24

¹ Chớ ganh ghét kẻ làm ác,
Đừng ước ao ở cùng chúng nó.
² Vì lòng chúng nó toan điều hủy phá,
Và môi họ nói ra sự tổn hại.
³ Nhờ sự khôn ngoan, cửa nhà được xây cất nên,
Và được vững vàng bởi sự thông sáng;
⁴ Nhờ sự tri thức, các phòng vi đều được đầy đủ
Các thứ tài vật quí báu và đẹp đẽ.
⁵ Người khôn ngoan có sức mạnh,
Và người tri thức gia thêm năng lực.
⁶ Vì con phải nhờ mưu khôn mà đánh giặc;
Đâu có nhiều mưu sĩ thì đặng toàn thắng.
⁷ Sự khôn ngoan lấy làm cao xa quá cho kẻ ngu dại;
Nó không mở miệng ra nơi cửa thành.
⁸ Kẻ nào toan làm điều ác,
Người ta sẽ gọi hắn là kẻ gian giảo.
⁹ Tư tưởng ngu dại là tội lỗi;
Kẻ nhạo báng lấy làm gớm ghiếc cho loài người.
¹⁰ Nếu con ngã lòng trong ngày hoạn nạn,
Thì sức lực con nhỏ mọn thay.
¹¹ Hãy giải cứu kẻ bị đùa đến sự chết,
Và chớ chối rỗi cho người đi xiêu tó tới chốn hình khổ.
¹² Nếu con nói: Chúng tôi chẳng biết gì đến;
Thì Đấng mà cân nhắc lòng người ta, há chẳng xem xét điều ấy sao?
Và Đấng gìn giữ linh hồn con, há không biết đến ư?
Chớ thì Ngài sẽ chẳng báo mỗi người tùy theo công việc họ làm sao?
¹³ Hỡi con, hãy ăn mật, vì nó ngon lành;
Tàng ong lấy làm ngọt ngào cho ổ gà con.
¹⁴ Con sẽ biết sự khôn ngoan nơi linh hồn con cũng như vậy;
Nếu con đã tìm được sự khôn ngoan, ắt sẽ có phần thưởng,
Và sự trông đợi của con sẽ chẳng phải thành luống công.
¹⁵ Hỡi kẻ ác, chớ rình rập nhà người công bình;
Đừng phá tan chỗ nghỉ ngơi của người.
¹⁶ Vì người công bình dầu sa ngã bảy lần cũng chỗi dậy;
Còn kẻ hung ác bị tai vạ đánh đổ.
¹⁷ Khi kẻ thù nghịch con sa ngã, chớ vui mừng;
Lúc nó bị đánh đổ, lòng con đừng hớn hở;
¹⁸ Kẻo e Đức Giê-hô-va thấy điều đó, mà chẳng đẹp lòng,
Bèn cất cơn thạnh nộ Ngài khỏi nó chăng.
¹⁹ Chớ nổi giận vì cớ kẻ làm ác,
Cũng đừng ganh ghét những người hung dữ;
²⁰ Vì kẻ làm gian ác sẽ không được thiện báo,
Và đèn kẻ hung dữ sẽ tắt đi.
²¹ Hỡi con, hãy kính sợ Đức Giê-hô-va và tôn kính vua;
Chớ hội hiệp cùng kẻ phản nghịch;
²² Vì sự tai họa của chúng xảy đến thình lình;
Và ai biết sự phá hại của người nầy người kia?

²³ Những ngôn ngữ nầy cũng do kẻ khôn ngoan mà đến:
Trong việc xét đoán tư vị người, ấy chẳng phải tốt lành.
²⁴ Kẻ nào nói với kẻ ác rằng: Ngươi là công bình,
Sẽ bị dân tộc rủa sả, và các nước lấy làm gớm ghiếc mình;
²⁵ Còn người nào quở trách kẻ ác ắt sẽ được đẹp lòng,
Và sự phước lành sẽ giáng trên họ.
²⁶ Ai đáp lời chánh đáng,
Tất như hôn nơi môi miệng vậy.
²⁷ Hãy sửa sang công việc ở ngoài của con,
Và sắm sẵn tại trong ruộng con;
Rồi sau hãy cất nhà của con.
²⁸ Chớ làm chứng vô cớ nghịch kẻ lân cận mình;
Con há muốn lấy môi miệng mình mà phỉnh gạt sao?
²⁹ Chớ nên nói: Tôi sẽ làm cho hắn như hắn đã làm cho tôi;
Tôi sẽ báo người tùy công việc của người.
³⁰ Ta có đi ngang qua gần ruộng kẻ biếng nhác,
Và gần vườn nho của kẻ ngu muội,
³¹ Thấy cây tật lê mọc khắp cùng,
Gai góc che khuất mặt đất,
Và tường đá của nó đã phá hư rồi.
³² Ta nhìn xem, bèn để ý vào đó;
Ta thấy và nhận được sự dạy dỗ.
³³ Ngủ một chút, chợp mắt một chút,
Khoanh tay ngủ một chút,…⚓
³⁴ Thì sự nghèo của con sẽ đến như một kẻ đi rạo,
Và sự thiếu thốn của con áp tới như một kẻ cầm binh khí.

24

— 19 —

¹Đừng ganh tị với kẻ ác,
cũng đừng mong ước kết bạn với chúng.
²Đầu óc chúng chỉ âm mưu hung bạo,
và lúc nào cũng nói đến chuyện gây rối.

— 20 —

³Muốn dựng gia đình tốt phải có khôn ngoan,
muốn tạo gia đình mạnh phải có hiểu biết.
⁴Có hiểu biết phòng ốc mới đầy đủ,
và chứa những châu báu và của cải quí giá.

— 21 —

⁵Người khôn ngoan hơn kẻ có sức mạnh,
ai hiểu biết mạnh hơn kẻ có sức.
⁶Khi ra trận phải có chiến thuật hay.
Muốn chiến thắng phải có nhiều cố vấn giỏi.

— 22 —

⁷Kẻ dại không hiểu nổi sự khôn ngoan.
Khi họp nơi công cộng chúng chẳng biết nói gì.

— 23 —

⁸Kẻ âm mưu điều ác sẽ bị gọi là kẻ quấy rối.
⁹Âm mưu ngu xuẩn là phạm tội,
người ta ghét kẻ xấc láo.

— 24 —

¹⁰Nếu con tỏ ra yếu hèn khi gặp khó khăn,
chứng tỏ sức con quá kém.

— 25 —

¹¹Đừng ngần ngại giải cứu những kẻ sắp bị đưa đến chỗ chết;
giải thoát những kẻ sắp bị giết.
¹²Nếu con nói, “Chúng ta chẳng hay biết gì về việc nầy cả,”
thì Thượng Đế, Đấng thấu rõ tâm tư con sẽ thấy.
Đấng đang trông chừng con sẽ biết.
Ngài sẽ đền đáp cho mỗi người theo điều họ làm.

— 26 —

¹³Con ơi, hãy ăn mật ong vì nó ngon.
Mật ong từ tổ ong thật ngon ngọt.
¹⁴Cũng vậy, sự khôn ngoan rất ngọt ngào cho đời con.
Nếu con tìm được sự khôn ngoan,
con sẽ có hi vọng trong tương lai,
ước vọng con sẽ không bị cắt đứt.

— 27 —

¹⁵Đừng làm như kẻ gian ác rình rập nhà người công chính;
đặng cướp phá nơi ở họ.
¹⁶Dù người công chính gặp khó khăn bảy lần,
họ sẽ không quỵ ngã,
nhưng kẻ ác sẽ bị sụp đổ vĩnh viễn vì một tai ương.

— 28 —

¹⁷Chớ vui mừng khi kẻ thù con bị gục ngã;
đừng hớn hở khi nó gặp lôi thôi.
¹⁸CHÚA sẽ thấy điều đó và không hài lòng.
Ngài sẽ không còn nổi giận cùng nó nữa.

— 29 —

¹⁹Đừng ganh tị với kẻ ác,
đừng đố kỵ với kẻ gian tà.
²⁰Kẻ ác chẳng có gì mà trông mong;
chúng sẽ bị diệt đi như đèn tắt.

— 30 —

²¹Con ơi, hãy kính trọng CHÚA và vua.
Đừng nhập bọn với kẻ
không vâng phục vua và CHÚA.⚓
²²CHÚA và vua sẽ mau chóng tiêu diệt bọn đó.
Hai vị đó có thể gây đại họa cho chúng.

Những lời khôn ngoan khác

²³Sau đây là lời lẽ của người khôn:
Khi ngồi phân xử không nên thiên vị bên nào.
²⁴Đừng xử kẻ ác mà cho rằng chúng vô tội;
vì dân chúng sẽ chưởi rủa con,
các nước sẽ hận thù con.
²⁵Nhưng nếu con phạt kẻ có tội thì mọi việc sẽ êm xuôi,
con sẽ nhận được ân phúc.
²⁶Lời đáp thẳng thắn như cái hôn lên môi.
²⁷Trước hết hãy thu xếp việc bên ngoài
và chuẩn bị ruộng nương của con.
Rồi sau đó hãy xây nhà.
²⁸Đừng vô cớ làm chứng nghịch người láng giềng mình.
Đừng khai những điều không thật.
²⁹Không nên nói, “Ta sẽ trả đũa;
Ta sẽ làm cho hắn như hắn đã làm cho ta.”
³⁰Ta đi ngang ruộng của kẻ biếng nhác
và đi qua vườn nho của kẻ thiếu hiểu biết.
³¹Ta thấy gai gốc mọc khắp nơi.
Cỏ dại phủ kín đất, còn vách đá thì đổ nhào.
³²Ta suy nghĩ điều ta thấy;
và học được bài nầy.
³³Ngủ một chút, chợp mắt chốc lát.
Khoanh tay nằm xuống nghỉ giây lát.
³⁴Thì cái nghèo sẽ đến với con như chiến sĩ mang vũ khí;
con sẽ thiếu thốn như bị cướp.