Phao-lô và Ba-na-ba được sai đi giảng đạo cho người ngoại
1 Trong Hội thánh tại thành An-ti-ốt có mấy người tiên tri và mấy thầy giáo sư, tức là: Ba-na-ba, Si-mê-ôn gọi là Ni-giê, Lu-si-út người Sy-ren, Ma-na-hem là người đồng dưỡng với vua chư hầu Hê-rốt, cùng Sau-lơ. 2 Đương khi môn đồ thờ phượng Chúa và kiêng ăn, thì Đức Thánh Linh phán rằng: Hãy để riêng Ba-na-ba và Sau-lơ đặng làm công việc ta đã gọi làm. 3 Đã kiêng ăn và cầu nguyện xong, môn đồ bèn đặt tay trên hai người, rồi để cho đi.
Phao-lô và Ba-na-ba tại đảo Chíp-rơ. – Sê-giút Phau-lút trở lại đạo
4 Vậy, Sau-lơ và Ba-na-ba đã chịu Đức Thánh Linh sai đi, bèn xuống thành Sê-lơ-xi, rồi từ đó đi thuyền đến đảo Chíp-rơ. 5 Đến thành Sa-la-min, hai người giảng đạo Đức Chúa Trời trong các nhà hội của người Giu-đa; cũng có Giăng cùng đi để giúp cho. 6 Trải qua cả đảo cho đến thành Ba-phô rồi, gặp một người Giu-đa kia, là tay thuật sĩ và tiên tri giả, tên là Ba-Giê-su, 7 vốn ở với quan trấn thủ tên là Sê-giút Phau-lút⚓ là người khôn ngoan. Người nầy đã sai mời Ba-na-ba và Sau-lơ đến, và xin nghe đạo Đức Chúa Trời. 8 Nhưng Ê-ly-ma, tức là thuật sĩ (ấy là ý nghĩa tên người), ngăn hai người đó, ráng sức tìm phương làm cho quan trấn thủ không tin. 9 Bấy giờ, Sau-lơ cũng gọi là Phao-lô, đầy dẫy Đức Thánh Linh, đối mặt nhìn người, nói rằng: 10 Hỡi người đầy mọi thứ gian trá và hung ác, con của ma quỉ, thù nghịch cùng cả sự công bình, ngươi cứ làm hư đường thẳng của Chúa không thôi sao? 11 Nầy, bây giờ tay Chúa giá trên ngươi; ngươi sẽ bị mù, không thấy mặt trời trong ít lâu. Chính lúc đó, có sự mù mịt tối tăm phủ trên người, người xây quanh bốn phía, tìm kẻ để dắt mình. 12 Quan trấn thủ thấy sự đã xảy đến, bèn tin, lấy làm lạ về đạo Chúa.
Lời giảng của Phao-lô tại thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi
13 Phao-lô với đồng bạn mình xuống thuyền tại Ba-phô, sang thành Bẹt-giê trong xứ Bam-phi-ly. Nhưng Giăng lìa hai người, trở về thành Giê-ru-sa-lem. 14 Về phần hai người, thì lìa thành Bẹt-giê, cứ đi đường đến thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi; rồi nhằm ngày Sa-bát, vào trong nhà hội mà ngồi. 15 Vừa đọc sách luật và sách các tiên tri xong, các chủ nhà hội sai sứ nói cùng hai người rằng: Hỡi anh em, nếu có mấy lời khuyên bảo dân chúng, hãy giảng đi. 16 Phao-lô bèn đứng dậy, lấy tay làm hiệu, rồi nói rằng: Hỡi người Y-sơ-ra-ên và các người kính sợ Đức Chúa Trời, hãy nghe: 17 Đức Chúa Trời của dân Y-sơ-ra-ên nầy đã chọn tổ phụ chúng ta; làm cho dân ấy thạnh vượng lúc ở ngụ nơi ngoại quốc, tức là trong xứ Ê-díp-tô, và Ngài dùng cánh tay cao dẫn họ ra khỏi xứ đó.⚓18 Ước chừng bốn mươi năm, Ngài chịu tánh nết họ trong nơi đồng vắng.⚓19 Lại khi đã phá bảy dân trong xứ Ca-na-an, Ngài khiến họ nhận lấy đất của các dân đó,⚓20 Độ trong bốn trăm năm mươi năm; kế đó Ngài lập cho họ các quan đoán xét cho đến đời tiên tri Sa-mu-ên.⚓21 Bấy giờ, dân đó xin một vị vua, nên Đức Chúa Trời ban Sau-lơ, con của Ki-sơ, về chi phái Bên-gia-min, trị họ trong bốn mươi năm;⚓22 đoạn, Ngài bỏ vua đó, lại lập Đa-vít làm vua, mà làm chứng về người rằng: Ta đã tìm thấy Đa-vít con của Gie-sê, là người vừa lòng ta, người sẽ tuân theo mọi ý chỉ ta.⚓23 Theo lời hứa, Đức Chúa Trời bèn bởi dòng dõi người mà dấy lên cho dân Y-sơ-ra-ên một Cứu Chúa, tức là Đức Chúa Jêsus. 24 Trước khi Đức Chúa Jêsus chưa đến, Giăng đã giảng dạy phép báp-têm về sự ăn năn cho cả dân Y-sơ-ra-ên.⚓25 Giăng đang lo làm trọn công việc mình, thì nói rằng: Ta chẳng phải là Đấng mà các ngươi tưởng; nhưng có Đấng đến sau ta, ta chẳng xứng đáng mở dây giày Ngài.⚓ 26 Hỡi anh em, là con cháu dòng Áp-ra-ham, và kẻ kính sợ Đức Chúa Trời, lời rao truyền sự cứu chuộc nầy đã phán cho chúng ta vậy. 27 Vì dân và các quan ở thành Giê-ru-sa-lem chẳng nhìn biết Đức Chúa Jêsus nầy, nên lúc xử tội Ngài, chúng đã ứng nghiệm lời của các đấng tiên tri mà người ta thường đọc trong mỗi ngày Sa-bát. 28 Dầu trong Ngài chẳng tìm thấy cớ gì đáng chết, họ cứ xin Phi-lát giết Ngài đi.⚓29 Họ đã làm cho ứng nghiệm mọi điều chép về Ngài rồi, thì hạ Ngài xuống khỏi thập tự giá mà chôn trong mả.⚓30 Song Đức Chúa Trời đã làm cho Ngài từ kẻ chết sống lại. 31 Những kẻ theo Ngài từ xứ Ga-li-lê lên thành Giê-ru-sa-lem đã được thấy Ngài lâu ngày, và hiện nay đều làm chứng về Ngài giữa dân chúng.⚓32 Còn chúng tôi, thì rao truyền cho các anh em tin lành nầy về lời hứa ban cho tổ phụ chúng ta, 33 rằng Đức Chúa Trời bởi khiến Đức Chúa Jêsus sống lại thì đã làm ứng nghiệm lời hứa đó cho chúng ta là con cháu của tổ phụ, y như đã chép trong sách Thi thiên đoạn thứ hai rằng: Con là Con trai ta, ngày nay ta đã sanh Con.⚓34 Ngài đã làm cho Đức Chúa Jêsus sống lại, đặng nay khỏi trở về sự hư nát nữa, ấy về điều đó mà Ngài đã phán rằng: Ta sẽ thành tín giữ cùng các ngươi lời hứa thánh đã phán với Đa-vít.⚓35 Lại trong câu khác, cũng có phán rằng: Chúa chẳng cho Đấng Thánh Ngài thấy sự hư nát đâu.⚓36 Vả, vua Đa-vít lúc còn sống, làm theo ý chỉ Đức Chúa Trời, đoạn qua đời; người đã được trở về cùng các tổ phụ mình, và đã thấy sự hư nát; 37 nhưng Đấng mà Đức Chúa Trời đã khiến sống lại, chẳng có thấy sự hư nát đâu. 38 Vậy, hỡi anh em, khá biết rằng nhờ Đấng đó mà sự tha tội được rao truyền cho anh em; 39 lại nhờ Ngài mà hễ ai tin thì được xưng công bình về mọi điều theo luật pháp Môi-se chẳng có thể được xưng công bình. 40 Nên, hãy giữ lấy cho khỏi mắc điều đã chép trong sách tiên tri rằng: 41 Hỡi kẻ hay khinh dể kia, khá xem xét, sợ hãi và biến mất đi;⚓ Vì trong đời các ngươi, ta sẽ làm một việc, Nếu có ai thuật lại cho, các ngươi cũng chẳng tin.⚓ 42 Khi hai người bước ra, chúng xin đến ngày Sa-bát sau cũng giảng luận các lời đó. 43 Lúc hội đã tan, có nhiều người Giu-đa và người mới theo đạo Giu-đa, đi theo Phao-lô và Ba-na-ba, hai người nói chuyện với họ và khuyên cứ vững lòng theo ơn Đức Chúa Trời. 44 Ngày Sa-bát sau, gần hết cả thành đều nhóm lại để nghe đạo Chúa. 45 Song những người Giu-đa thấy đoàn dân đó thì đầy lòng ghen ghét, nghịch cùng lời Phao-lô nói và mắng nhiếc người. 46 Phao-lô và Ba-na-ba bèn nói cùng họ cách dạn dĩ rằng: Ấy cần phải truyền đạo Đức Chúa Trời trước nhứt cho các ngươi; nhưng vì các ngươi đã từ chối, và tự xét mình không xứng đáng nhận sự sống đời đời, nên đây nầy, chúng ta mới xây qua người ngoại. 47 Vì Chúa có phán dặn chúng ta như vầy: Ta lập ngươi lên đặng làm sự sáng cho các dân, Hầu cho ngươi đem sự cứu rỗi cho đến cùng cõi đất.⚓ 48 Những người ngoại nghe lời đó thì vui mừng, ngợi khen đạo Chúa, và phàm những kẻ đã được định sẵn cho sự sống đời đời, đều tin theo. 49 Đạo Chúa tràn ra khắp trong xứ đó. 50 Nhưng các người Giu-đa xui giục những đàn bà sang trọng sốt sắng và dân đàn anh trong thành; gây sự bắt bớ Phao-lô và Ba-na-ba, mà đuổi ra khỏi phần đất mình. 51 Hai người đối cùng họ phủi bụi nơi chân mình, rồi đi đến thành Y-cô-ni.⚓52 Còn các môn đồ thì được đầy dẫy sự vui vẻ và Đức Thánh Linh vậy.
13
Vòng truyền giáo thứ nhất của Phao-lô
1Hội thánh An-ti-ốt có năm nhà tiên tri và giáo sư: Ba-na-ba, Si-mê-ôn (còn có tên là Người Đen), Lư-si-út quê ở Ly-bi,⚓ Ma-na-ên, em nuôi vua chư hầu Hê-rốt và Sau-lơ. 2Hội thánh đang thờ phượng Chúa và nhịn ăn, Thánh Linh bảo: “Hãy dành riêng Ba-na-ba và Sau-lơ cho Ta, để làm công việc Ta ấn định.”⚓3Sau khi nhịn ăn cầu nguyện, Hội thánh đặt tay và tiễn hai ông lên đường.
Đảo Síp
4Được Thánh Linh ủy nhiệm, Ba-na-ba và Sau-lơ liền xuống Sê-lơ-xi đi thuyền đến đảo Síp.⚓5Cặp bến Sa-lâm, họ lần lượt công bố-Đạo Chúa trong các hội trường Do-thái khắp đảo Síp. Giăng cùng đi theo phụ tá. 6Tại Ba-phố, có Ba-giê-xu, biệt danh Ê-li-ma, phù thủy người Do-thái, mạo xưng là tiên tri. 7Ba-giê-xu quen thân tổng trấn Sê-giu Phao-lô. Tổng trấn là người khôn ngoan, sai mời Ba-na-ba và Sau-lơ đến giảng Đạo Chúa. 8Nhưng phù thủy Ê-li-ma chống đối hai ông, tìm cách khuyên tổng trấn đừng tin Chúa. 9Bấy giờ Sau-lơ — biệt danh là Phao-lô — được đầy dẫy Thánh Linh, quắc mắt nhìn tên phù thủy: 10“Anh là người đầy gian trá xảo quyệt, là con ác quỷ, kẻ thù công lý! Anh không ngưng phá hoại công việc⚓ Chúa sao? 11Này, Chúa ra tay phạt anh bị mù, không nhìn thấy mặt trời một thời gian.” Lập tức bóng tối dày đặc bao phủ Ê-li-ma. Anh phải quờ quạng tìm người dẫn dắt. 12Thấy việc phi thường, tổng trấn liền tin Chúa và ngạc nhiên về Đạo Chúa.
Thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi
13Phao-lô và các bạn từ Ba-phố xuống tàu đi Bẹt-ga, xứ Bam-phi-ly, còn Giăng rời họ trở về Giê-ru-sa-lem. 14Từ Bẹt-ga, họ đến An-ti-ốt xứ Bi-si-đi. Ngày thứ bảy họ vào thăm hội trường Do-thái. 15Sau khi đọc sách luật Mai-sen và các sách tiên tri, các quản lý hội trường sai người mời Phao-lô và Ba-na-ba: “Thưa các ông, nếu các ông có lời khích lệ dân chúng, xin cứ nói!” 16Phao-lô đứng dậy đưa tay chào và phát biểu: “Thưa đồng bào, thưa quý vị có lòng kính sợ Thượng Đế, 17“Thượng Đế của dân Y-sơ-ra-ên đã chọn tổ tiên chúng ta, cho họ thịnh vượng tại xứ Ai-cập, dùng quyền năng phi thường dìu dắt họ ra khỏi xứ đó. 18Suốt bốn mươi năm, Ngài nhẫn nại chịu đựng họ giữa sa mạc. 19Sau khi tiêu diệt bảy dân tộc xứ Ca-na-an, Ngài chia đất cho họ làm sản nghiệp. 20“Trong bốn trăm năm mươi năm, Chúa lập các thẩm phán lãnh đạo họ đến đời tiên tri Sa-mu-ên. 21‘Theo lời thỉnh cầu của nhân dân, Thượng Đế lập Sau-lơ, con trai Kích, thuộc đại tộc Bên-gia-min làm vua trong bốn mươi năm. 22Sau khi truất phế Sau-lơ, Chúa đặt Đa-vít lên ngai và chứng nhận: ‘Ta đã tìm thấy Đa-vít, con trai Gie-sê, là người làm Ta hài lòng; Đa-vít sẽ thực hiện chương trình Ta.’ 23Đúng theo lời hứa, Thượng Đế lập Chúa Giê-xu, hậu tự Đa-vít làm Cứu Chúa của Y-sơ-ra-ên. 24“Trước khi Chúa Cứu Thế đến, Giăng đã dạy nhân dân phải ăn năn tội lỗi và chịu báp-tem. 25Khi hoàn thành nhiệm vụ, Giăng tuyên bố: ‘Anh em tưởng tôi là ai? Tôi không phải là Chúa Cứu Thế. Chúa đến sau tôi, nhưng tôi không đáng hầu hạ⚓ Ngài.’ 26“Thưa đồng bào và quý vị có lòng kính sợ Thượng Đế, Chúa Cứu Thế⚓ đã đến với chúng ta. 27Vì dân thành Giê-ru-sa-lem và các cấp lãnh đạo không biết Chúa, cũng không hiểu các lời tiên tri thường đọc ngày thứ bảy,⚓ nên đã giết Chúa và vô tình làm ứng nghiệm lời tiên tri. 28Dù không tìm được lý do khép Ngài vào tội tử hình, nhưng họ vẫn cứ xin Phi-lát giết Ngài. 29Sau khi làm ứng nghiệm mọi lời đã chép về Chúa, họ gỡ thi thể Ngài khỏi cây thập tự và táng trong ngôi mộ. 30Nhưng Thượng Đế đã cho Ngài sống lại! 31Trong nhiều ngày liên tiếp Chúa hiện ra gặp những người từng theo Ngài từ xứ Ga-li-lê đến Giê-ru-sa-lem, và hiện nay họ còn làm chứng về Ngài cho nhân dân. 32,33“Chúng tôi xin công bố Tin Mừng cho quý vị: Điều Thượng Đế hứa với tổ tiên chúng ta ngày trước, Ngài đã thực hiện trong thời đại chúng ta: Ngài đã khiến Chúa Giê-xu sống lại, như Thi thiên thứ hai đã viết: ‘Ngươi là Con Ta Ngày nay Ta đã sinh ngươi.’⚓34Thượng Đế hứa cho Ngài sống lại, không bao giờ bị mục nát: ‘Ta sẽ cho Con đặc ân⚓ Mà Ta đã hứa với Đa-vít.’ 35và ‘Chúa không để Đấng Thánh Ngài bị mục nát.’⚓ 36Lời hứa ấy không phải nói về Đa-vít, vì sau khi phục vụ Thượng Đế suốt đời, Đa-vít đã chết, được an táng bên cạnh tổ phụ, và thi hài cũng rữa nát như mọi người. 37Nhưng Đấng sống lại do quyền Thượng Đế thì không hề mục nát. 38Vậy, thưa quý vị, nhờ Chúa Giê-xu, quý vị được nghe công bố ân tha tội của Thượng Đế: 39‘Ai tin Chúa Cứu Thế đều được tha thứ tất cả tội lỗi và được Chúa thừa nhận là người công chính.’ Đó là điều mà luật pháp Mai-sen không bao giờ thực hiện. 40Xin quý vị thận trọng vì có lời tiên tri cảnh cáo: 41“Này, những kẻ khinh thường chân lý Hãy nhìn xem, kinh ngạc, Rồi bị diệt vong! Vì trong đời các ngươi Ta sẽ làm một việc Dù ai thuật lại các ngươi cũng chẳng tin.’ ”⚓ 42Khi Phao-lô và Ba-na-ba bước ra khỏi hội trường, dân chúng nài nỉ hai ông trở lại giảng giải thêm Đạo Chúa ngày thứ bảy tuần sau. 43Giải tán xong, nhiều người Do-thái và người bản xứ theo đạo Do-thái đi theo Phao-lô và Ba-na-ba. Hai ông nói chuyện với họ và khích lệ họ tiếp tục sống trong ân phúc Chúa. 44Ngày thứ bảy sau, hầu hết dân trong thành tập họp để nghe Đạo Chúa. 45Thấy quần chúng đông đảo, các nhà lãnh đạo Do-thái sinh lòng ganh tị, phản đối những lời Phao-lô giảng dạy và nhục mạ ông. 46Phao-lô và Ba-na-ba dõng dạc tuyên bố: “Đạo Chúa được truyền giảng cho đồng bào trước, nhưng đồng bào khước từ và xét mình không đáng được sống vĩnh cửu, nên chúng tôi quay sang người nước ngoài. 47Vì Chúa đã truyền dạy chúng tôi: ‘Ta dùng con làm ánh sáng cho các dân tộc Để truyền Đạo cứu rỗi khắp thế giới.’ ”⚓ 48Người bản xứ nghe xong đều vui mừng ca tụng Phúc âm. Những người sẵn sàng tiếp nhận sự sống vĩnh cửu đều tin Chúa. 49Đạo Chúa được truyền bá khắp miền đó. 50Nhưng các nhà lãnh đạo Do-thái⚓ xúi giục các phụ nữ quý phái sùng đạo Do-thái và các nhà chức trách thành phố khủng bố Phao-lô và Ba-na-ba, trục xuất hai ông khỏi lãnh thổ. 51Hai ông giủ áo ra đi,⚓ đến thành Y-cô-ni. 52Còn các tín hữu được đầy dẫy Thánh Linh và tràn ngập vui mừng.