13

II.- Tin lành được giảng ra giữa dân ngoại

(Từ đoạn 13 đến đoạn 28)

Phao-lô và Ba-na-ba được sai đi giảng đạo cho người ngoại

1 Trong Hội thánh tại thành An-ti-ốt có mấy người tiên tri và mấy thầy giáo sư, tức là: Ba-na-ba, Si-mê-ôn gọi là Ni-giê, Lu-si-út người Sy-ren, Ma-na-hem là người đồng dưỡng với vua chư hầu Hê-rốt, cùng Sau-lơ. 2 Đương khi môn đồ thờ phượng Chúa và kiêng ăn, thì Đức Thánh Linh phán rằng: Hãy để riêng Ba-na-ba và Sau-lơ đặng làm công việc ta đã gọi làm. 3 Đã kiêng ăn và cầu nguyện xong, môn đồ bèn đặt tay trên hai người, rồi để cho đi.

Phao-lô và Ba-na-ba tại đảo Chíp-rơ. – Sê-giút Phau-lút trở lại đạo

4 Vậy, Sau-lơ và Ba-na-ba đã chịu Đức Thánh Linh sai đi, bèn xuống thành Sê-lơ-xi, rồi từ đó đi thuyền đến đảo Chíp-rơ. 5 Đến thành Sa-la-min, hai người giảng đạo Đức Chúa Trời trong các nhà hội của người Giu-đa; cũng có Giăng cùng đi để giúp cho. 6 Trải qua cả đảo cho đến thành Ba-phô rồi, gặp một người Giu-đa kia, là tay thuật sĩ và tiên tri giả, tên là Ba-Giê-su, 7 vốn ở với quan trấn thủ tên là Sê-giút Phau-lút là người khôn ngoan. Người nầy đã sai mời Ba-na-ba và Sau-lơ đến, và xin nghe đạo Đức Chúa Trời. 8 Nhưng Ê-ly-ma, tức là thuật sĩ (ấy là ý nghĩa tên người), ngăn hai người đó, ráng sức tìm phương làm cho quan trấn thủ không tin. 9 Bấy giờ, Sau-lơ cũng gọi là Phao-lô, đầy dẫy Đức Thánh Linh, đối mặt nhìn người, nói rằng: 10 Hỡi người đầy mọi thứ gian trá và hung ác, con của ma quỉ, thù nghịch cùng cả sự công bình, ngươi cứ làm hư đường thẳng của Chúa không thôi sao? 11 Nầy, bây giờ tay Chúa giá trên ngươi; ngươi sẽ bị mù, không thấy mặt trời trong ít lâu. Chính lúc đó, có sự mù mịt tối tăm phủ trên người, người xây quanh bốn phía, tìm kẻ để dắt mình. 12 Quan trấn thủ thấy sự đã xảy đến, bèn tin, lấy làm lạ về đạo Chúa.

Lời giảng của Phao-lô tại thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi

13 Phao-lô với đồng bạn mình xuống thuyền tại Ba-phô, sang thành Bẹt-giê trong xứ Bam-phi-ly. Nhưng Giăng lìa hai người, trở về thành Giê-ru-sa-lem. 14 Về phần hai người, thì lìa thành Bẹt-giê, cứ đi đường đến thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi; rồi nhằm ngày Sa-bát, vào trong nhà hội mà ngồi. 15 Vừa đọc sách luật và sách các tiên tri xong, các chủ nhà hội sai sứ nói cùng hai người rằng: Hỡi anh em, nếu có mấy lời khuyên bảo dân chúng, hãy giảng đi.
16 Phao-lô bèn đứng dậy, lấy tay làm hiệu, rồi nói rằng: Hỡi người Y-sơ-ra-ên và các người kính sợ Đức Chúa Trời, hãy nghe: 17 Đức Chúa Trời của dân Y-sơ-ra-ên nầy đã chọn tổ phụ chúng ta; làm cho dân ấy thạnh vượng lúc ở ngụ nơi ngoại quốc, tức là trong xứ Ê-díp-tô, và Ngài dùng cánh tay cao dẫn họ ra khỏi xứ đó. 18 Ước chừng bốn mươi năm, Ngài chịu tánh nết họ trong nơi đồng vắng. 19 Lại khi đã phá bảy dân trong xứ Ca-na-an, Ngài khiến họ nhận lấy đất của các dân đó, 20 Độ trong bốn trăm năm mươi năm; kế đó Ngài lập cho họ các quan đoán xét cho đến đời tiên tri Sa-mu-ên. 21 Bấy giờ, dân đó xin một vị vua, nên Đức Chúa Trời ban Sau-lơ, con của Ki-sơ, về chi phái Bên-gia-min, trị họ trong bốn mươi năm; 22 đoạn, Ngài bỏ vua đó, lại lập Đa-vít làm vua, mà làm chứng về người rằng: Ta đã tìm thấy Đa-vít con của Gie-sê, là người vừa lòng ta, người sẽ tuân theo mọi ý chỉ ta. 23 Theo lời hứa, Đức Chúa Trời bèn bởi dòng dõi người mà dấy lên cho dân Y-sơ-ra-ên một Cứu Chúa, tức là Đức Chúa Jêsus. 24 Trước khi Đức Chúa Jêsus chưa đến, Giăng đã giảng dạy phép báp-têm về sự ăn năn cho cả dân Y-sơ-ra-ên. 25 Giăng đang lo làm trọn công việc mình, thì nói rằng: Ta chẳng phải là Đấng mà các ngươi tưởng; nhưng có Đấng đến sau ta, ta chẳng xứng đáng mở dây giày Ngài.
26 Hỡi anh em, là con cháu dòng Áp-ra-ham, và kẻ kính sợ Đức Chúa Trời, lời rao truyền sự cứu chuộc nầy đã phán cho chúng ta vậy. 27 Vì dân và các quan ở thành Giê-ru-sa-lem chẳng nhìn biết Đức Chúa Jêsus nầy, nên lúc xử tội Ngài, chúng đã ứng nghiệm lời của các đấng tiên tri mà người ta thường đọc trong mỗi ngày Sa-bát. 28 Dầu trong Ngài chẳng tìm thấy cớ gì đáng chết, họ cứ xin Phi-lát giết Ngài đi. 29 Họ đã làm cho ứng nghiệm mọi điều chép về Ngài rồi, thì hạ Ngài xuống khỏi thập tự giá mà chôn trong mả. 30 Song Đức Chúa Trời đã làm cho Ngài từ kẻ chết sống lại. 31 Những kẻ theo Ngài từ xứ Ga-li-lê lên thành Giê-ru-sa-lem đã được thấy Ngài lâu ngày, và hiện nay đều làm chứng về Ngài giữa dân chúng. 32 Còn chúng tôi, thì rao truyền cho các anh em tin lành nầy về lời hứa ban cho tổ phụ chúng ta, 33 rằng Đức Chúa Trời bởi khiến Đức Chúa Jêsus sống lại thì đã làm ứng nghiệm lời hứa đó cho chúng ta là con cháu của tổ phụ, y như đã chép trong sách Thi thiên đoạn thứ hai rằng: Con là Con trai ta, ngày nay ta đã sanh Con. 34 Ngài đã làm cho Đức Chúa Jêsus sống lại, đặng nay khỏi trở về sự hư nát nữa, ấy về điều đó mà Ngài đã phán rằng: Ta sẽ thành tín giữ cùng các ngươi lời hứa thánh đã phán với Đa-vít. 35 Lại trong câu khác, cũng có phán rằng: Chúa chẳng cho Đấng Thánh Ngài thấy sự hư nát đâu. 36 Vả, vua Đa-vít lúc còn sống, làm theo ý chỉ Đức Chúa Trời, đoạn qua đời; người đã được trở về cùng các tổ phụ mình, và đã thấy sự hư nát; 37 nhưng Đấng mà Đức Chúa Trời đã khiến sống lại, chẳng có thấy sự hư nát đâu. 38 Vậy, hỡi anh em, khá biết rằng nhờ Đấng đó mà sự tha tội được rao truyền cho anh em; 39 lại nhờ Ngài mà hễ ai tin thì được xưng công bình về mọi điều theo luật pháp Môi-se chẳng có thể được xưng công bình. 40 Nên, hãy giữ lấy cho khỏi mắc điều đã chép trong sách tiên tri rằng:
41 Hỡi kẻ hay khinh dể kia, khá xem xét, sợ hãi và biến mất đi;
 Vì trong đời các ngươi, ta sẽ làm một việc,
 Nếu có ai thuật lại cho, các ngươi cũng chẳng tin.
42 Khi hai người bước ra, chúng xin đến ngày Sa-bát sau cũng giảng luận các lời đó. 43 Lúc hội đã tan, có nhiều người Giu-đa và người mới theo đạo Giu-đa, đi theo Phao-lô và Ba-na-ba, hai người nói chuyện với họ và khuyên cứ vững lòng theo ơn Đức Chúa Trời.
44 Ngày Sa-bát sau, gần hết cả thành đều nhóm lại để nghe đạo Chúa. 45 Song những người Giu-đa thấy đoàn dân đó thì đầy lòng ghen ghét, nghịch cùng lời Phao-lô nói và mắng nhiếc người. 46 Phao-lô và Ba-na-ba bèn nói cùng họ cách dạn dĩ rằng: Ấy cần phải truyền đạo Đức Chúa Trời trước nhứt cho các ngươi; nhưng vì các ngươi đã từ chối, và tự xét mình không xứng đáng nhận sự sống đời đời, nên đây nầy, chúng ta mới xây qua người ngoại. 47 Vì Chúa có phán dặn chúng ta như vầy:
 Ta lập ngươi lên đặng làm sự sáng cho các dân,
 Hầu cho ngươi đem sự cứu rỗi cho đến cùng cõi đất.
48 Những người ngoại nghe lời đó thì vui mừng, ngợi khen đạo Chúa, và phàm những kẻ đã được định sẵn cho sự sống đời đời, đều tin theo.
49 Đạo Chúa tràn ra khắp trong xứ đó. 50 Nhưng các người Giu-đa xui giục những đàn bà sang trọng sốt sắng và dân đàn anh trong thành; gây sự bắt bớ Phao-lô và Ba-na-ba, mà đuổi ra khỏi phần đất mình. 51 Hai người đối cùng họ phủi bụi nơi chân mình, rồi đi đến thành Y-cô-ni. 52 Còn các môn đồ thì được đầy dẫy sự vui vẻ và Đức Thánh Linh vậy.

13

Singx Lingh Paaiv Mbaa^naa^mbatc Caux Saulo Cuotv Mingh Zunh Doz

1Yiem An^ti^okc jiu-baang maaih deix ⟨douc waac mienh⟩ caux deix njaaux leiz nyei fin-saeng. Maaih Mbaa^naa^mbatc, maaih Si^me^on, Si^me^on aengx maaih norm mbuox heuc Ni^ge, maaih Sailin Mienh, Lu^si^atc, maaih Maa^naa^en, (Maa^naa^en caux Helotv Hungh juangc biauv hlo daaih), aengx maaih Saulo. 2Ninh mbuo baaix Ziouv yaac zei maiv nyanc haaix nyungc wuov zanc, Singx Lingh mbuox ninh mbuo, “Paaiv Mbaa^naa^mbatc caux Saulo cuotv mingh weic zoux yie oix heuc ninh mbuo zoux nyei gong.”
3Ninh mbuo zei maiv nyanc haaix nyungc yaac daux gaux, aengx longc buoz maan liuz Mbaa^naa^mbatc caux Saulo, ziouc paaiv ninh mbuo mingh mi'aqv.

Mbaa^naa^mbatc Caux Saulo Yiem Saibatc Koiv-Nzou

4Mbaa^naa^mbatc caux Saulo ziouc ei Singx Lingh paaiv mingh taux Se^lu^kie, yiem wuov bieqc nzangv mingh Saibatc Koiv-Nzou. 5Ninh mbuo mingh taux Saa^laa^mitv Mungv ziouc yiem Yiutai Mienh nyei norm-norm wuic dorngh zunh Tin-Hungh nyei doz. Yo^han Maako yaac caux ninh mbuo yiem, tengx ninh mbuo.
6Jiex jomc koiv-nzou, taux Baafotv Domh Zingh buangh zuqc dauh Yiutai Mienh, mbuox heuc Mbaa^ye^su. Ninh zoux faatv yaac zoux ⟨jaav douc waac mienh.⟩ 7Mbaa^ye^su caux gunv koiv-nzou wuov dauh domh jien, Se^ji^atc Baulo, yiem. Naaiv dauh Se^ji^atc Baulo se guai haic. Ninh oix muangx Tin-Hungh nyei doz ziouc heuc Mbaa^naa^mbatc caux Saulo daaih zunh bun ninh muangx. 8Mv baac zoux faatv wuov dauh E^li^maatv, laanh jienv, maiv oix bun saengv-ziouv sienx. E^li^maatv wuov norm mbuox gorngv benx Gikc waac se zoux faatv nyei mienh. 9Saulo, dongh mienh yaac heuc Baulo wuov dauh, duqv Singx Lingh buangv hnyouv ziouc nuqv-nuqv nyei mangc E^li^maatv. 10Ninh gorngv, “Mienv nyei dorn-jueiv aah! Haaix nyungc longx nyei, meih doix wuov nyungc zoux win-wangv. Kungx gorngv-baeqc nduov mienh hnangv. Meih maiv dingh njiec zanc-zanc zoux bun Ziouv nyei jauv-zaqc benx jauv-njuotv fai? 11Ih zanc Ziouv nyei buoz njiec taux meih, oix bun meih nyei m'zing mbuov yietc caamx, mangc maiv buatc lungh hnoi nyei njang.” E^li^maatv liemh zeih haiz hnangv maaih mouc ormx jienv ninh nyei m'zing mapv maengh mapv hmuangx nyei. Ninh hluo naaiv hluo wuov lorz mienh ken.
12Domh jien buatc naaiv deix sic cuotv, ninh ziouc sienx aqv. Ninh mbuoqc horngh haic Ziouv nyei doz.

Baulo Caux Mbaa^naa^mbatc Mingh Bi^si^ndie Deic-Bung

13Baulo caux ninh nyei doic yiem Baafotv bieqc nzangv mingh Bam^fi^lie Deic-Bung, Begaa Zingh. Yiem wuov ninh mbuo bun nqoi doic, Yo^han Maako nzuonx Ye^lu^saa^lem Zingh. 14Baulo mbuo aengx yangh jauv mingh taux Bi^si^ndie Deic-Bung nyei An^ti^okc Zingh. Taux ⟨Dingh Gong Hnoi⟩ ninh mbuo bieqc wuic dorngh zueiz jienv. 15Dorh leiz-baaix nyei mienh doqc Leiz-Latc Sou caux Tin-Hungh nyei Douc Waac Mienh nyei Sou. Doqc liuz, wuic dorngh nyei gunv sic mienh paaiv mienh mingh mbuox Baulo mbuo, “Gorx-youz aac, se gorngv meih mbuo maaih haaix nyungc waac oix kuinx yie mbuo, gunv gorngv oc.”
16Baulo ziouc souv jiez daaih huangx buoz gorngv, “I^saa^laa^en Mienh caux yietc zungv zaangc Tin-Hungh nyei mienh aah! Muangx maah! 17I^saa^laa^en Mienh nyei Tin-Hungh ginv mbuo nyei ong-taaix. Ninh mbuo yiem jienv I^yipv Deic-Bung wuov zanc, Tin-Hungh bun ninh mbuo hiaangx, yaac longc domh qaqv dorh ninh mbuo cuotv I^yipv Deic-Bung, 18ziouc yiem deic-bung huaang nyienz jienv ninh mbuo zoux nyei sic leih maiv go feix ziepc hnyangx. 19Tin-Hungh mietc nzengc yiem Kaa^naa^an Deic-Bung nyei siec fingx Janx, yaac zorqv wuov norm deic-bung bun ninh nyei baeqc fingx, I^saa^laa^en Mienh nzipc. 20Naaiv deix jauv-louc longc ziangh hoc leih maiv go feix baeqv hmz ziepc hnyangx.
 “Nqa'haav Tin-Hungh bun ninh mbuo maaih mbenc sic mienh gunv ninh mbuo taux douc waac mienh, Saa^mu^en, nyei seix zeiv.
21Naaiv deix mienh tov Saa^mu^en bun ninh mbuo maaih hungh gunv ninh mbuo. Tin-Hungh ziouc bun Mben^yaa^min Fingx, Kitv nyei dorn, Saulo, zoux hungh gunv feix ziepc hnyangx. 22Tin-Hungh tuix Saulo cuotv mingh, nqa'haav orn Ndaawitv zoux ninh mbuo nyei hungh. Tin-Hungh gorngv taux Ndaawitv. Ninh gorngv, ‘Yie buatc Jetc^si nyei dorn, Ndaawitv, horpc yie nyei hnyouv haic. Ninh yaac oix yiem maanc sic ei jienv yie nyei za'eix zoux.’
23“Tin-Hungh ei laengz nyei waac bun dauh Ndaawitv nyei zeiv-fun, mbuox heuc Yesu, cuotv daaih zoux I^saa^laa^en Mienh nyei Njoux Ziouv. 24Yesu maiv gaengh cuotv daaih zunh doz wuov zanc, Yo^han zunh mbuox I^saa^laa^en nyei zuangx mienh ninh mbuo oix zuqc goiv hnyouv guangc zuiz, jiex wuom nyei leiz. 25Yo^han zoux ninh nyei gong aav lamh ziangx, ninh mbuox zuangx mienh, ‘Meih mbuo laaic yie dongh haaix dauh? Yie maiv zeiz meih mbuo zuov wuov dauh oc. Yie daaih ndaangc, ninh nqa'haav daaih, yie liemh maiv puix tengx ninh jaiv heh hlaang.’
26“Zuangx gorx-youz, Apc^laa^ham nyei zeiv-fun caux yiem meih mbuo mbu'ndongx baaix Tin-Hungh nyei mienh aah! Naaiv njoux en nyei doz se zunh daaih bun mbuo aqv. 27Yiem Ye^lu^saa^lem Zingh nyei zuangx mienh caux zoux hlo nyei wuov deix maiv hiuv duqv Yesu zoux Njoux Ziouv. Norm-norm Dingh Gong Hnoi ninh mbuo muangx mienh doqc zuangx Douc Waac Mienh nyei Sou yaac maiv bieqc hnyouv. Mv baac ninh mbuo dingc Yesu nyei zuiz wuov zanc, ninh mbuo zoux ziangx doix nzengc wuov deix douc waac mienh gorngv nyei waac. 28Ninh mbuo zaah maiv cuotv haaix nyungc gorn zic duqv daix ninh, mv baac ninh mbuo tov Bilaatv bun ninh zuqc daic. 29Ninh mbuo ei Ging-Sou fiev jienv gorngv Yesu nyei yietc zungv jauv-louc zoux ziangx, ziouc zorqv Yesu nyei sei njiec ziepc nzaangc jaax daaih, zangx jienv zouv. 30Mv baac Tin-Hungh bun ninh nangh daaih. 31Ninh hinc cuotv bun yiem Gaa^li^li gan ninh mingh Ye^lu^saa^lem Zingh wuov deix mienh buatc camv-hnoi nyei. Naaiv deix mienh ih zanc zoux zorng-zengx bun I^saa^laa^en Mienh muangx.
32“Yie mbuo dorh naaiv kuv fienx daaih mbuox meih mbuo. Zinh ndaangc Tin-Hungh laengz bun mbuo nyei ong-taaix wuov deix waac, 33ih zanc ninh weic mbuo, ong-taaix nyei zeiv-fun zoux ziangx, se dongh ninh bun Yesu aengx nangh daaih. Hnangv fiev jienv da'nyeic diuh Singx Nzung gorngv nor,
  ‘Meih zoux yie nyei Dorn,
   ih hnoi yie benx meih nyei Die.’
34Aengx maaih waac gorngv taux Yesu daic mv baac Tin-Hungh bun ninh nangh daaih, yietc liuz maiv bun ninh nyei sei huv. Tin-Hungh gorngv,
  ‘Yie laengz bun Ndaawitv wuov deix cing-nzengc,
   kaux duqv wuonv nyei en,
    yie oix ceix bun meih mbuo.’
35Aengx maaih ganh norm dorngx gorngv,
  ‘Meih maiv bun meih nyei Cing-Nzengc Bou nyei sei huv.’
36“Ndaawitv Hungh nyei seix zeiv ei Tin-Hungh nyei za'eix zoux ziangx, ziouc guei seix mi'aqv, yaac caux ninh nyei ong-taaix zangx jienv. Ninh nyei sei yaac huv mi'aqv. 37Mv baac Tin-Hungh bun nangh daaih wuov dauh nyei sei maiv huv.
38“Yie nyei gorx-youz aah! Meih mbuo oix zuqc hiuv duqv, weic naaiv dauh Yesu yie mbuo cingx duqv zunh mbuox meih mbuo, Tin-Hungh hnangv haaix nor guangc mienh nyei zuiz. 39Meih mbuo yaac oix zuqc hiuv duqv gan Mose nyei leiz-latc maiv haih bun mienh leih ndutv zuiz. Mv baac haaix dauh sienx kaux Yesu, wuov dauh leih ndutv yietc zungv zuiz. 40Faix fim oc. Nzauh heix meih mbuo haih zuqc douc waac mienh gorngv nyei waac. Ninh mbuo gorngv,
  41‘Mangc maah! Meih mbuo mangc piex mienh nyei mienh aah!
   Oix zuqc mbuoqc horngh yaac zuqc mietc,
  weic zuqc yiem meih mbuo nyei hnoi-nyieqc
   yie zoux cuotv yietc nyungc sic.
  Maiv gunv mienh gorngv mbuox meih mbuo,
   meih mbuo zungv maiv sienx.’ ”
42Baulo caux Mbaa^naa^mbatc cuotv wuic dorngh wuov zanc, zuangx mienh tov ninh mbuo taux da'nyeic norm Dingh Gong Hnoi aengx daaih gorngv naaiv deix waac bun ninh mbuo muangx.
43Zuangx mienh bun nzaanx wuov zanc, maaih Yiutai Mienh caux gan Yiutai Mienh sienx nyei Janx camv nyei gan Baulo caux Mbaa^naa^mbatc mingh. ⟨Gong-zoh⟩ mbuo caux ninh mbuo gorngv yaac kuinx ninh mbuo oix zuqc zanc-zanc kaux wuonv Tin-Hungh nyei en.
44Taux da'nyeic norm Dingh Gong Hnoi ziangh mungv nyei mienh aav lamh dauh dauh mingh gapv zunv muangx Tin-Hungh nyei doz. 45Mv baac Yiutai Mienh buatc mienh daaih duqv ndongc naaic camv, ninh mbuo ziouc hanc haic, mingh nzaeng Baulo gorngv nyei waac, yaac gorngv doqc ninh.
46Baulo caux Mbaa^naa^mbatc ziouc bungx laangc nyei gorngv, “Yie mbuo ndongc haaix oix zuqc daaih zunh Tin-Hungh nyei waac bun meih mbuo muangx ndaangc. Mv baac meih mbuo nqemh, maiv funx meih mbuo ganh puix duqv zipv yietc liuz nyei maengc, yie mbuo ziouc guangc meih mbuo mingh zunh bun Janx muangx. 47Weic zuqc Ziouv hnangv naaiv nor paaiv yie mbuo,
  ‘Yie bun meih zoux norm njang ziux bun Janx,
  weic bun meih dorh njoux en mingh taux jomc lungh ndiev.’ ”
48Janx haiz naaiv deix waac ziouc a'hneiv haic, ceng Ziouv nyei doz. Tin-Hungh ginv daaih weic duqv yietc liuz nyei maengc wuov deix ziouc sienx Yesu aqv.
49Ziouv nyei doz ziouc sing buangv wuov norm deic-bung. 50Mv baac Yiutai Mienh coqv-huv wuov norm mungv zoux hlo nyei m'jangc dorn caux gan longx Tin-Hungh zaangc dangv nyei m'sieqv dorn zoux doqc Baulo caux Mbaa^naa^mbatc, yaac zunc ninh mbuo cuotv ninh mbuo nyei deic-jaaix. 51Gong-zoh mbuo ziouc fengx guoqv zaux nyei nie-mbung weic zoux jangx-hoc guaix ninh mbuo, nqa'haav aengx mingh I^ko^ni^yum Zingh. 52Yiem An^ti^okc Zingh nyei sienx Yesu nyei mienh njien-youh haic yaac maaih Singx Lingh buangv nzengc ninh mbuo nyei hnyouv.