4
尼布甲尼撒的第二个梦
1尼布甲尼撒王对住在全地各方、各国、各族的人说：“愿你们大享平安！
2我乐意宣扬至高上帝向我所行的神迹奇事。
3他的神迹何其大！
他的奇事何其盛！
他的国度存到永远；
他的权柄存到万代！
4“我－尼布甲尼撒安居在家中，在宫里享受荣华。
5我做了一个梦，使我惧怕。我在床上的意念和脑中的异象，使我惊惶。
6因此我降旨召巴比伦的智慧人全都到我面前，要他们将梦的解释告诉我。
7于是那些术士、巫师、迦勒底人、观兆的都进来，我将那梦告诉他们，他们却不能把梦的解释告诉我。
8最后，但以理，就是按照我神明的名字称为伯提沙撒的，来到我面前，他里头有神圣神明的灵，我将梦告诉他：
9‘术士的领袖伯提沙撒啊，我知道你里头有神圣神明的灵，什么奥秘都不能为难你。现在你要把我梦中所见的异象和梦的解释告诉我⚓。’
10“我在床上脑中的异象是这样：我观看，看哪，大地中间有一棵树，极其高大。
11那树渐长，而且茁壮，高得顶天，从地极都能看见，
12叶子华美，果子甚多，可作所有动物的食物；野地的走兽卧在荫下，天空的飞鸟宿在枝上，凡有血肉的都从这树得食物。
13“我观看，我在床上脑中的异象是这样，看哪，有守望者，就是神圣的一位，从天而降，
14大声呼叫说：‘砍倒这树！砍下枝子！拔掉叶子！抛散果子！使走兽逃离树下，飞鸟躲开树枝。
15树的残干却要留在地里，在田野的青草中用铁圈和铜圈套住。任他让天上的露水滴湿，和地上的走兽一同吃草，
16使他的心改变，不再是人的心，而给他一个兽心，使他经过七个时期⚓。
17这是众守望者所发的命令，是众圣者所作的决定，好叫世人知道至高者在人的国中掌权，要将国赐给谁就赐给谁，并且立极卑微的人执掌国权。’
18“这是我－尼布甲尼撒王所做的梦。伯提沙撒啊，你要说明这梦的解释；我国中所有的智慧人都不能把梦的解释告诉我，惟独你能，因你里头有神圣神明的灵。”
但以理解梦
19于是称为伯提沙撒的但以理惊骇片时，心意惊惶。王说：“伯提沙撒啊，不要因梦和梦的解释惊惶。”伯提沙撒回答说：“我主啊，愿这梦归给恨恶你的人，这梦的解释归给你的敌人。
20你所见的树渐长，而且茁壮，高得顶天，全地都能看见，
21叶子华美，果子甚多，可作所有动物的食物；野地的走兽住在其下，天空的飞鸟宿在枝上。
22“王啊，这成长又茁壮的树就是你。你的威势成长及于天，你的权柄达到地极。
23王既看见一位神圣的守望者从天而降，说：‘将这树砍倒毁坏，树的残干却要留在地里，在田野的青草中用铁圈和铜圈套住。任他让天上的露水滴湿，与野地的走兽一同吃草，直到经过七个时期。’
24“王啊，梦的解释就是这样：临到我主我王的事是出于至高者的命令。
25你必被赶出离开世人，与野地的走兽同住，吃草如牛，让天上的露水滴湿，且要经过七个时期，直等到你知道至高者在人的国中掌权，要将国赐给谁就赐给谁。
26这使树的残干存留的命令，是要等你知道天在掌权，你的国必定归你。
27王啊，求你悦纳我的谏言，以施行公义除去罪过，以怜悯穷人除掉罪恶，或者你的平安可以延长。”
28这些事都临到尼布甲尼撒王。
29过了十二个月，他在巴比伦王宫顶上散步。
30王说：“这大巴比伦岂不是我用大能大力建为首都，要显示我威严的荣耀吗？”
31这话还在王口中的时候，有声音从天降下，说：“尼布甲尼撒王啊，有话对你说，你的国离开你了。
32你必被赶出离开世人，与野地的走兽同住，吃草如牛，且要经过七个时期；等你知道至高者在人的国中掌权，要将国赐给谁就赐给谁。”
33当时这话就应验在尼布甲尼撒身上，他被赶出离开世人，吃草如牛，身体被天上的露水滴湿，头发长得像鹰的羽毛，指甲长得像鸟爪。
尼布甲尼撒颂赞上帝
34“时候到了，我－尼布甲尼撒举目望天，我的知识复归于我，我就称颂至高者，赞美尊敬活到永远的上帝。
他的权柄存到永远，
他的国度存到万代。
35地上所有的居民都算为虚无；
在天上万军和地上居民中，
他都凭自己的旨意行事。
无人能拦住他的手，
或问他说，你在做什么呢？
36“那时，我的知识复归于我，威严和光荣也复归于我，使我的国度得荣耀，我的谋士和大臣也来朝见我。我又重建我的国度，更大的权势加添在我身上。
37现在我－尼布甲尼撒赞美、尊崇、恭敬天上的王，因为他所行的全都信实，他所做的尽都公平。那行事骄傲的，他能降为卑。”
4
Ne^mbu^katv^netv^saa Nyei Da'nyeic Norm Mbeix
1Yie, Ne^mbu^katv^netv^saa Hungh, zunh mbuox lungh ndiev nyei maanc guoqv, maanc fingx caux maanc nyungc waac nyei mienh,
Tov bun meih mbuo duqv domh baengh orn.
2Yie a'hneiv gorngv Yiem Hlang Jiex nyei Tin-Hungh weic yie zoux jangx-hoc caux mbuoqc horngh nyei sic zunh mbuox meih mbuo.
3Ninh nyei jangx-hoc ndongc haaix hlo,
ninh mbuoqc horngh nyei sic ndongc haaix henv,
ninh nyei guoqv se yietc liuz nyei guoqv,
ninh duqv gunv taux maanc gouv maanc doic.
4Yie, Ne^mbu^katv^netv^saa, yiem yie ganh nyei hungh dinc gu'nyuoz haiz kuh yiem, bungx-zuoqc nyei.
5Yie mbeix norm mbeix bun yie gamh nziex. Yie bueix jienv yie nyei coux wuov zanc, yiem hnyouv hnamv cuotv yaac buatc laauc yaangh nyei sic haeqv yie gamh nziex haic!
6Yie ziouc heuc Mbaa^mbi^lon Saengv nyei yietc zungv guai-qaauv mienh daaih yie naaiv weic tengx yie porv mbeix.
7Zoux huaax-nyinz, zoux faatv, samx hleix nyei mienh⚓ caux gaanv hei mienh ziouc daaih zunv, yie gorngv mbeix bun ninh mbuo muangx mv baac ninh mbuo maiv haih tengx yie porv mbeix.
8Nqa'haav laai Ndaa^ni^en daaih yiem yie nyei nza'hmien, yie yaac gorngv mbeix bun ninh muangx. (Ninh aengx maaih norm mbuox heuc Mben^te^satv^saa, se gan yie nyei zienh nyei mbuox, weic zuqc ninh maaih singx zienh bun daaih nyei cong-mengh⚓ yiem ninh gu'nyuoz.)
9“O huaax-nyinz mienh nyei bieiv, Mben^te^satv^saa aac, yie hiuv duqv meih maaih singx zienh bun daaih nyei cong-mengh yiem meih gu'nyuoz yaac maiv maaih haaix nyungc gem jienv nyei sic weic meih aqc jiex ndaangc. Yie mbeix buatc nyei mbeix se hnangv naaiv. Tov meih porv mbuox yie.
10Yie bueix jienv coux buatc naaiv deix laauc yaangh nyei sic. Yie buatc yiem baamh gen mbu'ndongx maaih diuh domh! ndiangx hlo haic, hlang! haic.
11Naaiv diuh ndiangx gunv zoux gunv hlang, gunv zoux gunv henv, zungv faaux taux lungh. Yiem jomc lungh ndiev mangc duqv buatc nyei.
12Ndiangx nyei normh nzueic nyei, biouv yaac ziangh duqv camv. Yiem naaiv diuh ndiangx maaih nyanc hopv gaux yietc zungv maaih maengc nyei ga'naaiv. Lomc-huaang nyei hieh zoih yiem ndiangx ga'ndiev bingx laangh. Ndaamv-lungh nyei norqc yiem ninh nyei nquaah. Yietc zungv maaih maengc nyei ga'naaiv yiem naaiv diuh ndiangx duqv nyanc hopv.
13“Yie bueix jienv coux buatc naaiv deix laauc yaangh nyei sic, buatc dauh siouv gaeng nyei cing-nzengc fin-mienh, yiem lungh njiec daaih.
14Ninh heuc mbui nyei gorngv, ‘Goix naaiv diuh ndiangx, hngaqv ninh nyei nquaah, hlutv ninh nyei normh, bun ninh nyei biouv faatv nzaanx nzengc. Bun yiem ndiangx ga'ndiev nyei hieh zoih biaux, bun yiem ndiangx-nquaah nyei norqc yaac ndaix mingh.
15Mv baac bun ndiangx-gorn caux nzungh corc ziangh jienv ndau, longc hlieqv caux dongh siqv kou kou jienv, bun ninh yiem wuov miev-nyiemz nyei dorngx, lomc-huaang gu'nyuoz.
“ ‘Bun ninh zuqc lungh nyei mbiungc-suiv pinx ninh ndorn, yaac bun ninh maaih buonc caux hieh zoih yiem wuov lomc-huaang, miev nyiemz nyei dorngx.
16Bun ninh nyei hnyouv goiv yienc, maiv benx baamh mienh nyei hnyouv yaac bun ninh duqv hnyouv hnangv hieh zoih nyei hnyouv. Sueih ninh hnangv naaic yiem siec hnyangx.⚓
17“+‘Naaiv deix siemv nyei waac se siouv gaeng nyei cing-nzengc fin-mienh dingc nyei waac. Cing-nzengc fin-mienh gorngv naaiv deix dingc daaih nyei waac weic bun lungh ndiev mienh hiuv duqv Yiem Hlang Jiex Wuov Dauh gunv baamh mienh nyei guoqv, yaac zorqv guoqv jiu bun dongh ninh oix bun nyei mienh, liepc maiv maaih mengh dauh jiex nyei mienh gunv guoqv.’
18“Naaiv se yie, Ne^mbu^katv^netv^saa Hungh, mbeix nyei mbeix. Mben^te^satv^saa aah! Tov tengx yie porv mbeix, weic zuqc yiem yie nyei guoqv nyei yietc zungv guai-qaauv mienh, maiv maaih haaix dauh haih porv mbeix bun yie muangx. Mv baac meih haih nyei, weic zuqc meih maaih singx zienh bun daaih nyei cong-mengh yiem meih gu'nyuoz.”⚓
Ndaa^ni^en Porv Mbeix
19Ndaa^ni^en, aengx maaih norm mbuox heuc Mben^te^satv^saa, yietv haiz naaiv deix waac ziouc haeqv dangh ninh, hnyouv huaang nzengc. Hungh diex gorngv, “Mben^te^satv^saa aac, maiv dungx bun mbeix caux porv mbeix nyei eix leiz haeqv meih.”
Mben^te^satv^saa dau, “Yie nyei ziouv aah! Tov bun naaiv norm mbeix gorngv zuqc nzorng meih wuov deix, bun mbeix nyei eix leiz gorngv zuqc meih nyei win-wangv.
20Meih buatc wuov diuh ndiangx, gunv hlo gunv henv, hlang taux gu'nguaaic lungh, dueiv zungv taux lungh mi'aqv, jomc lungh ndiev haih mangc duqv buatc,
21normh yaac nzueic, biouv ziangh duqv camv, maaih nyanc hopv gaux yietc zungv maaih maengc nyei ga'naaiv nyanc. Lomc-huaang nyei hieh zoih yiem ndiangx ga'ndiev hitv kuonx. Ndaamv-lungh nyei norqc yiem ninh nyei nquaah.
22O hungh diex aah! Meih se wuov diuh ndiangx aqv. Meih hlo yaac henv, zungv hlo taux gu'nguaaic lungh. Meih gunv nyei guoqv taux jomc lungh ndiev.
23“O hungh diex aac, meih buatc siouv gaeng, cing-nzengc nyei fin-mienh, yiem wuov lungh gorngv, ‘Goix naaiv diuh ndiangx yaac mietc nzengc, mv baac liouh gorn caux nzungh yiem wuov ndau. Longc hlieqv caux dongh siqv kou kou jienv, bun ninh yiem wuov lomc-huaang nyei miev-lunx, yaac bun ninh zuqc mbiungc-suiv pinx ndorn. Bun ninh caux lomc-huaang nyei hieh zoih yiem buangv siec hnyangx.’⚓
24“O hungh diex aac, yiem naaiv mingh se porv mbeix nyei eix leiz. Naaiv se Yiem Hlang Jiex Wuov Dauh cuotv daaih nyei lingc gorngv yie nyei ziouv, hungh diex.
25Meih zungv oix zuqc yiem baamh mienh mbu'ndongx zuqc zunc cuotv mingh caux hieh zoih yiem. Meih oix zuqc hnangv ngongh nor, nyanc miev, zuqc lungh zaangc nyei mbiungc-suiv pinx ndorn. Oix zuqc jiex liuz siec hnyangx, zuov taux meih nyiemc Yiem Hlang Jiex Wuov Dauh gunv baamh mienh nyei guoqv. Ninh oix zorqv guoqv jiu bun haaix dauh ninh ziouc jiu bun wuov dauh aqv.
26Fin-mienh gorngv oix zuqc liouh ndiangx-gorn caux nzungh ziangh jienv ndau nyei eix leiz se, zuov meih nyiemc Tin-Dorngh gunv, nqa'haav meih nyei guoqv zungv aengx benx meih nyei.
27O hungh diex aah! Tov muangx yie kuinx nyei waac. Tov guangc meih nyei zuiz aengx zoux duqv horpc. Guangc zoux waaic nyei sic, korv-lienh mienh jomc mienh.⚓ Hnangv naaic nziex meih haih duqv bungx-zuoqc nyei yiem lauh.”
Mbeix Nyei Eix Leiz Cuotv Daaih Zien
28naaiv deix yietc zungv sic cuotv daaih zuqc Ne^mbu^katv^netv^saa Hungh.
29Jiex liuz ziepc nyeic hlaax nyieqc, hungh diex yiem Mbaa^mbi^lon nyei hungh dinc nyei biauv-ngorh gu'nguaaic⚓ yangh jienv mingh wuov zanc,
30hungh diex gorngv, “Naaiv se domh Mbaa^mbi^lon Zingh, dongh yie ganh nyei domh qaqv liepc daaih zoux domh zingh, weic biux mengh yie nyei haangh daauh nyei domh njang-laangc.”
31Naaiv deix waac corc yiem hungh diex nyei nzuih gorngv maiv gaengh setv, maaih qiex yiem wuov lungh njiec daaih gorngv, “Ne^mbu^katv^netv^saa Hungh aah! Naaiv deix waac gorngv meih aqv. Meih nyei hungh lingc zuqc zorqv mi'aqv.
32Meih zungv zuqc zunc cuotv, maiv duqv yiem mienh mbu'ndongx. Oix zuqc caux hieh zoih yiem lomc-huaang nyanc miev hnangv ngongh nor. Meih oix zuqc hnangv naaiv nor yiem jiex liuz siec hnyangx, zuov meih nyiemc Yiem Hlang Jiex Wuov Dauh maaih lingc gunv baamh mienh nyei guoqv. Ninh oix zorqv guoqv bun haaix dauh, ninh ziouc bun wuov dauh aqv.”
33Gorngv Ne^mbu^katv^netv^saa naaiv deix waac jang-jang gorngv baac hnangv, sic liemh zeih cuotv daaih doix-diuc. Ninh zuqc zunc cuotv zuangx mienh mbu'ndongx yaac nyanc miev hnangv ngongh nor. Ninh nyei sin zuqc mbiungc-suiv pinx ndorn. Ninh nyei mba'biei ndaauv hnangv domh jaangv nyei biei. Ninh nyei zaux-ndoqv-nquaiz yaac hnangv norqc nyei nyiuv.
34Wuov deix ziangh hoc jiex liuz, yie, Ne^mbu^katv^netv^saa, cau hmien mangc lungh, yie ziouc nzang daaih aqv. Wuov zanc yie ceng Yiem Hlang Jiex Wuov Dauh. Yie taaih ninh yaac ceng yietc liuz ziangh nyei Tin-Hungh weic zuqc
ninh gunv nyei guoqv se yietc liuz nyei guoqv,
ninh nyei guoqv yiem taux maanc gouv maanc doic.
35Lungh ndiev maanc mienh
ninh maiv funx maaih jaax-zinh.
Yiem lungh maaih qaqv nyei ga'naaiv⚓
caux yiem lungh ndiev nyei baamh mienh mbu'ndongx,
ninh sueih ninh ganh nyei eix zoux.
Maiv maaih haaix dauh haih laanh ninh nyei buoz,
fai naaic ninh, “Meih zoux haaix nyungc laeh?”
36Yie nzang daaih wuov zanc, yie aengx duqv haangh daauh, duqv mienh taaih weic yie njang-laangc nyei guoqv. Yie nyei caangh laangh mienh caux domh jien nzuonx daaih. Yie nyei hungh weic aengx duqv liepc wuonv, zungv jaa zoux hlo jienv faaux.
37Ih zanc yie, Ne^mbu^katv^netv^saa, ceng yaac taaih lungh zaangc nyei Hungh Diex, weic zuqc ninh zoux nyei nyungc-nyungc ninh zoux duqv horpc. Ninh nyei jauv yaac baengh fim nyei. Zoux maux nyei mienh ninh yaac haih zatv duqv njiec.