24

¹ Chớ ganh ghét kẻ làm ác,
Đừng ước ao ở cùng chúng nó.
² Vì lòng chúng nó toan điều hủy phá,
Và môi họ nói ra sự tổn hại.
³ Nhờ sự khôn ngoan, cửa nhà được xây cất nên,
Và được vững vàng bởi sự thông sáng;
⁴ Nhờ sự tri thức, các phòng vi đều được đầy đủ
Các thứ tài vật quí báu và đẹp đẽ.
⁵ Người khôn ngoan có sức mạnh,
Và người tri thức gia thêm năng lực.
⁶ Vì con phải nhờ mưu khôn mà đánh giặc;
Đâu có nhiều mưu sĩ thì đặng toàn thắng.
⁷ Sự khôn ngoan lấy làm cao xa quá cho kẻ ngu dại;
Nó không mở miệng ra nơi cửa thành.
⁸ Kẻ nào toan làm điều ác,
Người ta sẽ gọi hắn là kẻ gian giảo.
⁹ Tư tưởng ngu dại là tội lỗi;
Kẻ nhạo báng lấy làm gớm ghiếc cho loài người.
¹⁰ Nếu con ngã lòng trong ngày hoạn nạn,
Thì sức lực con nhỏ mọn thay.
¹¹ Hãy giải cứu kẻ bị đùa đến sự chết,
Và chớ chối rỗi cho người đi xiêu tó tới chốn hình khổ.
¹² Nếu con nói: Chúng tôi chẳng biết gì đến;
Thì Đấng mà cân nhắc lòng người ta, há chẳng xem xét điều ấy sao?
Và Đấng gìn giữ linh hồn con, há không biết đến ư?
Chớ thì Ngài sẽ chẳng báo mỗi người tùy theo công việc họ làm sao?
¹³ Hỡi con, hãy ăn mật, vì nó ngon lành;
Tàng ong lấy làm ngọt ngào cho ổ gà con.
¹⁴ Con sẽ biết sự khôn ngoan nơi linh hồn con cũng như vậy;
Nếu con đã tìm được sự khôn ngoan, ắt sẽ có phần thưởng,
Và sự trông đợi của con sẽ chẳng phải thành luống công.
¹⁵ Hỡi kẻ ác, chớ rình rập nhà người công bình;
Đừng phá tan chỗ nghỉ ngơi của người.
¹⁶ Vì người công bình dầu sa ngã bảy lần cũng chỗi dậy;
Còn kẻ hung ác bị tai vạ đánh đổ.
¹⁷ Khi kẻ thù nghịch con sa ngã, chớ vui mừng;
Lúc nó bị đánh đổ, lòng con đừng hớn hở;
¹⁸ Kẻo e Đức Giê-hô-va thấy điều đó, mà chẳng đẹp lòng,
Bèn cất cơn thạnh nộ Ngài khỏi nó chăng.
¹⁹ Chớ nổi giận vì cớ kẻ làm ác,
Cũng đừng ganh ghét những người hung dữ;
²⁰ Vì kẻ làm gian ác sẽ không được thiện báo,
Và đèn kẻ hung dữ sẽ tắt đi.
²¹ Hỡi con, hãy kính sợ Đức Giê-hô-va và tôn kính vua;
Chớ hội hiệp cùng kẻ phản nghịch;
²² Vì sự tai họa của chúng xảy đến thình lình;
Và ai biết sự phá hại của người nầy người kia?

²³ Những ngôn ngữ nầy cũng do kẻ khôn ngoan mà đến:
Trong việc xét đoán tư vị người, ấy chẳng phải tốt lành.
²⁴ Kẻ nào nói với kẻ ác rằng: Ngươi là công bình,
Sẽ bị dân tộc rủa sả, và các nước lấy làm gớm ghiếc mình;
²⁵ Còn người nào quở trách kẻ ác ắt sẽ được đẹp lòng,
Và sự phước lành sẽ giáng trên họ.
²⁶ Ai đáp lời chánh đáng,
Tất như hôn nơi môi miệng vậy.
²⁷ Hãy sửa sang công việc ở ngoài của con,
Và sắm sẵn tại trong ruộng con;
Rồi sau hãy cất nhà của con.
²⁸ Chớ làm chứng vô cớ nghịch kẻ lân cận mình;
Con há muốn lấy môi miệng mình mà phỉnh gạt sao?
²⁹ Chớ nên nói: Tôi sẽ làm cho hắn như hắn đã làm cho tôi;
Tôi sẽ báo người tùy công việc của người.
³⁰ Ta có đi ngang qua gần ruộng kẻ biếng nhác,
Và gần vườn nho của kẻ ngu muội,
³¹ Thấy cây tật lê mọc khắp cùng,
Gai góc che khuất mặt đất,
Và tường đá của nó đã phá hư rồi.
³² Ta nhìn xem, bèn để ý vào đó;
Ta thấy và nhận được sự dạy dỗ.
³³ Ngủ một chút, chợp mắt một chút,
Khoanh tay ngủ một chút,…⚓
³⁴ Thì sự nghèo của con sẽ đến như một kẻ đi rạo,
Và sự thiếu thốn của con áp tới như một kẻ cầm binh khí.

24

¹Ðừng ganh tị với phường gian ác,
Cũng đừng mong cộng tác với chúng làm gì;
²Vì tâm trí chúng cứ toan tính chuyện bạo tàn,
Và môi miệng chúng nói toàn những lời gây thương tổn.
³Nhờ khôn ngoan nhà cửa được xây dựng,
Nhờ thông sáng nhà cửa được kiến lập vững vàng;
⁴Nhờ tri thức các phòng được đầy dẫy
Những của cải vừa quý lại vừa sang.
⁵Người khôn ngoan quả có sức lực,
Người tri thức quyền lực càng gia tăng.
⁶Con hãy dùng mưu chước khôn ngoan mà đánh giặc,
Con phải nhờ nhiều mưu sĩ giỏi mới có chiến thắng đem về.
⁷Sự khôn ngoan thật quá cao xa đối với kẻ dại dột,
Ở cổng thành nó chẳng có thể mở miệng nói thành lời.

⁸Kẻ nào mưu tính làm điều ác
Sẽ bị gọi là một kẻ có thủ đoạn độc ác.
⁹Hoạch định chương trình để làm chuyện dại dột là có tội;
Kẻ nhạo báng bị mọi người ghê tởm.

¹⁰Nếu con ngã lòng trong ngày gặp nghịch cảnh,
Sức lực con quả thật quá yếu.
¹¹Hãy giải cứu những kẻ đang đi vào chỗ chết,
Hãy giữ mạng những kẻ lảo đảo bước đến chỗ hành hình.
¹²Vì nếu con nói, “Này, chúng tôi nào hay biết chuyện ấy.”
Ðấng cân nhắc lòng người há không biết lòng con sao?
Ðấng gìn giữ linh hồn con há không biết linh hồn con sao?
Ngài há chẳng báo trả cho mỗi người tùy theo việc họ làm sao?

¹³Con ơi, hãy ăn mật ong, vì nó ngon ngọt lắm,
Những giọt mật nhểu ra từ tàng ong sẽ làm ngọt lịm lưỡi con,
¹⁴Hãy biết rằng khôn ngoan cũng ngọt như thế đối với linh hồn;
Nếu con tìm được khôn ngoan, con sẽ có một tương lai tốt đẹp,
Hy vọng con sẽ không bị gãy đổ nửa chừng.

¹⁵Hỡi kẻ gian ác, chớ nằm đó rình rập nhà người ngay lành;
Ðừng xâm phạm nơi an nghỉ của người công chính.
¹⁶Vì dù họ ngã đến bảy lần, họ cũng sẽ đứng dậy;
Nhưng kẻ gian ác chắc chắn sẽ bị tai họa diệt mất.

¹⁷Ðừng vui mừng khi kẻ thù con ngã quỵ,
Lòng con chớ hân hoan khi nó thất thế sa cơ.
¹⁸Nếu không, CHÚA sẽ thấy điều đó, và Ngài sẽ chẳng đẹp lòng,
Rồi Ngài sẽ ngưng cơn thịnh nộ đang giáng trên nó.

¹⁹Ðừng nổi giận vì những người gian ác,
Chớ phân bì khi kẻ ác thành công.
²⁰Vì kẻ ác sẽ không có tương lai,
Ðèn kẻ ác sẽ nay mai tắt lịm.

²¹Con ơi, hãy kính sợ CHÚA và tôn kính vua,
Ðừng nhập bọn với đám người phản nghịch.
²²Vì tai họa của chúng sẽ thình lình vụt đến;
Ai biết sự tàn khốc sẽ ra sao khi CHÚA và vua cùng phạt chúng?

Những Lời Khuyên Bảo Khác của Người Khôn Ngoan

²³Ðây cũng là những lời nói của người khôn ngoan:
Thiên vị khi xét xử là điều không tốt.
²⁴Ai nói với kẻ ác rằng, “Ngươi vô tội,”
Kẻ ấy sẽ bị dân nguyền rủa và các dân khác ghê tởm.
²⁵Nhưng người nào quở phạt kẻ ác sẽ được đẹp lòng thiên hạ,
Và phước hạnh sẽ đến với người ấy.
²⁶Lời đối đáp hay và chân thật,
Giống như một nụ hôn trên môi.

²⁷Hãy sắp đặt công việc của con ở bên ngoài,
Hãy chuẩn bị mọi việc của con ngoài đồng ruộng cho chu tất;
Rồi sau đó mới bắt đầu xây cất nhà cửa cho con.

²⁸Ðừng làm chứng nghịch lại người khác mà không có chứng cớ,
Ðừng dùng môi con nói những lời dối trá hại người.
²⁹Con đừng nói, “Ta sẽ làm cho nó như nó đã làm cho ta;
Ta sẽ báo trả nó những gì nó đã làm, cho nó biết.”

³⁰Ta có đi ngang qua cánh đồng của một kẻ biếng nhác,
Ta có đi ngang qua vườn nho của một kẻ chẳng biết nghĩ suy,
³¹Ta nhìn thấy gai từng bụi mọc tràn lan khắp chốn,
Mặt đất phủ đầy cỏ dại gai rừng, còn tường đá đã ngã đổ.
³²Thấy như thế ta chạnh lòng suy nghĩ,
Ta nhìn xem và gẫm được một bài học ở đời:
³³Ngủ một chút, ngủ nướng thêm một chút,
Khoanh tay nằm nghỉ một chút,
³⁴Thì cái nghèo sẽ vụt đến như bị tên cướp bất chợt tấn công,
Và cái thiếu sẽ ập đến như bị quân thù đầy vũ trang tập kích.