4

Ngụ ngôn gieo giống

 1Chúa Giê-xu lại bắt đầu giảng dạy bên bờ hồ. Vì quần chúng tụ tập quanh Ngài quá đông nên Ngài lên ngồi trên một chiếc thuyền đậu gần bờ. Còn tất cả dân chúng thì ngồi trên bờ gần nước. 2Chúa Giê-xu dùng ngụ ngôn dạy dỗ họ nhiều điều. Ngài kể, 3“Nghe đây! Có một nông gia đi ra gieo giống. 4Trong khi gieo, một số hột rơi trên đường đi, chim đáp xuống ăn hết. 5Một số hột rơi nhằm chỗ đất đá, có ít đất thịt. Những hột giống ấy mọc nhanh vì có đất cạn. 6Nhưng khi mặt trời mọc lên liền bị chết héo, vì rễ không sâu. 7Một số hột khác rơi nhằm chỗ cỏ gai, gai mọc mạnh chèn cây non tốt, nên cây ấy không sinh quả được. 8Một số hột khác rơi vào chỗ đất tốt, liền mọc lên. Cây càng ngày càng lớn, kết quả càng nhiều. Có cây sinh ra ba chục hột, có cây sáu chục, có cây một trăm.”
  9Rồi Chúa Giê-xu bảo, “Người nào nghe ta được, hãy lắng tai nghe!”

CHÚA giải thích tại sao dùng ngụ ngôn

 10Sau đó lúc có một mình Chúa Giê-xu, mười hai sứ đồ cùng một số người khác xúm quanh hỏi Ngài về các ngụ ngôn Ngài dùng.
  11Chúa Giê-xu bảo, “Các con được có trí hiểu những bí mật về Nước Trời, nhưng đối với người khác ta phải dùng chuyện ngụ ngôn 12vì:
  ‘Họ thấy thì thấy mà không học được.
   Họ nghe thì nghe mà không hiểu được.
  Vì nếu họ học và hiểu được,
   họ sẽ trở lại với ta và được tha thứ chăng.’” Ê-sai 6:9–10

Chúa Giê-xu giải thích
ngụ ngôn gieo giống

 13Sau đó Chúa Giê-xu hỏi các môn đệ, “Các con không hiểu ngụ ngôn nầy sao? Nếu truyện nầy mà không hiểu thì làm sao hiểu các truyện khác được? 14Nông gia trong truyện cũng ví như người gieo lời của Thượng Đế vào lòng người ta. 15Có khi lời giảng dạy rơi trên đường đi, giống như người nghe lời dạy dỗ của Thượng Đế nhưng vừa nghe xong thì Sa-tăng liền đến cướp lấy lời đã được gieo trong lòng họ. 16Một số người khác như hột giống rơi trên đất đá. Họ nghe lời dạy liền hớn hở tiếp nhận. 17Nhưng họ không để lời ấy thấm sâu vào đời sống, họ chỉ giữ lời dạy đó một thời gian ngắn thôi. Khi gặp khốn khổ hoặc gian nan vì lời dạy mà họ đã tiếp nhận, thì họ vội vàng rút lui. 18Có những người giống như hột giống rơi vào cỏ gai; họ nghe lời dạy 19nhưng lại để những lo âu đời nầy, bả vinh hoa phú quí và những ham muốn xấu xa khác khiến cho lời dạy bị nghẹt ngòi, không kết quả⚓ trong cuộc sống họ được. 20Một số người khác giống như hột giống trồng nơi đất tốt. Họ nghe lời dạy và vui vẻ tiếp nhận rồi lớn lên và kết quả—có hột sinh ra ba chục, hột thì sáu chục, hột thì một trăm.”

Cái đèn để trên chân đèn

 21Sau đó Chúa Giê-xu dạy họ, “Có bao giờ các con lấy cái đèn giấu dưới cái chậu hay dưới giường không? Không! Đèn thì các con để trên chân đèn. 22Điều gì kín giấu trước sau cũng bị phơi bày ra, và việc nào bí mật rồi cũng bị lộ ra. 23Ai có thể nghe ta được, hãy lắng nghe cho kỹ.
  24Hãy suy nghĩ thật cẩn thận điều mình nghe. Các con cho kẻ khác thể nào thì Thượng Đế cũng sẽ cho các con lại thể ấy, và còn cho thêm. 25Ai có trí hiểu sẽ được cho thêm nhưng ai không có thì lại bị lấy luôn điều họ đã có nữa.”

Chúa Giê-xu dùng ngụ ngôn
về hột giống

 26Rồi Chúa Giê-xu dạy thêm, “Nước Trời giống như người gieo giống xuống đất. 27Hết ngày đến đêm, dù người ngủ hay thức, hột giống tiếp tục nẩy mầm, nhưng người ấy không biết hột giống lớn lên ra sao. 28Từ đất tạo ra hột. Trước là cây non, sau là hoa rồi đến hột. 29Khi hột đã chín thì người ta gặt, vì đến mùa.”

Ngụ ngôn về hột cải

 30Chúa Giê-xu dạy thêm, “Ta phải lấy gì để so sánh với Nước Trời? Ta phải dùng truyện gì để giải thích về nước ấy? 31Nước Trời giống như một hột cải, nhỏ nhất trong các loại hột giống người ta trồng. 32Nhưng khi trồng rồi, hột ấy mọc lên thành cây lớn nhất so với mọi thứ cây trồng trong vườn. Cây ấy có nhánh to rậm, đến nỗi chim trời làm tổ dưới bóng nó được.”
  33Chúa Giê-xu dùng nhiều ngụ ngôn tương tự để dạy dân chúng về lời của Thượng Đế—theo khả năng hiểu biết của họ. 34Bao giờ Ngài cũng dùng ngụ ngôn để dạy dân chúng, nhưng khi ở riêng thì Ngài giải thích hết cho các môn đệ.

Chúa Giê-xu dẹp yên cơn bão

 35Chiều hôm ấy Chúa Giê-xu bảo các môn đệ, “Chúng ta hãy đi qua bờ hồ bên kia.” 36Rời đám đông dân chúng, các môn đệ dùng chiếc thuyền mà Ngài đã ngồi dạy đưa Ngài đi. Có các thuyền khác cùng đi nữa. 37Bỗng một cơn bão nổi lên thổi tạt qua hồ. Sóng ào ạt tràn vào gần ngập thuyền. 38Trong khi ấy, Chúa Giê-xu đang dựa gối ngủ phía đuôi thuyền. Các môn đệ hốt hoảng đến đánh thức Ngài dậy, “Thầy ơi, thầy không lo chúng ta sắp chết đuối hết sao?”
  39Chúa Giê-xu liền đứng dậy ra lệnh cho sóng và gió, “Hãy im đi! Lặng đi!” Gió liền ngưng, mặt hồ trở lại yên lặng như tờ.
  40Chúa Giê-xu hỏi các môn đệ, “Sao các con sợ? Các con vẫn chưa có đức tin sao?”
  41Các môn đệ vô cùng sợ hãi bảo nhau, “Ông nầy là ai mà đến nỗi sóng và gió cũng vâng lệnh?”

4

Haaz Nyim Nyei Waac-Beiv

(Beiv mangc Matv^taai 13:1-9; Lugaa 8:4-8)

 1Aengx maaih nzunc Yesu yiem Gaa^li^li Koiv-Dorn hlen jiez gorn njaaux mienh. Mienh camv! haic weih jienv ninh, ninh ziouc bieqc poux nzangv zueiz jienv, nzaeng jiex mingh deix. Zuangx mienh yiem wuov mbienx.⚓ 2Ninh longc waac-beiv njaaux camv-nyungc ninh mbuo. Njaaux wuov zanc ninh gorngv,
  3“Muangx oc, maaih laanh mienh cuotv mingh haaz nyim. 4Haaz nyei ziangh hoc, maaih deix nyim ndortv zuqc jauv. Norqc daaih nyanc nzengc mi'aqv. 5Maaih deix nyim ndortv zuqc la'bieiv-lomc, maiv maaih nie camv nyei dorngx. Nie maiv hoz, nyim ziouc guqc nyaah siepv. 6Nyutc cuotv daaih doqc ziouc pui nyaux nzengc weic zuqc nzungh maiv ndo. 7Maaih deix nyim ndortv zuqc njimv-lomc. Njimv hlo daaih mbiorngz jienv, maiv haih ziangh nyim. 8Maaih deix nyim ndortv zuqc ndau-longx, cuotv daaih ziangh duqv gitv. Maaih deix yietc gouv duqv faah ziepc gouv, maaih deix duqv luoqc ziepc gouv, maaih deix duqv yietc baeqv gouv.”
  9Yesu yaac gorngv, “Haaix dauh maaih m'normh oix zuqc baeng m'normh muangx longx.”

Yesu Weic Haaix Diuc Longc Waac-Beiv Njaaux

(Beiv mangc Matv^taai 13:10-17; Lugaa 8:9-10)

 10Zuangx mienh nzuonx nzengc, wuov deix ziepc nyeic dauh sai-gorx caux deix gan Yesu nyei mienh tov Yesu porv mengh wuov diuh waac-beiv nyei eix leiz. 11Yesu dau, ⟨“Tin-Hungh zoux Ziouv gunv mienh⟩ wuov deix gem jienv nyei sic Tin-Hungh bun meih mbuo hiuv mi'aqv. Mv baac ga'nyiec nyei mienh kungx haiz naaiv deix yietc zungv sic benx waac-beiv hnangv. 12Weic naaiv,
  ‘Ninh mbuo ndongc haaix mangc yaac mangc maiv buatc,
   ndongc haaix muangx yaac muangx maiv bieqc hnyouv.
  Se gorngv ninh mbuo mengh baeqc nor,
   nziex ninh mbuo haih goiv hnyouv lorz Tin-Hungh.
  Tin-Hungh ziouc guangc ninh mbuo nyei zuiz.’ ”⚓

Yesu Gorngv Mengh Haaz Nyim Nyei Waac-Beiv

(Beiv mangc Matv^taai 13:18-23; Lugaa 8:11-15)

 13Yesu aengx naaic ninh mbuo, “Meih mbuo maiv mengh baeqc naaiv diuh waac-beiv fai? Wuov nyungc, meih mbuo hnangv haaix nor haih mengh baeqc ganh diuh? 14Haaz nyim nyei mienh haaz nyei nyim se Tin-Hungh nyei kuv fienx.⚓ 15Maaih deix mienh se hnangv ndortv zuqc jauv wuov deix nyim nor. Mienh haiz liuz kuv fienx, Saadaan liemh zeih daaih zorqv yiem hnyouv wuov deix kuv fienx cuotv mi'aqv. 16Aengx maaih deix mienh se hnangv ndortv zuqc la'bieiv-lomc nyei nyim. Yietv haiz Tin-Hungh nyei kuv fienx ziouc a'hneiv zipv. 17Mv baac se hnangv kuv fienx njiec nzungh maiv ndo, sienx maiv lauh. Ninh mbuo laaix kuv fienx buangh zuqc sic fai zuqc mienh zoux doqc, ninh mbuo ziouc cuotv mi'aqv. 18Maaih deix mienh yaac hnangv haaz ndortv zuqc njimv-lomc wuov deix nyim. Ninh mbuo haiz Tin-Hungh nyei waac, 19mv baac laaix seix zaangc nyei jauv kuonx hnyouv fai laaix hnamv zinh nyaanh, fai laaix mauv oix duqv nyungc-nyungc ga'naaiv, mbiorngz jienv Tin-Hungh nyei waac, nyim ziouc maiv haih jauh aqv. 20Mv baac maaih deix mienh hnangv ndortv zuqc ndau-longx wuov deix nyim. Ninh mbuo haiz Tin-Hungh nyei waac ziouc zipv daaih, yaac ziangh duqv gitv. Maaih deix yietc gouv duqv faah ziepc gouv, maaih deix duqv luoqc ziepc gouv, maaih deix duqv yietc baeqv gouv.”

Diemv Dang Zorqv Tongv Nqopv Jienv Fai?

(Beiv mangc Lugaa 8:16-18)

 21Yesu aengx mbuox ninh mbuo, “Maaih haaix dauh diemv zieqc dang zorqv tongv nqopv jienv fai don coux-ndiev? Ninh maiv zeiz zorqv dang don jienv dang nyei baaih fai?⚓ 22Maiv gunv maaih haaix nyungc bingx jienv mv baac oix cuotv daaih. Maiv gunv maaih haaix nyungc gem jienv mv baac oix mbiaangx yaangh cuotv daaih.⚓ 23Haaix dauh maaih m'normh oix zuqc baeng m'normh muangx longx oc.”
  24Ninh yaac mbuox ninh mbuo, “Meih mbuo oix zuqc longc hnyouv muangx longx. Meih mbuo longc haaix nyungc hlaau bun mienh, Tin-Hungh yaac longc wuov nyungc hlaau bun meih mbuo, zungv jaa gauh camv deix.⚓ 25Weic zuqc haaix dauh maaih nyei, ninh oix jaa duqv gauh camv. Haaix dauh maiv maaih, liemh ninh maaih diqv dien, zungv oix zuqc zorqv mingh.”⚓

Nyim Guqc Nyaah Nyei Waac-Beiv

 26Yesu gorngv jienv mingh. “Tin-Hungh zoux Ziouv gunv mienh se hnangv laanh mienh mingh haaz nyim wuov ndeic.⚓ 27Lungh muonz zanc ninh bueix m'njormh. Lungh hnoi zanc jiez sin zoux gong, mv baac nyim ganh guqc nyaah hlo daaih. Wuov laanh mienh yaac maiv hiuv duqv nyim hnangv haaix nor haih hlo. 28Ndau ganh bun nyim cuotv, bun ga'naaiv hlo daaih ziangh nyim. Da'yietv buatc cuotv miuh, hlo daaih ziouc bau, aengx cuotv mbiauh dorv jauh nyei. 29Mbiauh zuoqc nyei ziangh hoc, wuov laanh mienh ziouc longc ninh nyei limh ngau mingh gaatv, weic zuqc siou mbiauh nyei ziangh hoc taux aqv.”⚓

Lai-Jaaix Nyim Nyei Waac-Beiv

(Beiv mangc Matv^taai 13:31-32, 34; Lugaa 13:18-19)

 30Yesu naaic, “Tin-Hungh zoux Ziouv gunv mienh se hnangv haaix nor? Mbuo oix zuqc longc haaix nyungc waac-beiv cingx daaih beiv duqv zuqc? 31Se beiv norm lai-jaaix nyim zuangx njiec ndau. Yiem lungh ndiev, lai-jaaix nyim gauh faix jiex. 32Zuangx njiec ndau zunx cuotv hlo daaih, gauh hlo jiex nyungc-nyungc lai.⚓ Nquaah yaac hlo, norqc zungv daaih zoux lauz bingx laangh.”
  33Yesu aengx longc naaiv nyungc waac-beiv zunh doz bun zuangx mienh muangx. Ziux mienh haih mengh baeqc nyei, ninh gorngv bun ninh mbuo muangx. 34Ninh kungx longc waac-beiv njaaux ninh mbuo hnangv. Ganh nyungc waac ninh maiv longc. Mv baac kungx ninh ganh caux ninh nyei sai-gorx mbuo yiem nyei ziangh hoc, ninh porv mengh nyungc-nyungc bun ninh mbuo muangx.

Yesu Hatc Domh Nziaaux Dingh

(Beiv mangc Matv^taai 8:23-27; Lugaa 8:22-25)

 35Dongh wuov hnoi lungh maanz-hmuangx, Yesu mbuox sai-gorx, “Mbuo mingh wuov ngaanc ziqc koiv-dorn orqc?” 36Ninh mbuo ziouc leih nqoi zuangx mienh, bieqc Yesu zueiz jienv wuov poux nzangv, dorh ninh mingh mi'aqv. Aengx maaih deix nzangv gan jienv mingh. 37Mingh gau, liemh zeih borngz gorng domh nziaaux, buonc wuom jiez laangc nqomz bieqc nzangv. Wuom aav lamh buangv nzangv aqv. 38Mv baac Yesu yiem nzangv-dueiv nzomz jienv nzomz-dauh m'njormh. Sai-gorx mingh heuc ninh nyie yaac gorngv, “Sai-Diex aah! Sai-Diex! Mbuo ndortv wuom daic nzengc aqv loh! Meih maiv nzauh fai?” 39Yesu jiez sin daaih hatc nziaaux yaac hatc wuom-laangc, “Dingh aqv!” Nziaaux ziouc sienc mi'aqv. Wuom-laangc yaac dingh. Sekv nzengc mi'aqv. 40Yesu naaic sai-gorx, “Meih mbuo weic haaix diuc gamh nziex? Meih mbuo corc maiv sienx kaux yie?”
  41Sai-gorx mbuo gengh! gamh nziex haic. Laanh ziouc naaic laanh, “Naaiv laanh mienh haaix dauh orqv? Liemh nziaaux caux wuom-laangc yaac muangx ninh nyei waac.”