1 Gia-cốp ở tại xứ của cha mình đã kiều ngụ, là xứ Ca-na-an. 2 Đây là chuyện dòng dõi của Gia-cốp. Giô-sép, tuổi mười bảy, chăn chiên với các anh mình; người đi kết bạn cùng con của Bi-la và con của Xinh-ba, hai vợ cha mình. Giô-sép thuật lại với cha các chuyện xấu của họ nói. 3 Vả, Y-sơ-ra-ên thương yêu Giô-sép hơn những con trai khác, vì là con muộn mình, nên may cho chàng một cái áo dài có nhiều sắc. 4 Các anh thấy cha thương Giô-sép hơn bọn mình, bèn sanh lòng ganh ghét, chẳng có thế lấy lời tử tế nói cùng chàng được.
Chiêm bao của Giô-sép
5 Giô-sép có nằm chiêm bao, thuật lại cho các anh mình nghe; họ càng thêm ganh ghét nữa. 6 Người nói rằng: Tôi có điềm chiêm bao, xin các anh hãy nghe tôi thuật: 7 Chúng ta đương ở ngoài đồng bó lúa, nầy bó lúa tôi đứng dựng lên, còn bó lúa của các anh đều đến ở chung quanh, sấp mình xuống trước bó lúa tôi. 8 Các anh người bèn đáp rằng: Vậy, mầy sẽ cai trị chúng ta sao? mầy sẽ hành quyền trên chúng ta sao? Họ càng ganh ghét hơn nữa, vì điềm chiêm bao và lời nói của chàng. 9 Giô-sép lại nằm chiêm bao nữa, thuật cùng các anh mình rằng: Tôi còn có một điềm chiêm bao nữa: Nầy mặt trời, mặt trăng, và mười một ngôi sao đều sấp mình xuống trước mặt tôi! 10 Chàng thuật chiêm bao đó lại cho cha và các anh mình nghe; nhưng cha chàng quở mà hỏi rằng: Điềm chiêm bao của mầy đó có nghĩa chi? Có phải tao, mẹ, và các anh mầy đều phải đến sấp mình xuống đất trước mặt mầy chăng? 11 Các anh lấy làm ganh ghét chàng; còn cha lại ghi nhớ lấy điều đó.⚓
Giô-sép bị các anh mình quăng xuống hố
12 Các anh chàng đi chăn chiên của cha tại Si-chem. 13 Y-sơ-ra-ên nói cùng Giô-sép rằng: Các anh con có chăn bầy chiên tại Si-chem chăng? Lại đây, đặng cha sai con đi đến chúng nó. Giô-sép đáp rằng: Có con đây. 14 Y-sơ-ra-ên biểu rằng: Con hãy đi, xem thử các anh con ra sao, và các bầy chiên thể nào; rồi đem tin về cho cha hay. Vậy, từ trũng Hếp-rôn, người sai Giô-sép đi đến Si-chem. 15 Có một người gặp chàng đi lạc trong đồng ruộng, liền hỏi và nói cùng chàng rằng: Ngươi tìm chi? 16 Đáp rằng: Tôi tìm các anh tôi. Xin hãy chỉ giùm tôi họ chăn bầy chiên nơi nào. 17 Người nói: Các anh ngươi ở đây đi rồi, vì tôi có nghe họ nói rằng: Ta hãy đi đến Đô-ta-in. Vậy, Giô-sép đi tìm các anh mình, gặp được tại Đô-ta-in. 18 Các anh thấy chàng đi ở đàng xa, chưa đến gần, thì đã lập mưu để giết chàng. 19 Chúng bèn nói nhau rằng: Kìa, thằng nằm mộng đến kia! 20 Bây giờ, nào! Chúng ta hãy giết nó đi, quăng xuống một cái hố nước nào đó; đoạn ta sẽ nói rằng nó đã bị thú rừng xé ăn, rồi sẽ xem các điềm chiêm bao của nó ra sao. 21 Ru-bên nghe qua lời đó, liền giải cứu chàng ra khỏi tay các anh mà rằng: Chúng ta đừng giết chết nó; 22 lại tiếp: Chúng ta chớ nên làm đổ máu ra; hãy liệng nó trong cái hố nước nơi đồng vắng kia, và đừng tra tay vào mình nó. Người nói vậy, có ý muốn giải cứu chàng khỏi tay họ, để trả chàng về cùng cha mình. 23 Vừa khi Giô-sép đến gần các anh, họ bèn lột áo chàng, là áo có nhiều sắc đương mặc trong mình; 24 rồi, bắt chàng đem quăng trong hố nước. Vả, hố khô cạn, chẳng có nước.
Giô-sép bị bán cho dân Ích-ma-ên đem qua Ê-díp-tô
25 Đoạn, họ ngồi lại ăn. Nhướng mắt lên chợt thấy một đoàn dân Ích-ma-ên ở phía Ga-la-át đi đến, trên lưng lạc đà họ chở đầy thuốc thơm, nhũ hương và một dược đương đem đi đến xứ Ê-díp-tô. 26 Giu-đa bèn nói cùng các anh em rằng: Giết em ta mà giấu máu nó, có dùng cho ta được việc chi? 27 Hè! Hãy đem bán nó cho dân Ích-ma-ên và đừng tra tay vào mình nó; vì nó là em, là cốt nhục của chúng ta. Các anh em đều nghe theo lời người nói. 28 Vả, khi những lái buôn Ma-đi-an đi ngang qua, các anh kéo Giô-sép lên khỏi hố nước, rồi bán chàng giá hai mươi miếng bạc cho dân Ích-ma-ên đem qua xứ Ê-díp-tô.⚓ 29 Ru-bên trở lại hố; nầy Giô-sép đâu mất rồi; bèn xé áo mình, 30 trở lại nơi các em mình mà nói rằng: Ôi! đứa trẻ đâu mất rồi! còn tôi, sẽ đi đâu?
Gia-cốp khóc, tưởng con út mình đã chết thiệt
31 Các anh giết một con dê đực rồi lấy áo Giô-sép nhúng vào trong máu; 32 đoạn, gởi cái áo nhiều sắc đó đem về cho cha mình và dặn nói rằng: Đây là vật chúng tôi đã kiếm được. Vậy, xin hãy nhìn coi, có phải áo của con trai cha chăng. 33 Gia-cốp nhìn và nói rằng: Ấy là áo của con trai ta đó; một thú dữ đã xé cấu nó! Quả thật Giô-sép đã bị phân thây rồi! 34 Người xé quần áo mình ra, lấy bao quấn ngang hông, và để tang lâu ngày cho con trai mình. 35 Hết thảy con trai, con gái hiệp lại an ủi người, nhưng không chịu; bèn nói rằng: Ta để tang luôn xuống chốn âm phủ cùng con ta! Ấy đó, cha Giô-sép khóc than chàng như vậy. 36 Các lái buôn Ma-đi-an đem Giô-sép đến xứ Ê-díp-tô, bán cho Phô-ti-pha, quan thị vệ của Pha-ra-ôn.
37
Joseph Dreams of Greatness
1Now Jacob dwelt in the land ⚓where his father was a stranger, in the land of Canaan. 2This is the history of Jacob. Joseph, being seventeen years old, was feeding the flock with his brothers. And the lad was with the sons of Bilhah and the sons of Zilpah, his father’s wives; and Joseph brought a ⚓bad report of them to his father. 3Now Israel loved Joseph more than all his children, because he was⚓the son of his old age. Also he ⚓made him a tunic of many colors. 4But when his brothers saw that their father loved him more than all his brothers, they ⚓hated him and could not speak peaceably to him. 5Now Joseph had a dream, and he told it to his brothers; and they hated him even more. 6So he said to them, “Please hear this dream which I have dreamed: 7⚓There we were, binding sheaves in the field. Then behold, my sheaf arose and also stood upright; and indeed your sheaves stood all around and bowed down to my sheaf.” 8And his brothers said to him, “Shall you indeed reign over us? Or shall you indeed have dominion over us?” So they hated him even more for his dreams and for his words. 9Then he dreamed still another dream and told it to his brothers, and said, “Look, I have dreamed another dream. And this time, ⚓the sun, the moon, and the eleven stars bowed down to me.” 10So he told it to his father and his brothers; and his father rebuked him and said to him, “What is this dream that you have dreamed? Shall your mother and I and ⚓your brothers indeed come to bow down to the earth before you?” 11And ⚓his brothers envied him, but his father ⚓kept the matter inmind.
Joseph Sold by His Brothers
12Then his brothers went to feed their father’s flock in Shechem. 13And Israel said to Joseph, “Are not your brothers feeding theflock in ⚓Shechem? Come, I will send you to them.” So he said to him, “Here I am.” 14Then he said to him, “Please go and see if it is well with your brothers and well with the flocks, and bring back word to me.” So he sent him out of the Valley of ⚓Hebron, and he went to Shechem. 15Now a certain man found him, and there he was, wandering in the field. And the man asked him, saying, “What are you seeking?” 16So he said, “I am seeking my brothers. ⚓Please tell me where they are feeding theirflocks.” 17And the man said, “They have departed from here, for I heard them say, ‘Let us go to Dothan.’ ” So Joseph went after his brothers and found them in ⚓Dothan. 18Now when they saw him afar off, even before he came near them, ⚓they conspired against him to kill him. 19Then they said to one another, “Look, this dreamer is coming! 20⚓Come therefore, let us now kill him and cast him into some pit; and we shall say, ‘Some wild beast has devoured him.’ We shall see what will become of his dreams!” 21But ⚓Reuben heard it, and he delivered him out of their hands, and said, “Let us not kill him.” 22And Reuben said to them, “Shed no blood, but cast him into this pit which is in the wilderness, and do not lay a hand on him”—that he might deliver him out of their hands, and bring him back to his father. 23So it came to pass, when Joseph had come to his brothers, that they ⚓stripped Joseph of his tunic, the tunic of many colors that was on him. 24Then they took him and cast him into a pit. And the pit was empty; therewas no water in it. 25⚓And they sat down to eat a meal. Then they lifted their eyes and looked, and there was a company of ⚓Ishmaelites, coming from Gilead with their camels, bearing spices, ⚓balm, and myrrh, on their way to carry them down to Egypt. 26So Judah said to his brothers, “What profit isthere if we kill our brother and ⚓conceal his blood? 27Come and let us sell him to the Ishmaelites, and ⚓let not our hand be upon him, for he is⚓our brother and⚓our flesh.” And his brothers listened. 28Then ⚓Midianite traders passed by; so thebrothers pulled Joseph up and lifted him out of the pit, ⚓and sold him to the Ishmaelites for ⚓twenty shekels of silver. And they took Joseph to Egypt. 29Then Reuben returned to the pit, and indeed Joseph was not in the pit; and he ⚓tore his clothes. 30And he returned to his brothers and said, “The lad ⚓is no more; and I, where shall I go?” 31So they took ⚓Joseph’s tunic, killed a kid of the goats, and dipped the tunic in the blood. 32Then they sent the tunic of many colors, and they brought it to their father and said, “We have found this. Do you know whether it is your son’s tunic or not?” 33And he recognized it and said, “Itis my son’s tunic. A ⚓wild beast has devoured him. Without doubt Joseph is torn to pieces.” 34Then Jacob ⚓tore his clothes, put sackcloth on his waist, and ⚓mourned for his son many days. 35And all his sons and all his daughters ⚓arose to comfort him; but he refused to be comforted, and he said, “For ⚓I shall go down into the grave to my son in mourning.” Thus his father wept for him. 36Now ⚓the Midianites had sold him in Egypt to Potiphar, an officer of Pharaoh and captain of the guard.