Phao-lô và Ba-na-ba được sai đi giảng đạo cho người ngoại
1 Trong Hội thánh tại thành An-ti-ốt có mấy người tiên tri và mấy thầy giáo sư, tức là: Ba-na-ba, Si-mê-ôn gọi là Ni-giê, Lu-si-út người Sy-ren, Ma-na-hem là người đồng dưỡng với vua chư hầu Hê-rốt, cùng Sau-lơ. 2 Đương khi môn đồ thờ phượng Chúa và kiêng ăn, thì Đức Thánh Linh phán rằng: Hãy để riêng Ba-na-ba và Sau-lơ đặng làm công việc ta đã gọi làm. 3 Đã kiêng ăn và cầu nguyện xong, môn đồ bèn đặt tay trên hai người, rồi để cho đi.
Phao-lô và Ba-na-ba tại đảo Chíp-rơ. – Sê-giút Phau-lút trở lại đạo
4 Vậy, Sau-lơ và Ba-na-ba đã chịu Đức Thánh Linh sai đi, bèn xuống thành Sê-lơ-xi, rồi từ đó đi thuyền đến đảo Chíp-rơ. 5 Đến thành Sa-la-min, hai người giảng đạo Đức Chúa Trời trong các nhà hội của người Giu-đa; cũng có Giăng cùng đi để giúp cho. 6 Trải qua cả đảo cho đến thành Ba-phô rồi, gặp một người Giu-đa kia, là tay thuật sĩ và tiên tri giả, tên là Ba-Giê-su, 7 vốn ở với quan trấn thủ tên là Sê-giút Phau-lút⚓ là người khôn ngoan. Người nầy đã sai mời Ba-na-ba và Sau-lơ đến, và xin nghe đạo Đức Chúa Trời. 8 Nhưng Ê-ly-ma, tức là thuật sĩ (ấy là ý nghĩa tên người), ngăn hai người đó, ráng sức tìm phương làm cho quan trấn thủ không tin. 9 Bấy giờ, Sau-lơ cũng gọi là Phao-lô, đầy dẫy Đức Thánh Linh, đối mặt nhìn người, nói rằng: 10 Hỡi người đầy mọi thứ gian trá và hung ác, con của ma quỉ, thù nghịch cùng cả sự công bình, ngươi cứ làm hư đường thẳng của Chúa không thôi sao? 11 Nầy, bây giờ tay Chúa giá trên ngươi; ngươi sẽ bị mù, không thấy mặt trời trong ít lâu. Chính lúc đó, có sự mù mịt tối tăm phủ trên người, người xây quanh bốn phía, tìm kẻ để dắt mình. 12 Quan trấn thủ thấy sự đã xảy đến, bèn tin, lấy làm lạ về đạo Chúa.
Lời giảng của Phao-lô tại thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi
13 Phao-lô với đồng bạn mình xuống thuyền tại Ba-phô, sang thành Bẹt-giê trong xứ Bam-phi-ly. Nhưng Giăng lìa hai người, trở về thành Giê-ru-sa-lem. 14 Về phần hai người, thì lìa thành Bẹt-giê, cứ đi đường đến thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi; rồi nhằm ngày Sa-bát, vào trong nhà hội mà ngồi. 15 Vừa đọc sách luật và sách các tiên tri xong, các chủ nhà hội sai sứ nói cùng hai người rằng: Hỡi anh em, nếu có mấy lời khuyên bảo dân chúng, hãy giảng đi. 16 Phao-lô bèn đứng dậy, lấy tay làm hiệu, rồi nói rằng: Hỡi người Y-sơ-ra-ên và các người kính sợ Đức Chúa Trời, hãy nghe: 17 Đức Chúa Trời của dân Y-sơ-ra-ên nầy đã chọn tổ phụ chúng ta; làm cho dân ấy thạnh vượng lúc ở ngụ nơi ngoại quốc, tức là trong xứ Ê-díp-tô, và Ngài dùng cánh tay cao dẫn họ ra khỏi xứ đó.⚓18 Ước chừng bốn mươi năm, Ngài chịu tánh nết họ trong nơi đồng vắng.⚓19 Lại khi đã phá bảy dân trong xứ Ca-na-an, Ngài khiến họ nhận lấy đất của các dân đó,⚓20 Độ trong bốn trăm năm mươi năm; kế đó Ngài lập cho họ các quan đoán xét cho đến đời tiên tri Sa-mu-ên.⚓21 Bấy giờ, dân đó xin một vị vua, nên Đức Chúa Trời ban Sau-lơ, con của Ki-sơ, về chi phái Bên-gia-min, trị họ trong bốn mươi năm;⚓22 đoạn, Ngài bỏ vua đó, lại lập Đa-vít làm vua, mà làm chứng về người rằng: Ta đã tìm thấy Đa-vít con của Gie-sê, là người vừa lòng ta, người sẽ tuân theo mọi ý chỉ ta.⚓23 Theo lời hứa, Đức Chúa Trời bèn bởi dòng dõi người mà dấy lên cho dân Y-sơ-ra-ên một Cứu Chúa, tức là Đức Chúa Jêsus. 24 Trước khi Đức Chúa Jêsus chưa đến, Giăng đã giảng dạy phép báp-têm về sự ăn năn cho cả dân Y-sơ-ra-ên.⚓25 Giăng đang lo làm trọn công việc mình, thì nói rằng: Ta chẳng phải là Đấng mà các ngươi tưởng; nhưng có Đấng đến sau ta, ta chẳng xứng đáng mở dây giày Ngài.⚓ 26 Hỡi anh em, là con cháu dòng Áp-ra-ham, và kẻ kính sợ Đức Chúa Trời, lời rao truyền sự cứu chuộc nầy đã phán cho chúng ta vậy. 27 Vì dân và các quan ở thành Giê-ru-sa-lem chẳng nhìn biết Đức Chúa Jêsus nầy, nên lúc xử tội Ngài, chúng đã ứng nghiệm lời của các đấng tiên tri mà người ta thường đọc trong mỗi ngày Sa-bát. 28 Dầu trong Ngài chẳng tìm thấy cớ gì đáng chết, họ cứ xin Phi-lát giết Ngài đi.⚓29 Họ đã làm cho ứng nghiệm mọi điều chép về Ngài rồi, thì hạ Ngài xuống khỏi thập tự giá mà chôn trong mả.⚓30 Song Đức Chúa Trời đã làm cho Ngài từ kẻ chết sống lại. 31 Những kẻ theo Ngài từ xứ Ga-li-lê lên thành Giê-ru-sa-lem đã được thấy Ngài lâu ngày, và hiện nay đều làm chứng về Ngài giữa dân chúng.⚓32 Còn chúng tôi, thì rao truyền cho các anh em tin lành nầy về lời hứa ban cho tổ phụ chúng ta, 33 rằng Đức Chúa Trời bởi khiến Đức Chúa Jêsus sống lại thì đã làm ứng nghiệm lời hứa đó cho chúng ta là con cháu của tổ phụ, y như đã chép trong sách Thi thiên đoạn thứ hai rằng: Con là Con trai ta, ngày nay ta đã sanh Con.⚓34 Ngài đã làm cho Đức Chúa Jêsus sống lại, đặng nay khỏi trở về sự hư nát nữa, ấy về điều đó mà Ngài đã phán rằng: Ta sẽ thành tín giữ cùng các ngươi lời hứa thánh đã phán với Đa-vít.⚓35 Lại trong câu khác, cũng có phán rằng: Chúa chẳng cho Đấng Thánh Ngài thấy sự hư nát đâu.⚓36 Vả, vua Đa-vít lúc còn sống, làm theo ý chỉ Đức Chúa Trời, đoạn qua đời; người đã được trở về cùng các tổ phụ mình, và đã thấy sự hư nát; 37 nhưng Đấng mà Đức Chúa Trời đã khiến sống lại, chẳng có thấy sự hư nát đâu. 38 Vậy, hỡi anh em, khá biết rằng nhờ Đấng đó mà sự tha tội được rao truyền cho anh em; 39 lại nhờ Ngài mà hễ ai tin thì được xưng công bình về mọi điều theo luật pháp Môi-se chẳng có thể được xưng công bình. 40 Nên, hãy giữ lấy cho khỏi mắc điều đã chép trong sách tiên tri rằng: 41 Hỡi kẻ hay khinh dể kia, khá xem xét, sợ hãi và biến mất đi;⚓ Vì trong đời các ngươi, ta sẽ làm một việc, Nếu có ai thuật lại cho, các ngươi cũng chẳng tin.⚓ 42 Khi hai người bước ra, chúng xin đến ngày Sa-bát sau cũng giảng luận các lời đó. 43 Lúc hội đã tan, có nhiều người Giu-đa và người mới theo đạo Giu-đa, đi theo Phao-lô và Ba-na-ba, hai người nói chuyện với họ và khuyên cứ vững lòng theo ơn Đức Chúa Trời. 44 Ngày Sa-bát sau, gần hết cả thành đều nhóm lại để nghe đạo Chúa. 45 Song những người Giu-đa thấy đoàn dân đó thì đầy lòng ghen ghét, nghịch cùng lời Phao-lô nói và mắng nhiếc người. 46 Phao-lô và Ba-na-ba bèn nói cùng họ cách dạn dĩ rằng: Ấy cần phải truyền đạo Đức Chúa Trời trước nhứt cho các ngươi; nhưng vì các ngươi đã từ chối, và tự xét mình không xứng đáng nhận sự sống đời đời, nên đây nầy, chúng ta mới xây qua người ngoại. 47 Vì Chúa có phán dặn chúng ta như vầy: Ta lập ngươi lên đặng làm sự sáng cho các dân, Hầu cho ngươi đem sự cứu rỗi cho đến cùng cõi đất.⚓ 48 Những người ngoại nghe lời đó thì vui mừng, ngợi khen đạo Chúa, và phàm những kẻ đã được định sẵn cho sự sống đời đời, đều tin theo. 49 Đạo Chúa tràn ra khắp trong xứ đó. 50 Nhưng các người Giu-đa xui giục những đàn bà sang trọng sốt sắng và dân đàn anh trong thành; gây sự bắt bớ Phao-lô và Ba-na-ba, mà đuổi ra khỏi phần đất mình. 51 Hai người đối cùng họ phủi bụi nơi chân mình, rồi đi đến thành Y-cô-ni.⚓52 Còn các môn đồ thì được đầy dẫy sự vui vẻ và Đức Thánh Linh vậy.
13
Xa Xolau thiab Npananpa mus qhia
1Pawg ntseeg hauv Athi‑au muaj xibhwb cev Vajtswv lus thiab xibhwb qhia, yog Npananpa thiab Xime‑oo uas hu ua Nikaw⚓ thiab Lukia uas yog neeg Khulene, thiab Mana‑ee uas nrog Helauj uas yog tus tswv xeev nyob loj hlob ua ke thiab Xolau. 2Thaum lawv tabtom pe hawm tus Tswv thiab yoo mov, Vaj Ntsuj Plig dawb huv hais tias, “Cia li muab Npananpa thiab Xolau cais los ua tej haujlwm uas kuv hu kom ob tug ua.” 3Thaum yoo mov thiab thov Vajtswv tag lawm lawv txawm tsa tes npuab saum Npananpa thiab Xolau thiab xa ob tug mus.
Npananpa thiab Xolau qhia hauv Xaipla
4Vaj Ntsuj Plig dawb huv txib ob tug mus, ob tug thiaj mus rau lub moos Xelukia thiab caij nkoj deg qhov ntawd mus rau lub koog povtxwv Xaipla. 5Thaum mus txog lub moos Xalami, ob tug txawm piav Vajtswv txojlus rau hauv cov Yudai tej tsev sablaj. Yauhas kuj nyob rawv pab ob tug thiab. 6Thaum lawv mus thoob plaws lub koog povtxwv lawm kuj los txog lub moos Pafau mas ntsib ib tug yawg Yudai uas ua khawv koob yees siv thiab yog ib tug cuav xibhwb cev lus, npe hu ua Npalayexu. 7Nws nrog Xawkia Paulau uas ua tus thawj kav Xaipla nyob. Tus thawj ntawd yog ib tug txawj ntse, nws txawm hu Npananpa thiab Xolau los cuag nws yuav mloog Vajtswv txojlus. 8Elima uas ua khawv koob yees siv (nws lub npe lub ntsiab yeej yog li ntawd) nws tawm tsam ob tug. Nws yooj xeeb ua kom tus thawj uas kav tebchaws ntawd txhob ntseeg. 9Tiamsis Xolau uas muaj dua ib lub npe hu ua Povlauj muaj Vaj Ntsuj Plig dawb huv puv npo txawm ntsia ntsoov Elima, 10thiab hais tias, “Koj yog Ntxwg Nyoog li tub, koj muaj kev dag ntxias thiab kev phem puv nkaus, koj ua tshawj chim rau txhua txojkev ncaj ncees. Koj yuav tsis tseg qhov uas muab tus Tswv txojkev ncaj ua kom nkhaus lov? 11Saib mas, nimno tus Tswv txhais tes yuav rau txim rau koj, koj yuav dig muag tsis pom lub hnub mus ib ntus.” Tamsim ntawd txawm muaj ib yam zoo li huab los ua rau Elima qhov muag tsaus ntais tsis pom kev lawm nws thiaj xuas dub nrhiav neeg tuav nws tes mus. 12Thaum tus thawj kav tebchaws pom tej xwm txheej uas tshwm los ntawd nws kuj ntseeg, rau qhov nws phimhwj rau tej lus uas qhia txog tus Tswv.
Povlauj mus txog Athi‑au hauv lub xeev Pixidia
13Povlauj thiab cov uas nrog nws ua ke txawm caij nkoj ntawm lub moos Pafau mus txog lub moos Pawka hauv lub xeev Pafilia. Yauhas txawm ncaim lawv rov mus rau Yeluxalees lawm. 14Lawv txawm taug kev ntawm lub moos Pawka mus txog lub moos Athi‑au hauv lub xeev Pixidia. Mas hnub Xanpatau⚓ lawv mus zaum rau hauv lub tsev sablaj. 15Thaum nyeem Vajtswv txoj kevcai thiab tej lus uas cov xibhwb cev lus sau cia tag lawm, cov thawj saib xyuas lub tsev sablaj txawm tso neeg mus hais rau Povlauj lawv tias, “Cov kwvtij, yog nej muaj lus txhawb siab rau cov neeg no kuj hais tau.” 16Povlauj txawm sawv tsees tsa tes hais tias, “Nej haiv neeg Yixayee thiab nej cov uas paub ntshai Vajtswv, cia li mloog nawj. 17Haiv neeg Yixayee tus Vajtswv xaiv peb tej poj koob yawm txwv cia thiab pub lawv huaj vam coob rau thaum lawv ua qhua nyob hauv Iyi tebchaws, thiab tsa kiag nws txhais npab coj lawv tawm hauv lub tebchaws ntawd. 18Nws ua siab ntev thev lawv hauv tebchaws moj sab qhua kwvlam plaub caug xyoo. 19Thaum nws muab xya haiv neeg hauv Khana‑as tebchaws ua puam tsuaj tag lawm nws kuj muab lawv lub tebchaws ntawd pub ua qub txeeg qub teg rau peb tej poj koob yawm txwv, 20lub sijhawm huvsi kwvlam plaub puas tsib caug xyoo. Dhau ntawd nws pub cov uas ua thawj rau lawv, mus txog thaum Xamuyee uas yog xibhwb cev Vajtswv lus. 21Thaum ntawd lawv thov kom muaj vajntxwv, Vajtswv thiaj li pub Khij tus tub Xa‑u uas yog xeem Npeeyamee ua vajntxwv kav lawv plaub caug xyoo. 22Thaum muab Xa‑u hle lawm, Vajtswv tsa Davi ua vajntxwv kav lawv thiab ua timkhawv hais txog Davi tias, ‘Kuv tau nrhiav Yexi tus tub Davi, uas hum kuv siab. Nws yuav ua txhua yam raws li kuv lub siab xav.’⚓23Vajtswv coj ib tug Cawmseej hauv tus Davi no caj ces los rau cov Yixayee, yog Yexus, raws li Vajtswv cog lus tseg lawd. 24Ua ntej Yexus los, Yauhas twb tshaj tawm txog qhov uas ua kevcai raus dej uas qhia hais tias ntxeev dua siab tshiab rau ib tsoom Yixayee sawvdaws lawm. 25Thiab thaum Yauhas ua haujlwm yuav tiav, nws hais tias, ‘Nej xav tias kuv yog leejtwg? Kuv tsis yog tus ntawd. Tiamsis muaj ib tug yuav ua kuv qab los, kuv twb tsis tsim nyog daws txoj hlua khau ntawm nws kotaw.’⚓ 26“Cov kwvtij, nej cov uas yog Aplahas caj ces thiab nej cov uas paub ntshai Vajtswv, txoj xov zoo hais txog kev dim no twb xa tuaj txog peb lawm. 27Cov neeg uas nyob hauv Yeluxalees thiab lawv cov thawj tsis paub thiab tsis nkag siab cov xibhwb cev lus tej lus uas txhua hnub Xanpatau lawv nyeem, lawv thiaj teem txim rau Yexus kom tiav raws li tej lus ntawd. 28Txawm yog tsis pom muaj kev txhaum txaus tuag los lawv kuj thov kom Philaj muab nws tua pov tseg. 29Thaum lawv ua txhua yam tiav raws li sau txog nws lawm, lawv txawm muab nws lub cev tuag txo saum ntoo los thiab muab nws log rau hauv lub qhov ntxa. 30Tiamsis Vajtswv tsa nws ciaj sawv hauv qhov tuag los. 31Ncua sijhawm ntau hnub Yexus los tshwm rau cov neeg uas nrog nws tuaj hauv lub xeev Kalilais tuaj rau Yeluxalees pom, mas nimno cov neeg ntawd ua timkhawv txog nws rau ib tsoom neeg. 32Peb coj txoj xov zoo no qhia rau nej tias tej lus uas cog tseg rau peb tej poj koob yawm txwv ntawd 33Vajtswv twb ua tiav li ntawd rau peb cov uas yog lawv li tub ki, yog qhov uas nws tsa Yexus ciaj sawv rov los. Kuj yog raws li tej lus sau cia rau hauv Ntawv Nkauj zaj ob hais tias, “ ‘Koj yog kuv tus tub, hnub no kuv yug tau koj lawm.’⚓ 34Qhov uas Vajtswv tsa nws ciaj hauv qhov tuag rov los tsis kheev nws lwj mus, Vajtswv kuj hais li no tias, ‘Kuv yuav pub tej lus cog tseg dawb huv ruaj khov uas kuv cog rau Davi lawd rau nej.’⚓ 35Vim li ntawd Vajtswv kuj hais hauv lwm qhov tias, ‘Koj yuav tsis kheev koj tus uas Dawb huv lwj kiag li.’⚓ 36Thaum Davi ua nws tes haujlwm raws li Vajtswv lub siab tag nws sim neej, nws kuj tuag⚓ mus thiab muab log nrog nws tej poj koob yawm txwv thiab nws kuj lwj lawm, 37tiamsis tus uas Vajtswv tsa ciaj sawv rov los tsis lwj kiag li. 38Vim li no, kwvtij 'e, cia li nkag siab tias vim muaj tus no thiaj muaj qhov uas tshaj tawm kev zam txim rau nej. 39Thiab vim muaj tus no txhua tus uas ntseeg thiaj dim txhua yam uas Mauxe txoj kevcai cawm tsis tau. 40Vim li no nej yuav tsum ceev faj tib zoo xwv tej lus uas cov xibhwb cev lus hais ntawd thiaj tsis raug nej. 41‘Nej cov uas thuam luag cia li tsa muag ntsia thiab phimhwj thiab puam tsuaj, rau qhov lub sijhawm uas nej nyob, kuv tabtom yuav ua yam uas yog muaj neeg hais rau nej ua ntej los nej yuav tsis ntseeg.’ ”⚓ 42Thaum Povlauj thiab Npananpa tawm mus, cov neeg ntawd kuj thov kom ob tug rov hais tej lus ntawd rau lawv mloog rau hnub Xanpatau tom ntej. 43Thaum kaw kev sablaj lawm cov Yudai thiab cov uas los coj Yudai kevcai nruj ntau leej txawm raws Povlauj thiab Npananpa qab mus. Ob tug thiaj hais rau lawv thiab txhawb lawv lub siab kom nyob rau hauv Vajtswv txojkev hlub mus li. 44Thaum rov txog hnub Xanpatau yuav luag tag cov neeg hauv lub moos tuaj txoos ua ke mloog tus Tswv txojlus. 45Thaum cov Yudai pom muaj neeg coob heev, lawv txawm khib heev, thiab cam tej lus uas Povlauj hais thiab hais lus saib tsis taus nws. 46Povlauj thiab Npananpa muaj siab tuab hais tias, “Yuav tsum piav Vajtswv txojlus rau nej ua ntej. Tiamsis nej tsis lees yuav thiab txiav txim siab nej tus kheej tias tsis tsim nyog tau txojsia ib txhis tsis kawg, vim li no peb yuav tig mus rau lwm haiv neeg. 47Rau qhov tus Tswv hais rau peb tias, “ ‘Kuv tsa koj ua qhov kaj ci mus rau lwm haiv neeg kom koj thiaj tau coj txojkev dim mus txog qab ntuj kawg.’ ”⚓ 48Thaum lwm haiv neeg hnov tej lus ntawd lawd lawv kuj zoo siab kawg thiab qhuas tus Tswv txojlus. Txhua tus uas twb xaiv cia kom tau txojsia ib txhis tsis kawg kuj los ntseeg. 49Tus Tswv txojlus thiaj li nthuav thoob plaws tebchaws ntawd. 50Tiamsis cov Yudai tshum cov pojniam muaj koob meej uas hwm Vajtswv nruj thiab cov txiv uas ua thawj hauv lub moos ntawd kom tsim txom Povlauj thiab Npananpa, thiab ntiab ob tug tawm hauv lawv li kav xyuam mus. 51Povlauj thiab Npananpa txawm nchos tej hmoov av uas lo ob tug kotaw tab meeg lawv ces txawm mus rau hauv lub moos Ikhauniyu lawm. 52Cov thwjtim zoo siab xyiv fab heev thiab puv npo Vaj Ntsuj Plig dawb huv.