Phao-lô và Ba-na-ba được sai đi giảng đạo cho người ngoại
1 Trong Hội thánh tại thành An-ti-ốt có mấy người tiên tri và mấy thầy giáo sư, tức là: Ba-na-ba, Si-mê-ôn gọi là Ni-giê, Lu-si-út người Sy-ren, Ma-na-hem là người đồng dưỡng với vua chư hầu Hê-rốt, cùng Sau-lơ. 2 Đương khi môn đồ thờ phượng Chúa và kiêng ăn, thì Đức Thánh Linh phán rằng: Hãy để riêng Ba-na-ba và Sau-lơ đặng làm công việc ta đã gọi làm. 3 Đã kiêng ăn và cầu nguyện xong, môn đồ bèn đặt tay trên hai người, rồi để cho đi.
Phao-lô và Ba-na-ba tại đảo Chíp-rơ. – Sê-giút Phau-lút trở lại đạo
4 Vậy, Sau-lơ và Ba-na-ba đã chịu Đức Thánh Linh sai đi, bèn xuống thành Sê-lơ-xi, rồi từ đó đi thuyền đến đảo Chíp-rơ. 5 Đến thành Sa-la-min, hai người giảng đạo Đức Chúa Trời trong các nhà hội của người Giu-đa; cũng có Giăng cùng đi để giúp cho. 6 Trải qua cả đảo cho đến thành Ba-phô rồi, gặp một người Giu-đa kia, là tay thuật sĩ và tiên tri giả, tên là Ba-Giê-su, 7 vốn ở với quan trấn thủ tên là Sê-giút Phau-lút⚓ là người khôn ngoan. Người nầy đã sai mời Ba-na-ba và Sau-lơ đến, và xin nghe đạo Đức Chúa Trời. 8 Nhưng Ê-ly-ma, tức là thuật sĩ (ấy là ý nghĩa tên người), ngăn hai người đó, ráng sức tìm phương làm cho quan trấn thủ không tin. 9 Bấy giờ, Sau-lơ cũng gọi là Phao-lô, đầy dẫy Đức Thánh Linh, đối mặt nhìn người, nói rằng: 10 Hỡi người đầy mọi thứ gian trá và hung ác, con của ma quỉ, thù nghịch cùng cả sự công bình, ngươi cứ làm hư đường thẳng của Chúa không thôi sao? 11 Nầy, bây giờ tay Chúa giá trên ngươi; ngươi sẽ bị mù, không thấy mặt trời trong ít lâu. Chính lúc đó, có sự mù mịt tối tăm phủ trên người, người xây quanh bốn phía, tìm kẻ để dắt mình. 12 Quan trấn thủ thấy sự đã xảy đến, bèn tin, lấy làm lạ về đạo Chúa.
Lời giảng của Phao-lô tại thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi
13 Phao-lô với đồng bạn mình xuống thuyền tại Ba-phô, sang thành Bẹt-giê trong xứ Bam-phi-ly. Nhưng Giăng lìa hai người, trở về thành Giê-ru-sa-lem. 14 Về phần hai người, thì lìa thành Bẹt-giê, cứ đi đường đến thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi; rồi nhằm ngày Sa-bát, vào trong nhà hội mà ngồi. 15 Vừa đọc sách luật và sách các tiên tri xong, các chủ nhà hội sai sứ nói cùng hai người rằng: Hỡi anh em, nếu có mấy lời khuyên bảo dân chúng, hãy giảng đi. 16 Phao-lô bèn đứng dậy, lấy tay làm hiệu, rồi nói rằng: Hỡi người Y-sơ-ra-ên và các người kính sợ Đức Chúa Trời, hãy nghe: 17 Đức Chúa Trời của dân Y-sơ-ra-ên nầy đã chọn tổ phụ chúng ta; làm cho dân ấy thạnh vượng lúc ở ngụ nơi ngoại quốc, tức là trong xứ Ê-díp-tô, và Ngài dùng cánh tay cao dẫn họ ra khỏi xứ đó.⚓18 Ước chừng bốn mươi năm, Ngài chịu tánh nết họ trong nơi đồng vắng.⚓19 Lại khi đã phá bảy dân trong xứ Ca-na-an, Ngài khiến họ nhận lấy đất của các dân đó,⚓20 Độ trong bốn trăm năm mươi năm; kế đó Ngài lập cho họ các quan đoán xét cho đến đời tiên tri Sa-mu-ên.⚓21 Bấy giờ, dân đó xin một vị vua, nên Đức Chúa Trời ban Sau-lơ, con của Ki-sơ, về chi phái Bên-gia-min, trị họ trong bốn mươi năm;⚓22 đoạn, Ngài bỏ vua đó, lại lập Đa-vít làm vua, mà làm chứng về người rằng: Ta đã tìm thấy Đa-vít con của Gie-sê, là người vừa lòng ta, người sẽ tuân theo mọi ý chỉ ta.⚓23 Theo lời hứa, Đức Chúa Trời bèn bởi dòng dõi người mà dấy lên cho dân Y-sơ-ra-ên một Cứu Chúa, tức là Đức Chúa Jêsus. 24 Trước khi Đức Chúa Jêsus chưa đến, Giăng đã giảng dạy phép báp-têm về sự ăn năn cho cả dân Y-sơ-ra-ên.⚓25 Giăng đang lo làm trọn công việc mình, thì nói rằng: Ta chẳng phải là Đấng mà các ngươi tưởng; nhưng có Đấng đến sau ta, ta chẳng xứng đáng mở dây giày Ngài.⚓ 26 Hỡi anh em, là con cháu dòng Áp-ra-ham, và kẻ kính sợ Đức Chúa Trời, lời rao truyền sự cứu chuộc nầy đã phán cho chúng ta vậy. 27 Vì dân và các quan ở thành Giê-ru-sa-lem chẳng nhìn biết Đức Chúa Jêsus nầy, nên lúc xử tội Ngài, chúng đã ứng nghiệm lời của các đấng tiên tri mà người ta thường đọc trong mỗi ngày Sa-bát. 28 Dầu trong Ngài chẳng tìm thấy cớ gì đáng chết, họ cứ xin Phi-lát giết Ngài đi.⚓29 Họ đã làm cho ứng nghiệm mọi điều chép về Ngài rồi, thì hạ Ngài xuống khỏi thập tự giá mà chôn trong mả.⚓30 Song Đức Chúa Trời đã làm cho Ngài từ kẻ chết sống lại. 31 Những kẻ theo Ngài từ xứ Ga-li-lê lên thành Giê-ru-sa-lem đã được thấy Ngài lâu ngày, và hiện nay đều làm chứng về Ngài giữa dân chúng.⚓32 Còn chúng tôi, thì rao truyền cho các anh em tin lành nầy về lời hứa ban cho tổ phụ chúng ta, 33 rằng Đức Chúa Trời bởi khiến Đức Chúa Jêsus sống lại thì đã làm ứng nghiệm lời hứa đó cho chúng ta là con cháu của tổ phụ, y như đã chép trong sách Thi thiên đoạn thứ hai rằng: Con là Con trai ta, ngày nay ta đã sanh Con.⚓34 Ngài đã làm cho Đức Chúa Jêsus sống lại, đặng nay khỏi trở về sự hư nát nữa, ấy về điều đó mà Ngài đã phán rằng: Ta sẽ thành tín giữ cùng các ngươi lời hứa thánh đã phán với Đa-vít.⚓35 Lại trong câu khác, cũng có phán rằng: Chúa chẳng cho Đấng Thánh Ngài thấy sự hư nát đâu.⚓36 Vả, vua Đa-vít lúc còn sống, làm theo ý chỉ Đức Chúa Trời, đoạn qua đời; người đã được trở về cùng các tổ phụ mình, và đã thấy sự hư nát; 37 nhưng Đấng mà Đức Chúa Trời đã khiến sống lại, chẳng có thấy sự hư nát đâu. 38 Vậy, hỡi anh em, khá biết rằng nhờ Đấng đó mà sự tha tội được rao truyền cho anh em; 39 lại nhờ Ngài mà hễ ai tin thì được xưng công bình về mọi điều theo luật pháp Môi-se chẳng có thể được xưng công bình. 40 Nên, hãy giữ lấy cho khỏi mắc điều đã chép trong sách tiên tri rằng: 41 Hỡi kẻ hay khinh dể kia, khá xem xét, sợ hãi và biến mất đi;⚓ Vì trong đời các ngươi, ta sẽ làm một việc, Nếu có ai thuật lại cho, các ngươi cũng chẳng tin.⚓ 42 Khi hai người bước ra, chúng xin đến ngày Sa-bát sau cũng giảng luận các lời đó. 43 Lúc hội đã tan, có nhiều người Giu-đa và người mới theo đạo Giu-đa, đi theo Phao-lô và Ba-na-ba, hai người nói chuyện với họ và khuyên cứ vững lòng theo ơn Đức Chúa Trời. 44 Ngày Sa-bát sau, gần hết cả thành đều nhóm lại để nghe đạo Chúa. 45 Song những người Giu-đa thấy đoàn dân đó thì đầy lòng ghen ghét, nghịch cùng lời Phao-lô nói và mắng nhiếc người. 46 Phao-lô và Ba-na-ba bèn nói cùng họ cách dạn dĩ rằng: Ấy cần phải truyền đạo Đức Chúa Trời trước nhứt cho các ngươi; nhưng vì các ngươi đã từ chối, và tự xét mình không xứng đáng nhận sự sống đời đời, nên đây nầy, chúng ta mới xây qua người ngoại. 47 Vì Chúa có phán dặn chúng ta như vầy: Ta lập ngươi lên đặng làm sự sáng cho các dân, Hầu cho ngươi đem sự cứu rỗi cho đến cùng cõi đất.⚓ 48 Những người ngoại nghe lời đó thì vui mừng, ngợi khen đạo Chúa, và phàm những kẻ đã được định sẵn cho sự sống đời đời, đều tin theo. 49 Đạo Chúa tràn ra khắp trong xứ đó. 50 Nhưng các người Giu-đa xui giục những đàn bà sang trọng sốt sắng và dân đàn anh trong thành; gây sự bắt bớ Phao-lô và Ba-na-ba, mà đuổi ra khỏi phần đất mình. 51 Hai người đối cùng họ phủi bụi nơi chân mình, rồi đi đến thành Y-cô-ni.⚓52 Còn các môn đồ thì được đầy dẫy sự vui vẻ và Đức Thánh Linh vậy.
13
Ba-na-ba và Sau-lơ Ðược Sai Ði Truyền Giáo
1Lúc ấy hội thánh tại An-ti-ốt có các tiên tri và các giáo sư: Ba-na-ba, Si-mê-ôn cũng được gọi là Người Da Ðen, Lu-si-út người Sy-ren, Ma-na-ên em nuôi của Vua Chư Hầu Hê-rốt, và Sau-lơ. 2Ðang khi họ thờ phượng Chúa và kiêng ăn, Ðức Thánh Linh phán, “Hãy biệt riêng cho Ta Ba-na-ba và Sau-lơ để họ làm công việc Ta kêu gọi họ.” 3Sau khi đã kiêng ăn và cầu nguyện, họ đặt tay trên hai người, rồi tiễn hai người ra đi.
Ba-na-ba và Sau-lơ tại Ðảo Chíp-rơ - Ê-ly-ma Bị Phạt Mù Mắt
4Vậy, do được Ðức Thánh Linh sai phái, Ba-na-ba và Sau-lơ đi xuống Sê-lơ-xi-a, từ đó họ xuống tàu đến Ðảo Chíp-rơ. 5Khi đến Sa-la-min họ giảng Ðạo của Ðức Chúa Trời trong các hội đường của người Do-thái; họ cũng có Giăng đi theo làm phụ tá cho họ. 6Họ đi giảng khắp đảo và đến tận Pa-phô; tại đó họ gặp một thầy pháp kia tên là Ba-giê-xu, một tiên tri giả người Do-thái; 7ông ấy đang ở với Quan Trấn Thủ Sẹc-giu Pau-lu, một người thông minh. Quan ấy đã cho mời Ba-na-ba và Sau-lơ đến để giảng cho ông nghe Ðạo của Ðức Chúa Trời. 8Nhưng thầy pháp Ê-ly-ma (đây là tên của ông trong tiếng Hy-lạp) ra sức chống đối họ và cố tình ngăn trở quan trấn thủ tin Chúa. 9Bấy giờ Sau-lơ, cũng có tên là Phao-lô, được đầy dẫy Ðức Thánh Linh, nhìn thẳng vào mặt ông ta 10và nói, “Ông là người đầy mọi thứ gian xảo và mọi thứ dối trá, ông là con của Ác Quỷ và kẻ thù của mọi điều công chính. Ông có chấm dứt ngay việc làm cong các đường thẳng của Chúa không? 11Này, tay Chúa chống lại ông. Ông sẽ bị mù và không thấy mặt trời một thời gian.” Ngay lập tức sự mù mịt và tối tăm giáng trên ông ấy, ông ấy bắt đầu quờ quạng và tìm người nắm tay để dắt đi. 12Khi quan trấn thủ thấy sự việc đã xảy ra như thế, ông tin và lấy làm lạ về sự giảng dạy của Ðạo Chúa.
Phao-lô Giảng Ðạo Tại An-ti-ốt Xứ Pi-si-đi-a
13Phao-lô và các bạn đồng hành xuống tàu rời Pa-phô đến Pẹc-ga trong xứ Pam-phy-li-a; tại đó Giăng từ biệt hai ông để trở về Giê-ru-sa-lem. 14Nhưng hai ông rời Pẹc-ga và tiếp tục đến An-ti-ốt trong vùng Pi-si-đi-a. Ðến ngày Sa-bát họ vào hội đường và ngồi xuống. 15Sau khi tuyên đọc Luật Pháp và Các Tiên Tri, những người quản lý hội đường sai người đến nói với họ, “Thưa anh em, nếu anh em có điều gì muốn nói để khích lệ mọi người, xin phát biểu.” 16Bấy giờ Phao-lô đứng dậy, lấy tay ra dấu cho mọi người chú ý, rồi nói, “Thưa đồng bào I-sơ-ra-ên và thưa quý vị, những người kính sợ Ðức Chúa Trời, xin nghe tôi trình bày: 17Ðức Chúa Trời của dân I-sơ-ra-ên nầy đã chọn các tổ phụ chúng ta và làm dân tộc chúng ta lớn mạnh trong khi họ còn trú ngụ trong xứ Ai-cập, và với cánh tay quyền năng Ngài dẫn đưa họ ra khỏi xứ đó. 18Trong khoảng bốn mươi năm, Ngài chịu đựng họ trong đồng hoang. 19Sau khi Ngài tiêu diệt bảy dân trong xứ Ca-na-an, Ngài ban xứ ấy cho họ làm sản nghiệp 20khoảng bốn trăm năm mươi năm. Kế đó Ngài ban cho họ các thủ lãnh cho đến thời Tiên Tri Sa-mu-ên. 21Bấy giờ họ đòi hỏi một vua, và Ðức Chúa Trời đã ban cho họ Sau-lơ con của Kích, một người thuộc chi tộc Bên-gia-min; vua ấy trị vì bốn mươi năm. 22Sau đó Ngài bỏ vua ấy và lập Ða-vít làm vua của họ. Ða-vít là người Ngài đã làm chứng rằng, ‘Ta đã tìm được Ða-vít con trai Giê-se, một người đẹp lòng Ta, một người sẽ thực hiện mọi ý muốn của Ta.’ 23Từ dòng dõi người ấy, Ðức Chúa Trời đã ban cho dân I-sơ-ra-ên một Ðấng Giải Cứu, đó là Ðức Chúa Jesus, như lời Ngài đã hứa. 24Trước khi Ðấng ấy xuất hiện, Giăng đã giảng về sự ăn năn bày tỏ qua phép báp-têm cho toàn dân I-sơ-ra-ên. 25Khi Giăng sắp hoàn tất chức vụ của mình, ông nói, ‘Các người nghĩ tôi là ai? Tôi không phải là Ðấng ấy. Nhưng này, có một Ðấng đến sau tôi; tôi không xứng đáng mở dây giày cho Ngài.’ 26Thưa anh chị em là dòng dõi trong gia đình của Áp-ra-ham và thưa quý vị là những người kính sợ Ðức Chúa Trời, Ðạo cứu rỗi nầy đã truyền cho chúng ta đó. 27Vì đồng bào chúng ta ở Giê-ru-sa-lem và những người lãnh đạo của họ không nhận ra Ngài và không hiểu những lời các vị tiên tri đã nói mà chúng ta thường nghe đọc trong mỗi ngày Sa-bát, nên khi lên án Ngài họ đã làm ứng nghiệm mọi lời đã chép về Ngài. 28Mặc dù họ không tìm thấy Ngài có tội gì đáng chết, họ vẫn đòi hỏi Phi-lát để được giết Ngài. 29Khi họ đã làm ứng nghiệm mọi điều đã viết về Ngài, họ đem Ngài xuống khỏi cây gỗ và đặt Ngài trong một ngôi mộ. 30Nhưng Ðức Chúa Trời đã làm cho Ngài sống lại từ cõi chết. 31Rồi trong nhiều ngày, Ngài đã hiện ra cho những người đi theo Ngài từ Ga-li-lê lên Giê-ru-sa-lem xem thấy, và hiện nay những người ấy đang làm chứng về Ngài cho đồng bào chúng ta. 32Hôm nay chúng tôi rao báo cho anh chị em Tin Mừng Ðức Chúa Trời đã hứa với các tổ phụ chúng ta. 33Ngài đã làm ứng nghiệm lời hứa của Ngài cho con cháu họ, tức là chúng ta, bằng cách làm cho Ðức Chúa Jesus sống lại. Ðiều đó cũng đã được chép trong Thánh Thi thứ hai rằng, ‘Con là con Ta, Ngày nay Ta đã sinh Con.’ 34Còn về việc Ðức Chúa Trời đã làm cho Ngài sống lại từ cõi chết để không bao giờ trở về sự hư nát nữa, Ngài đã phán như thế nầy, ‘Ta sẽ ban cho các ngươi những lời hứa thánh và quả quyết với Ða-vít.’ 35Trong một Thánh Thi khác, Ngài cũng đã nói, ‘Chúa sẽ không để cho Người Thánh của Ngài thấy sự hư nát.’ 36Vì Vua Ða-vít, sau khi phục vụ thánh ý của Ðức Chúa Trời trong thế hệ của mình, đã an giấc, đã được về với các tổ tiên của mình, và đã kinh nghiệm sự hư nát, 37nhưng Ðấng Ðức Chúa Trời đã làm cho sống lại không hề kinh nghiệm sự hư nát. 38Vậy thưa anh chị em, anh chị em hãy biết rằng nhờ Ðấng ấy mà ơn tha tội đã được rao truyền cho anh chị em, 39và nhờ Ngài, ai tin nhận sẽ được xưng công chính đối với mọi điều mà nếu cứ giữ theo Luật Pháp của Mô-sê thì không ai có thể được xưng công chính. 40Vậy anh chị em hãy để ý những gì đã nói trong sách Các Tiên Tri, để những điều ấy không xảy đến với anh chị em, 41‘Xem kìa, Hỡi những kẻ hay khinh chê nhạo báng! Hãy kinh ngạc và chết đi, Vì trong thời các ngươi, Ta sẽ làm một việc, Một việc khó tin cho các ngươi, Cho dù có người đến nói với các ngươi.’” 42Khi Phao-lô và Ba-na-ba đi ra, họ nài xin hai người hãy giảng những lời ấy vào ngày Sa-bát kế tiếp. 43Sau khi buổi nhóm ở hội đường giải tán, nhiều người Do-thái và những người trong các dân ngoại theo Do-thái Giáo cách sùng tín đi theo Phao-lô và Ba-na-ba; hai ông giảng dạy thêm cho họ và khuyên họ cứ trung tín trong ân sủng của Ðức Chúa Trời. 44Ngày Sa-bát kế tiếp, hầu như cả thành nhóm lại để nghe Ðạo Chúa. 45Nhưng khi người Do-thái thấy đám đông, họ đầy lòng ganh tị, nên bôi bác những điều Phao-lô rao giảng và mạ lỵ ông. 46Vì thế Phao-lô và Ba-na-ba bạo dạn nói thẳng với họ, “Chúng tôi thấy cần phải rao truyền Ðạo Ðức Chúa Trời cho anh chị em trước nhất; nhưng vì anh chị em khước từ và xét mình không xứng đáng để hưởng sự sống đời đời, nên nầy, chúng tôi quay qua các dân ngoại, 47vì Chúa cũng đã truyền cho chúng tôi rằng, ‘Ta đã đặt ngươi làm ánh sáng cho các dân ngoại, Ðể các ngươi đem ơn cứu rỗi đến tận cùng trái đất.’” 48Khi những người trong các dân ngoại nghe như vậy, họ vui mừng và tôn vinh Ðạo Chúa. Hễ những ai đã được định cho sự sống đời đời đều tin theo. 49Vậy Ðạo Chúa được tràn ra khắp xứ đó. 50Tuy nhiên người Do-thái ở đó đã sách động quý bà trong giới thượng lưu theo Do-thái Giáo và những người lãnh đạo trong thành. Họ xúi giục những người ấy bắt bớ Phao-lô và Ba-na-ba và đuổi hai ông ra khỏi địa phận của họ. 51Vì thế hai ông phủi bụi dính chân mình để phản đối họ, rồi lên đường đến I-cô-ni-um. 52Còn các môn đồ thì đầy dẫy niềm vui và Ðức Thánh Linh.