1 Gia-cốp ở tại xứ của cha mình đã kiều ngụ, là xứ Ca-na-an. 2 Đây là chuyện dòng dõi của Gia-cốp. Giô-sép, tuổi mười bảy, chăn chiên với các anh mình; người đi kết bạn cùng con của Bi-la và con của Xinh-ba, hai vợ cha mình. Giô-sép thuật lại với cha các chuyện xấu của họ nói. 3 Vả, Y-sơ-ra-ên thương yêu Giô-sép hơn những con trai khác, vì là con muộn mình, nên may cho chàng một cái áo dài có nhiều sắc. 4 Các anh thấy cha thương Giô-sép hơn bọn mình, bèn sanh lòng ganh ghét, chẳng có thế lấy lời tử tế nói cùng chàng được.
Chiêm bao của Giô-sép
5 Giô-sép có nằm chiêm bao, thuật lại cho các anh mình nghe; họ càng thêm ganh ghét nữa. 6 Người nói rằng: Tôi có điềm chiêm bao, xin các anh hãy nghe tôi thuật: 7 Chúng ta đương ở ngoài đồng bó lúa, nầy bó lúa tôi đứng dựng lên, còn bó lúa của các anh đều đến ở chung quanh, sấp mình xuống trước bó lúa tôi. 8 Các anh người bèn đáp rằng: Vậy, mầy sẽ cai trị chúng ta sao? mầy sẽ hành quyền trên chúng ta sao? Họ càng ganh ghét hơn nữa, vì điềm chiêm bao và lời nói của chàng. 9 Giô-sép lại nằm chiêm bao nữa, thuật cùng các anh mình rằng: Tôi còn có một điềm chiêm bao nữa: Nầy mặt trời, mặt trăng, và mười một ngôi sao đều sấp mình xuống trước mặt tôi! 10 Chàng thuật chiêm bao đó lại cho cha và các anh mình nghe; nhưng cha chàng quở mà hỏi rằng: Điềm chiêm bao của mầy đó có nghĩa chi? Có phải tao, mẹ, và các anh mầy đều phải đến sấp mình xuống đất trước mặt mầy chăng? 11 Các anh lấy làm ganh ghét chàng; còn cha lại ghi nhớ lấy điều đó.⚓
Giô-sép bị các anh mình quăng xuống hố
12 Các anh chàng đi chăn chiên của cha tại Si-chem. 13 Y-sơ-ra-ên nói cùng Giô-sép rằng: Các anh con có chăn bầy chiên tại Si-chem chăng? Lại đây, đặng cha sai con đi đến chúng nó. Giô-sép đáp rằng: Có con đây. 14 Y-sơ-ra-ên biểu rằng: Con hãy đi, xem thử các anh con ra sao, và các bầy chiên thể nào; rồi đem tin về cho cha hay. Vậy, từ trũng Hếp-rôn, người sai Giô-sép đi đến Si-chem. 15 Có một người gặp chàng đi lạc trong đồng ruộng, liền hỏi và nói cùng chàng rằng: Ngươi tìm chi? 16 Đáp rằng: Tôi tìm các anh tôi. Xin hãy chỉ giùm tôi họ chăn bầy chiên nơi nào. 17 Người nói: Các anh ngươi ở đây đi rồi, vì tôi có nghe họ nói rằng: Ta hãy đi đến Đô-ta-in. Vậy, Giô-sép đi tìm các anh mình, gặp được tại Đô-ta-in. 18 Các anh thấy chàng đi ở đàng xa, chưa đến gần, thì đã lập mưu để giết chàng. 19 Chúng bèn nói nhau rằng: Kìa, thằng nằm mộng đến kia! 20 Bây giờ, nào! Chúng ta hãy giết nó đi, quăng xuống một cái hố nước nào đó; đoạn ta sẽ nói rằng nó đã bị thú rừng xé ăn, rồi sẽ xem các điềm chiêm bao của nó ra sao. 21 Ru-bên nghe qua lời đó, liền giải cứu chàng ra khỏi tay các anh mà rằng: Chúng ta đừng giết chết nó; 22 lại tiếp: Chúng ta chớ nên làm đổ máu ra; hãy liệng nó trong cái hố nước nơi đồng vắng kia, và đừng tra tay vào mình nó. Người nói vậy, có ý muốn giải cứu chàng khỏi tay họ, để trả chàng về cùng cha mình. 23 Vừa khi Giô-sép đến gần các anh, họ bèn lột áo chàng, là áo có nhiều sắc đương mặc trong mình; 24 rồi, bắt chàng đem quăng trong hố nước. Vả, hố khô cạn, chẳng có nước.
Giô-sép bị bán cho dân Ích-ma-ên đem qua Ê-díp-tô
25 Đoạn, họ ngồi lại ăn. Nhướng mắt lên chợt thấy một đoàn dân Ích-ma-ên ở phía Ga-la-át đi đến, trên lưng lạc đà họ chở đầy thuốc thơm, nhũ hương và một dược đương đem đi đến xứ Ê-díp-tô. 26 Giu-đa bèn nói cùng các anh em rằng: Giết em ta mà giấu máu nó, có dùng cho ta được việc chi? 27 Hè! Hãy đem bán nó cho dân Ích-ma-ên và đừng tra tay vào mình nó; vì nó là em, là cốt nhục của chúng ta. Các anh em đều nghe theo lời người nói. 28 Vả, khi những lái buôn Ma-đi-an đi ngang qua, các anh kéo Giô-sép lên khỏi hố nước, rồi bán chàng giá hai mươi miếng bạc cho dân Ích-ma-ên đem qua xứ Ê-díp-tô.⚓ 29 Ru-bên trở lại hố; nầy Giô-sép đâu mất rồi; bèn xé áo mình, 30 trở lại nơi các em mình mà nói rằng: Ôi! đứa trẻ đâu mất rồi! còn tôi, sẽ đi đâu?
Gia-cốp khóc, tưởng con út mình đã chết thiệt
31 Các anh giết một con dê đực rồi lấy áo Giô-sép nhúng vào trong máu; 32 đoạn, gởi cái áo nhiều sắc đó đem về cho cha mình và dặn nói rằng: Đây là vật chúng tôi đã kiếm được. Vậy, xin hãy nhìn coi, có phải áo của con trai cha chăng. 33 Gia-cốp nhìn và nói rằng: Ấy là áo của con trai ta đó; một thú dữ đã xé cấu nó! Quả thật Giô-sép đã bị phân thây rồi! 34 Người xé quần áo mình ra, lấy bao quấn ngang hông, và để tang lâu ngày cho con trai mình. 35 Hết thảy con trai, con gái hiệp lại an ủi người, nhưng không chịu; bèn nói rằng: Ta để tang luôn xuống chốn âm phủ cùng con ta! Ấy đó, cha Giô-sép khóc than chàng như vậy. 36 Các lái buôn Ma-đi-an đem Giô-sép đến xứ Ê-díp-tô, bán cho Phô-ti-pha, quan thị vệ của Pha-ra-ôn.
37
Yauxej hab nwg cov tijlaug
1Yakhauj nyob huv Khana‑aa tebchaws kws nwg txwv txeev ua qhua nyob. 2Ntawm nuav moog yog has txug Yakhauj tsev tuabneeg. Thaus Yauxej noob nyoog muaj kaum xyaa xyoo nwg nrug cov tijlaug yug yaaj yug tshws. Nwg nrug tug nkauj qhev Npiha hab Xilapa cov tub nyob ua ke. Ob tug yog nwg txwv le nam yau. Yauxej coj tej kws cov tijlaug ua tsw zoo lug pav rua leej txwv noog. 3Yixayee nyam Yauxej heev dua nwg cov mivnyuas huvsw, tsua qhov Yauxej yug rua thaus leej txwv laug laug lawm. Yixayee ua ib lub tsho ntev muaj teg⚓ rua Yauxej. 4Thaus cov tijlaug pum tas leej txwv nyam Yauxej heev dua puab, tes puab txawm ntxub Yauxej hab tsw has ib lus zoo rua Yauxej hlo le. 5Yauxej ua ib zaaj npau suav, thaus nwg pav rua cov tijlaug noog taag puab yimfuab ntxub nwg heev. 6Yauxej has rua puab tas, “Ca le noog zaaj npau suav kws kuv pum maj. 7Peb saamswm paav teg nplej⚓ tom teb, na cav kuv teg nplej sawv nreg nreeg huas mej cov teg nplej lug nyob vej ib ncig kuv teg nplej hab pe kuv teg nplej.” 8Cov tijlaug txawm nug Yauxej tas, “Koj yuav kaav peb tag tag le lov? Koj yuav muaj fwjchim tswjfwm peb nua lov?” Puab yimfuab ntxub nwg heev vem yog zaaj npau suav hab nwg tej lug. 9Yauxej kuj rov ua dua ib zaaj npau suav, hab pav rua cov tijlaug noog has tas, “Kuv ua dua ib zaaj npau suav, na cav pum lub nub lub hli hab kaum ib lub nub qub saamswm pe kuv.” 10Thaus nwg pav rua leej txwv hab cov tijlaug noog, leej txwv ywg Yauxej tas, “Koj zaaj npau suav kws koj pum kod yog le caag? Kuv hab koj nam hab koj cov kwvtij yuav lug txhus caug huv aav pe koj nua lov?” 11Nwg cov tijlaug txhad khib Yauxej huas leej txwv khaws zaaj nuav ca tuabywv rua nruab sab.
Cov tijlaug muag Yauxej rua Iyi tebchaws
12Cov tijlaug moog yug leej txwv tej yaaj tej tshws ze ntawm lub moos Sekhee. 13Yixayee txawm has rua Yauxej tas, “Koj cov tijlaug moog yug yaaj yug tshws rua ntawm lub moos Sekhee los tsw yog? Lug es kuv yuav khaiv koj moog saib puab.” Yauxej teb tas, “Kuv kaam moog.” 14Leej txwv txawm has rua nwg tas, “Moog saib koj cov tijlaug hab tej yaaj tej tshws saib nyob zoo le caag, es rov lug has rua kuv paub.” Leejtxwv khaiv nwg tawm ntawm lub taj Heploo moog, nwg txhad moog rua lub moos Sekhee. 15Muaj ib tug yawm ntswb Yauxej moog moog lug lug tom tshaav zaub, txhad nug tas, “Koj nrhav daabtsw?” 16Yauxej teb tas, “Kuv nrhav kuv cov tijlaug. Thov qha kuv saib puab yug yaaj yug tshws rua hovtwg lawm.” 17Tug yawm hov has tas, “Puab tub moog lawm, tsua qhov kuv nov puab sws thaam tas, ‘Ca peb moog rua lub moos Ntauthaa.’ ” Yauxej txhad lawv qaab moog ntswb nwg cov tijlaug ntawm lub moos Ntauthaa. 18Thaus cov tijlaug pum Yauxej deb deb tuaj tsw tau txug, puab txawm tuav huv yuav muab Yauxej tua pov tseg. 19Puab has tas, “Tug nyuag Kws npau suav tuaj ntawm nuav lawm lauj! 20Ca le lug es peb muab nwg tua hab muab nrum rua huv ib lub qhov tub tub. Peb has tas ib tug tsaj nyaum muab nwg tum noj lawm, es peb swm saib nwg tej nyuag npau suav yuav tav tau le caag.” 21Thaus Lunpee nov tej lug hov, nwg xaav paab Yauxej dim huv puab txhais teg, nwg txhad has tas, “Peb tsw xob muab nwg tua.” 22Lunpee kuj has rua puab tas, “Tsw xob ua rua nwg nqaj nduag ntshaav nrug, ca muab nwg pov rua huv lub qhov tub tub huv tebchaws moj saab qhua nuav, kuas tsw xob kov nwg hlo le.” Nwg has le hov sub nwg txhad paab tau Yauxej dim huv puab txhais teg es yuav muab xaa rov qaab rua leej txwv. 23Thaus Yauxej tuaj txug ntawm cov tijlaug, puab txawm muab nwg lub tsho hle, yog lub tsho ntev muaj teg. 24Puab muab nwg nrum rua huv ib lub qhov, yog ib lub qhov dej qhuav. 25Thaus puab saamswm noj mov puab tsaa muag saib pum ib paab tuabneeg Yisama‑ee tuaj ntawm Kile‑a tuaj. Puab xuas ntxhuav thauj roj ntoos hab roj ntoos ua tshuaj hab roj tsw qaab taug kev moog lawm nraag Iyi tebchaws. 26Tes Yuta txawm has rua cov kwvtij tas, “Yog peb muab peb tug kwv tua hab muab nwg cov ntshaav zais los peb yuav tau qaabhau daabtsw? 27Ca peb muab nwg muag rua cov tuabneeg Yisama‑ee, peb tsw xob kov nwg hlo le tsua qhov nwg yog peb le kwv hab nrug peb koom nqaj koom ntshaav.” Cov kwvtij suavdawg pum zoo le nwg has. 28Mas thaus cov tub luam Mintee tuaj txug puab txawm rhu Yauxej huv lub qhov lug muag rua cov tuabneeg Yisama‑ee neeg nkaum sekhee nyaj.⚓ Cov tuabneeg Yisama‑ee txawm coj Yauxej moog rua Iyi tebchaws. 29Thaus Lunpee rov lug txug ntawm lub qhov tsw pum Yauxej nyob huv lub qhov lawm nwg txawm dua rhe nwg lub tsho, 30hab rov moog rua ntawm nwg cov kwv hab has tas, “Tug kwv hov pluj lawm, es kuv yuav ua le caag?” 31Tes puab txawm muab Yauxej lub tsho lug hab tua ib tug tshws hab muab lub tsho raus rua huv cov ntshaav ntawd. 32Puab txawm xaa lub tsho ntev kws muaj teg hov moog rua leej txwv hab has tas, “Peb pum lub tsho nuav. Koj swm saib yog koj tug tub le los tsw yog.” 33Leejtxwv paub lub tsho ntawd hab has tas, “Yog kuv tug tub lub tsho tag, muaj ib tug tsaj nyaum muab nwg tum noj lawm lauj. Yauxej raug dua ua tej dwb daim taag lawm lauj!” 34Yakhauj dua rhe nwg lub tsho muab khaub seev tsaaj lug naav hab quaj quaj nwg tug tub tau ntau nub. 35Mas nwg tej tub tej ntxhais suavdawg tuaj nplig nwg lub sab, tassws nwg tsw yuav puab tej lug nplig le. Nwg has tas, “Tsw yuav le, kuv yuav quaj ntsuag moog rua huv tub tuag teb kuas ntswb kuv leej tub hov ntawd.” Nwg txwv quaj nwg le nuav ntaag. 36Lub swjhawm ntawd cov tuabneeg Mintee kuj muab Yauxej muag rua Pautifa huv Iyi tebchaws. Nwg yog Falau le ib tug thawj rog, yog tug thawj rog kws kaav cov tub rog kws zuv vaajntxwv.