24

¹ Chớ ganh ghét kẻ làm ác,
Đừng ước ao ở cùng chúng nó.
² Vì lòng chúng nó toan điều hủy phá,
Và môi họ nói ra sự tổn hại.
³ Nhờ sự khôn ngoan, cửa nhà được xây cất nên,
Và được vững vàng bởi sự thông sáng;
⁴ Nhờ sự tri thức, các phòng vi đều được đầy đủ
Các thứ tài vật quí báu và đẹp đẽ.
⁵ Người khôn ngoan có sức mạnh,
Và người tri thức gia thêm năng lực.
⁶ Vì con phải nhờ mưu khôn mà đánh giặc;
Đâu có nhiều mưu sĩ thì đặng toàn thắng.
⁷ Sự khôn ngoan lấy làm cao xa quá cho kẻ ngu dại;
Nó không mở miệng ra nơi cửa thành.
⁸ Kẻ nào toan làm điều ác,
Người ta sẽ gọi hắn là kẻ gian giảo.
⁹ Tư tưởng ngu dại là tội lỗi;
Kẻ nhạo báng lấy làm gớm ghiếc cho loài người.
¹⁰ Nếu con ngã lòng trong ngày hoạn nạn,
Thì sức lực con nhỏ mọn thay.
¹¹ Hãy giải cứu kẻ bị đùa đến sự chết,
Và chớ chối rỗi cho người đi xiêu tó tới chốn hình khổ.
¹² Nếu con nói: Chúng tôi chẳng biết gì đến;
Thì Đấng mà cân nhắc lòng người ta, há chẳng xem xét điều ấy sao?
Và Đấng gìn giữ linh hồn con, há không biết đến ư?
Chớ thì Ngài sẽ chẳng báo mỗi người tùy theo công việc họ làm sao?
¹³ Hỡi con, hãy ăn mật, vì nó ngon lành;
Tàng ong lấy làm ngọt ngào cho ổ gà con.
¹⁴ Con sẽ biết sự khôn ngoan nơi linh hồn con cũng như vậy;
Nếu con đã tìm được sự khôn ngoan, ắt sẽ có phần thưởng,
Và sự trông đợi của con sẽ chẳng phải thành luống công.
¹⁵ Hỡi kẻ ác, chớ rình rập nhà người công bình;
Đừng phá tan chỗ nghỉ ngơi của người.
¹⁶ Vì người công bình dầu sa ngã bảy lần cũng chỗi dậy;
Còn kẻ hung ác bị tai vạ đánh đổ.
¹⁷ Khi kẻ thù nghịch con sa ngã, chớ vui mừng;
Lúc nó bị đánh đổ, lòng con đừng hớn hở;
¹⁸ Kẻo e Đức Giê-hô-va thấy điều đó, mà chẳng đẹp lòng,
Bèn cất cơn thạnh nộ Ngài khỏi nó chăng.
¹⁹ Chớ nổi giận vì cớ kẻ làm ác,
Cũng đừng ganh ghét những người hung dữ;
²⁰ Vì kẻ làm gian ác sẽ không được thiện báo,
Và đèn kẻ hung dữ sẽ tắt đi.
²¹ Hỡi con, hãy kính sợ Đức Giê-hô-va và tôn kính vua;
Chớ hội hiệp cùng kẻ phản nghịch;
²² Vì sự tai họa của chúng xảy đến thình lình;
Và ai biết sự phá hại của người nầy người kia?

²³ Những ngôn ngữ nầy cũng do kẻ khôn ngoan mà đến:
Trong việc xét đoán tư vị người, ấy chẳng phải tốt lành.
²⁴ Kẻ nào nói với kẻ ác rằng: Ngươi là công bình,
Sẽ bị dân tộc rủa sả, và các nước lấy làm gớm ghiếc mình;
²⁵ Còn người nào quở trách kẻ ác ắt sẽ được đẹp lòng,
Và sự phước lành sẽ giáng trên họ.
²⁶ Ai đáp lời chánh đáng,
Tất như hôn nơi môi miệng vậy.
²⁷ Hãy sửa sang công việc ở ngoài của con,
Và sắm sẵn tại trong ruộng con;
Rồi sau hãy cất nhà của con.
²⁸ Chớ làm chứng vô cớ nghịch kẻ lân cận mình;
Con há muốn lấy môi miệng mình mà phỉnh gạt sao?
²⁹ Chớ nên nói: Tôi sẽ làm cho hắn như hắn đã làm cho tôi;
Tôi sẽ báo người tùy công việc của người.
³⁰ Ta có đi ngang qua gần ruộng kẻ biếng nhác,
Và gần vườn nho của kẻ ngu muội,
³¹ Thấy cây tật lê mọc khắp cùng,
Gai góc che khuất mặt đất,
Và tường đá của nó đã phá hư rồi.
³² Ta nhìn xem, bèn để ý vào đó;
Ta thấy và nhận được sự dạy dỗ.
³³ Ngủ một chút, chợp mắt một chút,
Khoanh tay ngủ một chút,…⚓
³⁴ Thì sự nghèo của con sẽ đến như một kẻ đi rạo,
Và sự thiếu thốn của con áp tới như một kẻ cầm binh khí.

24

Saying 20

¹Do not envy the wicked,
do not desire their company;
²for their hearts plot violence,
and their lips talk about making trouble.

Saying 21

³By wisdom a house is built,
and through understanding it is established;
⁴through knowledge its rooms are filled
with rare and beautiful treasures.

Saying 22

⁵The wise prevail through great power,
and those who have knowledge muster their strength.
⁶Surely you need guidance to wage war,
and victory is won through many advisers.

Saying 23

⁷Wisdom is too high for fools;
in the assembly at the gate they must not open their mouths.

Saying 24

⁸Whoever plots evil
will be known as a schemer.
⁹The schemes of folly are sin,
and people detest a mocker.

Saying 25

¹⁰If you falter in a time of trouble,
how small is your strength!
¹¹Rescue those being led away to death;
hold back those staggering toward slaughter.
¹²If you say, “But we knew nothing about this,”
does not he who weighs the heart perceive it?
Does not he who guards your life know it?
Will he not repay everyone according to what they have done?

Saying 26

¹³Eat honey, my son, for it is good;
honey from the comb is sweet to your taste.
¹⁴Know also that wisdom is like honey for you:
If you find it, there is a future hope for you,
and your hope will not be cut off.

Saying 27

¹⁵Do not lurk like a thief near the house of the righteous,
do not plunder their dwelling place;
¹⁶for though the righteous fall seven times, they rise again,
but the wicked stumble when calamity strikes.

Saying 28

¹⁷Do not gloat when your enemy falls;
when they stumble, do not let your heart rejoice,
¹⁸or the Lord will see and disapprove
and turn his wrath away from them.

Saying 29

¹⁹Do not fret because of evildoers
or be envious of the wicked,
²⁰for the evildoer has no future hope,
and the lamp of the wicked will be snuffed out.

Saying 30

²¹Fear the Lord and the king, my son,
and do not join with rebellious officials,
²²for those two will send sudden destruction on them,
and who knows what calamities they can bring?

Further Sayings of the Wise

²³These also are sayings of the wise:
To show partiality in judging is not good:
²⁴Whoever says to the guilty, “You are innocent,”
will be cursed by peoples and denounced by nations.
²⁵But it will go well with those who convict the guilty,
and rich blessing will come on them.

²⁶An honest answer
is like a kiss on the lips.

²⁷Put your outdoor work in order
and get your fields ready;
after that, build your house.

²⁸Do not testify against your neighbor without cause—
would you use your lips to mislead?
²⁹Do not say, “I’ll do to them as they have done to me;
I’ll pay them back for what they did.”

³⁰I went past the field of a sluggard,
past the vineyard of someone who has no sense;
³¹thorns had come up everywhere,
the ground was covered with weeds,
and the stone wall was in ruins.
³²I applied my heart to what I observed
and learned a lesson from what I saw:
³³A little sleep, a little slumber,
a little folding of the hands to rest—
³⁴and poverty will come on you like a thief
and scarcity like an armed man.