5

Bữa tiệc của vua Bên-xát-sa. – Đế quốc Canh-đê suy sụp

¹ Vua Bên-xát-sa dọn tiệc lớn đãi một ngàn đại thần mình, và vua uống rượu trước mặt họ. ² Vua Bên-xát-sa đương nhấm rượu, truyền đem những khí mạnh bằng vàng và bạc mà vua Nê-bu-cát-nết-sa, cha mình, đã lấy trong đền thờ tại Giê-ru-sa-lem, hầu cho vua và các đại thần, cùng các hoàng hậu và cung phi vua dùng mà uống. ³ Người ta bèn đem đến những khí mạnh bằng vàng đã lấy từ trong đền thờ của nhà Đức Chúa Trời, tại Giê-ru-sa-lem; và vua cùng các đại thần, các hoàng hậu và cung phi mình dùng mà uống. ⁴ Vậy họ uống rượu và ngợi khen các thần bằng vàng, bằng bạc, bằng đồng, bằng sắt, bằng gỗ và bằng đá.
⁵ Chính giờ đó, có những ngón tay của bàn tay người hiện ra, viết trên vôi tường cung vua, đối ngay chỗ để chân đèn; và vua trông thấy phần bàn tay đó đương viết. ⁶ Bấy giờ vua biến sắc mặt, các ý tưởng làm cho vua bối rối; các xương lưng rời khớp ra, và hai đầu gối chạm vào nhau. ⁷ Vua kêu lớn tiếng truyền vời các thuật sĩ, người Canh-đê, và thầy bói đến. Đoạn, vua cất tiếng và nói cùng những bác sĩ của Ba-by-lôn rằng: Ai đọc được chữ nầy và giải nghĩa ra cho ta, thì sẽ được mặc màu tía, được đeo vòng vàng vào cổ, và được dự bậc thứ ba trong việc chính trị nhà nước. ⁸ Bấy giờ hết thảy bác sĩ của vua đều vào; nhưng họ không đọc được chữ, cũng không thể cắt nghĩa cho vua được. ⁹ Vua Bên-xát-sa lấy làm bối rối lắm; sắc mặt người đổi đi; các quan đại thần đều bỡ ngỡ.
¹⁰ Bà thái hậu, vì cớ lời của vua và các quan đại thần đã nói, bèn vào trong phòng tiệc, cất tiếng nói rằng: Hỡi vua, chúc vua sống đời đời! Xin vua chớ để tư tưởng bối rối, chớ đổi sắc mặt đi! ¹¹ Trong nước vua có một người, linh của các thần thánh ở trong nó. Về đời vua cha, người ta thấy trong nó có ánh sáng, sự thông minh, khôn ngoan, như sự khôn ngoan của các vị thần. Vậy nên vua Nê-bu-cát-nết-sa, cha vua, chính cha vua, đã lập người lên làm đầu các đồng bóng, thuật sĩ, người Canh-đê và thầy bói, ¹² bởi vì Đa-ni-ên mà vua đã đặt tên là Bên-tơ-xát-sa, trong người có linh tánh tốt lành, có sự thông biết và khôn sáng để giải được những điềm chiêm bao, cắt nghĩa được những câu kín nhiệm, và làm cho những sự hồ nghi tan chảy. Vậy bây giờ hãy sai gọi Đa-ni-ên, và người sẽ giải nghĩa cho.
¹³ Bấy giờ Đa-ni-ên được đem đến trước mặt vua. Đoạn, vua cất tiếng nói cùng Đa-ni-ên rằng: Ngươi có phải là Đa-ni-ên, một trong các con cái phu tù Giu-đa, mà vua cha ta đã điệu từ Giu-đa về chăng? ¹⁴ Ta đã nghe nói về ngươi rằng linh của các thần ở trong ngươi, và người ta đã thấy trong ngươi có ánh sáng, sự thông minh, và khôn ngoan lạ thường. ¹⁵ Bây giờ những bác sĩ và thuật sĩ đã được đem đến trước mặt ta để đọc những chữ nầy và giải nghĩa cho ta; nhưng họ không giải nghĩa được. ¹⁶ Ta nghe nói rằng ngươi có thể giải nghĩa và làm cho những sự hồ nghi tan chảy. Vậy nếu ngươi đọc được chữ nầy và giải nghĩa cho ta, thì sẽ được mặc màu tía, sẽ mang vòng vàng nơi cổ, và dự chức thứ ba trong việc chính trị nhà nước.
¹⁷ Bấy giờ Đa-ni-ên cất tiếng và nói trước mặt vua rằng: Vua hãy giữ lại của ban thưởng, và lễ vật vua hãy ban cho kẻ khác! Dầu vậy, tôi sẽ đọc chữ viết đó và giải nghĩa cho vua. ¹⁸ Hỡi vua, Đức Chúa Trời Rất Cao đã ban ngôi vua và quyền thế lớn, sự tôn vinh và uy nghiêm cho cha vua là Nê-bu-cát-nết-sa. ¹⁹ Vì cớ Ngài đã ban cho người quyền to, thì hết thảy các dân, các nước, các thứ tiếng đều run rẩy trước mặt người, và sợ hãi người. Người muốn giết ai thì giết, và muốn để ai sống thì để. Người nâng ai cao lên hay hạ ai thấp xuống thì tùy ý người. ²⁰ Nhưng vì lòng người tự cao, và tính người cứng cỏi, làm một cách kiêu ngạo, nên người bị truất mất ngôi vua và lột hết sự vinh hiển. ²¹ Người bị đuổi khỏi giữa các con trai loài người; lòng người trở nên giống như lòng súc vật, và chỗ ở người thì cùng với những lừa rừng. Người bị nuôi bằng cỏ như bò, và thân người bị nhuần thấm sương móc trên trời, cho đến khi người nhận biết rằng Đức Chúa Trời Rất Cao cai trị trong nước loài người, và Ngài muốn lập ai lên đó tùy ý.
²² Hỡi vua Bên-xát-sa, con của người, vua cũng vậy, dầu vua đã biết hết các việc ấy, mà lòng vua cũng không chịu nhún nhường chút nào; ²³ nhưng vua đã lên mình nghịch cùng Chúa trên trời, mà khiến đem đến trước vua những khí mạnh của nhà Ngài, và dùng mà uống rượu, cùng với các quan đại thần, các hoàng hậu và cung phi vua. Vua cũng đã tôn vinh các thần bằng bạc, bằng vàng, bằng đồng, bằng sắt, bằng gỗ và bằng đá, là những thần không thấy không nghe không biết gì; và vua không thờ phượng Đức Chúa Trời là Đấng cầm trong tay Ngài hơi thở và hết thảy các đường lối của vua. ²⁴ Vậy nên từ nơi Ngài đã sai phần bàn tay nầy đến, và chữ đó đã vạch ra. ²⁵ Những chữ đã vạch ra như sau nầy:
Mê-nê, Mê-nê, Tê-ken, U-phác-sin
²⁶ Nầy là nghĩa những chữ đó: Mê-nê là: Đức Chúa Trời đã đếm nước vua và khiến nó đến cuối cùng. ²⁷ Tê-ken là: Vua đã bị cân trên cái cân, và thấy là kém thiếu. ²⁸ Phê-rết là: Nước vua bị chia ra, được ban cho người Mê-đi và người Phe-rơ-sơ.
²⁹ Tức thì, theo lệnh truyền của vua Bên-xát-sa, người ta mặc màu tía cho Đa-ni-ên; đeo vào cổ người một vòng vàng, và rao ra rằng người được dự chức thứ ba trong việc chính trị nhà nước.⚓
³⁰ Ngay đêm đó, vua người Canh-đê là Bên-xát-sa bị giết. ³¹ Rồi Đa-ri-út là người Mê-đi được nước, bấy giờ tuổi người độ sáu mươi hai.

5

Txhais tes ntawm phab ntsa

¹Vajntxwv Npeesaxa npaj ib rooj noj loj rau nws cov thawj ib txhiab leej, thiab nws haus cawv txiv hmab tab meeg ib txhiab leej ntawd. ²Thaum Npeesaxa sim tej cawv txiv hmab ntawd lawm txawm hais kom coj tej tais nyiaj tais kub uas nws txiv Nenpukhanexa⚓ tau coj hauv lub tuam tsev hauv lub nroog Yeluxalees los, xwb vajntxwv thiab nws cov thawj thiab nws tej pojniam thiab tej hluas nkauj thiaj siv haus cawv txiv hmab. ³Lawv thiaj coj tej tais nyiaj tais kub uas coj hauv lub tuam tsev uas yog Vajtswv lub tuam tsev hauv Yeluxalees los tuaj. Mas vajntxwv thiab nws cov thawj thiab nws tej pojniam thiab nws tej hluas nkauj siv tej tais ntawd haus cawv txiv hmab. ⁴Lawv haus cawv txiv hmab thiab qhuas tej dab mlom uas muab nyiaj muab kub muab tooj liab muab hlau muab ntoo thiab muab pob zeb ua.
⁵Tamsim ntawd txawm muaj ntiv tes neeg tshwm plaws los sau rau ntawm vajntxwv phab ntsa tsev ncaj ntawm lub teeb. Mas vajntxwv pom txhais tes uas sau ntawd. ⁶Vajntxwv ntshaus tag thiab tej uas nws xav ua rau nws poob siab tag. Nws txhais ceg tsaug tag, nws hauv caug tshee hnyo. ⁷Vajntxwv txawm qw nrov kom coj cov txiv neeb txiv yaig thiab cov Kheedia thiab cov uas txawj saib caij saib nyoog. Vajntxwv hais rau cov neeg txawj ntse hauv Npanpiloo tias, “Leejtwg nyeem tau tej lus uas sau no thiab txhais tau rau kuv, kuv yuav pub cev tsoos tsamxem rau nws hnav thiab pub txoj saw kub rau nws coj ntawm caj dab, thiab yuav muab nws tsa ua kuv tus tim xyoob uas ob kav lub tebchaws.” ⁸Mas vajntxwv cov neeg uas txawj ntse tuaj tag nrho tiamsis lawv nyeem tsis tau thiab txhais tsis tau lub ntsiab rau vajntxwv paub kiag li. ⁹Mas vajntxwv Npeesaxa kuj poob siab heev thiab nws ntsej muag thim xem tag, thiab nws cov thawj kuj ntxhov hnyo.
¹⁰Thaum poj vaj hnov vajntxwv thiab cov thawj tej lus ntawd nws txawm nkag mus rau hauv chav tsev noj haus thiab hais tias, “Au vajntxwv, thov kom koj muaj txojsia nyob mus ib txhis. Tsis txhob poob siab lossis ua ntsej muag thim xem tag. ¹¹Hauv koj lub tebchaws muaj ib yawg uas tej timtswv uas dawb huv tus ntsuj plig nyob hauv nws. Thaum koj txiv ua vajntxwv kav, mas pom muaj txojkev kaj thiab kev paub thiab tswvyim ib yam li tej timtswv li tswvyim nyob hauv nws, mas koj txiv vajntxwv Nenpukhanexa tau tsa nws ua cov uas ua khawv koob yees siv, cov txiv neeb txiv yaig, cov Kheedia thiab cov uas txawj saib caij saib nyoog tus thawj, ¹²rau qhov pom tias Daniyee uas vajntxwv tis dua npe hu ua Npeethesaxa muaj ntsuj plig zoo kawg thiab kev paub txawj txhais npau suav, txawj txhais txhiaj txhais thiab daws teeb meem. Nimno cia li hu Daniyee tuaj, nws yuav qhia lub ntsiab rau koj paub.”
¹³Lawv thiaj coj Daniyee tuaj cuag vajntxwv, mas vajntxwv hais rau Daniyee tias, “Koj yog tus Daniyee uas poob Yuda tebchaws los uas tus vajntxwv uas yog kuv txiv coj hauv Yuda tebchaws los lov? ¹⁴Kuv hnov tias tej timtswv uas dawb huv tus ntsuj plig nyob hauv koj, thiab txojkev kaj thiab kev paub thiab tswvyim zoo muaj nyob hauv koj. ¹⁵Nimno cov neeg txawj ntse thiab cov txiv neeb txiv yaig raug muab coj tuaj cuag kuv tuaj nyeem tej lus uas sau no thiab txhais lub ntsiab rau kuv paub, tiamsis lawv txhais tsis tau zaj no kiag li. ¹⁶Kuv hnov tias koj txawj txhais lub ntsiab thiab daws tau teeb meem. Nimno yog koj nyeem tau tej lus uas sau no thiab txhais tau lub ntsiab rau kuv paub, kuv yuav pub cev tsoos tsamxem rau koj hnav thiab pub txoj saw kub rau koj coj ntawm caj dab, thiab koj yuav raug muab tsa ua kuv tus tim xyoob uas ob kav lub tebchaws.”
¹⁷Mas Daniyee teb vajntxwv tias, “Thov khaws tej uas koj pub ntawd cia rov rau koj, thiab muab tej tshav ntuj ntawd rau lwm tus. Vajntxwv, txawm li cas los kuv yuav nyeem tej lus uas sau ntawd rau koj mloog thiab txhais lub ntsiab rau koj paub. ¹⁸Au vajntxwv, Vajtswv uas loj dua ntais pub koj txiv Nenpukhanexa tau ua vajntxwv kav thiab pub nws ua loj kawg thiab pub koob meej thiab hwjchim meej mom rau nws. ¹⁹Vim nws pub koj txiv ua loj kawg mas ib tsoom neeg thiab ib tsoom tebchaws thiab cov uas hais txhua yam lus thiaj ntshai koj txiv ua tshee hnyo. Nws yuav tua leejtwg kuj tua kiag pov tseg, yuav tseg leejtwg txojsia kuj tseg, nws yuav tsa leejtwg kuj tsa, yuav qhau leejtwg kuj qhau. ²⁰Tiamsis thaum koj txiv lub siab tsab ua loj thiab nws ua lub siab tawv nws thiaj khav ntxhias, mas nws thiaj raug muab hle ntawm lub zwm txwv vajntxwv, thiab nws lub koob meej raug muab rho ntawm nws mus. ²¹Nws raug muab ntiab tawm hauv tej neeg mus thiab nws lub siab hloov zoo li tsiaj qus lub. Nws nrog nees luav qus nyob, muab zaub rau nws noj yam li nyuj thiab nws lub cev ntub lwg saum ntuj, mus txog thaum nws lees paub tias tus Vajtswv uas loj dua ntais kav neeg tej tebchaws thiab tsa tus uas nws xav kom kav tej tebchaws ntawd. ²²Npeesaxa, koj uas yog nws tus tub, txawm yog koj paub tej no huvsi lawm los koj tsis txo koj lub siab, ²³koj txawm tsa koj tus kheej tawm tsam tus Tswv ntuj. Koj tseem coj tej tais hauv tus Tswv lub tuam tsev los rau ntawm koj xubntiag, mas koj thiab koj cov thawj thiab koj cov pojniam thiab koj cov hluas nkauj muab tej tais ntawd haus cawv txiv hmab, thiab koj qhuas tej dab mlom uas muab nyiaj muab kub muab tooj liab muab hlau muab ntoo thiab muab pob zeb ua uas tsis pom kev tsis hnov lus thiab tsis paub dabtsi. Tiamsis koj tsis muab koob meej rau tus Vajtswv uas tuav koj txojsia rau hauv nws txhais tes thiab koj txhua txojkev nyob ntawm nws coj. ²⁴Nws thiaj txib txhais tes ntawm nws xubntiag mus sau tej lus no.
²⁵“No yog tej lus uas sau cia ntawd. MENE, MENE, TEKHEE thiab PAXI. ²⁶No yog tej ntsiab lus ntawd. MENE txhais tias Vajtswv twb teem caij nyoog rau qhov uas koj ua vajntxwv thiab coj los txog qhov kawg lawm. ²⁷TEKHEE txhais tias koj raug muab luj hauv rab teev mas pom tias muaj tsis txwm. ²⁸PELE txhais tias koj lub tebchaws raug muab faib thiab muab rau cov Midia thiab cov Pawxia.”
²⁹Npeesaxa txawm hais kom lawv muab cev tsoos tsamxem rau Daniyee hnav, thiab muab txoj saw kub rau nws coj ntawm caj dab, thiab tshaj tawm txog nws tias nws yuav ua tus tim xyoob uas ob kav lub tebchaws.
³⁰Ces hmo ntawd Npeesaxa uas yog neeg Kheedia txawm raug muab tua pov tseg. ³¹Mas Dali‑a uas yog neeg Midia txeeb kav lub tebchaws, nws hnub nyoog muaj rau caum ob xyoos.