7
Những suy tư về cuộc đời
1Danh thơm tiếng tốt hơn dầu quý giá,⚓
Ngày chết hơn ngày sinh.
2Đi đến nhà tang chế
Hơn là đến nhà yến tiệc,
Vì đó là điểm cuối cùng của mọi người,
Và người sống để tâm suy nghĩ.
3Buồn rầu tốt hơn vui cười,
Vì nhờ mặt buồn mà lòng được vui.
4Lòng người khôn ngoan ở trong nhà tang chế,
Còn lòng kẻ ngu dại ở trong chốn vui chơi.
5Nghe lời quở trách của người khôn ngoan
Tốt hơn nghe lời ca khen⚓ của những kẻ ngu dại.
6Vì tiếng cười của kẻ ngu dại
Giống như tiếng củi gai nổ lách tách dưới nồi.
Đó cũng là sự hư không.
7Sự áp bức⚓ khiến người khôn hóa dại,
Của hối lộ làm hư hỏng lòng người.
8Kết thúc một việc tốt hơn khởi đầu việc đó;
Tính kiên nhẫn tốt hơn tính tự cao.
9Đừng vội để cho lòng mình nổi giận,⚓
Vì cơn giận nằm sẵn trong bụng kẻ ngu dại.
10Đừng hỏi: “Tại sao ngày trước tốt hơn bây giờ?”
Vì hỏi như vậy là chẳng khôn ngoan.
11Sự khôn ngoan đáng giá như thừa hưởng cơ nghiệp,
Và đem lại lợi ích cho những người thấy ánh mặt trời.
12Vì núp bóng sự khôn ngoan cũng như núp bóng tiền bạc;
Nhưng lợi ích của tri thức là được sự khôn ngoan gìn giữ mạng sống người nào sở hữu nó.
13Hãy suy ngẫm về công việc của Đức Chúa Trời;
Ai có thể làm cho thẳng được vật mà Ngài đã bẻ cong?
14Trong ngày thịnh vượng, hãy vui hưởng,
Trong ngày tai họa, hãy suy ngẫm;
Vì Đức Chúa Trời cho cả hai ngày ấy xảy ra
Để loài người không thể khám phá điều gì sẽ xảy đến trong tương lai.
Những bí ẩn của cuộc sống
15Trong những ngày hư không của ta, ta đã thấy tất cả mọi điều:
Người công chính chết sớm, dù sống công chính;
Còn kẻ gian ác lại được sống lâu, dù sống gian ác.
16Đừng tỏ ra quá công chính,
Cũng đừng tỏ ra quá khôn ngoan;
Sao lại hủy hoại chính mình?
17Đừng gian ác quá, cũng đừng sống điên dại;
Tại sao con phải chết trước kỳ định?
18Tốt hơn, con hãy nắm giữ điều nầy
Mà cũng đừng buông tay khỏi điều kia,
Vì người kính sợ Đức Chúa Trời tránh khỏi mọi điều đó.
19Sự khôn ngoan khiến cho người khôn có sức mạnh
Hơn cả mười thủ lĩnh trong thành.
20Thật, chẳng có người công chính nào trên đất
Luôn làm điều thiện mà không bao giờ phạm tội.
21Đừng chú tâm đến mọi lời người ta nói,
Kẻo con nghe cả lời nguyền rủa của đầy tớ mình chăng!
22Vì lòng con biết rõ rằng:
Chính con đã nhiều lần nguyền rủa kẻ khác.
23Ta đã dùng sự khôn ngoan mà thử nghiệm mọi điều nầy, và ta nói:
“Ta sẽ trở nên khôn ngoan,”
Nhưng sự khôn ngoan vẫn cách xa ta.
24Điều gì xa xôi và sâu thẳm quá,
Ai có thể tìm ra được?
25Ta lại chuyên tâm tìm hiểu, khảo sát,
Và tìm kiếm sự khôn ngoan cùng nguyên lý muôn vật;
Ta nhận biết rằng gian ác là ngu xuẩn,
Dại dột là điên rồ.
26Ta tìm thấy một điều cay đắng hơn sự chết,
Đó là người đàn bà có lòng như lưới bẫy, tay như xích xiềng.
Ai sống đẹp lòng Đức Chúa Trời sẽ thoát khỏi người đàn bà ấy,
Còn kẻ có tội sẽ bị nó bắt lấy.
27Người truyền đạo nói: “Sau khi xem xét từng việc một để tìm ra nguyên lý muôn vật, đây là điều ta tìm được.
28Đó là điều ta vẫn còn tìm mà chưa tìm ra ý nghĩa:
‘Trong một nghìn người đàn ông,
Ta đã tìm được một người;
Còn trong tất cả người đàn bà,
Ta chẳng tìm được một ai cả.’
29Nhưng đây là điều duy nhất ta tìm được:
‘Đức Chúa Trời đã dựng nên con người ngay thẳng,
Nhưng chính họ đã tìm ra lắm mưu kế.’”
7
智愚之別
1名譽強如美好的膏油，
人死去的日子勝過他出生的日子。
2往喪家去，
強如往宴樂的家，
因為死是眾人的結局，
活人必將這事放在心上。
3憂愁強如喜笑，
因為面帶愁容，終必使心喜樂。
4智慧人的心在遭喪之家；
愚昧人的心在快樂之家。
5聽智慧人的責備，
強如聽愚昧人歌唱；
6因為愚昧人的笑聲，
好像鍋子下面燒荊棘的爆聲，
這也是虛空。
7勒索使智慧人變為愚妄，
賄賂能敗壞人的心。
8事情的終局強如它的起頭；
存心忍耐的，勝過居心驕傲的。
9你的心不要急躁惱怒，
因為惱怒存在愚昧人的懷中。
10不要說：
為甚麼先前的日子強過現今的日子呢？
你這樣問不是出於智慧。
11智慧加上產業是美好的，
對見天日的人都有益處。
12因為智慧庇護人，
好像金錢庇護人一樣；
智慧能保全智慧者的生命，
這就是知識的益處。
13你要觀看上帝的作為，
誰能使他所彎曲的變直呢？
14順利時要喜樂；患難時當思考。上帝使這兩樣都發生，因此，人不知將會發生甚麼事。
15在虛度的日子裏，我見過各樣的事情，義人在他的義中滅亡，惡人在他的惡中倒享長壽。
16不要行義過分，也不要過於自逞智慧，何必自取敗亡呢？
17不要行惡過分，也不要為人愚昧，何必未到期而死呢？
18你持守這個，那個也不要鬆手才好。敬畏上帝的人，這一切都能兼得。
19智慧使擁有智慧的人比城中十個官長更有能力。
20其實世上沒有行善而不犯罪的義人。
21人所說的話，你不要都放在心上，免得聽見你的僕人詛咒你。
22因為你心裏知道，自己也曾屢次詛咒別人。
23我曾用智慧試驗這一切事，我說：「要得智慧。」智慧卻離我遠。
24萬事之理遙不可及，太深奧，誰能測透呢？
25我轉念，一心要知道，要考察，要尋求智慧和萬事的來由，要知道邪惡為愚昧，愚昧為狂妄。
26我發現有一種婦人比死還苦毒：她本身是陷阱，她的心是羅網，手是鎖鏈。凡蒙上帝喜愛的人必能躲開她；有罪的人卻被她纏住了。
27傳道者說：「你看，我考察一件又一件，為要尋求萬事的來由，這是我所尋得的：
28我繼續尋找，卻未找到；一千當中，我找到一個男的，但在這一切當中，卻找不到一個女的。
29你看，我所找到的只有一件，就是上帝造的人是正直的，但他們卻尋出許多詭計。」