1

Bữa tiệc yến của A-suê-ru. – Bà hoàng hậu Vả-thi bị để đi

¹ Xảy trong đời vua A-suê-ru, --- tức A-suê-ru kia mà cai trị trên một trăm hai mươi bảy tỉnh, từ Ấn Độ cho đến Ê-thi-ô-bi, ---⚓ ² khi vua ngự ngôi vương quốc tại Su-sơ, kinh đô người, ³ nhằm năm thứ ba đời trị vì mình, người bày ra một bữa tiệc yến cho hết thảy quan trưởng và thần bộc mình. Đạo binh nước Phe-rơ-sơ và Mê-đi, các bực sang trọng cùng các quan cai của hàng tỉnh đều ở trước mặt người. ⁴ Trong nhiều ngày, tức trong một trăm tám mươi ngày, người bày tỏ sự giàu có sang trọng của nước và sự oai nghi rực rỡ của người.
⁵ Khi các ngày đó đã qua rồi, vua bày đãi hết thảy dân sự đương có ở tại kinh đô Su-sơ, hoặc lớn hay nhỏ, một cuộc tiệc yến bảy ngày, tại nơi hành lang của thượng uyển⚓ ⁶ Tư bề có treo màn trướng sắc trắng, xanh lá cây, và xanh da trời, dùng dây gai màu trắng và màu tím cột vào vòng bạc và trụ cẩm thạch; các giường sập bằng vàng và bạc, đặt trên nền lót cẩm thạch đỏ và trắng, ngọc phụng và cẩm thạch đen. ⁷ Người ta đãi uống bằng chén vàng, những chén nhiều thứ khác nhau, và có ngự tửu⚓ rất nhiều, cho xứng đáng theo bực giàu sang của vua. ⁸ Người ta uống rượu tùy theo lịnh truyền chẳng ai ép phải uống; vì vua đã truyền các thần tể cung điện hãy làm tùy ý của mỗi người muốn. ⁹ Hoàng hậu Vả-thi cũng đãi một bữa tiệc cho các người nữ tại cung vua A-suê-ru.
¹⁰ Qua ngày thứ bảy, vua uống rượu hứng lòng rồi, bèn truyền cho Mê-hu-man, Bít-tha, Hạt-bô-na, Biếc-tha, A-bác-tha, Xê-thạt và Cạt-cách, tức bảy hoạn quan hầu chực vua A-suê-ru, ¹¹ dẫn hoàng hậu Vả-thi đến trước mặt vua, đội mão triều hoàng hậu, đặng tỏ ra phết lịch sự của bà cho dân sự và cho các quan trưởng xem thấy; vì tướng mạo bà rất tốt đẹp. ¹² Nhưng hoàng hậu Vả-thi không khứng đến theo mạng của vua truyền bởi các hoạn quan. Vua bèn nổi giận dữ, phát nóng nả trong lòng.
¹³- ¹⁵ Vả, thường khi vua có sự gì, bèn hỏi bàn các người rõ luật thông pháp. Những quan kế cận vua hơn hết là Cạt-sê-na, Sê-thạt, Át-ma-tha, Ta-rê-si, Mê-re, Mạt-sê-na, Mê-mu-can, tức bảy quan trưởng của nước Phe-rơ-sơ và Mê-đi, thường thấy mặt vua và ngồi bực cao nhứt trong nước. Bấy giờ vua hỏi chúng rằng: Hoàng hậu Vả-thi chẳng có vâng theo mạng của vua A-suê-ru cậy các hoạn quan truyền cho; vậy thì theo luật pháp chúng ta phải xử bà thể nào? ¹⁶ Mê-mu-can thưa trước mặt vua và các quan trưởng rằng: Vả-thi chẳng những làm mất lòng vua mà thôi, nhưng lại hết thảy những quan trưởng, và dân sự ở trong các tỉnh của vua A-suê-ru; ¹⁷ vì việc nầy đồn ra trong các người nữ, khiến họ khinh bỉ chồng mình, nói rằng vua A-suê-ru có biểu dẫn hoàng hậu Vả-thi đến trước mặt vua, mà nàng không có đến. ¹⁸ Ngày nay, các vợ quan trưởng Phe-rơ-sơ và Mê-đi mà đã hay việc hoàng hậu đã làm, cũng sẽ nói một cách với chồng mình, rồi sẽ có lắm điều khinh bỉ và cơn giận. ¹⁹ Nếu đẹp ý vua, khá giáng chiếu chỉ, chép vào trong sách luật pháp của nước Phe-rơ-sơ và Mê-đi, chẳng hề hay đổi đặng, rằng Vả-thi sẽ chẳng còn vào đến trước mặt vua A-suê-ru nữa; vua khá ban vị hoàng hậu của Vả-thi cho một người khác tốt hơn nàng. ²⁰ Khi chiếu chỉ của vua làm đã được truyền khắp trong nước vua, vì nước thật rộng lớn, thì các người vợ tất phải tôn kính chồng mình, từ người sang trọng cho đến kẻ nhỏ hèn. ²¹ Lời nầy đẹp ý vua và các quan trưởng; vua bèn làm theo lời của Mê-mu-can đã luận, ²² hạ chiếu cho các tỉnh của vua, theo chữ và tiếng của mỗi tỉnh mỗi dân, mà bảo rằng mỗi người đàn ông phải làm chủ của nhà mình, và lấy tiếng bổn xứ mình mà dạy biểu.

1

Pơtao Prŏng Ahaswerus Pŏk Tơlơi Phet Prŏng

¹Anai jing tơlơi ră ruai hơmâo truh laih amăng rơnŭk pơtao prŏng Ahaswerus jing pơtao amăng dêh čar Persia. Pơtao Ahaswerus jing pơtao prŏng wai lăng amăng sa-rơtuh duapluh-rơjuh⚓ boh tring čar čơdơ̆ng mơ̆ng lŏn čar India gah ngŏ̱ hlŏng truh pơ lŏn čar Ethiopia gah yŭ̱.⚓ ²Amăng rơnŭk anŭn pơtao prŏng Ahaswerus wai lăng mơ̆ng sang pơtao amăng plei phŭn Susa. ³Amăng thŭn tal klâo tơdang tơlơi ñu wai lăng, ñu pŏk sa tơlơi phet kiăng pơkra tơlơi ƀơ̆ng huă prŏng biă mă kơ abih bang ƀing khua moa yom pơpŭ ñu laih anŭn ƀing yom pơpŭ pơkŏn mă bruă kơ ñu. Anai yơh jing ƀing khua pơtao hơmâo jak iâu rai kơ tơlơi phet anai: Ƀing khua git gai tơhan dêh čar Persia hăng Media, ƀing khua tring čar laih anŭn ƀing kơdrưh kơang amăng tring čar le̱ng kơ hơmâo ƀô̆ mơta pơ anŭn soh sel. ⁴Ñu pŏk tơlơi phet anai hlo̱m amăng abih năm blan, laih anŭn amăng blan anŭn mơ̆n, ñu pơang pơrơđah mŭk dram⚓ pơdrŏng săh amăng čar ñu wơ̆t hăng abih tơlơi kơdrưh kơang hiam rô̆ ñu, kiăng kơ pơrơđah ñu yơh jing pơtao hing ang prŏng prin.
⁵Tơdang khul hrơi phet anŭn rơgao laih, pơtao pŏk sa tơlơi phet prŏng pơkŏn dơ̆ng kiăng pơkra tơlơi ƀơ̆ng huă amăng đang bơnga jum dar sang pơtao. Tơlơi phet anai ñu pŏk amăng tơjuh hrơi kơ abih bang mơnuih hơdip amăng plei phŭn Susa, jing ƀing mơnuih čơdơ̆ng mơ̆ng ƀing ƀun rin hloh truh kơ ƀing pơdrŏng săh hloh. ⁶Amăng đang anai arăng yol khul khăn păng blâo ƀlĭ kô̱̆ laih anŭn khăn păng mik. Arăng sĭt khul hrĕ akă kô̱̆ laih anŭn mơla̱ng hăng pơtôp hrŏm hăng khul khăn păng anŭn ƀơi khul kong amrăk⚓ ƀơi khul tơmĕh ngă hăng boh pơtâo yom. Pơ anih anŭn ăt hơmâo khul grê đih ngă hăng mah laih anŭn hăng amrăk mơ̆n, kiăng kơ ƀing tuai dưi đih ƀơi anŭn tơdang hlak dŏ ƀơ̆ng huă. Khul grê anŭn arăng pơkra ƀơi atur sang ngă hăng khul boh pơtâo yom hơmâo lu ia phara phara. ⁷Amăng tơlơi phet anŭn arăng yŏng rai ia tơpai amăng khul kơčŏk tơkai mah, rĭm kơčŏk anai hơmâo hrôp phara hăng kơčŏk pơkŏn. Pơtao anai čơmah biă mă, tui anŭn ñu hơmâo brơi lu biă mă ia tơpai kơ ƀing tuai ñu mơñum. ⁸Ñu brơi kơ rĭm čô tuai ñu dưi mơñum dơ̆ pă pô anŭn kiăng mơñum yơh. Ñu ăt pơtă kơ abih bang ƀing ding kơna mă bruă kơ ñu mơ̆n dưi hlĭng brơi tơpai kơ rĭm čô dơ̆ pă pô anŭn kiăng mơñum yơh.
⁹Amăng tơlơi phet anai, bơnai pơtao hơbia HʼWasti ăt pơkra tơlơi ƀơ̆ng huă mơ̆n kơ ƀing đah kơmơi pơ anih pơkŏn samơ̆ ăt amăng sang pơtao Ahaswerus.

Pơtao Hơngah Hĭ Hơbia HʼWasti Yuakơ Ƀu Tui Gưt

¹⁰Ƀơi hrơi tal tơjuh amăng hrơi phet, tơdang pơtao prŏng Ahaswerus mơak biă mă yuakơ ñu mơñum lu tơpai, ñu pơđar kơ tơjuh čô ding kơna yom pơpŭ jing ƀing mă bruă kơ ñu pô. Anai jing anăn gơñu: Mehuman, Biztha, Harwona, Bigtha, Abagtha, Zethar laih anŭn Kharkas. ¹¹Pơtao pơkiaŏ nao ƀing gơ̆ nao pơ hơbia HʼWasti hăng laĭ pơthâo kơ hơbia troă đoăn pơtao gơ̆ laih anŭn brơi gơ̆ rai pơ ñu ƀơi anih ƀing khua ƀơ̆ng mơñum anŭn. Pơtao ngă tui anŭn kiăng kơ pơrơđah tơlơi hiam rô̆ hơbia kơ ƀing khua moa kơdrưh kơang pơ anŭn, yuakơ hơbia HʼWasti jing đah kơmơi hiam rô̆ biă mă. ¹²Samơ̆ tơdang ƀing khua anŭn nao laĭ pơthâo kơ hơbia anŭn kơ tơlơi pơtao kiăng, hơbia HʼWasti hơngah hĭ ƀu kiăng rai ôh. Tơdang pơtao hơmư̆ kơ tơlơi anŭn, ñu ƀrŭk hil biă mă.
¹³Pơtao iâu rai ƀing rơgơi jing ƀing thâo abih bang tơlơi juăt kiăng kơ phat brơi kơđi, yuakơ ñu juăt hơduah tơña tơlơi pơmĭn mơ̆ng ƀing gơ̆. Hlak anŭn ñu pơrơklah hăng ƀing gơ̆ yuakơ ƀing gơ̆ thâo hluh hơget tơlơi năng ngă kơ tơlơi tơnap kar hăng tơlơi hơbia ngă anŭn. ¹⁴Anai jing anăn ƀing khua moa rơgơi anŭn, jing ƀing pơtao đaŏ kơnang biă mă: Kharsơna, Sethar, Admatha, Tarsis, Meres, Marsơna laih anŭn Memukhan. Tơjuh čô anŭn jing ƀing khua moa yom pơphan biă mă amăng dêh čar Persia hăng Media. Tui anŭn, ƀing gơñu yơh dưi pơhiăp rơngai ƀơi anăp pơtao mông pă gơñu kiăng.
¹⁵Pơtao tơña kơ ƀing khua anŭn tui anai, “Tui hluai hăng tơlơi juăt, hơget tơlơi khŏm či truh kơ hơbia HʼWasti lĕ? Kâo yơh jing pơtao, hơmâo pơkiaŏ nao laih ƀing ding kơna kâo kiăng laĭ pơthâo kơ ñu tơlơi kâo pơđar, samơ̆ ñu hơngah hĭ ƀu tui gưt kơ kâo ôh.” ¹⁶Giŏng anŭn, Memukhan laĭ glaĭ ƀơi anăp pơtao laih anŭn ƀơi anăp abih bang ƀing khua moa yom pơpŭ tui anai, “Ơ pơtao ăh, hơbia HʼWasti hơmâo ngă soh laih yơh; ñu ngă tơlơi pơmlâo anŭn ƀu djơ̆ kơnơ̆ng pơkơdơ̆ng glaĭ hăng ih đôč ôh samơ̆ ñu ăt pơkơdơ̆ng glaĭ hăng abih bang ƀing khua kơdrưh kơang laih anŭn hăng abih bang mơnuih amăng abih tring čar ih mơ̆n. ¹⁷Hơnŭn yơh, abih bang ƀing bơnai amăng dêh čar anai či hơmư̆ laih anŭn či pơmĭn yơh kơ kơnuih hơbia anai hơmâo ngă laih kơ pơtao. Giŏng anŭn, ƀing gơñu či djik djak kơ ƀing rơkơi gơñu tui anai yơh, ‘Pơtao prŏng Ahaswerus pơkiaŏ arăng ba rai hơbia HʼWasti ƀơi anăp ñu, samơ̆ hơbia hơngah ƀu či rai ôh. Tui anŭn, ƀing ta ăt khŏm ƀu či ngă hơget mơ̆n tơdah rơkơi ta pơđar kơ ƀing ta ngă.’ ¹⁸Hrơi anai đơđa bơnai ƀing khua moa yom pơpŭ dêh čar Persia hăng Media hơmâo hơmư̆ laih tơlơi hơbia anŭn hơmâo ngă laih, tui anŭn ƀing gơñu čơdơ̆ng hla̱ tui kơnuih sat anŭn yơh kiăng pơhiăp hăng ƀing rơkơi gơñu. Hơnăl tuč, amăng abih dêh čar anai, ƀing bơnai ƀu či pơpŭ dơ̆ng tah kơ ƀing rơkơi gơñu laih anŭn ƀing gơ̆ či ƀrŭk hil biă mă yơh hăng bơnai ƀing gơ̆ yuakơ gơñu ngă tui anŭn. ¹⁹Hơnŭn yơh, Ơ pơtao ăh, tơdah tơlơi kâo pơphŭn anai pơmơak kơ ih, rơkâo kơ ih brơi čih thim bĕ tơlơi pơtă dơ̆ng amăng khul tơlơi juăt dêh čar Persia hăng Media anai, jing khul tơlơi juăt ƀu hơmâo hlơi pô dưi lui hĭ ôh. Tơlơi pơtă anŭn tui anai: Hơbia HʼWasti ƀu dưi rai dơ̆ng tah ƀơi anăp ih. Giŏng anŭn, rơkâo kơ ih ăt khŏm jao brơi bĕ anih dŏ yom jing hơbia anŭn kơ đah kơmơi pơkŏn, jing pô djơ̆ lăp hloh kơ hơbia HʼWasti anai. ²⁰Giŏng anŭn, tơdang tơlơi pơtă ih anai arăng ba hyu djŏp anih amăng dêh čar prŏng prin ih anai hơget tơlơi hơmâo truh laih kơ hơbia HʼWasti, tui anŭn abih bang ƀing bơnai amăng dêh čar anai čơdơ̆ng mơ̆ng pô ƀun rin hlŏng truh kơ pô pơdrŏng săh či pơpŭ kơ rơkơi gơñu yơh.”
²¹Pơtao laih anŭn ƀing khua moa yom pơpŭ pơtao le̱ng kơ mơak soh sel hăng tơlơi djru pơmĭn anai, tui anŭn pơtao ngă tui hơget tơlơi Memukhan pơmĭn kơčĕ brơi laih. ²²Ñu pơkiaŏ nao ƀing ding kơna ñu ba nao tơlơi pơtă anŭn kơ djŏp djang anih amăng dêh čar ñu. Ñu mơit tơlơi pơtă anai kơ rĭm tring trang plei pla tui hluai hăng boh hră laih anŭn amăng tơlơi pơhiăp ƀing gơ̆ pô, kiăng kơ abih bang mơnuih hơmư̆ tơlơi pơtă anŭn amăng tơlơi pơhiăp gơñu pô, tui anŭn rĭm ƀing rơkơi khŏm git gai djă̱ akŏ kơ sang anŏ ñu pô yơh.