1 Khi con ngồi ăn bữa với một quan trưởng, Hãy xét kỹ người ở trước mặt con; 2 Nếu con có láu ăn, Khá để con dao nơi họng con. 3 Chớ thèm món ngon của người, Vì là vật thực phỉnh gạt. 4 Con chớ chịu vật vã đặng làm giàu; Khá thôi nhờ cậy khôn ngoan riêng của con. 5 Con há liếc mắt vào sự giàu có sao? Nó đã chẳng còn nữa rồi; Vì nó quả hẳn có mọc cánh, Và bay lên trên trời như chim ưng vậy. 6 Chớ ăn bánh của kẻ có mắt gian ác, Và đừng tham muốn những món ngon của hắn. 7 Vì hắn tưởng trong lòng thể nào, thì hắn quả thể ấy. Hắn nói với con rằng: Hãy ăn uống đi; Nhưng lòng hắn chẳng hiệp cùng con. 8 Miếng con đã ăn, con sẽ mửa ra, Và mất những lời hòa mĩ của con. 9 Chớ nói vào lỗ tai kẻ ngu muội; Vì nó sẽ khinh dể sự khôn ngoan của các lời con. 10 Chớ dời đi mộc giới cũ, Đừng vào trong đồng ruộng của kẻ mồ côi; 11 Vì Đấng cứu chuộc của họ vốn quyền năng, Sẽ binh vực sự cáo tụng của chúng nó nghịch với con. 12 Hãy chuyên lòng về sự khuyên dạy, Và lắng tai nghe các lời tri thức. 13 Chớ tha sửa phạt trẻ thơ; Dầu đánh nó bằng roi vọt, nó chẳng chết đâu. 14 Khi con đánh nó bằng roi vọt, Ắt giải cứu linh hồn nó khỏi Âm phủ. 15 Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan, Thì lòng ta cũng sẽ được vui mừng; 16 Phải, chánh ruột gan ta sẽ hớn hở Khi miệng con nói điều ngay thẳng. 17 Lòng con chớ phân bì với kẻ hung ác; Nhưng hằng ngày hãy kính sợ Đức Giê-hô-va. 18 Vì quả hẳn có sự thưởng thiện, Và sự trông đợi của con sẽ chẳng thành ra luống công. 19 Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan, Khá dẫn lòng con vào đường chánh. 20 Chớ đồng bọn cùng những bợm rượu, Hoặc với những kẻ láu ăn; 21 Vì bợm rượu và kẻ láu ăn sẽ trở nên nghèo; Còn kẻ ham ngủ sẽ mặc rách rưới. 22 Hãy nghe lời cha đã sanh ra con, Chớ khinh bỉ mẹ con khi người trở nên già yếu. 23 Hãy mua chân lý, Sự khôn ngoan, sự khuyên dạy, và sự thông sáng; chớ hề bán đi. 24 Cha người công bình sẽ có sự vui vẻ lớn, Và người nào sanh con khôn ngoan sẽ khoái lạc nơi nó. 25 Ước gì cha và mẹ con được hớn hở, Và người đã sanh con lấy làm vui mừng. 26 Hỡi con, hãy dâng lòng con cho cha, Và mắt con khá ưng đẹp đường lối của cha. 27 Vì kị nữ vốn là một cái hố sâu, Và dâm phụ là một cái hầm hẹp. 28 Nàng đứng rình như một kẻ trộm, Làm cho thêm nhiều kẻ gian tà trong bọn loài người. 29 Ai bị sự hoạn nạn? Ai phải buồn thảm? Ai có sự tranh cạnh? Ai than siết? Ai bị thương tích vô cớ? Ai có con mắt đỏ? 30 Tất những kẻ nán trễ bên rượu, Đi nếm thứ rượu pha. 31 Chớ xem ngó rượu khi nó đỏ hồng, Lúc nó chiếu sao trong ly, Và tuôn chảy dễ dàng; 32 Rốt lại, nó cắn như rắn, Chích như rắn lục; 33 Hai mắt con sẽ nhìn người dâm phụ, Và lòng con sẽ nói điều gian tà; 34 Thật, con sẽ như người nằm giữa đáy biển, Khác nào kẻ nằm trên chót cột buồm vậy. 35 Con sẽ nói rằng: Người ta đập tôi, nhưng tôi không đau; Người ta đánh tôi, song tôi không nghe biết: Khi tôi tỉnh dậy, tôi sẽ trở lại tìm uống nó nữa.
23
1-3Ăn uống với người quyền quý phải thận trọng, Đừng ăn cho thỏa lòng, nhưng phải đề phòng. Vì của ngon rượu ngọt là cạm gài bẫy chăng. 4,5Đừng nhọc công khổ trí làm giàu, Giàu có phù du hết rất mau, Như phụng hoàng vỗ cánh tung trời bay xa. 6Chớ ăn của người có mắt kém chân thành, Đừng thèm vật cao lương mỹ vị nó đem mời; 7Miệng mời nhưng lòng nó chẳng muốn con xơi, Điều nó nghĩ mới chính thật con người của nó. 8Con sẽ phải nôn hết món ăn ra, Và phí cả lời nhã nhặn con đã nói. 9Đừng mang đàn gảy tai trâu, Kẻ khờ đâu biết tìm cầu hiền nhân. 10,11Chớ dời ranh giới cũ, đoạt đất kẻ mồ côi, Vì Đấng Cứu chuộc họ là Thượng Đế năng quyền Sẽ biện hộ cho họ và khép tội con. 12Chuyên lòng tiếp nhận dạy dỗ Lắng tai đón nghe tri thức. 13Đừng bỏ qua việc sửa dạy con cái, Roi vọt không làm nó chết đâu. 14Người dùng roi sửa dạy con, Là cứu linh hồn nó khỏi hư vong. 15,16Lòng con khôn ngoan, dạ ta thơ thới Lời con tri thức, lòng ta phơi phới. 17,18Chớ hiềm tị vì kẻ gian được may mắn, Nhưng đem lòng kính sợ Chúa đêm ngày, Tương lai con sẽ trong sáng, Hy vọng thành đạt là điều chắc chắn. 19-21Khôn ngoan, theo đường Chúa dạy, con ơi! Đừng chơi với kẻ say mèm, mê ăn Vì tương lai họ khó khăn, cơ hàn. Còn người mê ngủ, rách tươm tơi bời. 22Lắng tai nghe lời khuyên dạy của cha Khi mẹ yếu già, con chớ khinh khi. 23Phải mua chân lý, đừng bán nó đi, Cũng đừng bán khôn ngoan, học thức, lương tri. 24,25Có con chân thành, lòng cha mừng rỡ, Có con khôn ngoan, vui lòng hớn hở, Hỡi con! Nhớ làm cho cha mẹ rạng rỡ vui mừng! 26Con hãy dâng lòng con cho cha, Để mắt con chăm chú đường lối cha. 27Kỵ nữ là hố sâu, Dâm phụ là giếng thẳm. 28Nó rình rập mồi ngon, Gây cho số người bất nghĩa gia tăng. 29,30Ai phiền muộn, đau khổ? Ai tranh cạnh, thở than, Mắt đỏ ngầu, mình thương tích? Đó là người chè chén, la cà Nhấm nháp các thứ rượu pha. 31Chớ để rượu hồng quyến rũ lòng con, Khi sao lấp lánh chén quỳnh, Khi nghe róc rách rượu nồng chảy tuôn. 32Cuối cùng mới thấy rượu cắn như rắn, Có nọc độc như rắn lục, 33Mắt con sẽ chăm nhìn dâm phụ, Và lòng con đầy dẫy điều xấu xa. 34Con sẽ như người đi giữa biển cả, Dập dồi như thể leo lên cột buồm. 35Con nói: 'Chắc tôi bị đánh, nhưng sao tôi chẳng nhớ, chẳng đau? Sao tôi chưa tỉnh? Chắc tôi cần đi nhậu nữa!'