, đồng trang lứa và thân cận với mình. ⁹Rô-bô-am hỏi: "Nhân dân muốn ta giảm bớt gánh nặng cho họ, các anh em nghĩ sao?"
¹⁰Nhóm trẻ đáp: "Bệ hạ nên trả lời thế này: 'Ngón tay út của ta còn lớn hơn lưng cha ta. ¹¹Nếu cha ta bắt các ngươi làm việc nặng nề, ta sẽ gia tăng công tác cho nặng nề hơn. Cha ta dùng roi để trừng trị, ta sẽ dùng bò cạp."
¹²Ba ngày sau, Giê-rô-bô-am và nhân dân trở lại gặp vua. ¹³Vua không theo lời khuyên của những người lớn tuổi, nhưng giở giọng gay gắt, trả lời theo cách ¹⁴những người trẻ tuổi đề nghị: "Cha ta bắt các ngươi làm việc nặng nề, ta sẽ gia tăng công tác càng nặng nề hơn. Cha ta dùng roi để trừng trị, ta sẽ dùng bò cạp." ¹⁵Vua không nghe lời thỉnh cầu của dân, vì Chúa tể trị các diễn biến để làm ứng nghiệm lời Ngài đã dùng A-hi-gia người Si-lô nói với Giê-rô-bô-am con Nê-bát.
¹⁶Khi thấy vua từ khước thỉnh cầu mình, người Y-sơ-ra-ên nói: "Chúng ta chẳng có phần gì với Đa-vít, không thừa hưởng gì nơi con trai Gie-sê cả. Anh em Y-sơ-ra-ên ơi, về đi thôi! Từ nay Đa-vít ơi, hãy liệu lấy việc nhà ngươi!" Và người Y-sơ-ra-ên ai rút về trại nấy. ¹⁷Chỉ còn lại những người ở trong đại tộc Giu-đa thần phục Rô-bô-am. ¹⁸Khi Rô-bô-am sai A-đô-ram đi lo việc tổ chức lao động, ông bị nhân dân Y-sơ-ra-ên ném đá chết. Vua Rô-bô-am vội vàng lên xe chạy trốn về Giê-ru-sa-lem. ¹⁹Từ đó đến nay, người Y-sơ-ra-ên tiếp tục chống lại các vua dòng Đa-vít.
²⁰Khi hay tin Giê-rô-bô-am từ Ai-cập trở về, nhân dân Y-sơ-ra-ên liền tổ chức đại hội mời ông đến dự rồi tấn phong ông làm vua Y-sơ-ra-ên. Chỉ có đại tộc Giu-đa trung thành với nhà Đa-vít.
²¹Về đến Giê-ru-sa-lem, Rô-bô-am triệu tập quân sĩ thuộc đại tộc Giu-đa và Bên-gia-min, chọn một trăm tám mươi ngàn người định đem đi đánh các đại tộc khác của Y-sơ-ra-ên để khôi phục quyền hành. ²²Nhưng Thượng Đế phán bảo Sê-ma-gia, người của Thượng Đế, như sau: ²³“Con nói với Rô-bô-am, con Sa-lô-môn, vua Giu-đa và người thuộc hai đại tộc Giu-đa, Bên-gia-min cùng mọi người khác rằng: ²⁴Chúa Hằng Hữu cấm không được đi đánh anh em mình là người Y-sơ-ra-ên. Mỗi người phải trở về nhà mình, vì việc này do Ta định liệu."' Mọi người vâng lời Chúa, ai về nhà nấy.

Đặt tượng bò vàng tại Bê-tên và Đan

²⁵Giê-rô-bô-am xây thành Si-chem trên núi Ép-ra-im và đóng đô tại đấy. Sau đó, vua xây thành Phê-nu-ên. ²⁶Giê-rô-bô-am tự nghĩ: "Không khéo nước lại rơi về tay nhà Đa-vít mất. ²⁷Chừng nào nhân dân còn đi lên Giê-ru-sa-lem dâng lễ vật cho Chúa Hằng Hữu trong Đền thờ, họ sẽ trở lòng theo chủ cũ, quay lại giết ta để phục vụ Rô-bô-am, vua Giu-đa." ²⁸Sau khi tham khảo ý kiến với các cố vấn, vua quyết định làm hai tượng bò con bằng vàng. Vua nói với nhân dân: "Đồng bào phải đi Giê-ru-sa-lem thật xa xôi vất vả. Bây giờ có thần của Y-sơ-ra-ên đây, là thần đã đem đồng bào ra khỏi Ai-cập." ²⁹Vua đặt một tượng ở Bê-tên, một ở Đan. ³⁰Vua làm cho nhân dân phạm tội, vì họ thờ các tượng ấy.⚓
³¹Vua còn xây đền miếu trên các ngọn đồi, bổ nhiệm thầy tế lễ trong hàng thường dân chứ không chọn người Lê-vi. ^32,33Giê-rô-bô-am tự ý chọn ngày rằm tháng tám làm ngày lễ, như lễ tổ chức tại Giu-đa. Vào dịp này, vua dâng sinh tế trên bàn thờ và dâng hương cho tượng bò con mình làm ở Bê-tên. Vua cũng bổ nhiệm các thầy tế lễ phụ trách các miếu trên đồi.