5

Bữa tiệc của vua Bên-xát-sa. – Đế quốc Canh-đê suy sụp

1 Vua Bên-xát-sa dọn tiệc lớn đãi một ngàn đại thần mình, và vua uống rượu trước mặt họ. 2 Vua Bên-xát-sa đương nhấm rượu, truyền đem những khí mạnh bằng vàng và bạc mà vua Nê-bu-cát-nết-sa, cha mình, đã lấy trong đền thờ tại Giê-ru-sa-lem, hầu cho vua và các đại thần, cùng các hoàng hậu và cung phi vua dùng mà uống. 3 Người ta bèn đem đến những khí mạnh bằng vàng đã lấy từ trong đền thờ của nhà Đức Chúa Trời, tại Giê-ru-sa-lem; và vua cùng các đại thần, các hoàng hậu và cung phi mình dùng mà uống. 4 Vậy họ uống rượu và ngợi khen các thần bằng vàng, bằng bạc, bằng đồng, bằng sắt, bằng gỗ và bằng đá.
5 Chính giờ đó, có những ngón tay của bàn tay người hiện ra, viết trên vôi tường cung vua, đối ngay chỗ để chân đèn; và vua trông thấy phần bàn tay đó đương viết. 6 Bấy giờ vua biến sắc mặt, các ý tưởng làm cho vua bối rối; các xương lưng rời khớp ra, và hai đầu gối chạm vào nhau. 7 Vua kêu lớn tiếng truyền vời các thuật sĩ, người Canh-đê, và thầy bói đến. Đoạn, vua cất tiếng và nói cùng những bác sĩ của Ba-by-lôn rằng: Ai đọc được chữ nầy và giải nghĩa ra cho ta, thì sẽ được mặc màu tía, được đeo vòng vàng vào cổ, và được dự bậc thứ ba trong việc chính trị nhà nước. 8 Bấy giờ hết thảy bác sĩ của vua đều vào; nhưng họ không đọc được chữ, cũng không thể cắt nghĩa cho vua được. 9 Vua Bên-xát-sa lấy làm bối rối lắm; sắc mặt người đổi đi; các quan đại thần đều bỡ ngỡ.
10 Bà thái hậu, vì cớ lời của vua và các quan đại thần đã nói, bèn vào trong phòng tiệc, cất tiếng nói rằng: Hỡi vua, chúc vua sống đời đời! Xin vua chớ để tư tưởng bối rối, chớ đổi sắc mặt đi! 11 Trong nước vua có một người, linh của các thần thánh ở trong nó. Về đời vua cha, người ta thấy trong nó có ánh sáng, sự thông minh, khôn ngoan, như sự khôn ngoan của các vị thần. Vậy nên vua Nê-bu-cát-nết-sa, cha vua, chính cha vua, đã lập người lên làm đầu các đồng bóng, thuật sĩ, người Canh-đê và thầy bói, 12 bởi vì Đa-ni-ên mà vua đã đặt tên là Bên-tơ-xát-sa, trong người có linh tánh tốt lành, có sự thông biết và khôn sáng để giải được những điềm chiêm bao, cắt nghĩa được những câu kín nhiệm, và làm cho những sự hồ nghi tan chảy. Vậy bây giờ hãy sai gọi Đa-ni-ên, và người sẽ giải nghĩa cho.
13 Bấy giờ Đa-ni-ên được đem đến trước mặt vua. Đoạn, vua cất tiếng nói cùng Đa-ni-ên rằng: Ngươi có phải là Đa-ni-ên, một trong các con cái phu tù Giu-đa, mà vua cha ta đã điệu từ Giu-đa về chăng? 14 Ta đã nghe nói về ngươi rằng linh của các thần ở trong ngươi, và người ta đã thấy trong ngươi có ánh sáng, sự thông minh, và khôn ngoan lạ thường. 15 Bây giờ những bác sĩ và thuật sĩ đã được đem đến trước mặt ta để đọc những chữ nầy và giải nghĩa cho ta; nhưng họ không giải nghĩa được. 16 Ta nghe nói rằng ngươi có thể giải nghĩa và làm cho những sự hồ nghi tan chảy. Vậy nếu ngươi đọc được chữ nầy và giải nghĩa cho ta, thì sẽ được mặc màu tía, sẽ mang vòng vàng nơi cổ, và dự chức thứ ba trong việc chính trị nhà nước.
17 Bấy giờ Đa-ni-ên cất tiếng và nói trước mặt vua rằng: Vua hãy giữ lại của ban thưởng, và lễ vật vua hãy ban cho kẻ khác! Dầu vậy, tôi sẽ đọc chữ viết đó và giải nghĩa cho vua. 18 Hỡi vua, Đức Chúa Trời Rất Cao đã ban ngôi vua và quyền thế lớn, sự tôn vinh và uy nghiêm cho cha vua là Nê-bu-cát-nết-sa. 19 Vì cớ Ngài đã ban cho người quyền to, thì hết thảy các dân, các nước, các thứ tiếng đều run rẩy trước mặt người, và sợ hãi người. Người muốn giết ai thì giết, và muốn để ai sống thì để. Người nâng ai cao lên hay hạ ai thấp xuống thì tùy ý người. 20 Nhưng vì lòng người tự cao, và tính người cứng cỏi, làm một cách kiêu ngạo, nên người bị truất mất ngôi vua và lột hết sự vinh hiển. 21 Người bị đuổi khỏi giữa các con trai loài người; lòng người trở nên giống như lòng súc vật, và chỗ ở người thì cùng với những lừa rừng. Người bị nuôi bằng cỏ như bò, và thân người bị nhuần thấm sương móc trên trời, cho đến khi người nhận biết rằng Đức Chúa Trời Rất Cao cai trị trong nước loài người, và Ngài muốn lập ai lên đó tùy ý.
22 Hỡi vua Bên-xát-sa, con của người, vua cũng vậy, dầu vua đã biết hết các việc ấy, mà lòng vua cũng không chịu nhún nhường chút nào; 23 nhưng vua đã lên mình nghịch cùng Chúa trên trời, mà khiến đem đến trước vua những khí mạnh của nhà Ngài, và dùng mà uống rượu, cùng với các quan đại thần, các hoàng hậu và cung phi vua. Vua cũng đã tôn vinh các thần bằng bạc, bằng vàng, bằng đồng, bằng sắt, bằng gỗ và bằng đá, là những thần không thấy không nghe không biết gì; và vua không thờ phượng Đức Chúa Trời là Đấng cầm trong tay Ngài hơi thở và hết thảy các đường lối của vua. 24 Vậy nên từ nơi Ngài đã sai phần bàn tay nầy đến, và chữ đó đã vạch ra. 25 Những chữ đã vạch ra như sau nầy:
Mê-nê, Mê-nê, Tê-ken, U-phác-sin
26 Nầy là nghĩa những chữ đó: Mê-nê là: Đức Chúa Trời đã đếm nước vua và khiến nó đến cuối cùng. 27 Tê-ken là: Vua đã bị cân trên cái cân, và thấy là kém thiếu. 28 Phê-rết là: Nước vua bị chia ra, được ban cho người Mê-đi và người Phe-rơ-sơ.
29 Tức thì, theo lệnh truyền của vua Bên-xát-sa, người ta mặc màu tía cho Đa-ni-ên; đeo vào cổ người một vòng vàng, và rao ra rằng người được dự chức thứ ba trong việc chính trị nhà nước.
30 Ngay đêm đó, vua người Canh-đê là Bên-xát-sa bị giết. 31 Rồi Đa-ri-út là người Mê-đi được nước, bấy giờ tuổi người độ sáu mươi hai.

5

Mben^satv^saa Hungh Mbenc Nyanc Hopv Hlo Nyei

1Mben^satv^saa Hungh mbenc donx nyanc hopv hlo! nyei, bun yietc cin dauh ninh nyei zoux hlo nyei mienh nyanc. Ninh yaac caux ninh mbuo doix hmien hopv a'ngunc diuv. 2Mben^satv^saa hopv diuv nyei ziangh hoc ninh paaiv mienh mingh zorqv dongh ninh nyei die, Ne^mbu^katv^netv^saa, yiem Ye^lu^saa^lem, zaangc Tin-Hungh nyei biauv, caangv daaih nyei jiem nyaanh jaa-dorngx weic bun hungh diex caux ninh nyei zoux hlo nyei mienh, ninh nyei auv mbuo, caux ninh nyei jaav-zeih auv longc hopv diuv. 3Ninh mbuo ziouc dorh yiem Ye^lu^saa^lem nyei singx dinc, zaangc Tin-Hungh nyei biauv, caangv daaih nyei jiem nyaanh jaa-dorngx. Hungh diex caux zoux hlo nyei mienh, hungh nyei auv caux jaav-zeih auv ziouc longc naaiv deix jaa-dorngx hopv diuv. 4Ninh mbuo yietc binc hopv diuv, yietc binc ceng longc jiem nyaanh, dongh siqv, hlieqv, ndiangx caux la'bieiv zoux daaih nyei zienh.
5Liemh zeih maaih baamh mienh nyei buoz-ndoqv hinc cuotv yiem hungh dinc gu'nyuoz, dang-jaax wuov ndaangc maengx nyei njongc, fiev nzaangc. Hungh diex mangc jienv wuov jieqv buoz fiev nzaangc, 6ninh nyei hmien mbienc nzengc mi'aqv. Gamh nziex haic, cingh mborqc nqaapv jaax, zaux mau nzengc.
7Hungh diex heuc zoux faatv nyei mienh, samx hleix nyei mienh, caux gaanv hei mienh daaih ziouc mbuox Mbaa^mbi^lon nyei naaiv deix yietc zungv guai-qaauv mienh, “Haaix dauh doqc fiev jienv naaiv deix nzaangc aengx porv bun yie muangx, yie ziouc bun wuov dauh zuqv setv luoqc nyei lui-ndaauv aengx bun ninh nyei jaang dangh jienv jiem-limc. Yie yaac oix orn ninh yiem yie nyei guoqv zoux da'faam wuov dauh.”
8Hungh diex nyei yietc zungv guai-qaauv mienh ziouc bieqc daaih mv baac ninh mbuo maiv haih doqc naaiv deix nzaangc yaac maiv haih porv eix leiz. 9Mben^satv^saa Hungh gauh fatv gamh nziex, hmien zungv tuix setv, mbienc nzengc mi'aqv. Ninh nyei zoux hlo nyei mienh yietc zungv hnamv maiv mengh baeqc.
10Hungh maac haiz hungh diex caux ninh zoux hlo nyei mienh gorngv waac nyei qiex, ninh ziouc bieqc mbenc nyanc hopv hlo wuov qongx biauv. Hungh maac gorngv, “O hungh diex aah! Tov bun hungh diex ziangh duqv maanc fuix. Maiv dungx gamh nziex, maiv dungx bun hmien mbienc. 11Yiem meih nyei guoqv maaih dauh mienh maaih singx zienh bun daaih nyei cong-mengh yiem ninh nyei hnyouv. Yiem meih nyei die nyei seix zeiv naaiv dauh mienh maaih hnyouv-zoih longx, maaih wuonh zaang caux cong-mengh hnangv zienh nyei cong-mengh nor. Meih nyei die, Ne^mbu^katv^netv^saa Hungh, se hungh nyei die, liepc ninh zoux huaax-nyinz, zoux faatv, samx hleix caux gaanv hei nyei mienh nyei bieiv. 12Naaiv dauh mienh, Ndaa^ni^en, dongh hungh diex heuc Mben^te^satv^saa, maaih hnyouv-zoih longx, maaih wuonh zaang, maaih cong-mengh, maaih banh zeic porv mbeix, haih cai duqv cuotv waac-ormv yaac haih jaiv kuonx hnyouv nyei sic. Heuc Ndaa^ni^en daaih, ninh ziouc porv mengh fiev jienv naaiv deix waac nyei eix leiz.”
13Ninh mbuo ziouc dorh Ndaa^ni^en daaih yiem hungh diex nyei nza'hmien. Hungh diex naaic Ndaa^ni^en, “Meih se dongh yiem Yu^ndaa zuqc guaatv daaih, se yie nyei die, hungh diex, yiem Yu^ndaa dorh daaih wuov dauh Ndaa^ni^en fai? 14Yie haiz gorngv meih maaih singx zienh bun daaih nyei cong-mengh yiem meih gu'nyuoz. Meih maaih hnyouv-zoih longx, maaih wuonh zaang, maaih cong-mengh longx haic. 15Ih zanc mienh dorh guai-qaauv mienh caux zoux faatv nyei mienh daaih doqc naaiv deix nzaangc aengx porv eix leiz bun yie, mv baac ninh mbuo maiv haih porv aqv. 16Yie haiz gorngv meih haih porv mengh yaac haih jaiv kuonx hnyouv nyei sic. Se gorngv meih haih doqc naaiv deix nzaangc aengx porv nzaangc nyei eix leiz, meih ziouc duqv zuqv lui-ndaauv-luoqc, jaang yaac duqv dangh jienv jiem-limc, yiem guoqv gu'nyuoz meih yaac duqv zoux da'faam wuov dauh.”
17Ndaa^ni^en ziouc dau hungh diex, “Meih nyei zingh nyeic gunv liouh meih ganh fai zorqv meih nyei zingh nyeic bun ganh dauh. Mv baac yie oix weic hungh diex doqc naaiv deix nzaangc aengx porv nzaangc nyei eix leiz.
18“O hungh diex aah! Yiem Hlang Jiex nyei Tin-Hungh ceix hlo haic nyei guoqv bun meih nyei die, Ne^mbu^katv^netv^saa, zoux hungh yaac bun ninh zoux hlo, maaih njang-laangc caux haangh daauh. 19Weic zuqc Tin-Hungh bun ninh zoux hlo, maanc guoqv, maanc fingx, maanc nyungc waac nyei mienh yiem ninh nyei nza'hmien gamh nziex, sin zinx. Hungh diex oix daix haaix dauh ninh ziouc daix, oix liouh haaix dauh ninh ziouc liouh aqv. Ninh oix liepc haaix dauh zoux hlo ninh ziouc zoux aqv. Oix zatv haaix dauh njiec aiv ninh ziouc zoux aqv. 20Mv baac ninh nyei hnyouv maux jienv faaux, hnyouv ngaengc, zoux duqv maux, ninh ziouc zuqc tuix cuotv ninh nyei hungh weic caux zoux hungh nyei njang-laangc. 21Ninh yiem baamh mienh mbu'ndongx zuqc zunc cuotv. Ninh nyei hnyouv yaac hnangv hieh zoih nyei hnyouv. Ninh caux hieh lorh yiem, nyanc miev hnangv ngongh nor. Ninh nyei sin yaac zuqc lungh nyei mbiungc-suiv pinx ndorn nzengc, zuov taux ninh hiuv duqv Yiem Hlang Jiex nyei Tin-Hungh gunv baamh mienh nyei guoqv yaac sueih eix liepc ninh ginv daaih nyei mienh gunv.
22“O Mben^satv^saa aac, meih zoux ninh nyei dorn. Maiv gunv meih hiuv duqv naaiv deix yietc zungv sic, meih yaac maiv zatv ganh nyei hnyouv njiec. 23Daaux nzuonx, meih taaih ganh zoux hlo, ngaengc yiem lungh zaangc nyei Ziouv. Meih heuc mienh mingh zorqv naaiv deix jaa-dorngx yiem ninh nyei singx dinc daaih yiem meih nyei nza'hmien. Meih caux meih nyei zoux hlo nyei mienh, meih nyei auv caux jaav-zeih auv longc hopv diuv. Meih aengx ceng wuov deix longc jiem longc nyaanh, longc dongh siqv, longc hlieqv, longc ndiangx, longc la'bieiv zoux daaih nyei zienh. Naaiv deix zienh mangc maiv buatc, muangx maiv haiz, yaac maiv haih bieqc hnyouv. Mv baac meih maiv taaih Tin-Hungh, dongh bun meih tauv nyei qiex caux meih nyei yietc zungv jauv-louc yiem ninh nyei buoz-zaangv-or wuov dauh. 24Weic naaiv Tin-Hungh bun jieqv buoz hinc cuotv daaih fiev naaiv deix nzaangc.
25“Naaiv deix nzaangc hnangv naaiv nor fiev.
  Mene, Mene, Teken, Baasin
26“Naaiv deix waac nyei eix leiz se hnangv naaiv.
  Mene se Tin-Hungh saauv meih nyei guoqv nyei hnyangx-daauh buangv ziouc taux setv mueiz aqv.
  27Teken se meih zuqc yiem tin-baengh nziangx nziang, buatc meih caa deix.
  28Baasin se meih nyei guoqv bun nqoi benx Mi^ndie Mienh caux Besie Mienh nyei.”
29Mben^satv^saa ziouc paaiv waac. Mienh zorqv lui-ndaauv-luoqc bun Ndaa^ni^en zuqv jienv, yaac zorqv jiem-limc dangh jienv ninh nyei jaang. Mienh aengx zunh gorngv, yiem guoqv gu'nyuoz Ndaa^ni^en duqv zoux da'faam wuov dauh.
30Dongh wuov muonz Mbaa^mbi^lon nyei hungh, Mben^satv^saa, zuqc daix. 31Mi^ndie Mienh nyei hungh, Ndaa^li^atc, duqv caangv deic-bung mi'aqv. Wuov zanc ninh duqv luoqc ziepc nyeic hnyangx.