23

¹ Khi con ngồi ăn bữa với một quan trưởng,
Hãy xét kỹ người ở trước mặt con;
² Nếu con có láu ăn,
Khá để con dao nơi họng con.
³ Chớ thèm món ngon của người,
Vì là vật thực phỉnh gạt.
⁴ Con chớ chịu vật vã đặng làm giàu;
Khá thôi nhờ cậy khôn ngoan riêng của con.
⁵ Con há liếc mắt vào sự giàu có sao? Nó đã chẳng còn nữa rồi;
Vì nó quả hẳn có mọc cánh,
Và bay lên trên trời như chim ưng vậy.
⁶ Chớ ăn bánh của kẻ có mắt gian ác,
Và đừng tham muốn những món ngon của hắn.
⁷ Vì hắn tưởng trong lòng thể nào, thì hắn quả thể ấy.
Hắn nói với con rằng: Hãy ăn uống đi;
Nhưng lòng hắn chẳng hiệp cùng con.
⁸ Miếng con đã ăn, con sẽ mửa ra,
Và mất những lời hòa mĩ của con.
⁹ Chớ nói vào lỗ tai kẻ ngu muội;
Vì nó sẽ khinh dể sự khôn ngoan của các lời con.
¹⁰ Chớ dời đi mộc giới cũ,
Đừng vào trong đồng ruộng của kẻ mồ côi;
¹¹ Vì Đấng cứu chuộc của họ vốn quyền năng,
Sẽ binh vực sự cáo tụng của chúng nó nghịch với con.
¹² Hãy chuyên lòng về sự khuyên dạy,
Và lắng tai nghe các lời tri thức.
¹³ Chớ tha sửa phạt trẻ thơ;
Dầu đánh nó bằng roi vọt, nó chẳng chết đâu.
¹⁴ Khi con đánh nó bằng roi vọt,
Ắt giải cứu linh hồn nó khỏi Âm phủ.
¹⁵ Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan,
Thì lòng ta cũng sẽ được vui mừng;
¹⁶ Phải, chánh ruột gan ta sẽ hớn hở
Khi miệng con nói điều ngay thẳng.
¹⁷ Lòng con chớ phân bì với kẻ hung ác;
Nhưng hằng ngày hãy kính sợ Đức Giê-hô-va.
¹⁸ Vì quả hẳn có sự thưởng thiện,
Và sự trông đợi của con sẽ chẳng thành ra luống công.
¹⁹ Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan,
Khá dẫn lòng con vào đường chánh.
²⁰ Chớ đồng bọn cùng những bợm rượu,
Hoặc với những kẻ láu ăn;
²¹ Vì bợm rượu và kẻ láu ăn sẽ trở nên nghèo;
Còn kẻ ham ngủ sẽ mặc rách rưới.
²² Hãy nghe lời cha đã sanh ra con,
Chớ khinh bỉ mẹ con khi người trở nên già yếu.
²³ Hãy mua chân lý,
Sự khôn ngoan, sự khuyên dạy, và sự thông sáng; chớ hề bán đi.
²⁴ Cha người công bình sẽ có sự vui vẻ lớn,
Và người nào sanh con khôn ngoan sẽ khoái lạc nơi nó.
²⁵ Ước gì cha và mẹ con được hớn hở,
Và người đã sanh con lấy làm vui mừng.
²⁶ Hỡi con, hãy dâng lòng con cho cha,
Và mắt con khá ưng đẹp đường lối của cha.
²⁷ Vì kị nữ vốn là một cái hố sâu,
Và dâm phụ là một cái hầm hẹp.
²⁸ Nàng đứng rình như một kẻ trộm,
Làm cho thêm nhiều kẻ gian tà trong bọn loài người.
²⁹ Ai bị sự hoạn nạn? Ai phải buồn thảm?
Ai có sự tranh cạnh? Ai than siết?
Ai bị thương tích vô cớ? Ai có con mắt đỏ?
³⁰ Tất những kẻ nán trễ bên rượu,
Đi nếm thứ rượu pha.
³¹ Chớ xem ngó rượu khi nó đỏ hồng,
Lúc nó chiếu sao trong ly,
Và tuôn chảy dễ dàng;
³² Rốt lại, nó cắn như rắn,
Chích như rắn lục;
³³ Hai mắt con sẽ nhìn người dâm phụ,
Và lòng con sẽ nói điều gian tà;
³⁴ Thật, con sẽ như người nằm giữa đáy biển,
Khác nào kẻ nằm trên chót cột buồm vậy.
³⁵ Con sẽ nói rằng: Người ta đập tôi, nhưng tôi không đau;
Người ta đánh tôi, song tôi không nghe biết:
Khi tôi tỉnh dậy, tôi sẽ trở lại tìm uống nó nữa.

23

¹Khi con ngồi và ăn uống với người quyền thế,
Con hãy quan sát cẩn thận những gì được dọn ra trước mặt mình,
²Nếu con đói quá,
Hãy để con dao nơi cổ họng con.
³Con đừng thèm muốn cao lương mỹ vị của người quyền thế,
Vì miếng ngon rượu ngọt đó có thể lừa gạt con.
⁴Con đừng đổ hết sức lực ra làm giàu;
Hãy khôn ngoan mà biết lúc nào phải dừng lại.
⁵Mắt con có nhìn thấy nó nữa chăng?
Sự giàu có dường như có cánh,
Như phượng hoàng tung cánh bay vút trời cao.
⁶Con đừng ăn bánh của kẻ keo kiệt,
Con đừng thèm muốn cao lương mỹ vị của nó làm gì.
⁷Vì lòng người ta nghĩ sao, con người họ sẽ thể ấy.
Nó nói với con rằng, “Mời bạn ăn! Mời bạn uống!”
Nhưng lòng nó chẳng muốn con ăn uống đồ nó mời chút nào.
⁸Nếu con đã lỡ ăn miếng nào rồi, hãy nôn mửa nó ra,
Và con sẽ phí những lời khen ngợi tao nhã của con.
⁹Ðừng phí lời nói của con với kẻ dại dột,
Vì nó sẽ khinh bỉ lời lẽ khôn ngoan của con.
¹⁰Ðừng di chuyển mốc địa giới đã có sẵn từ xưa,
Ðừng lấn đất của các cô nhi côi cút.
¹¹Vì Ðấng Cứu Chuộc của họ thật đầy quyền năng,
Ngài sẽ binh vực duyên cớ của họ để chống lại con.
¹²Con hãy hết lòng áp dụng những lời giáo huấn,
Hãy để tai con vào những lời tri thức.
¹³Ðừng e ngại khi phải sửa phạt trẻ thơ,
Nếu con dùng roi vọt, nó cũng chẳng chết đâu.
¹⁴Nếu con phải dùng roi vọt để sửa trị nó,
Con sẽ cứu linh hồn nó khỏi sa vào âm phủ.
¹⁵Con ơi, nếu lòng con khôn ngoan,
Lòng ta rất vui mừng; đúng vậy, chính lòng ta.
¹⁶Thật vậy, linh hồn ta sẽ vui mừng khi môi con nói những lời chính đáng.
¹⁷Ðừng để lòng con ganh tị với những kẻ tội lỗi,
Nhưng hằng ngày hãy kính sợ CHÚA luôn luôn.
¹⁸Chắc chắn con sẽ có một tương lai tốt đẹp,
Hy vọng của con sẽ không bị gãy đổ nửa chừng.
¹⁹Con ơi, hãy lắng nghe và hãy khôn ngoan,
Hãy hướng lòng con vào con đường chính đáng.
²⁰Con đừng nhập bọn với những bợm rượu say sưa,
Con đừng đi theo những kẻ ăn nhậu suốt ngày.
²¹Vì những kẻ say sưa và nhậu nhẹt sẽ chóng thành nghèo đói,
Còn những kẻ say rượu lừ đừ sẽ rách rưới tả tơi.

²²Hãy lắng nghe lời cha, người đã sinh con,
Chớ khinh bỉ mẹ con khi mẹ con già yếu.
²³Hãy mua chân lý, đừng bán nó đi;
Hãy mua khôn ngoan, kỷ luật, và thông sáng.
²⁴Cha của người ngay lành sẽ vui mừng khôn xiết,
Ai sinh được đứa con khôn ngoan sẽ vui sướng biết bao.
²⁵Hãy làm cho cha mẹ con được vui vẻ;
Hãy làm cho người mẹ sinh ra con được vui thỏa vì con.

²⁶Con ơi, hãy dâng lòng con cho ta,
Hãy để mắt con noi theo các đường lối của ta.
²⁷Vì người kỹ nữ là cái hố sâu,
Người phụ nữ lăng loàn là cái giếng thẳm.
²⁸Nàng nằm rình rập con mồi như một tên cướp,
Nàng làm cho số người bội tín với vợ mỗi ngày một gia tăng.

²⁹Ai gặp cơn hoạn nạn? Ai gặp phải ưu sầu?
Ai thường gây xung đột? Ai phiền trách kêu ca?
Ai bị thương tích vô cớ? Ai có cặp mắt đỏ ngầu?
³⁰Ðó là những kẻ la cà nán trễ bên rượu,
Ðó là những người cứ tiếp tục nhấm nháp các thứ rượu pha.
³¹Chớ nhìn xem rượu khi nó đỏ hồng,
Khi nó sủi bọt lấp lánh trong ly,
Rồi trôi tuột vào cuống họng trơn tru trót lọt.
³²Vì đến cuối cùng nó sẽ cắn như rắn,
Nó sẽ làm con đau đớn nhức nhối như bị rắn độc cắn.
³³Mắt con sẽ hoa lên và thấy những điều xằng bậy,
Rồi từ đầu óc con sẽ ra những lời lẽ tầm phào.
³⁴Con sẽ cảm thấy như bị chơi vơi giữa biển cả,
Con sẽ có cảm tưởng như đang đeo trên chót vót cột buồm.
³⁵Con sẽ nói, “Họ đánh tôi, nhưng tôi không thấy đau.
Họ đập tôi, nhưng tôi không cảm biết.
Khi nào tôi mới tỉnh lại?
Chắc tôi phải đi kiếm thêm một ly rượu nữa.”