1 Gia-cốp ở tại xứ của cha mình đã kiều ngụ, là xứ Ca-na-an. 2 Đây là chuyện dòng dõi của Gia-cốp. Giô-sép, tuổi mười bảy, chăn chiên với các anh mình; người đi kết bạn cùng con của Bi-la và con của Xinh-ba, hai vợ cha mình. Giô-sép thuật lại với cha các chuyện xấu của họ nói. 3 Vả, Y-sơ-ra-ên thương yêu Giô-sép hơn những con trai khác, vì là con muộn mình, nên may cho chàng một cái áo dài có nhiều sắc. 4 Các anh thấy cha thương Giô-sép hơn bọn mình, bèn sanh lòng ganh ghét, chẳng có thế lấy lời tử tế nói cùng chàng được.
Chiêm bao của Giô-sép
5 Giô-sép có nằm chiêm bao, thuật lại cho các anh mình nghe; họ càng thêm ganh ghét nữa. 6 Người nói rằng: Tôi có điềm chiêm bao, xin các anh hãy nghe tôi thuật: 7 Chúng ta đương ở ngoài đồng bó lúa, nầy bó lúa tôi đứng dựng lên, còn bó lúa của các anh đều đến ở chung quanh, sấp mình xuống trước bó lúa tôi. 8 Các anh người bèn đáp rằng: Vậy, mầy sẽ cai trị chúng ta sao? mầy sẽ hành quyền trên chúng ta sao? Họ càng ganh ghét hơn nữa, vì điềm chiêm bao và lời nói của chàng. 9 Giô-sép lại nằm chiêm bao nữa, thuật cùng các anh mình rằng: Tôi còn có một điềm chiêm bao nữa: Nầy mặt trời, mặt trăng, và mười một ngôi sao đều sấp mình xuống trước mặt tôi! 10 Chàng thuật chiêm bao đó lại cho cha và các anh mình nghe; nhưng cha chàng quở mà hỏi rằng: Điềm chiêm bao của mầy đó có nghĩa chi? Có phải tao, mẹ, và các anh mầy đều phải đến sấp mình xuống đất trước mặt mầy chăng? 11 Các anh lấy làm ganh ghét chàng; còn cha lại ghi nhớ lấy điều đó.⚓
Giô-sép bị các anh mình quăng xuống hố
12 Các anh chàng đi chăn chiên của cha tại Si-chem. 13 Y-sơ-ra-ên nói cùng Giô-sép rằng: Các anh con có chăn bầy chiên tại Si-chem chăng? Lại đây, đặng cha sai con đi đến chúng nó. Giô-sép đáp rằng: Có con đây. 14 Y-sơ-ra-ên biểu rằng: Con hãy đi, xem thử các anh con ra sao, và các bầy chiên thể nào; rồi đem tin về cho cha hay. Vậy, từ trũng Hếp-rôn, người sai Giô-sép đi đến Si-chem. 15 Có một người gặp chàng đi lạc trong đồng ruộng, liền hỏi và nói cùng chàng rằng: Ngươi tìm chi? 16 Đáp rằng: Tôi tìm các anh tôi. Xin hãy chỉ giùm tôi họ chăn bầy chiên nơi nào. 17 Người nói: Các anh ngươi ở đây đi rồi, vì tôi có nghe họ nói rằng: Ta hãy đi đến Đô-ta-in. Vậy, Giô-sép đi tìm các anh mình, gặp được tại Đô-ta-in. 18 Các anh thấy chàng đi ở đàng xa, chưa đến gần, thì đã lập mưu để giết chàng. 19 Chúng bèn nói nhau rằng: Kìa, thằng nằm mộng đến kia! 20 Bây giờ, nào! Chúng ta hãy giết nó đi, quăng xuống một cái hố nước nào đó; đoạn ta sẽ nói rằng nó đã bị thú rừng xé ăn, rồi sẽ xem các điềm chiêm bao của nó ra sao. 21 Ru-bên nghe qua lời đó, liền giải cứu chàng ra khỏi tay các anh mà rằng: Chúng ta đừng giết chết nó; 22 lại tiếp: Chúng ta chớ nên làm đổ máu ra; hãy liệng nó trong cái hố nước nơi đồng vắng kia, và đừng tra tay vào mình nó. Người nói vậy, có ý muốn giải cứu chàng khỏi tay họ, để trả chàng về cùng cha mình. 23 Vừa khi Giô-sép đến gần các anh, họ bèn lột áo chàng, là áo có nhiều sắc đương mặc trong mình; 24 rồi, bắt chàng đem quăng trong hố nước. Vả, hố khô cạn, chẳng có nước.
Giô-sép bị bán cho dân Ích-ma-ên đem qua Ê-díp-tô
25 Đoạn, họ ngồi lại ăn. Nhướng mắt lên chợt thấy một đoàn dân Ích-ma-ên ở phía Ga-la-át đi đến, trên lưng lạc đà họ chở đầy thuốc thơm, nhũ hương và một dược đương đem đi đến xứ Ê-díp-tô. 26 Giu-đa bèn nói cùng các anh em rằng: Giết em ta mà giấu máu nó, có dùng cho ta được việc chi? 27 Hè! Hãy đem bán nó cho dân Ích-ma-ên và đừng tra tay vào mình nó; vì nó là em, là cốt nhục của chúng ta. Các anh em đều nghe theo lời người nói. 28 Vả, khi những lái buôn Ma-đi-an đi ngang qua, các anh kéo Giô-sép lên khỏi hố nước, rồi bán chàng giá hai mươi miếng bạc cho dân Ích-ma-ên đem qua xứ Ê-díp-tô.⚓ 29 Ru-bên trở lại hố; nầy Giô-sép đâu mất rồi; bèn xé áo mình, 30 trở lại nơi các em mình mà nói rằng: Ôi! đứa trẻ đâu mất rồi! còn tôi, sẽ đi đâu?
Gia-cốp khóc, tưởng con út mình đã chết thiệt
31 Các anh giết một con dê đực rồi lấy áo Giô-sép nhúng vào trong máu; 32 đoạn, gởi cái áo nhiều sắc đó đem về cho cha mình và dặn nói rằng: Đây là vật chúng tôi đã kiếm được. Vậy, xin hãy nhìn coi, có phải áo của con trai cha chăng. 33 Gia-cốp nhìn và nói rằng: Ấy là áo của con trai ta đó; một thú dữ đã xé cấu nó! Quả thật Giô-sép đã bị phân thây rồi! 34 Người xé quần áo mình ra, lấy bao quấn ngang hông, và để tang lâu ngày cho con trai mình. 35 Hết thảy con trai, con gái hiệp lại an ủi người, nhưng không chịu; bèn nói rằng: Ta để tang luôn xuống chốn âm phủ cùng con ta! Ấy đó, cha Giô-sép khóc than chàng như vậy. 36 Các lái buôn Ma-đi-an đem Giô-sép đến xứ Ê-díp-tô, bán cho Phô-ti-pha, quan thị vệ của Pha-ra-ôn.
37
Yauxej thiab nws cov tijlaug
1Yakhauj nyob hauv Khana‑as tebchaws uas nws txiv txeev ua qhua nyob. 2Ntawm no mus yog hais txog Yakhauj tsev neeg. Thaum Yauxej hnub nyoog muaj kaum xya xyoo nws nrog cov tijlaug yug yaj yug tshis. Nws nrog tus nkauj qhev Npiha thiab Xilapa cov tub nyob ua ke. Ob tug yog nws txiv li niam yau. Yauxej coj tej uas cov tijlaug ua tsis zoo los piav rau leej txiv mloog. 3Yixayee nyiam Yauxej heev dua nws cov menyuam huvsi, rau qhov Yauxej yug rau thaum leej txiv laus laus lawm. Yixayee ua ib lub tsho ntev muaj tes⚓ rau Yauxej. 4Thaum cov tijlaug pom tias leej txiv nyiam Yauxej heev dua lawv, ces lawv txawm ntxub Yauxej thiab tsis hais ib los zoo rau Yauxej kiag li. 5Yauxej ua ib zaj npau suav, thaum nws piav rau cov tijlaug mloog tag lawv yimhuab ntxub nws heev. 6Yauxej hais rau lawv tias, “Cia li mloog zaj npau suav uas kuv pom maj. 7Peb tabtom pav tes nplej⚓ tom teb, ua ciav kuv tes nplej sawv nres nroos hos nej cov tes nplej los nyob vij ib ncig kuv tes nplej thiab pe kuv tes nplej.” 8Cov tijlaug txawm nug Yauxej tias, “Koj yuav kav peb tiag tiag li lov? Koj yuav muaj hwjchim tswjhwm peb no lov?” Lawv yimhuab ntxub nws heev vim yog zaj npau suav thiab nws tej lus. 9Yauxej kuj rov ua dua ib zaj npau suav, thiab piav rau cov tijlaug mloog hais tias, “Kuv ua dua ib zaj npau suav, ua ciav pom lub hnub lub hli thiab kaum ib lub hnub qub tabtom pe kuv.” 10Thaum nws piav rau leej txiv thiab cov tijlaug mloog, leej txiv yws Yauxej tias, “Koj zaj npau suav uas koj pom kod yog li cas? Kuv thiab koj niam thiab koj cov kwvtij yuav los txhos caug hauv av pe koj no lov?” 11Nws cov tijlaug thiaj khib Yauxej hos leej txiv khaws zaj no cia twjywm rau hauv nruab siab.
Cov tijlaug muag Yauxej rau Iyi tebchaws
12Cov tijlaug mus yug leej txiv tej yaj tej tshis ze ntawm lub moos Sekhee. 13Yixayee txawm hais rau Yauxej tias, “Koj cov tijlaug mus yug yaj yug tshis rau ntawm lub moos Sekhee los tsis yog? Los es kuv yuav txib koj mus saib lawv.” Yauxej teb tias, “Kuv kam mus.” 14Leej txiv txawm hais rau nws tias, “Mus saib koj cov tijlaug thiab tej yaj tej tshis saib nyob zoo li cas, es rov los hais rau kuv paub.” Leejtxiv txib nws tawm ntawm lub tiaj Heploo mus, nws thiaj mus rau lub moos Sekhee. 15Muaj ib tug yawg ntsib Yauxej mus mus los los tom tshav zaub, thiaj nug tias, “Koj nrhiav dabtsi?” 16Yauxej teb tias, “Kuv nrhiav kuv cov tijlaug. Thov qhia kuv saib lawv yug yaj yug tshis rau qhovtwg lawm.” 17Tus yawg ntawd hais tias, “Lawv twb mus lawm, rau qhov kuv hnov lawv sib tham tias, ‘Cia peb mus rau lub moos Dautha.’ ” Yauxej thiaj raws qab mus ntsib nws cov tijlaug ntawm lub moos Dautha. 18Thaum cov tijlaug pom Yauxej deb deb tuaj tsis tau txog, lawv txawm ntaus tswvyim yuav muab Yauxej tua pov tseg. 19Lawv hais tias, “Tus nyuag Kws npau suav tuaj ntawm no lawm lauj! 20Cia li los es peb muab nws tua thiab muab pov rau hauv ib lub qhov tob tob. Peb hais tias ib tug tsiaj nyaum muab nws tom noj lawm, es peb sim saib nws tej nyuag npau suav yuav tiav tau li cas.” 21Thaum Lunpee hnov tej lus ntawd, nws xav pab Yauxej dim hauv lawv txhais tes, nws thiaj hais tias, “Peb tsis txhob muab nws tua.” 22Lunpee kuj hais rau lawv tias, “Tsis txhob ua rau nws nqaij ntuag ntshav nrog, cia muab nws pov rau hauv lub qhov tob tob hauv tebchaws moj sab qhua no, tiamsis tsis txhob kov nws kiag li.” Nws hais li ntawd kom nws thiaj pab tau Yauxej dim hauv lawv txhais tes es yuav muab xa rov qab rau leej txiv. 23Thaum Yauxej tuaj txog ntawm cov tijlaug, lawv txawm muab nws lub tsho hle, yog lub tsho ntev muaj tes. 24Lawv muab nws pov rau hauv ib lub qhov, yog ib lub qhov dej qhuav. 25Thaum lawv tabtom noj mov lawv tsa muag ntsia pom ib pab neeg Yisama‑ee tuaj ntawm Kile‑a tuaj. Lawv xuas ntxhuav thauj roj ntoos thiab roj ntoos ua tshuaj thiab roj tsw qab taug kev mus lawm nram Iyi tebchaws. 26Ces Yuda txawm hais rau cov kwvtij tias, “Yog peb muab peb tus kwv tua thiab muab nws cov ntshav zais los peb yuav tau qabhau dabtsi? 27Cia peb muab nws muag rau cov neeg Yisama‑ee, peb tsis txhob kov nws kiag li rau qhov nws yog peb li kwv thiab nrog peb koom nqaij koom ntshav.” Cov kwvtij sawvdaws pom zoo li nws hais. 28Mas thaum cov tub luam Midee tuaj txog lawv txawm rho Yauxej hauv lub qhov los muag rau cov neeg Yisama‑ee nees nkaum sekhee nyiaj.⚓ Cov neeg Yisama‑ee txawm coj Yauxej mus rau Iyi tebchaws. 29Thaum Lunpee rov los txog ntawm lub qhov tsis pom Yauxej nyob hauv lub qhov lawm nws txawm dua rhe nws lub tsho, 30thiab rov mus rau ntawm nws cov kwv thiab hais tias, “Tus kwv ntawd ploj lawm, es kuv yuav ua li cas?” 31Ces lawv txawm muab Yauxej lub tsho los thiab tua ib tug tshis thiab muab lub tsho raus rau hauv cov ntshav ntawd. 32Lawv txawm xa lub tsho ntev uas muaj tes ntawd mus rau leej txiv thiab hais tias, “Peb pom lub tsho no. Koj sim saib yog koj tus tub li los tsis yog.” 33Leejtxiv paub lub tsho ntawd thiab hais tias, “Yog kuv tus tub lub tsho tiag, muaj ib tug tsiaj nyaum muab nws tom noj lawm lauj. Yauxej raug dua ua tej dwb daim tag lawm lauj!” 34Yakhauj dua rhe nws lub tsho muab khaub seev tsaj los hnav thiab quaj quaj nws tus tub tau ntau hnub. 35Mas nws tej tub tej ntxhais sawvdaws tuaj nplij nws lub siab, tiamsis nws tsis yuav lawv tej lus nplij li. Nws hais tias, “Tsis yuav li, kuv yuav quaj ntsuag mus rau hauv tub tuag teb kom ntsib kuv leej tub qhov ntawd.” Nws txiv quaj nws li no ntag. 36Lub sijhawm ntawd cov neeg Midee kuj muab Yauxej muag rau Pautifa hauv Iyi tebchaws. Nws yog Falau li ib tug thawj rog, yog tus thawj rog uas kav cov tub rog uas zov vajntxwv.