27

Gia-cốp cướp phước lành của Ê-sau

¹ Bởi Y-sác đã già, mắt làng chẳng thấy được nữa, bèn gọi Ê-sau, con trưởng nam, mà rằng: Hỡi con! Ê-sau thưa rằng: Có con đây. ² Người bèn nói rằng: Nầy, cha đã già rồi, chẳng biết ngày nào phải chết; ³ vậy bây giờ, cha xin con hãy lấy khí giới, ống tên và cung con, ra đồng săn thịt rừng cho cha, ⁴ dọn một món ngon tùy theo cha sở thích; rồi dâng lên cho cha ăn, đặng linh hồn cha chúc phước cho con trước khi chết. ⁵ Vả, đương khi Y-sác nói cùng Ê-sau con trai mình, thì Rê-bê-ca có nghe. Ê-sau bèn ra đồng săn thịt rừng đặng đem về cho cha.
⁶ Rê-bê-ca nói cùng Gia-cốp, con trai mình, rằng: Nầy, mẹ có nghe cha nói cùng Ê-sau, anh con, và dặn rằng: ⁷ Hãy đem thịt rừng về cho cha, dọn một món ngon cha ăn; đặng trước khi qua đời, cha sẽ chúc phước cho con trước mặt Đức Giê-hô-va. ⁸ Vậy, con ơi! bây giờ, hãy nghe mẹ và làm theo lời mẹ biểu: ⁹ Hãy ra ngoài bầy, bắt hai dê con tốt, rồi mẹ sẽ dọn cho cha con một món ngon, tùy theo người sở thích; ¹⁰ con sẽ đem cho cha ăn, đặng người chúc phước con trước khi qua đời. ¹¹ Gia-cốp thưa lại cùng mẹ rằng: Thưa mẹ, Ê-sau, anh con, có lông, còn con lại không. ¹² Có lẽ cha sẽ rờ mình chăng, coi con như kẻ phỉnh gạt, thì con chắc lấy cho mình sự rủa sả, chớ chẳng phải sự chúc phước đâu. ¹³ Mẹ đáp rằng: Con ơi! xin sự rủa sả đó để cho mẹ chịu; hãy cứ nghe lời mẹ, ra bắt hai dê con. ¹⁴ Vậy, Gia-cốp đi bắt hai dê con, đem lại cho mẹ, làm món ngon, tùy theo cha sở thích.
¹⁵ Đoạn, Rê-bê-ca lấy quần áo tốt nhứt của Ê-sau, con trưởng nam, sẵn để trong nhà, mà mặc vào cho Gia-cốp, con út mình; ¹⁶ rồi người lấy da dê con bao hai tay và cổ, vì tay và cổ Gia-cốp không có lông. ¹⁷ Rê-bê-ca bèn để món ngon và bánh của mình đã dọn vào tay con út mình.
¹⁸ Gia-cốp bưng đến cha mình và nói rằng: Thưa cha! Y-sác đáp: Có cha đây; con là đứa nào đó? ¹⁹ Gia-cốp thưa: Tôi là Ê-sau, con trưởng nam của cha; con đã làm theo lời cha dặn biểu; xin cha dậy, ngồi ăn lấy thịt săn của con, đặng linh hồn cha sẽ chúc phước cho con. ²⁰ Y-sác hỏi rằng: Sao con đi săn được mau thế? Thưa rằng: Ấy nhờ Giê-hô-va Đức Chúa Trời của cha xui tôi gặp mau vậy. ²¹ Y-sác nói cùng Gia-cốp rằng: Hỡi con! Hãy lại gần đặng cha rờ thử xem có phải là Ê-sau, con của cha chăng. ²² Gia-cốp bèn lại gần Y-sác; người rờ và nói rằng: Tiếng nói thì của Gia-cốp, còn hai tay lại của Ê-sau. ²³ Người chẳng nhận biết đặng vì hai tay cũng có lông như của anh, là Ê-sau. Vậy Y-sác chúc phước cho. ²⁴ Người lại hỏi rằng: Ấy con thật là Ê-sau, con trai ta, phải chăng? Gia-cốp thưa: Phải, con đây. ²⁵ Y-sác bèn nói: Hãy dọn cho cha ăn lấy thịt săn của con, đặng linh hồn cha chúc phước cho con. Gia-cốp dọn cho người ăn, cũng có đem rượu cho người uống nữa.
²⁶ Rồi Y-sác cha người nói rằng: Hỡi con! Hãy lại gần và hôn cha. ²⁷ Gia-cốp bèn lại gần và hôn người. Y-sác đánh mùi thơm của áo con, liền chúc phước cho, và nói rằng:
Nầy, mùi hương của con ta
Khác nào mùi hương của cánh đồng mà Đức Giê-hô-va đã ban phước cho.⚓
²⁸ Cầu xin Đức Chúa Trời cho con sương móc trên trời xuống,
Được màu mỡ của đất,
Và dư dật lúa mì cùng rượu.
²⁹ Muôn dân phải phục con,
Các nước phải quì lạy trước mặt con!
Hãy được quyền chủ các anh em,
Các con trai của mẹ con phải quì lạy trước mặt con!
Ai rủa sả con sẽ bị rủa sả lại,
Ai cầu phước cho con, sẽ được ban phước lại!⚓
³⁰ Vừa khi Y-sác chúc phước cho Gia-cốp xong, và vừa khi Gia-cốp lui ra khỏi nơi cha mình, thì Ê-sau, anh người, đi săn trở về. ³¹ Người cũng dọn một món ngon, dâng lên cho cha và thưa rằng: Xin dậy, ngồi ăn thịt săn của con trai cha, đặng linh hồn cha chúc phước cho con. ³² Y-sác, cha người, hỏi: Con là đứa nào? Thưa rằng: Tôi là Ê-sau, con trưởng nam của cha. ³³ Y-sác lấy làm cảm động quá đỗi mà nói rằng: Vậy, còn đứa nào đã săn thịt rừng, và đã dâng lên cho cha đó? Trước khi con về, cha đã ăn hết rồi, và chúc phước cho nó; nó lại sẽ được ban phước vậy.
³⁴ Vừa nghe dứt lời cha, thì Ê-sau la lên một tiếng rất lớn và rất thảm thiết mà thưa cùng cha rằng: Cha ơi! Xin hãy chúc phước cho con luôn nữa! ³⁵ Nhưng Y-sác lại đáp: Em con đã dùng mưu kế đến cướp sự chúc phước của con rồi. ³⁶ Ê-sau liền nói rằng: Có phải vì người ta gọi nó là Gia-cốp mà nó hai lần chiếm lấy vị tôi rồi chăng? Nó đã chiếm quyền trưởng nam tôi, và lại bây giờ còn chiếm sự phước lành của tôi nữa. Tiếp rằng: Cha chẳng có dành sự chúc phước chi cho tôi sao?⚓ ³⁷ Y-sác đáp rằng: Nầy, cha đã lập nó lên làm chủ con, đã cho các anh em làm tôi nó; và đã dự bị lúa mì và rượu cho nó. Vậy, cha sẽ làm chi cho con đây? ³⁸ Ê-sau thưa rằng: Cha ơi! Cha chỉ có sự chúc phước đó thôi sao? Hãy chúc phước cho con với, cha! Rồi, Ê-sau cất tiếng lên khóc.⚓ ³⁹ Y-sác cha người, đáp rằng:
Nầy, nơi con ở sẽ thiếu màu mỡ của đất,
Cùng sương móc trên trời sa xuống.⚓
⁴⁰ Con sẽ nhờ gươm mới được sống,
Và làm tôi tớ cho em con.
Song khi con lưu lạc rày đó mai đây,
Sẽ bẻ cái ách của em trên cổ con vậy.⚓

Ê-sau toan giết Gia-cốp. – Rê-bê-ca phá mưu thù

⁴¹ Ê-sau trở lòng ghét Gia-cốp vì cớ cha mình chúc phước cho người, bèn nói thầm trong lòng rằng: Ngày tang của cha đã hầu gần; vậy, ta sẽ giết Gia-cốp, em ta, đi. ⁴² Họ đem lời Ê-sau, con lớn, thuật lại cùng Rê-bê-ca, thì người sai gọi Gia-cốp, con út mình, mà nói rằng: Nầy, Ê-sau, anh con, toan giết con để báo thù. ⁴³ Vậy, bây giờ, hỡi con, hãy nghe lời mẹ, đứng dậy, chạy trốn qua nhà La-ban, cậu con, tại Cha-ran, ⁴⁴ và hãy ở cùng người ít lâu, cho đến lúc nào cơn giận của anh con qua hết. ⁴⁵ Khi cơn giận anh con bỏ qua rồi, và nó quên việc con đã gây nên với nó, thì mẹ sẽ biểu con về. Có lẽ đâu mẹ phải chịu mất cả hai đứa trong một ngày ư?
⁴⁶ Rê-bê-ca nói cùng Y-sác rằng: Tôi đã chán, không muốn sống nữa, vì cớ mấy con gái họ Hếch. Nếu Gia-cốp cưới một trong mấy con gái họ Hếch mà làm vợ, tức một người con gái trong xứ như các đứa đó; thôi, tôi còn sống mà chi?

27

Yaakopv Duqv I^sakc Buang Waac

¹I^sakc gox haic aqv. M'zing yaac mbuov, mangc maiv buatc. Ninh heuc ninh nyei dorn-hlo, Esaau, daaih gorngv mbuox ninh, “Dorn aac.”
Esaau dau, “Aa die aac, yie yiem naaiv oc.”
²I^sakc gorngv, “Die gox haic aqv. Maiv hiuv duqv haaix hnoi daic. ³Dorn aac, zorqv meih nyei juang-zinx caux forng mingh gemh buonv dauh orv daaih bun yie nyanc. ⁴Zoux kuv nyei hnangv yietc gau yie oix nyanc wuov nor, mbenc daaih bun yie, weic yiem yie maiv gaengh daic yie duqv buang nqa'haav laai wuov nzunc waac bun meih.”
⁵I^sakc caux ninh nyei dorn, Esaau, i dorn-diex gorngv waac wuov zanc, Le^mbe^kaa muangx jienv nyei. Esaau mingh gemh buonv orv wuov zanc, ⁶Le^mbe^kaa mbuox ninh nyei dorn, Yaakopv, “A'jang yie haiz meih nyei die gorngv mbuox Esaau, ⁷‘Buonv dauh orv mbenc daaih kuv nyei bun yie nyanc weic yiem yie maiv gaengh daic duqv yiem Ziouv nyei nza'hmien buang waac bun meih.’ ⁸Dorn aac, hnangv naaic, meih muangx yie, ei jienv yie nyei waac zoux. ⁹Meih mingh yungh guanh wuov ginv i dauh yungh dorn nzueic nyei junc nyei dorh daaih bun maa. Maa ziouc ei jienv yietc gau meih nyei die oix nyanc kuv nyei mbenc daaih bun ninh nyanc. ¹⁰Mbenc ziangx meih dorh mingh bun meih nyei die nyanc weic yiem ninh maiv gaengh daic haih buang nqa'haav laai wuov nzunc waac bun meih.”
¹¹Yaakopv gorngv mbuox ninh nyei maa, “Maa ganh hiuv duqv nyei, Esaau cuotv biei suqv-suqv wuov. Yie maiv maaih biei, hliouv njang nyei. ¹²Buangh zuqc die hluo yie, ninh ziouc hiuv duqv yie nduov ninh. Ninh maiv zeiz buang waac bun yie, zungv zioux yie mv bei!”
¹³Ninh nyei maa gorngv, “Yie nyei dorn aac, se gorngv zuqc houv nor, se ndortv zuqc maa ganh. Kungx oix zuqc muangx maa nyei waac hnangv. Mingh zorqv yungh daaih bun maa oc.”
¹⁴Yaakopv ziouc mingh zorqv daaih bun ninh nyei maa. Ninh nyei maa ei jienv Yaakopv nyei die yietc gau oix nyanc nyei mbenc ziangx. ¹⁵Le^mbe^kaa aengx mingh zorqv ninh nyei dorn-hlo, Esaau, nyei lui-houx, dongh siou jienv wuov biauv gauh longx jiex wuov yiemc, bun ninh nyei dorn-faix, Yaakopv, zuqv jienv. ¹⁶Ninh aengx zorqv yungh dorn nyei ndopv naetv jienv Yaakopv nyei buoz caux jaang, dongh maiv maaih biei nyei dorngx. Zorng ziangx, ¹⁷Le^mbe^kaa zorqv ninh liuc leiz ziangx nyei orv caux njuov bun Yaakopv bouh mingh.
¹⁸Yaakopv mingh taux ninh nyei die wuov gorngv, “Aa die aac.”
Ninh nyei die dau, “Dorn aac, meih dongh haaix dauh dorn?”
¹⁹Yaakopv dau, “Yie meih nyei dorn-hlo, Esaau. Yie ei die nyei waac mbenc ziangx. Die jiez sin zueiz jienv nyanc yie buonv daaih nyei orv aqv. Nyanc liuz, die duqv buang waac bun yie.”
²⁰I^sakc naaic ninh nyei dorn, “Dorn aah! Meih fungc buonv duqv orv ndongc naaic siepv?”
Yaakopv dau, “Ziouv, meih nyei Tin-Hungh, bun yie haih buangh orv siepv nyei.”
²¹I^sakc aengx gorngv mbuox Yaakopv, “Dorn aac, daaih fatv deix bun yie hluo gaax, meih za'gengh yie nyei dorn, Esaau, zeiz fai maiv zeiz.”
²²Yaakopv mingh fatv nyei. Ninh nyei die, I^sakc, ziouc hluo ninh. I^sakc gorngv, “Meih nyei qiex se hnangv Yaakopv nyei qiex, mv baac meih nyei buoz haiz hnangv Esaau nyei buoz nor.” ²³Ninh zieqv maiv duqv naaiv se Yaakopv weic zuqc buoz maaih biei suqv-suqv hnangv ninh nyei gorx, Esaau, nyei buoz nor. I^sakc ziouc buang waac bun ninh. ²⁴Mv baac ninh aengx naaic nzunc, “Meih za'gengh yie nyei dorn, Esaau, fai?”
Yaakopv dau, “Zeiz nyei.”
²⁵I^sakc gorngv, “Dorn aac, dorh meih buonv daaih nyei orv bun die nyanc. Nyanc liuz ziouc buang waac bun meih.”
Yaakopv ziouc dorh orv daaih bun ninh nyanc, aengx dorh a'ngunc diuv daaih bun ninh hopv. ²⁶Nyanc liuz, hopv liuz I^sakc gorngv, “Dorn aac, daaih fatv deix zom dangh die nyei hmien.”
²⁷Yaakopv mingh zom ninh nyei die wuov zanc, ninh nyei die hnomv zuqc Yaakopv nyei lui nyei nziaau ziouc buang waac ninh nyei dorn aqv.⚓ Ninh gorngv,
“Yie nyei dorn ndaang nyei,
hnangv Ziouv ceix fuqv nyei liangx-ndeic ndaang nor.
²⁸Tov Tin-Hungh bun mbiungc-suiv yiem wuov lungh njiec,
yaac bun meih nyei ndau longx.
Tov ninh yaac bun meih duqv mbiauh hmeiv caux siang-a'ngunc diuv camv.
²⁹Tov bun camv-fingx mienh fu-sux meih,
yaac bun camv-norm guoqv nyei mienh gueic njiec baaix meih.
Tov bun meih haih zoux meih nyei muoz-doic nyei ziouv,
yaac bun meih nyei maa nyei zeiv-fun gueic njiec baaix meih.
Haaix dauh zioux meih, tov bun wuov dauh zuqc zioux.
Haaix dauh buang waac meih, tov bun wuov dauh duqv Ziouv ceix fuqv.”⚓

Esaau Tov I^sakc Buang Waac

³⁰I^sakc buang liuz waac, Yaakopv jang-jang cuotv mingh hnangv, ninh nyei gorx, Esaau, buonv duqv orv nzuonx daaih. ³¹Esaau ziouc zoux deix orv kuv nyei dorh mingh bun ninh nyei die nyanc. Ninh gorngv, “Aa die aah! Jiez sin zueiz jienv nyanc yie buonv daaih nyei orv aqv. Nyanc liuz, aa die duqv buang waac bun yie.”
³²Ninh nyei die, I^sakc, naaic gaax, “Meih haaix dauh?”
Esaau dau, “Yie meih nyei dorn-hlo, Esaau.”
³³I^sakc liemh zeih sin zinx njuonv-njuonv nyei. Ninh gorngv, “Wuov nyungc, haaix dauh buonv orv dorh daaih bun yie? Yie koqv hoqc nyanc liuz, meih ziouc taux. Die zungv buang waac bun ninh mi'aqv. Ziux die buang nyei waac ninh yaac za'gengh duqv.” ³⁴Esaau haiz ninh nyei die nyei waac ninh hnyouv mun haic, bungx-sing bungx-qiex nyei nyiemv jienv gorngv, “Aa die aah! Tov buang waac yie. Tov die yaac buang waac bun yie maah!”
³⁵I^sakc dau, “Dongh yie oix buang meih nyei waac meih nyei youz daaih nduov yie buang bun ninh nzengc mi'aqv.”
³⁶Esaau gorngv, “Ninh nyei mbuox heuc Yaakopv⚓ gengh! puix haic aqv, weic zuqc ninh nduov yie i nzunc mi'aqv. Yie zoux dorn-hlo duqv ⟨sung-gouv nyei leiz⟩ ninh nduov duqv mi'aqv.⚓ Ih zanc dongh die oix buang bun yie nyei waac ninh yaac nduov die buang bun ninh nzengc mi'aqv. Aa die aah! Meih maiv liouh yietc deix buang bun yie aqv?”
³⁷I^sakc dau, “Die bun ninh zoux meih nyei ziouv yaac bun yietc zungv muoz-doic cien-ceqv zoux ninh nyei bou. Liemh mbiauh hmeiv caux siang-a'ngunc diuv yie bun weic yungz ninh nyei maengc. Dorn aah! Yie maaih haaix nyungc haih tengx meih?”
³⁸Esaau qaqv tov ninh nyei die, “Aa die aah! Meih kungx maaih nduqc nyungc buang nyei waac hnangv? Tov meih yaac buang deix bun yie maah!” Ninh aengx nyiemv nzunc aqv.⚓
³⁹I^sakc ziouc gorngv mbuox ninh,⚓
“Meih zuqc yiem leih ndau-touv longx nyei dorngx go.
Lungh nyei mbiungc-suiv meih yaac maiv duqv.
⁴⁰Meih oix zuqc kaux nzuqc ndaauv yungz maengc,
yaac oix zuqc fu-sux meih nyei youz.
Mv baac meih haaix zanc haih simv duqv ndutv ninh,
meih ziouc maiv zuqc ninh gunv.”⚓⚓

I^sakc Heuc Yaakopv Mingh Haalaan

⁴¹Esaau nzorng haic Yaakopv laaix ninh nyei die buang waac bun Yaakopv. Ninh yiem hnyouv hnamv, “Hnamv daaih maiv lauh yie nyei die guei seix. Zuov yie mbuo nzauh nyiemv nyei ziangh hoc jiex liuz, yie oix daix Yaakopv guangc aqv.”
⁴²Le^mbe^kaa haiz gorngv ninh nyei dorn-hlo, Esaau, daav za'eix daix dorn-faix, Yaakopv, ninh ziouc heuc Yaakopv daaih gorngv mbuox ninh, “Muangx gaax, meih nyei gorx, Esaau, daav za'eix oix jaauv win daix meih. ⁴³Dorn aah! Muangx maa nyei waac oc. Meih oix zuqc biaux mingh Haalaan Zingh, maa nyei gorx, Laa^mbaan wuov. ⁴⁴Oix zuqc caux ninh mbuo yiem douc zuov meih nyei gorx nyei ga'qiex fiu mingh, ⁴⁵la'kuqv meih zoux bun ninh nyei sic, yie m'daaih bun mienh mingh dorh meih nzuonx. Maa fungc haih bun duqv yietc hnoi daic i dauh dorn?”
⁴⁶Le^mbe^kaa gorngv mbuox I^sakc, “Laaix Esaau nyei i dauh Hitv^tai Mienh auv, yie maiv noic faanh ziangh aqv. Se gorngv Yaakopv aengx longc dauh naaiv norm deic-bung nyei Hitv^tai Mienh nyei sieqv zoux auv nor, yie daic gauh longx.”