1 Khi con ngồi ăn bữa với một quan trưởng, Hãy xét kỹ người ở trước mặt con; 2 Nếu con có láu ăn, Khá để con dao nơi họng con. 3 Chớ thèm món ngon của người, Vì là vật thực phỉnh gạt. 4 Con chớ chịu vật vã đặng làm giàu; Khá thôi nhờ cậy khôn ngoan riêng của con. 5 Con há liếc mắt vào sự giàu có sao? Nó đã chẳng còn nữa rồi; Vì nó quả hẳn có mọc cánh, Và bay lên trên trời như chim ưng vậy. 6 Chớ ăn bánh của kẻ có mắt gian ác, Và đừng tham muốn những món ngon của hắn. 7 Vì hắn tưởng trong lòng thể nào, thì hắn quả thể ấy. Hắn nói với con rằng: Hãy ăn uống đi; Nhưng lòng hắn chẳng hiệp cùng con. 8 Miếng con đã ăn, con sẽ mửa ra, Và mất những lời hòa mĩ của con. 9 Chớ nói vào lỗ tai kẻ ngu muội; Vì nó sẽ khinh dể sự khôn ngoan của các lời con. 10 Chớ dời đi mộc giới cũ, Đừng vào trong đồng ruộng của kẻ mồ côi; 11 Vì Đấng cứu chuộc của họ vốn quyền năng, Sẽ binh vực sự cáo tụng của chúng nó nghịch với con. 12 Hãy chuyên lòng về sự khuyên dạy, Và lắng tai nghe các lời tri thức. 13 Chớ tha sửa phạt trẻ thơ; Dầu đánh nó bằng roi vọt, nó chẳng chết đâu. 14 Khi con đánh nó bằng roi vọt, Ắt giải cứu linh hồn nó khỏi Âm phủ. 15 Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan, Thì lòng ta cũng sẽ được vui mừng; 16 Phải, chánh ruột gan ta sẽ hớn hở Khi miệng con nói điều ngay thẳng. 17 Lòng con chớ phân bì với kẻ hung ác; Nhưng hằng ngày hãy kính sợ Đức Giê-hô-va. 18 Vì quả hẳn có sự thưởng thiện, Và sự trông đợi của con sẽ chẳng thành ra luống công. 19 Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan, Khá dẫn lòng con vào đường chánh. 20 Chớ đồng bọn cùng những bợm rượu, Hoặc với những kẻ láu ăn; 21 Vì bợm rượu và kẻ láu ăn sẽ trở nên nghèo; Còn kẻ ham ngủ sẽ mặc rách rưới. 22 Hãy nghe lời cha đã sanh ra con, Chớ khinh bỉ mẹ con khi người trở nên già yếu. 23 Hãy mua chân lý, Sự khôn ngoan, sự khuyên dạy, và sự thông sáng; chớ hề bán đi. 24 Cha người công bình sẽ có sự vui vẻ lớn, Và người nào sanh con khôn ngoan sẽ khoái lạc nơi nó. 25 Ước gì cha và mẹ con được hớn hở, Và người đã sanh con lấy làm vui mừng. 26 Hỡi con, hãy dâng lòng con cho cha, Và mắt con khá ưng đẹp đường lối của cha. 27 Vì kị nữ vốn là một cái hố sâu, Và dâm phụ là một cái hầm hẹp. 28 Nàng đứng rình như một kẻ trộm, Làm cho thêm nhiều kẻ gian tà trong bọn loài người. 29 Ai bị sự hoạn nạn? Ai phải buồn thảm? Ai có sự tranh cạnh? Ai than siết? Ai bị thương tích vô cớ? Ai có con mắt đỏ? 30 Tất những kẻ nán trễ bên rượu, Đi nếm thứ rượu pha. 31 Chớ xem ngó rượu khi nó đỏ hồng, Lúc nó chiếu sao trong ly, Và tuôn chảy dễ dàng; 32 Rốt lại, nó cắn như rắn, Chích như rắn lục; 33 Hai mắt con sẽ nhìn người dâm phụ, Và lòng con sẽ nói điều gian tà; 34 Thật, con sẽ như người nằm giữa đáy biển, Khác nào kẻ nằm trên chót cột buồm vậy. 35 Con sẽ nói rằng: Người ta đập tôi, nhưng tôi không đau; Người ta đánh tôi, song tôi không nghe biết: Khi tôi tỉnh dậy, tôi sẽ trở lại tìm uống nó nữa.
23
1Khi con ngồi ăn với người có chức quyền, Hãy để ý kỹ người ở trước mặt con; 2Nếu con vốn tham ăn, Hãy để con dao nơi cổ họng con. 3Chớ thèm món ăn ngon của người, Vì đó là thức ăn phỉnh gạt. 4Con đừng nhọc công để làm giàu; Hãy thôi nhờ cậy sự thông sáng của con. 5Khi con liếc mắt vào sự giàu sang, có phải nó đã bay mất rồi không? Chắc chắn nó mọc cánh như chim đại bàng, Và tung cánh bay lên trời cao. 6Đừng ăn bánh của kẻ có mắt gian ác, Cũng đừng tham muốn những món ngon của hắn. 7Vì điều hắn nghĩ trong lòng mới chính là con người hắn. Hắn nói với con: “Hãy ăn uống đi!” Nhưng hắn không thật lòng với con. 8Miếng ăn mà con đã ăn, con sẽ mửa ra, Và uổng phí những lời tốt đẹp của con. 9Đừng nói vào tai kẻ ngu dại, Vì nó sẽ coi khinh lời lẽ khôn ngoan của con. 10Đừng dời cột mốc ranh giới xưa, Và đừng xâm phạm cánh đồng của kẻ mồ côi; 11Vì Đấng cứu chuộc của họ là Đấng quyền năng, Sẽ bênh vực sự kiện tụng của họ chống lại con. 12Hãy chuyên tâm về lời khuyên dạy, Và lắng tai nghe các lời tri thức. 13Đừng bỏ qua việc răn dạy trẻ thơ; Dù đánh nó bằng roi, nó sẽ chẳng chết đâu. 14Khi con đánh nó bằng roi, Là giải cứu linh hồn nó khỏi âm phủ. 15Hỡi con ta, nếu lòng con khôn ngoan, Thì chính lòng ta cũng sẽ vui mừng; 16Phải, tận đáy lòng ta sẽ hớn hở Khi miệng con nói điều ngay thẳng. 17Lòng con đừng ganh tị với kẻ tội lỗi, Nhưng hằng ngày hãy kính sợ Đức Giê-hô-va. 18Vì chắc chắn sẽ có một kết thúc tốt đẹp, Và hi vọng của con sẽ chẳng thành ra luống công.
19Hỡi con ta, hãy nghe và trở nên khôn ngoan, Hãy hướng lòng con vào đường chính đáng. 20Đừng nhập bọn với những tên bợm rượu Hoặc với những kẻ tham ăn; 21Vì bợm rượu và kẻ tham ăn sẽ trở nên nghèo khổ, Còn kẻ mê ngủ sẽ ăn mặc rách rưới.
22Hãy nghe lời cha đã sinh ra con, Đừng khinh bỉ mẹ con khi người trở nên già yếu. 23Hãy mua chân lý, sự khôn ngoan, lời khuyên dạy, và sự thông sáng, Đừng bao giờ bán đi! 24Cha của người công chính sẽ có niềm vui lớn; Người nào sinh con khôn ngoan sẽ vui mừng về nó. 25Ước gì cha và mẹ con được hớn hở, Và người đã sinh ra con được mừng vui.
26Hỡi con ta, hãy dâng lòng con cho ta, Và mắt con hãy vui thích trong đường lối ta; 27Vì kỹ nữ là một cái hố sâu Và dâm phụ là một cái giếng hẹp. 28Nó đứng rình như một kẻ trộm, Làm tăng thêm nhiều kẻ bất trung trong loài người.
Nguy hại của rượu
29Ai bị hoạn nạn? Ai rên xiết? Ai cãi cọ? Ai than thở? Ai bị thương tích vô cớ? Ai có con mắt đỏ? 30Đó là những kẻ nấn ná bên rượu, Đi nếm thứ rượu pha. 31Đừng nhìn rượu khi nó đỏ hồng, Lúc nó chiếu sao trong ly Và tuôn chảy dễ dàng. 32Cuối cùng, nó cắn như rắn, Tiết ra nọc như nọc rắn độc. 33Mắt con sẽ nhìn người dâm phụ, Và lòng con sẽ nói điều gian tà. 34Thật, con sẽ như người nằm giữa đáy biển, Khác nào kẻ nằm trên chót cột buồm. 35Con sẽ nói rằng: “Người ta đập tôi nhưng tôi không đau! Người ta đánh tôi nhưng tôi không cảm biết! Khi tôi tỉnh dậy, Tôi sẽ trở lại tìm uống nó nữa.”