31

Gia-cốp trở về Ca-na-an

¹ Gia-cốp được nghe lời các con La-ban nói rằng: Gia-cốp đã lấy hết gia tài cha ta, và vì nhờ của cha ta, nên mới được giàu có dường ấy. ² Gia-cốp cũng để ý coi nét mặt cậu, nhận biết rằng người chẳng đối ở với mình như trước nữa.
³ Đức Giê-hô-va phán cùng Gia-cốp rằng: Hãy trở về xứ của tổ phụ ngươi, chốn bà con ngươi, ta sẽ phù hộ ngươi. ⁴ Gia-cốp bèn sai người gọi Ra-chên và Lê-a đến nơi cầm bầy súc vật của mình ngoài đồng, ⁵ và nói cùng họ rằng: Ta thấy sắc mặt cha hai ngươi đối cùng ta chẳng còn như trước nữa, nhưng nhờ Đức Chúa Trời của cha ta phù hộ ta. ⁶ Chánh hai ngươi cũng biết rằng ta đã giúp cha hai ngươi hết sức, ⁷ còn cha hai ngươi lại khinh bạc và mười lần thay đổi công giá ta; nhưng Đức Chúa Trời không cho phép người làm hại ta chút nào. ⁸ Khi người dạy rằng: Các con chiên có đốm dùng làm công giá ngươi, quả các con chiên đều sanh con ra có đốm. Còn nếu dạy rằng: Các con chiên có sọc dùng làm công giá ngươi, quả các con chiên đều sanh con ra có sọc. ⁹ Thế thì, Đức Chúa Trời đã bắt súc vật của cha hai ngươi cho ta đó! ¹⁰ Đương trong lúc chiên giao hiệp nhau, ta nhướng mắt lên, chiêm bao thấy các chiên đực đương giao hiệp cùng chiên cái đều có sọc, có rằn và có đốm. ¹¹ Thiên sứ Đức Chúa Trời phán cùng ta trong mộng rằng: Hỡi Gia-cốp! Ta bèn thưa: Có tôi đây. ¹² Thiên sứ rằng: Hãy nhướng mắt lên mà nhìn: Hết thảy chiên đực đương giao hiệp cùng chiên cái đều có sọc, có rằn và có đốm; vì ta đã thấy cách La-ban ăn ở cùng ngươi rồi. ¹³ Ta đây là Đức Chúa Trời của Bê-tên, tức nơi ngươi đã thoa dầu đầu cây trụ và đã khấn vái ta. Bây giờ, hãy đứng dậy, ra khỏi xứ nầy và trở về xứ của bà con ngươi.⚓
¹⁴ Ra-chên và Lê-a đáp cùng người mà rằng: Chúng tôi còn một phần chi hay là cơ nghiệp chi nơi nhà cha chúng tôi chăng? ¹⁵ Vì người đã gả bán chúng tôi và ăn xài hết tiền bạc bán nữa, há người chẳng đãi chúng tôi như người dưng ư? ¹⁶ Các tài vật mà Đức Chúa Trời đoạt nơi tay cha chúng tôi tức là của chúng tôi và của con cái chúng tôi. Vậy bây giờ, chàng hãy làm theo mọi lời Đức Chúa Trời đã phán dạy.
¹⁷ Gia-cốp bèn đứng dậy, đỡ vợ và con lên lưng lạc đà, ¹⁸ dẫn hết thảy súc vật và của cải mình, tức súc vật mình đã gây dựng ở Pha-đan-A-ram, đặng trở về cùng Y-sác, cha mình, ở Ca-na-an. ¹⁹ Trong lúc La-ban mắc đi hớt lông chiên người, thì Ra-chên ăn cắp các pho tượng thờ trong nhà của cha mình. ²⁰ Gia-cốp gạt La-ban, vì không nói rằng, mình muốn đi trốn. ²¹ Vậy, người đứng dậy, đem theo hết thảy tài vật mình, trốn đi ngang qua sông, thẳng tuốt về núi Ga-la-át.

La-ban đuổi theo Gia-cốp

²² Đến ngày thứ ba, người ta học lại cùng La-ban rằng Gia-cốp đã trốn đi rồi. ²³ Người bèn đem các anh em mình đuổi theo Gia-cốp trong bảy ngày đường, và theo kịp tại núi Ga-la-át. ²⁴ Nhưng trong cơn chiêm bao lúc ban đêm, Đức Chúa Trời đến cùng La-ban, người A-ram, mà phán rằng: Dầu lành dầu dữ, thế nào ngươi khá giữ mình đừng nói chi cùng Gia-cốp hết. ²⁵ Vậy, La-ban theo kịp Gia-cốp. Vả, Gia-cốp đương đóng trại trên núi; La-ban và các anh em người cũng đóng trại trên núi Ga-la-át.
²⁶ La-ban nói cùng Gia-cốp rằng: Cháu đã làm chi vậy? Cháu đã gạt cậu và dẫn mấy đứa gái cậu như phu tù giặc. ²⁷ Sao trốn nhẹm, gạt và không cho cậu hay trước? Có lẽ cậu đưa đi rất vui vẻ, tiếng hát, tiếng đàn và tiếng trống phụ đưa. ²⁸ Cháu làm cách dại dột vậy, không để cho cậu hôn con trai và con gái cậu. ²⁹ Tay cậu có đủ quyền làm hại cháu; nhưng Đức Chúa Trời của cha cháu đã mách bảo cùng cậu tối hôm qua rằng: Dầu lành dầu dữ, ngươi khá giữ mình đừng nói chi cùng Gia-cốp hết. ³⁰ Bây giờ, vì lòng cháu mong mỏi về nhà cha cháu, nên đã ra đi; nhưng cớ sao cháu lại ăn cắp các pho tượng cậu?
³¹ Gia-cốp đáp rằng: Vì cớ tôi e cậu bắt hai người con gái lại chăng. ³² Nhưng tìm nơi ai được các pho tượng của cậu, thì ai đó sẽ bị chết đi! Tại trước mặt các anh em chúng ta, cậu hãy kiểm soát các món nơi tôi đi, và hãy lấy vật chi thuộc về cậu. Vả, Gia-cốp vốn không hay rằng Ra-chên đã trộm mấy pho tượng đó. --- ³³ Vậy, La-ban vào trại Gia-cốp, trại Lê-a, trại hai người đòi, chẳng tìm được chi cả. Đoạn, ở trại Lê-a bước ra đi vào trại Ra-chên. ³⁴ Vả, Ra-chên có lấy mấy pho tượng đó, giấu dưới bành lạc đà, rồi ngồi lên trên. La-ban soát lục khắp trại chẳng gặp pho tượng. ³⁵ Nàng bèn thưa cùng cha rằng: Vì trong mình con có việc riêng của đàn bà, nên đứng dậy rước chẳng được; xin chúa chớ giận con chi hết. Người kiếm, nhưng chẳng thấy pho tượng đâu hết.
³⁶ Gia-cốp bèn nổi giận rầy lộn cùng La-ban, mà rằng: Tôi có án gì, tội gì, mà cậu hằm hằm đuổi theo như vậy! ³⁷ Cậu đã soát lục các đồ hành lý tôi, có kiếm được món chi thuộc về nhà cậu chăng? Hãy đem món đó ra trước mặt anh em tôi cùng anh em cậu, đặng họ đoán xét đôi ta. ³⁸ Kìa, đã hai mươi năm tôi ăn ở nơi nhà cậu, chiên cùng dê cậu nào có sảo thai, và tôi chẳng hề ăn thịt chiên đực của bầy cậu bao giờ; ³⁹ cũng chẳng hề đem về cho cậu một con nào bị xé; bằng có, chính tôi chịu đền đó thôi. Cậu cứ đòi luôn những con bị ăn cắp ban ngày và ăn trộm ban đêm. ⁴⁰ Ban ngày tôi chịu nắng nồng, ban đêm chịu lạnh lùng, ngủ nào có an giấc được đâu. ⁴¹ Đó trong hai mươi năm tôi ở tại nhà cậu là thế; trong mười bốn năm giúp việc, để được hai con gái cậu, và sáu năm đặng lãnh lấy bầy súc vật của cậu, mà cậu lại còn thay đổi mười lần công giá tôi. ⁴² Nếu Đức Chúa Trời của cha tôi, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, là Đấng mà Y-sác kính sợ, không phù hộ tôi, chắc bây giờ cậu đuổi tôi ra tay không. Đức Chúa Trời đã xem thấy nỗi đau khổ tôi cùng công việc hai tay tôi làm, nên đêm qua Ngài đã xét công bình rồi đó.
⁴³ La-ban đáp cùng Gia-cốp mà rằng: Các đứa gái nầy là con của cậu; các đứa trẻ nầy là trẻ của cậu; các bầy súc vật tức là bầy của cậu, và các vật chi cháu thấy được tức của cậu hết; ngày nay cậu sẽ làm chi được cùng các con gái hay là các cháu cậu đó? ⁴⁴ Vậy bây giờ, hè! Chúng ta kết ước cùng nhau, để dùng làm chứng cho cậu và cháu.

Gia-cốp và La-ban lập ước

⁴⁵ Gia-cốp lấy một hòn đá, dựng đứng lên làm trụ; ⁴⁶ và nói cùng các anh em mình rằng: Hãy lượm góp đá lại. Chúng bèn góp đá lại, chất thành một đống, rồi ngồi lên trên ăn bữa. ⁴⁷ La-ban đặt tên đống đá đó là Y-ê-ga Sa-ha-đu-ta;⚓ còn Gia-cốp kêu là Ga-lét.⚓ ⁴⁸ La-ban nói rằng: Đống đá nầy ngày nay làm chứng cho cậu và cháu đó. Cho nên chúng gọi là Ga-lét. ⁴⁹ Mà cũng có gọi là Mích-ba,⚓ vì La-ban có nói thêm rằng: Khi chúng ta phân cách nhau, cầu xin Đức Giê-hô-va coi sóc cậu và cháu. ⁵⁰ Nếu cháu hành hạ các con gái cậu, nếu cưới vợ khác nữa, thì hãy giữ mình! Chẳng phải người thường soi xét ta đâu, bèn là Đức Chúa Trời làm chứng cho chúng ta vậy. ⁵¹ La-ban lại nói cùng Gia-cốp rằng: Nầy đống đá, nầy cây trụ mà cậu đã dựng lên giữa cậu và cháu đây. ⁵² Đống đá nầy và cây trụ nầy làm chứng rằng cậu chẳng qua khỏi đây, đi đến nơi cháu, và cháu cũng chẳng vượt khỏi đây, đi đến nơi cậu, trong khi có ý muốn làm hại nhau. ⁵³ Cầu xin Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Đức Chúa Trời của Na-cô, Đức Chúa Trời của cha các người đó đoán xét cho chúng ta! Gia-cốp chỉ Đấng của Y-sác, cha mình, kính sợ mà thề. ⁵⁴ Đoạn, người dâng một của lễ tại trên núi, và mời các anh em mình dùng bánh. Vậy, chúng dùng bánh, rồi ở ban đêm trên núi.
⁵⁵ La-ban dậy sớm, hôn các con trai và các con gái mình, và chúc phước cho, rồi đi trở về nhà mình.

31

¹Nghe các người em vợ tố cáo mình sang đoạt tài sản của La-ban để làm giàu, ²Gia- cốp để ý xem chừng nét mặt của La-ban và kết luận rằng ông gia đã đổi hẳn thái độ với mình.
³Chúa Hằng Hữu bảo Gia-cốp: "Con hãy về quê hương, nơi chôn nhau cắt rốn. Ta sẽ bảo vệ con!" ⁴Gia-cốp sai gọi hai vợ ra đồng cỏ, nơi ông đang chăn bầy súc vật, ⁵rồi giãi bày tâm sự: "Anh thấy cha đã đổi hẳn thái độ với anh, nhưng Thượng Đế của cha anh vẫn phù hộ anh. ⁶Hai em đã biết, anh cố sức phục vụ cha, ⁷còn cha cứ khinh khỉnh, hết gạt tiền công lại lừa đảo giao kèo, liên tiếp cả mười lần. Nhưng Thượng Đế đâu có để người hại ta. ⁸Cha lập giao kèo cho anh các cừu nào có đốm để cấn trừ tiền công; thế là cừu cứ đẻ con có đốm. Cha hủy giao kèo, bảo: cừu nào có sọc Gia-cốp mới được bắt; thế là cừu cứ đẻ con có sọc. ⁹Như thế, Thượng Đế đã lấy tài sản của cha mà cho anh đấy! ¹⁰Việc xảy ra thế này: Khi bầy vật giao hợp, anh nằm mộng thấy các con chiên đực nhảy cỡn lên đều là những con có rằn, có đốm, có vệt xám cả. ¹¹Lúc ấy, Thiên sứ của Chúa liền báo mộng cho anh. Thiên sứ gọi: "Gia-cốp!" Anh thưa: "Có con đây!" ¹²Thiên sứ bảo: "Con hãy nhìn lên! Các dê đực đang giao hợp kia đều là những con có rằn, có đốm, có vệt xám cả, vì Ta đã thấy cách La-ban đối xử với con. ¹³Ta là Chân Thần đã hiện ra gặp con tại Bê-tên, là nơi con xức dầu trên trụ đá và hứa nguyện với Ta. Bây giờ, con hãy đứng dậy, bỏ xứ này để trở về quê cha đất tổ!"
¹⁴Ra-chên và Lê-a đáp: "Chúng em đâu còn gia tài, sản nghiệp gì ở nhà cha nữa! ¹⁵Cha đã coi chúng em như người dưng, vì gả bán chúng em được bao nhiêu tiền, cha ăn xài hết. ¹⁶Dĩ nhiên, tất cả tài sản Chúa lấy nơi cha, là để cho mẹ con chúng em. Bây giờ anh cứ làm mọi điều Chúa dạy." ¹⁷Gia-cốp liền đứng dậy, đỡ vợ con lên lưng lạc đà, ¹⁸lùa đi hết các bầy gia súc, di chuyển tất cả của cải đã thu trữ được tại xứ Pha-đan A-ram, đem về xứ Ca-na-an, nơi cha mình cư ngụ. ¹⁹Thừa dịp cha bận đi hớt lông cừu, Ra-chên đánh cắp các thần tượng gia đình.
²⁰Gia-cốp lập mưu đánh lạc hướng La¬-ban, người Sy-ri, không cho ông biết ý định hồi hương của mình, ²¹bất thần đem cả gia đình, tài sản qua sông Phát-giang, trực chỉ về núi Ga-la-át.

La-ban đuổi bắt Gia-cốp

²²Ba ngày sau, có người báo cáo Gia-cốp đã trốn đi, ²³La-ban lập tức triệu tập bà con và người nhà, đuổi theo Gia-cốp suốt bảy ngày, đến tận núi Ga-la-át mới bắt kịp. ²⁴Thượng Đế liền báo mộng cho La-ban, người Sy-ri: "Dù lành hay dữ, hãy thận trọng, đừng nặng lời với Gia-cốp!"
²⁵Đuổi đến núi Ga-la-át, La-ban thấy gia đình Gia-cốp cắm trại trên sườn núi bên kia, nên cho các thủ hạ cắm trại bên này. ²⁶La- ban sừng sộ hỏi Gia-cốp: "Cháu làm chi vậy? Tại sao cháu gạt cậu và áp giải các con gái cậu như tù binh? ²⁷Sao lại bí mật trốn đi và đánh lạc hướng? Sao không cho cậu biết, để cậu đem ban hát, dàn nhạc tiễn đưa cho thêm phần long trọng? ²⁸Sao không để cho cậu hôn từ biệt con cháu của cậu? Việc cháu làm thật là điên dại! ²⁹Cậu có quyền hại cháu, nhưng Thượng Đế của cha cháu đã dặn cậu tối qua: 'Dù lành hay dữ, hãy thận trọng, đừng nặng lời với Gia-cốp!' ³⁰Nay cháu mong mỏi về quê cha đất tổ nên đã ra đi, nhưng tại sao lại đánh cắp các thần tượng của cậu?"
³¹Gia-cốp đáp: "Vì cháu sợ cậu bắt lại hai con gái của cậu nên cháu phải ra đi bất thần như thế. ³²Còn các thần tượng của cậu, đứa nào lấy thì đáng bị trời đánh thánh vật! Trước mặt đông đủ anh em, cậu cứ vào soát các hành lý của cháu đi, xem có vật gì thuộc về cậu thì cứ việc thu hồi. (Gia-cốp thực tình không biết Ra-chên đã đánh cắp các thần tượng ấy). ³³Vậy, La-ban lần lượt vào lục soát các trại của Gia-cốp. Từ trại Lê-a, La-ban bước qua trại Ra-chên. ³⁴Số là Ra-chên đã đem giấu mấy thần tượng đó dưới bành lạc đà rồi ngồi chân lên. La-ban soát khắp trại cũng chẳng tìm thấy thần tượng. ³⁵Ra-chên giải thích: "Thưa cha, vì con có tháng, nên không đứng dậy đón rước cha được, xin cha miễn chấp!" La-ban lại lục soát nhưng cũng chẳng tìm ra tượng thần đâu cả.
³⁶Gia-cốp đùng đùng nổi giận, cự La¬-ban: "Cháu có phải là đứa tù tội hay sao mà cậu hầm hầm rượt bắt như thế? ³⁷Cậu lục soát tất cả các hành lý của cháu, cậu có tìm ra vật gì thuộc quyền sở hữu của cậu không? Cậu cứ đem tang vật ra đây cho bà con hai bên xét xử. ³⁸Suốt 20 năm cháu trọ tại nhà cậu, có khi nào cháu để cho cừu, dê của cậu bị sảo thai, có khi nào cháu ăn thịt cừu đực trong bầy cậu! ³⁹Cháu chẳng bao giờ đem về cho cậu một con gia súc nào bị thú dữ cắn xé! Nếu có thì cháu cũng đã bồi thường cho cậu. Thế mà cậu cứ cằn rằn đòi cháu bồi hoàn những con bị trộm cắp ban ngày và đêm khuya! ⁴⁰Ban ngày cháu bị nắng nóng như thiêu, ban đêm cháu chịu lạnh lẽo, ngủ cũng không an giấc. ⁴¹Suốt 20 năm trời chịu đựng gian khổ như thế cũng vì muốn cưới hai cô con gái cậu mà phải lao công 14 năm, còn 6 năm đầu tắt mặt tối cũng chỉ vì mấy bầy súc vật, thế mà cậu còn tráo trở, thay đổi giao kèo cả mười lần! ⁴²Nếu cháu không được sự phù hộ của Thượng Đế thân phụ cháu là Chân Thần của Áp-ra-ham mà thân phụ cháu kính thờ, chắc hẳn bây giờ cậu đuổi cháu đi với hai bàn tay trắng. Thượng Đế đã thấy rõ nỗi đau khổ của cháu và nhìn nhận công khó của cháu, nên đêm qua Ngài đã xét xử công minh rồi!"

La-ban và Gia-cốp kết ước

⁴³La-ban đáp: "Đám phụ nữ này là con gái của cậu, các đứa trẻ này là cháu của cậu. Các bầy gia súc cháu có đây cũng là của cậu. Bất cứ vật gì cháu có ngày nay cũng là tài sản của cậu hết. Có lý nào cậu lại làm hại cho con, cho cháu của cậu sao! ⁴⁴Cháu hãy đến đây kết ước với cậu, để có một bằng chứng từ nay về sau giữa đôi bên!"
⁴⁵Gia-cốp liền chọn một tảng đá, dựng lên làm tấm bia, ⁴⁶rồi bảo gia nhân lượm đá dồn lại làm một đống lớn quanh tấm bia. Gia-cốp và La-ban ngồi ăn bên đống đá. ^47,48Hai người đều coi nó là "Đống đá chứng tá," nhưng La-ban gọi là Giê-ga Sa-ha-đu-ta⚓ còn Gia-cốp gọi là Ga-lét.⚓ La-ban nói: "Đống đá này sẽ làm chứng giữa cháu và cậu nếu bên nào muốn xâm phạm địa giới này." ⁴⁹Vì thế đống đá này cũng được gọi là "Tháp Canh" (Mích-ba) vì La-ban giải thích: "Cầu Chúa canh giữ cháu và cậu khi ta xa cách nhau. ⁵⁰Nếu cháu bạc đãi con gái cậu, mà lấy vợ khác, thì cháu nên nhớ rằng dù cậu không biết đi nữa, thì Thượng Đế vẫn biết rõ. ^51,52Đống đá này làm chứng giữa cháu và cậu về lời cam kết hai bên chẳng bao giờ vượt qua giới hạn này để tiến công nhau. ⁵³Nếu ai vi phạm giao ước này, nguyện Thượng Đế của Áp- ra-ham và Na-cơ và của tổ phụ họ tiêu diệt nó đi!"
Vậy Gia-cốp thề trước mặt Thượng Đế Toàn năng của Y-sác, cha mình rằng sẽ luôn luôn tôn trọng biên giới này. ⁵⁴Gia-cốp dâng cho Thượng Đế một tế lễ trên đỉnh núi và mời bà con dự tiệc, rồi ở cả đêm với họ trên núi. ⁵⁵Hôm sau, La-ban dậy sớm hôn từ biệt các con gái và các cháu mình, chúc phước cho con cháu rồi lên đường về quê nhà.