50

Sự suy sụp của Ba-by-lôn và sự giải cứu của Y-sơ-ra-ên

¹ Nầy là lời Đức Giê-hô-va bởi tiên tri Giê-rê-mi phán về Ba-by-lôn, về đất của người Canh-đê:⚓
² Hãy rao, hãy bảo cho các nước, và dựng cờ xí; hãy rao truyền đi, đừng có giấu! Hãy nói rằng: Ba-by-lôn bị bắt lấy; Bên đầy hổ thẹn; Mê-rô-đác bị kinh hãi; hình tượng nó mang xấu hổ, thần tượng nó bị phá đổ! ³ Vì một dân đến từ phương bắc nghịch cùng nó, làm cho đất nó ra hoang vu, không có dân ở nữa; người và súc vật đều trốn tránh, và đi mất.
⁴ Đức Giê-hô-va phán: Trong những ngày đó, trong kỳ đó, con cái Y-sơ-ra-ên và con cái Giu-đa cùng nhau trở lại, vừa đi vừa khóc, tìm kiếm Giê-hô-va Đức Chúa Trời mình. ⁵ Chúng nó hướng mặt về Si-ôn, hỏi thăm về nó mà rằng: Hãy đến, liên kết với Đức Giê-hô-va bởi một giao ước đời đời sẽ không quên!
⁶ Dân ta vốn là một bầy chiên lạc mất; những kẻ chăn làm cho lộn đường, để chúng nó lầm lạc trên các núi, đi từ núi qua gò, quên chỗ mình an nghỉ. ⁷ Phàm những kẻ gặp, đều vồ nuốt chúng nó; và những kẻ nghịch chúng nó đều nói rằng: Chúng ta không đáng tội, vì chúng nó đã phạm tội nghịch cùng Đức Giê-hô-va, là nơi ở của sự công bình, tức là Đức Giê-hô-va, sự trông cậy của tổ phụ chúng nó. ⁸ Hãy trốn ra ngoài Ba-by-lôn, ra khỏi đất người Canh-đê, hãy đi như dê đực đi đầu bầy!⚓ ⁹ Vì nầy, ta sẽ khiến nhiều dân tộc dấy lên từ xứ phương bắc, và đến nghịch cùng Ba-by-lôn, các dân ấy sẽ dàn trận đánh Ba-by-lôn, và từ đó nó bị hãm lấy. Tên chúng nó bắn như tên của lính chiến giỏi, chẳng trở về không. ¹⁰ Canh-đê sẽ bị cướp lấy, phàm kẻ cướp lấy nó sẽ được no nê, Đức Giê-hô-va phán vậy.
¹¹ Hỡi kẻ cướp sản nghiệp ta, vì các ngươi vui mừng hớn hở, vì các ngươi buông lung như bò cái tơ đạp lúa, reo hí như ngựa mập mạnh; ¹² bởi vậy, mẹ các ngươi rất mang xấu hổ, kẻ đẻ các ngươi bị thẹn thuồng. Kìa, nó sẽ làm cuối cùng hàng các nước, một đồng vắng, một đất khô khan, một nơi sa mạc. ¹³ Bởi cơn giận của Đức Giê-hô-va, nó sẽ không có người ở nữa, chỉ thành ra nơi hoang vu cả; phàm những kẻ đi qua gần Ba-by-lôn sẽ lấy làm lạ, và xỉ báng về các tai nạn nó. ¹⁴ Hỡi các ngươi là kẻ hay giương cung! Hãy dàn trận nghịch cùng Ba-by-lôn chung quanh; hãy bắn nó, đừng tiếc tên: vì nó đã phạm tội nghịch cùng Đức Giê-hô-va. ¹⁵ Khá kêu la nghịch cùng nó khắp tư bề. Nó đã đầu hàng, lũy nó sập xuống, tường thành nó nghiêng đổ: Ấy là sự báo thù của Đức Giê-hô-va! Hãy trả thù nó: làm cho nó như nó đã làm. ¹⁶ Hãy diệt những kẻ gieo giống trong Ba-by-lôn, cùng kẻ cầm liềm trong mùa gặt; vì sợ gươm kẻ ức hiếp, ai nấy sẽ trở về dân mình, ai nấy sẽ trốn về đất mình.
¹⁷ Y-sơ-ra-ên là một con chiên tan lạc, bị sư tử đuổi theo. Trước hết vua A-si-ri đã vồ nuốt nó; nay sau hết Nê-bu-cát-nết-sa, vua Ba-by-lôn, đã làm tan xương nó ra. ¹⁸ Vậy nên, Đức Giê-hô-va vạn quân, Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, phán như vầy: Nầy, ta sẽ phạt vua Ba-by-lôn và đất nó, như đã phạt vua A-si-ri. ¹⁹ Đoạn ta sẽ đem Y-sơ-ra-ên về trong đồng cỏ nó. Nó sẽ ăn cỏ trên Cạt-mên và Ba-san, lòng nó sẽ được no nê trên các đồi Ép-ra-im và Ga-la-át. ²⁰ Đức Giê-hô-va phán: Trong những ngày đó, bấy giờ, người ta sẽ tìm sự gian ác của Y-sơ-ra-ên, mà không có nữa; tìm tội lỗi của Giu-đa, mà chẳng thấy nữa đâu; vì ta sẽ tha tội cho những kẻ trong vòng chúng nó mà ta đã chừa lại.
²¹ Đức Giê-hô-va phán: Hãy lên đánh đất Mê-ra-tha-im, và dân cư Phê-cốt; hãy giết và diệt hết theo sau nó, và làm y như mọi điều ta đã dặn ngươi! ²² Tiếng kêu về giặc giã vang động trong đất; tai vạ lớn lắm. ²³ Cái búa của cả đất đã bị bẻ gãy là dường nào! Ba-by-lôn đã trở nên hoang vu giữa các nước là dường nào! ²⁴ Hỡi Ba-by-lôn, ta đã gài bẫy, và ngươi đã mắc vào mà không biết! Ngươi đã bị tìm và bắt được, vì đã tranh cạnh cùng Đức Giê-hô-va. ²⁵ Đức Giê-hô-va đã mở kho khí giới mình, lấy binh khí của sự thạnh nộ ra; vì Chúa, là Đức Giê-hô-va vạn quân, có việc phải làm ra trong đất người Canh-đê. ²⁶ Hãy đến từ bờ cõi rất xa nghịch cùng nó; hãy mở kho tàng nó ra, chất lên như đống, hãy diệt hết cả, đừng để lại chút gì! ²⁷ Hãy giết mọi bò đực nó, đem xuống hàng thịt! Khốn nạn cho chúng nó, vì ngày chúng nó đã đến, ấy là kỳ thăm phạt chúng nó! ²⁸ Hãy nghe tiếng kêu của kẻ đi trốn, của những kẻ thoát khỏi đất Ba-by-lôn, đặng rao ra trong Si-ôn sự báo thù của Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta, sự báo thù về đền thờ Ngài.
²⁹ Hãy gọi hết thảy những kẻ cầm cung, mọi người giương cung đến đánh Ba-by-lôn; đóng trại chung quanh nó; đừng để cho ai thoát khỏi! Hãy theo công việc nó mà báo trả, làm cho nó trọn như nó đã làm; vì nó lên mình kiêu ngạo nghịch cùng Đức Giê-hô-va, nghịch cùng Đấng Thánh của Y-sơ-ra-ên.⚓ ³⁰ Vậy nên, bọn trai trẻ nó sẽ ngã trên các đường phố, và trong ngày đó, những người đánh giặc của nó sẽ phải nín lặng, Đức Giê-hô-va phán vậy. ³¹ Chúa, là Đức Giê-hô-va vạn quân, phán: Hỡi dân kiêu ngạo, nầy, ta hờn giận ngươi: vì ngày ngươi đã đến, ấy là kỳ ta sẽ thăm phạt ngươi. ³² Kẻ kiêu ngạo sẽ xiêu tó, vấp ngã, không ai dựng lại. Ta sẽ đốt lửa nơi các thành nó, thiêu nuốt mọi sự chung quanh.
³³ Đức Giê-hô-va vạn quân phán như vầy: Con cái Y-sơ-ra-ên và con cái Giu-đa thảy cùng nhau chịu hà hiếp. Phàm những kẻ bắt chúng nó đi làm phu tù đều giữ chúng nó lại, chẳng khứng thả ra. ³⁴ Đấng Cứu chuộc chúng nó là mạnh mẽ, danh Ngài là Đức Giê-hô-va vạn quân. Ngài sẽ đối nại việc chúng nó chắc chắn, đặng cho cả đất được yên nghỉ, và làm bối rối dân cư Ba-by-lôn. ³⁵ Đức Giê-hô-va phán: Gươm dao ở trên người Canh-đê, trên dân cư Ba-by-lôn, trên các quan trưởng và các người khôn ngoan nó. ³⁶ Gươm dao ở trên những người khoe khoang, chúng nó sẽ nên người dại dột! Gươm dao ở trên những kẻ mạnh mẽ, chúng nó sẽ bị kinh khiếp! ³⁷ Gươm dao ở trên những xe, ngựa, cùng mọi dân lộn giống giữa nó, chúng nó sẽ trở nên như đàn bà! Gươm dao ở trên những kho tàng nó đều bị cướp giựt! ³⁸ Sự hạn hán ở trên các dòng nước nó đều bị cạn khô! Vì ấy là xứ những tượng chạm, chúng nó vì thần tượng mà điên cuồng. ³⁹ Vậy nên, những thú rừng nơi sa mạc sẽ cùng chó rừng làm ổ tại đó, những chim đà cũng choán làm chỗ ở mình; Ba-by-lôn sẽ không hề có dân cư nữa, vả từ đời nầy đến đời kia người ta sẽ không ở đó.⚓ ⁴⁰ Đức Giê-hô-va phán: Nó sẽ giống như Sô-đôm, Gô-mô-rơ, và các thành lân cận, khi Đức Chúa Trời hủy diệt các thành ấy; sẽ không có dân ở nữa, chẳng một con người nào đến trú ngụ tại đó.⚓
⁴¹ Nầy, một dân đến từ phương bắc; một nước lớn và nhiều vua từ các phương đất rất xa bị xui giục. ⁴² Họ cầm cung và giáo, hung dữ chẳng có lòng thương xót. Tiếng họ giống như biển gầm; hỡi con gái Ba-by-lôn, họ đã cỡi ngựa mà đến, dàn trận để đánh ngươi. ⁴³ Vua Ba-by-lôn đã nghe tin đó, thì tay người trở nên rã rời; sự buồn rầu bắt lấy người như cơn đau của người đàn bà đang đẻ.
⁴⁴ Nầy, kẻ thù như sư tử lên từ các rừng rậm rạp của Giô-đanh mà nghịch cùng chỗ ở kiên cố. Thình lình, ta sẽ làm cho người Canh-đê trốn khỏi, và lập người mà ta đã chọn cai trị nó. Vì, ai giống như ta? Ai sẽ định kỳ cho ta? Ai là kẻ chăn đứng được trước mắt ta? ⁴⁵ Vậy hãy nghe mưu Đức Giê-hô-va đã toan nghịch cùng Ba-by-lôn, và ý định Ngài đã lập nghịch cùng đất người Canh-đê. Thật, những con nhỏ trong bầy chúng nó sẽ bị kéo đi, làm cho nơi ở chúng nó trở nên hoang vu! --- ⁴⁶ Nghe tiếng Ba-by-lôn bị bắt lấy, đất đều rúng động, và có tiếng kêu nghe ra giữa các nước.

50

Luag Txeeb Tau Npanpiloos

¹Tus TSWV hais rau kuv txog lub nroog Npanpiloos thiab nws cov neeg li no:
²“Koj cia li qhia rau txhua haivneeg!
Tshaj tawm rau sawvdaws!
Cia li tsa chij thiab tshaj tawm kom
sawvdaws paub!
Tsis txhob zais ib yam dabtsi li!
Npanpiloos swb lawm!
Luag twb muab nws tus vajtswv Madus tsoo tawg tas lawm!
Npanpiloos tej mlom raug rhuav poob ntsejmuag;
nws tej mlom uas phem qias raug tsoo tawg tas!
³“Muaj ib haivneeg uas nyob rau sab qaumteb yuav tuaj tua lub nroog Npanpiloos kom ua suabpuam tas. Tej neeg thiab tej tsiaj txhu yuav khiav tas tsis nyob hauv lawm.”

Cov Yixalayees Rov Los Cuag Tus TSWV

⁴Tus TSWV hais tias, “Thaum txog lub sijhawm ntawd, cov Yixalayees thiab cov Yudas yuav quaj los nrhiav kuv uas yog lawv tus Vajtswv. ⁵Lawv yuav nug txojkev uas mus rau hauv lub nroog Xi-oos thiab taug txojkev ntawd mus. Lawv yuav nrog kuv coglus ruaj khov mus ibtxhis tsis rhuav li lawm.
⁶“Kuv haivneeg zoo ib yam li pab yaj uas tus yug yaj cia lawv mus yuam kev rau saum tej roob. Lawv mus ib lub roob rau ib lub roob ib yam li pab yaj uas nrhiav tsis tau kev rov los tsev. ⁷Txhua tus uas ntsib lawv muab lawv tua. Lawv cov yeebncuab hais tias, ‘Cov Yixalayees ua txhaum rau tus TSWV; yog li ntawd, tej uas peb ua yeej tsis txhaum. Lawv cov yawgkoob yeej ibtxwm cia siab rau tus TSWV. Yog li ntawd, tsimnyog lawv yuav tsum muab siab npuab tus TSWV thiab.’
⁸“Cov Yixalayees, nej cia li khiav tawm hauv lub nroog Npanpiloos mus! Cia li tso lub tebchaws no tseg! Nej cia li ua cov uas xub khiav ntag! ⁹Kuv yuav tshoov tej haivneeg nyob sab qaumteb uas muaj zog heev ua ib pab tuaj tawmtsam lub nroog Npanpiloos; lawv yuav tuaj tsheej kev tuaj tua thiab txeeb tau lub tebchaws Npanpiloos. Lawv yog cov uas tua hneevnti ncaj heev, lawv tua tsis sav li. ¹⁰Luag yuav tuaj huab lub nroog Npanpiloos; cov neeg uas tuaj huab yuav nqa txhua yam zoo uas lawv xav yuav mus. Kuv yog tus TSWV uas hais li ntawd.”

Npanpiloos Poob

¹¹Tus TSWV hais tias, “Cov Npanpiloos, nej huab kuv haivneeg. Nej zoo siab thiab txaus siab ib yam li tus xyuas nyuj dhia tom tshav zaub lossis ib yam li tus txivnees xob uas hee laws, ¹²tiamsis nej lub nroog yuav poob ntsejmuag thiab txajmuag kawg li. Npanpiloos yuav poob qis tshaj txhua lub tebchaws huv tibsi; nws yuav ua suabpuam qhuav nkig nkuav tsis muaj dej. ¹³Vim kuv txojkev chim, Npanpiloos raug rhuav puastsuaj tas tsis muaj neeg nyob; tej neeg uas dua kev yuav ceeb thiab xav tsis thoob.
¹⁴“Cov neeg uas tua hneevnti yuav tuaj sawv ua tsheej phiaj vij tua lub nroog Npanpiloos. Cia li tua nej tej xub hneevnti rau hauv Npanpiloos, rau qhov nws tau ua txhaum rau kuv uas yog tus TSWV lawm. ¹⁵Cia li qw thiab dhia mus vij lub nroog! Nimno Npanpiloos twb los thawj lawm. Luag twb rhuav nws tej ntsayeej pob tas lawm. Kuv tabtom ua pauj cov Npanpiloos. Yog li ntawd, nej cia li ua pauj cov Npanpiloos thiab ua rau lawv ib yam li lawv tau ua rau lwm haivneeg lawm. ¹⁶Tsis txhob cog thiab sau qoob hauv lub tebchaws ntawd li. Lwm haivneeg uas nyob hauv lub tebchaws ntawd yuav ntshai tej tubrog uas tuaj tua lub nroog Npanpiloos, lawv yuav cia li rov qab mus tsev.”

Cov Yixalayees Rov Los Rau Lawv Lub Tebchaws

¹⁷Tus TSWV hais tias, “Cov Yixalayees zoo ib yam li pab yaj uas tsov ntxhuav caum tawg khiav ri sua. Thawj zaug lawv raug tus vajntxwv uas kav tebchaws Axilias tua, thiab tom qab ntawd lawv raug Vajntxwv Nenpukajnexales uas kav tebchaws Npanpiloos cua lawv tej pobtxha. ¹⁸Vim li ntawd, kuv yog tus TSWV uas yog cov Yixalayees tus Vajtswv uas muaj hwjchim loj kawg nkaus yuav rau txim rau Vajntxwv Nenpukajnexales thiab nws lub tebchaws ib yam li kuv rau txim rau tus vajntxwv uas kav tebchaws Axilias. ¹⁹Kuv yuav coj cov Yixalayees rov los rau hauv lawv lub tebchaws. Lawv yuav tau noj tej qoob uas lawv cog rau saum Roob Kalemees thiab ntawm cheebtsam Npasas thiab tau noj tej qoob uas yog lawv cog rau hauv cheebtsam Efalayees thiab Nkile-as. ²⁰Thaum txog lub sijhawm ntawd cov Yixalayees yuav tsis ua txhaum thiab cov Yudas yuav tsis ua kev phem kev qias, rau qhov kuv yuav zam txim rau cov neeg uas kuv tseg lawv txojsia. Kuv yog tus TSWV uas hais li ntawd.”

Vajtswv Txiav Txim Rau Npanpiloos

²¹Tus TSWV hais tias, “Cia li mus tua lub tebchaws Melathayees thiab cov neeg Pekaus. Tua thiab rhuav kom lawv puastsuaj tas. Cia li ua txhua yam raws li kuv samhwm rau nej. Kuv yog tus TSWV uas hais li ntawd. ²²Tej suab sib ntaus sib tua nrov thoob tebchaws, thiab muaj kev puastsuaj loj heev. ²³Npanpiloos muab rauj tsoo lub ntiajteb tawg ntsoog ntxaws, nimno rab rauj ntawd twb tawg tas lawm! Tej xwm uas raug lub tebchaws Npanpiloos ua rau txhua haivneeg thoob ntiajteb ceeb loj kawg li. ²⁴Npanpiloos, koj sawv tawmtsam kuv, nimno koj twb mag lub vojhlua uas kuv cuab tos koj kev lawm; txawm li ntawd los koj twb tsis paub li. ²⁵Kuv twb qhib lub chaw uas ntim kuv tej cuabyeej ua rog, vim kuv txojkev chim kuv thiaj rho tej ntawd tawm, rau qhov kuv yog tus TSWV uas muaj hwjchim loj kawg nkaus thiab kav ib puas tsav yam. Kuv muaj haujlwm tseemceeb ua nyob hauv tebchaws Npanpiloos. ²⁶Cia li puav tua txhua phab tuaj thiab tsoo lub txhab rau khoom kom tawg; sau tej khoom uas lawv huab tau los teeb ua tej pawg ib yam li tej pawg nplej; cia li rhuav lub tebchaws kom puastsuaj tsis txhob tseg ib yam dabtsi li. ²⁷Cia li tua lawv tej tubrog! Cia li muab lawv tua kom tuag tas! Cov Npanpiloos raug puastsuaj lawm! Twb txog lub sijhawm uas rau txim rau lawv lawm!”
( ²⁸Cov neeg uas khiav hauv tebchaws Npanpiloos rov los rau hauv lub nroog Yeluxalees, lawv hais tias tus TSWV uas yog peb tus Vajtswv tau ua pauj rau cov Npanpiloos, vim tej uas lawv tau ua tsis zoo rau nws lub Tuamtsev.)
²⁹“Cia li hais kom cov neeg uas txawj tua hneevnti nqa lawv tej hneevnti thiab xubvos mus tawmtsam lub nroog Npanpiloos. Cia li mus vij lub nroog thiab tsis pub ib tug twg khiav dim li. Ua pauj rau nws raws li tej uas nws tau ua lawm, thiab ua phem rau nws raws li nws tau ua rau lwm tus lawm, rau qhov nws tau khavtheeb tawmtsam kuv uas yog cov Yixalayees tus TSWV uas Dawbhuv. ³⁰Yog li ntawd, nws tej tub hluas yuav raug tua tuag tas rau ntawm tej kev hauv nroog, thiab tagnrho nws cov tubrog yuav raug tua tuag tas rau hnub ntawd. Kuv yog tus TSWV uas hais li ntawd.
³¹“Npanpiloos, koj lub siab puv nkaus kev khavtheeb, yog li ntawd, kuv uas yog tus TSWV uas muaj hwjchim loj kawg nkaus thiab kav ib puas tsav yam yuav tawmtsam koj. Twb txog lub sijhawm uas kuv rau txim rau koj lawm! ³²Koj haivneeg uas khavtheeb yuav dawm thiab ntog tsis muaj leejtwg pab tsa koj sawv li. Kuv yuav hlawv koj tej nroog thiab ib puas tsav yam uas nyob puagncig ntawd kom kub hnyiab tas.” ³³Tus TSWV uas muaj hwjchim loj kawg nkaus hais tias, “Cov Yixalayees thiab cov Yudas raug luag tsimtxom hnyav kawg. Cov uas ntes lawv ntawd zov lawv nruj heev tsis pub lawv mus qhov twg li. ³⁴Tiamsis tus uas yuav tso lawv dim muaj zog heev, nws lub npe hu ua tus TSWV uas muaj hwjchim loj kawg nkaus. Nws yuav los txiav lawv rooj plaub thiab coj kev thajyeeb los rau lub ntiajteb no, tiamsis cov Npanpiloos yuav raug kev ntxhov siab.”
³⁵Tus TSWV hais tias, “Cia kev tuag los raug Npanpiloos!
Cia kev tuag los raug nws cov pejxeem,
nws cov nomtswv thiab nws tej tub txawg tub ntse.
³⁶Cia kev tuag los raug nws cov cevlus cuav,
vim lawv ruam kawg li!
Cia kev tuag los raug nws cov tubrog,
ua rau lawv ntshai kawg li!
³⁷Cia li rhuav nws tej nees thiab tsheb nees kom puastsuaj!
Cia kev tuag los raug tej tubrog uas nws ntiav tuaj pab,
ua rau lawv qaug zog!
Cia li rhuav nws tej txhab nyiaj thiab huab nws tej nyiaj mus.
³⁸Cia nws lub tebchaws qhuav nkig nkuav
thiab ua kom nws tej dej tu nqhuab tas.
Npanpiloos yog lub tebchaws uas muaj mlom ntau
thiaj ua rau sawvdaws qaug siab rau tej mlom ntawd.
³⁹“Yog li ntawd, tej tsiaj nruab nrag, hma thiab tej noog tsis huv yuav los nyob hauv Npanpiloos. Txij no mus yav tomntej yuav tsis muaj neeg mus nyob hauv li lawm. ⁴⁰Tej kev puastsuaj uas los raug lub nroog Npanpiloos zoo ib yam li tej uas los raug lub nroog Xaudoos, Kaumaulas thiab tej zos uas nyob ibncig ntawd. Yuav tsis muaj neeg los nyob qhov ntawd li lawm. Kuv yog tus TSWV uas hais li ntawd.
⁴¹“Muaj neeg tabtom tuaj sab qaumteb tuaj,
yog haivneeg uas muaj zog
thiab muaj ntau tus vajntxwv taug kev deb tuaj ua rog.
⁴²Lawv npaj rawv lawv tej hneevnti
thiab tej ntaj;
lawv limhiam thiab tsis hlub leejtwg
li.
Lawv caij nees dhia nrov nroo ntws tuaj tawmtsam
lub nroog Npanpiloos ib yam li hiavtxwv ntas.
⁴³Tus Vajntxwv uas kav tebchaws Npanpiloos
hnov txog tej xwm no,
ua rau nws ob txhais npab tsaug tas tsis muaj zog li lawm.
Kev ntxhov siab ua rau nws mob ib
yam li tus pojniam uas mob plab yug menyuam.
⁴⁴“Kuv yuav ua kom cov Npanpiloos khiav tawm hauv lawv lub nroog mus thaum lawv tsis nco ceev fij ib yam li tus tsov ntxhuav uas tawm hauv thaj havzoov ntawm ntug Dej Yauladees mus rau hauv lub tshav zaub. Ces tus thawjcoj uas kuv xaiv yuav tau kav lub tebchaws. Leejtwg thiaj yuav piv tau kuv? Leejtwg thiaj yuav muaj cuabkav nrog kuv sib tw? Tus thawjcoj twg thiaj yuav tawmtsam yeej kuv? ⁴⁵Yog li ntawd, nej cia li mloog tej uas kuv npaj siab yuav ua rau lub nroog Npanpiloos thiab nws cov pejxeem. Luag yuav coj lawv tej menyuam mus, yuav ua rau txhua tus ntshai heev. ⁴⁶Thaum lub nroog Npanpiloos puastsuaj, lub ntiajteb ua zog koog thiab txhua haivneeg yuav hnov nws lub suab quaj.”