13

II.- Tin lành được giảng ra giữa dân ngoại

(Từ đoạn 13 đến đoạn 28)

Phao-lô và Ba-na-ba được sai đi giảng đạo cho người ngoại

¹ Trong Hội thánh tại thành An-ti-ốt có mấy người tiên tri và mấy thầy giáo sư, tức là: Ba-na-ba, Si-mê-ôn gọi là Ni-giê, Lu-si-út người Sy-ren, Ma-na-hem là người đồng dưỡng với vua chư hầu Hê-rốt, cùng Sau-lơ. ² Đương khi môn đồ thờ phượng Chúa và kiêng ăn, thì Đức Thánh Linh phán rằng: Hãy để riêng Ba-na-ba và Sau-lơ đặng làm công việc ta đã gọi làm. ³ Đã kiêng ăn và cầu nguyện xong, môn đồ bèn đặt tay trên hai người, rồi để cho đi.

Phao-lô và Ba-na-ba tại đảo Chíp-rơ. – Sê-giút Phau-lút trở lại đạo

⁴ Vậy, Sau-lơ và Ba-na-ba đã chịu Đức Thánh Linh sai đi, bèn xuống thành Sê-lơ-xi, rồi từ đó đi thuyền đến đảo Chíp-rơ. ⁵ Đến thành Sa-la-min, hai người giảng đạo Đức Chúa Trời trong các nhà hội của người Giu-đa; cũng có Giăng cùng đi để giúp cho. ⁶ Trải qua cả đảo cho đến thành Ba-phô rồi, gặp một người Giu-đa kia, là tay thuật sĩ và tiên tri giả, tên là Ba-Giê-su, ⁷ vốn ở với quan trấn thủ tên là Sê-giút Phau-lút⚓ là người khôn ngoan. Người nầy đã sai mời Ba-na-ba và Sau-lơ đến, và xin nghe đạo Đức Chúa Trời. ⁸ Nhưng Ê-ly-ma, tức là thuật sĩ (ấy là ý nghĩa tên người), ngăn hai người đó, ráng sức tìm phương làm cho quan trấn thủ không tin. ⁹ Bấy giờ, Sau-lơ cũng gọi là Phao-lô, đầy dẫy Đức Thánh Linh, đối mặt nhìn người, nói rằng: ¹⁰ Hỡi người đầy mọi thứ gian trá và hung ác, con của ma quỉ, thù nghịch cùng cả sự công bình, ngươi cứ làm hư đường thẳng của Chúa không thôi sao? ¹¹ Nầy, bây giờ tay Chúa giá trên ngươi; ngươi sẽ bị mù, không thấy mặt trời trong ít lâu. Chính lúc đó, có sự mù mịt tối tăm phủ trên người, người xây quanh bốn phía, tìm kẻ để dắt mình. ¹² Quan trấn thủ thấy sự đã xảy đến, bèn tin, lấy làm lạ về đạo Chúa.

Lời giảng của Phao-lô tại thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi

¹³ Phao-lô với đồng bạn mình xuống thuyền tại Ba-phô, sang thành Bẹt-giê trong xứ Bam-phi-ly. Nhưng Giăng lìa hai người, trở về thành Giê-ru-sa-lem. ¹⁴ Về phần hai người, thì lìa thành Bẹt-giê, cứ đi đường đến thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi; rồi nhằm ngày Sa-bát, vào trong nhà hội mà ngồi. ¹⁵ Vừa đọc sách luật và sách các tiên tri xong, các chủ nhà hội sai sứ nói cùng hai người rằng: Hỡi anh em, nếu có mấy lời khuyên bảo dân chúng, hãy giảng đi.
¹⁶ Phao-lô bèn đứng dậy, lấy tay làm hiệu, rồi nói rằng: Hỡi người Y-sơ-ra-ên và các người kính sợ Đức Chúa Trời, hãy nghe: ¹⁷ Đức Chúa Trời của dân Y-sơ-ra-ên nầy đã chọn tổ phụ chúng ta; làm cho dân ấy thạnh vượng lúc ở ngụ nơi ngoại quốc, tức là trong xứ Ê-díp-tô, và Ngài dùng cánh tay cao dẫn họ ra khỏi xứ đó.⚓ ¹⁸ Ước chừng bốn mươi năm, Ngài chịu tánh nết họ trong nơi đồng vắng.⚓ ¹⁹ Lại khi đã phá bảy dân trong xứ Ca-na-an, Ngài khiến họ nhận lấy đất của các dân đó,⚓ ²⁰ Độ trong bốn trăm năm mươi năm; kế đó Ngài lập cho họ các quan đoán xét cho đến đời tiên tri Sa-mu-ên.⚓ ²¹ Bấy giờ, dân đó xin một vị vua, nên Đức Chúa Trời ban Sau-lơ, con của Ki-sơ, về chi phái Bên-gia-min, trị họ trong bốn mươi năm;⚓ ²² đoạn, Ngài bỏ vua đó, lại lập Đa-vít làm vua, mà làm chứng về người rằng: Ta đã tìm thấy Đa-vít con của Gie-sê, là người vừa lòng ta, người sẽ tuân theo mọi ý chỉ ta.⚓ ²³ Theo lời hứa, Đức Chúa Trời bèn bởi dòng dõi người mà dấy lên cho dân Y-sơ-ra-ên một Cứu Chúa, tức là Đức Chúa Jêsus. ²⁴ Trước khi Đức Chúa Jêsus chưa đến, Giăng đã giảng dạy phép báp-têm về sự ăn năn cho cả dân Y-sơ-ra-ên.⚓ ²⁵ Giăng đang lo làm trọn công việc mình, thì nói rằng: Ta chẳng phải là Đấng mà các ngươi tưởng; nhưng có Đấng đến sau ta, ta chẳng xứng đáng mở dây giày Ngài.⚓
²⁶ Hỡi anh em, là con cháu dòng Áp-ra-ham, và kẻ kính sợ Đức Chúa Trời, lời rao truyền sự cứu chuộc nầy đã phán cho chúng ta vậy. ²⁷ Vì dân và các quan ở thành Giê-ru-sa-lem chẳng nhìn biết Đức Chúa Jêsus nầy, nên lúc xử tội Ngài, chúng đã ứng nghiệm lời của các đấng tiên tri mà người ta thường đọc trong mỗi ngày Sa-bát. ²⁸ Dầu trong Ngài chẳng tìm thấy cớ gì đáng chết, họ cứ xin Phi-lát giết Ngài đi.⚓ ²⁹ Họ đã làm cho ứng nghiệm mọi điều chép về Ngài rồi, thì hạ Ngài xuống khỏi thập tự giá mà chôn trong mả.⚓ ³⁰ Song Đức Chúa Trời đã làm cho Ngài từ kẻ chết sống lại. ³¹ Những kẻ theo Ngài từ xứ Ga-li-lê lên thành Giê-ru-sa-lem đã được thấy Ngài lâu ngày, và hiện nay đều làm chứng về Ngài giữa dân chúng.⚓ ³² Còn chúng tôi, thì rao truyền cho các anh em tin lành nầy về lời hứa ban cho tổ phụ chúng ta, ³³ rằng Đức Chúa Trời bởi khiến Đức Chúa Jêsus sống lại thì đã làm ứng nghiệm lời hứa đó cho chúng ta là con cháu của tổ phụ, y như đã chép trong sách Thi thiên đoạn thứ hai rằng: Con là Con trai ta, ngày nay ta đã sanh Con.⚓ ³⁴ Ngài đã làm cho Đức Chúa Jêsus sống lại, đặng nay khỏi trở về sự hư nát nữa, ấy về điều đó mà Ngài đã phán rằng: Ta sẽ thành tín giữ cùng các ngươi lời hứa thánh đã phán với Đa-vít.⚓ ³⁵ Lại trong câu khác, cũng có phán rằng: Chúa chẳng cho Đấng Thánh Ngài thấy sự hư nát đâu.⚓ ³⁶ Vả, vua Đa-vít lúc còn sống, làm theo ý chỉ Đức Chúa Trời, đoạn qua đời; người đã được trở về cùng các tổ phụ mình, và đã thấy sự hư nát; ³⁷ nhưng Đấng mà Đức Chúa Trời đã khiến sống lại, chẳng có thấy sự hư nát đâu. ³⁸ Vậy, hỡi anh em, khá biết rằng nhờ Đấng đó mà sự tha tội được rao truyền cho anh em; ³⁹ lại nhờ Ngài mà hễ ai tin thì được xưng công bình về mọi điều theo luật pháp Môi-se chẳng có thể được xưng công bình. ⁴⁰ Nên, hãy giữ lấy cho khỏi mắc điều đã chép trong sách tiên tri rằng:
⁴¹ Hỡi kẻ hay khinh dể kia, khá xem xét, sợ hãi và biến mất đi;⚓
Vì trong đời các ngươi, ta sẽ làm một việc,
Nếu có ai thuật lại cho, các ngươi cũng chẳng tin.⚓
⁴² Khi hai người bước ra, chúng xin đến ngày Sa-bát sau cũng giảng luận các lời đó. ⁴³ Lúc hội đã tan, có nhiều người Giu-đa và người mới theo đạo Giu-đa, đi theo Phao-lô và Ba-na-ba, hai người nói chuyện với họ và khuyên cứ vững lòng theo ơn Đức Chúa Trời.
⁴⁴ Ngày Sa-bát sau, gần hết cả thành đều nhóm lại để nghe đạo Chúa. ⁴⁵ Song những người Giu-đa thấy đoàn dân đó thì đầy lòng ghen ghét, nghịch cùng lời Phao-lô nói và mắng nhiếc người. ⁴⁶ Phao-lô và Ba-na-ba bèn nói cùng họ cách dạn dĩ rằng: Ấy cần phải truyền đạo Đức Chúa Trời trước nhứt cho các ngươi; nhưng vì các ngươi đã từ chối, và tự xét mình không xứng đáng nhận sự sống đời đời, nên đây nầy, chúng ta mới xây qua người ngoại. ⁴⁷ Vì Chúa có phán dặn chúng ta như vầy:
Ta lập ngươi lên đặng làm sự sáng cho các dân,
Hầu cho ngươi đem sự cứu rỗi cho đến cùng cõi đất.⚓
⁴⁸ Những người ngoại nghe lời đó thì vui mừng, ngợi khen đạo Chúa, và phàm những kẻ đã được định sẵn cho sự sống đời đời, đều tin theo.
⁴⁹ Đạo Chúa tràn ra khắp trong xứ đó. ⁵⁰ Nhưng các người Giu-đa xui giục những đàn bà sang trọng sốt sắng và dân đàn anh trong thành; gây sự bắt bớ Phao-lô và Ba-na-ba, mà đuổi ra khỏi phần đất mình. ⁵¹ Hai người đối cùng họ phủi bụi nơi chân mình, rồi đi đến thành Y-cô-ni.⚓ ⁵² Còn các môn đồ thì được đầy dẫy sự vui vẻ và Đức Thánh Linh vậy.

13

¹Now ⚓in the church that was at Antioch there were certain prophets and teachers: ⚓Barnabas, Simeon who was called Niger, ⚓Lucius of Cyrene, Manaen who had been brought up with Herod the tetrarch, and Saul. ²As they ministered to the Lord and fasted, the Holy Spirit said, ⚓“Now separate to Me Barnabas and Saul for the work ⚓to which I have called them.” ³Then, ⚓having fasted and prayed, and laid hands on them, they sent them away.

Preaching in Cyprus

⁴So, being sent out by the Holy Spirit, they went down to Seleucia, and from there they sailed to ⚓Cyprus. ⁵And when they arrived in Salamis, ⚓they preached the word of God in the synagogues of the Jews. They also had ⚓John as their assistant.
⁶Now when they had gone through the island to Paphos, they found ⚓a certain sorcerer, a false prophet, a Jew whose name was Bar-Jesus, ⁷who was with the proconsul, Sergius Paulus, an intelligent man. This man called for Barnabas and Saul and sought to hear the word of God. ⁸But ⚓Elymas the sorcerer (for so his name is translated) withstood them, seeking to turn the proconsul away from the faith. ⁹Then Saul, who also is called Paul, ⚓filled with the Holy Spirit, looked intently at him ¹⁰and said, “O full of all deceit and all fraud, ⚓you son of the devil, you enemy of all righteousness, will you not cease perverting the straight ways of the Lord? ¹¹And now, indeed, ⚓the hand of the Lord is upon you, and you shall be blind, not seeing the sun for a time.”
And immediately a dark mist fell on him, and he went around seeking someone to lead him by the hand. ¹²Then the proconsul believed, when he saw what had been done, being astonished at the teaching of the Lord.

At Antioch in Pisidia

¹³Now when Paul and his party set sail from Paphos, they came to Perga in Pamphylia; and ⚓John, departing from them, returned to Jerusalem. ¹⁴But when they departed from Perga, they came to Antioch in Pisidia, and ⚓went into the synagogue on the Sabbath day and sat down. ¹⁵And ⚓after the reading of the Law and the Prophets, the rulers of the synagogue sent to them, saying, “Men and brethren, if you have ⚓any word of exhortation for the people, say on.”
¹⁶Then Paul stood up, and motioning with his hand said, “Men of Israel, and ⚓you who fear God, listen: ¹⁷The God of this people Israel ⚓chose our fathers, and exalted the people ⚓when they dwelt as strangers in the land of Egypt, and with an uplifted arm He ⚓brought them out of it. ¹⁸Now ⚓for a time of about forty years He put up with their ways in the wilderness. ¹⁹And when He had destroyed ⚓seven nations in the land of Canaan, ⚓He distributed their land to them by allotment.
²⁰“After that ⚓He gave them judges for about four hundred and fifty years, ⚓until Samuel the prophet. ²¹⚓And afterward they asked for a king; so God gave them ⚓Saul the son of Kish, a man of the tribe of Benjamin, for forty years. ²²And ⚓when He had removed him, ⚓He raised up for them David as king, to whom also He gave testimony and said, ⚓‘I have found David the son of Jesse, ⚓a man after My own heart, who will do all My will.’ ²³⚓From this man’s seed, according ⚓to the promise, God raised up for Israel ⚓a Savior—Jesus— ²⁴⚓after John had first preached, before His coming, the baptism of repentance to all the people of Israel. ²⁵And as John was finishing his course, he said, ⚓‘Who do you think I am? I am not He. But behold, ⚓there comes One after me, the sandals of whose feet I am not worthy to loose.’
²⁶“Men and brethren, sons of the family of Abraham, and ⚓those among you who fear God, ⚓to you the word of this salvation has been sent. ²⁷For those who dwell in Jerusalem, and their rulers, ⚓because they did not know Him, nor even the voices of the Prophets which are read every Sabbath, have fulfilled them in condemning Him. ²⁸⚓And though they found no cause for death in Him, they asked Pilate that He should be put to death. ²⁹⚓Now when they had fulfilled all that was written concerning Him, ⚓they took Him down from the tree and laid Him in a tomb. ³⁰⚓But God raised Him from the dead. ³¹⚓He was seen for many days by those who came up with Him from Galilee to Jerusalem, who are His witnesses to the people. ³²And we declare to you glad tidings—⚓that promise which was made to the fathers. ³³God has fulfilled this for us their children, in that He has raised up Jesus. As it is also written in the second Psalm:
⚓‘You are My Son,
Today I have begotten You.’
³⁴And that He raised Him from the dead, no more to return to corruption, He has spoken thus:
⚓‘I will give you the sure mercies of David.’
³⁵Therefore He also says in another Psalm:
⚓‘You will not allow Your Holy One to see corruption.’
³⁶“For David, after he had served his own generation by the will of God, ⚓fell asleep, was buried with his fathers, and saw corruption; ³⁷but He whom God raised up saw no corruption. ³⁸Therefore let it be known to you, brethren, that ⚓through this Man is preached to you the forgiveness of sins; ³⁹and ⚓by Him everyone who believes is justified from all things from which you could not be justified by the law of Moses. ⁴⁰Beware therefore, lest what has been spoken in the prophets come upon you:
⁴¹‘Behold,⚓ you despisers,
Marvel and perish!
For I work a work in your days,
A work which you will by no means believe,
Though one were to declare it to you.’ ”

Blessing and Conflict at Antioch

⁴²So when the Jews went out of the synagogue, the Gentiles begged that these words might be preached to them the next Sabbath. ⁴³Now when the congregation had broken up, many of the Jews and devout proselytes followed Paul and Barnabas, who, speaking to them, ⚓persuaded them to continue in ⚓the grace of God.
⁴⁴On the next Sabbath almost the whole city came together to hear the word of God. ⁴⁵But when the Jews saw the multitudes, they were filled with envy; and contradicting and blaspheming, they ⚓opposed the things spoken by Paul. ⁴⁶Then Paul and Barnabas grew bold and said, ⚓“It was necessary that the word of God should be spoken to you first; but ⚓since you reject it, and judge yourselves unworthy of everlasting life, behold, ⚓we turn to the Gentiles. ⁴⁷For so the Lord has commanded us:
⚓‘I have set you as a light to the Gentiles,
That you should be for salvation to the ends of the earth.’ ”
⁴⁸Now when the Gentiles heard this, they were glad and glorified the word of the Lord. ⚓And as many as had been appointed to eternal life believed.
⁴⁹And the word of the Lord was being spread throughout all the region. ⁵⁰But the Jews stirred up the devout and prominent women and the chief men of the city, ⚓raised up persecution against Paul and Barnabas, and expelled them from their region. ⁵¹⚓But they shook off the dust from their feet against them, and came to Iconium. ⁵²And the disciples ⚓were filled with joy and ⚓with the Holy Spirit.