4
尼布甲尼撒的第二个梦
1尼布甲尼撒王对住在全地各方、各国、各族的人说：“愿你们大享平安！
2我乐意宣扬至高上帝向我所行的神迹奇事。
3他的神迹何其大！
他的奇事何其盛！
他的国度存到永远；
他的权柄存到万代！
4“我－尼布甲尼撒安居在家中，在宫里享受荣华。
5我做了一个梦，使我惧怕。我在床上的意念和脑中的异象，使我惊惶。
6因此我降旨召巴比伦的智慧人全都到我面前，要他们将梦的解释告诉我。
7于是那些术士、巫师、迦勒底人、观兆的都进来，我将那梦告诉他们，他们却不能把梦的解释告诉我。
8最后，但以理，就是按照我神明的名字称为伯提沙撒的，来到我面前，他里头有神圣神明的灵，我将梦告诉他：
9‘术士的领袖伯提沙撒啊，我知道你里头有神圣神明的灵，什么奥秘都不能为难你。现在你要把我梦中所见的异象和梦的解释告诉我⚓。’
10“我在床上脑中的异象是这样：我观看，看哪，大地中间有一棵树，极其高大。
11那树渐长，而且茁壮，高得顶天，从地极都能看见，
12叶子华美，果子甚多，可作所有动物的食物；野地的走兽卧在荫下，天空的飞鸟宿在枝上，凡有血肉的都从这树得食物。
13“我观看，我在床上脑中的异象是这样，看哪，有守望者，就是神圣的一位，从天而降，
14大声呼叫说：‘砍倒这树！砍下枝子！拔掉叶子！抛散果子！使走兽逃离树下，飞鸟躲开树枝。
15树的残干却要留在地里，在田野的青草中用铁圈和铜圈套住。任他让天上的露水滴湿，和地上的走兽一同吃草，
16使他的心改变，不再是人的心，而给他一个兽心，使他经过七个时期⚓。
17这是众守望者所发的命令，是众圣者所作的决定，好叫世人知道至高者在人的国中掌权，要将国赐给谁就赐给谁，并且立极卑微的人执掌国权。’
18“这是我－尼布甲尼撒王所做的梦。伯提沙撒啊，你要说明这梦的解释；我国中所有的智慧人都不能把梦的解释告诉我，惟独你能，因你里头有神圣神明的灵。”
但以理解梦
19于是称为伯提沙撒的但以理惊骇片时，心意惊惶。王说：“伯提沙撒啊，不要因梦和梦的解释惊惶。”伯提沙撒回答说：“我主啊，愿这梦归给恨恶你的人，这梦的解释归给你的敌人。
20你所见的树渐长，而且茁壮，高得顶天，全地都能看见，
21叶子华美，果子甚多，可作所有动物的食物；野地的走兽住在其下，天空的飞鸟宿在枝上。
22“王啊，这成长又茁壮的树就是你。你的威势成长及于天，你的权柄达到地极。
23王既看见一位神圣的守望者从天而降，说：‘将这树砍倒毁坏，树的残干却要留在地里，在田野的青草中用铁圈和铜圈套住。任他让天上的露水滴湿，与野地的走兽一同吃草，直到经过七个时期。’
24“王啊，梦的解释就是这样：临到我主我王的事是出于至高者的命令。
25你必被赶出离开世人，与野地的走兽同住，吃草如牛，让天上的露水滴湿，且要经过七个时期，直等到你知道至高者在人的国中掌权，要将国赐给谁就赐给谁。
26这使树的残干存留的命令，是要等你知道天在掌权，你的国必定归你。
27王啊，求你悦纳我的谏言，以施行公义除去罪过，以怜悯穷人除掉罪恶，或者你的平安可以延长。”
28这些事都临到尼布甲尼撒王。
29过了十二个月，他在巴比伦王宫顶上散步。
30王说：“这大巴比伦岂不是我用大能大力建为首都，要显示我威严的荣耀吗？”
31这话还在王口中的时候，有声音从天降下，说：“尼布甲尼撒王啊，有话对你说，你的国离开你了。
32你必被赶出离开世人，与野地的走兽同住，吃草如牛，且要经过七个时期；等你知道至高者在人的国中掌权，要将国赐给谁就赐给谁。”
33当时这话就应验在尼布甲尼撒身上，他被赶出离开世人，吃草如牛，身体被天上的露水滴湿，头发长得像鹰的羽毛，指甲长得像鸟爪。
尼布甲尼撒颂赞上帝
34“时候到了，我－尼布甲尼撒举目望天，我的知识复归于我，我就称颂至高者，赞美尊敬活到永远的上帝。
他的权柄存到永远，
他的国度存到万代。
35地上所有的居民都算为虚无；
在天上万军和地上居民中，
他都凭自己的旨意行事。
无人能拦住他的手，
或问他说，你在做什么呢？
36“那时，我的知识复归于我，威严和光荣也复归于我，使我的国度得荣耀，我的谋士和大臣也来朝见我。我又重建我的国度，更大的权势加添在我身上。
37现在我－尼布甲尼撒赞美、尊崇、恭敬天上的王，因为他所行的全都信实，他所做的尽都公平。那行事骄傲的，他能降为卑。”
4
Tơlơi Nebukhadnezzar Rơpơi Kơ Sa Phŭn Kơyâo
1Pơtao Nebukhadnezzar mơit tơlơi pơhiăp gah yŭ anai kơ abih bang ƀing mơnuih, ƀing kơnung djuai laih anŭn mơnuih mơnam hơmâo tơlơi pơhiăp phara phara, jing ƀing hơdip amăng djŏp djang lŏn tơnah:
Kwưh kiăng kơ ƀing gih đĭ kơyar bă blai!
2Anai jing hiam yơh kơ kâo kiăng ră ruai kơ ƀing gih khul gru kơnăl tơlơi mơsêh mơyang laih anŭn tơlơi mơyang yom pơphan Ơi Adai Glông Hloh hơmâo ngă brơi laih kơ kâo.
3Yom pơphan biă mă yơh khul gru kơnăl Ñu,
yom pơphan biă mă yơh khul tơlơi mơyang Ñu!
Dêh čar Ñu jing sa dêh čar hlŏng lar;
tơlơi dưi git gai Ñu ăt dŏ nanao amăng abih rơnŭk.
4Kâo yơh, pơtao Nebukhadnezzar, dŏ pơ sang pơtao kâo, mơak mơai laih anŭn đĭ kơyar.
5Samơ̆ kâo hơmâo sa tơlơi rơpơi ngă brơi kâo huĭ hyưt biă mă. Tơdang kâo hlak đih pĭt amăng sưng kâo, khul rup laih anŭn khul tơlơi pơƀuh truh nao pơ tơlơi pơmĭn kâo hăng pơhuĭ hĭ kâo.
6Tui anŭn, kâo pơkiaŏ brơi arăng iâu abih bang ƀing rơgơi amăng čar Babilon rai pơ anăp kâo kiăng kơ pŏk pơblang brơi tơlơi rơpơi anŭn kơ kâo.
7Tơdang ƀing pơsêh, ƀing pơjâo pơhưč, ƀing pơjâo pơthâo laih anŭn ƀing tơña kwưh kơ yang rai, kâo ruai kơ ƀing gơñu kơ tơlơi rơpơi anŭn, samơ̆ ƀing gơñu ƀu dưi pŏk pơblang brơi kơ kâo ôh.
8Hơnăl tuč, Daniêl yơh jing pô kâo pơanăn ñu Beltesazzar tui hăng anăn yang kâo laih anŭn hơmâo yang bơngăt ƀing yang rơgoh hiam dŏ hrŏm hăng ñu; ñu rai ƀơi anăp kâo laih anŭn kâo ruai kơ ñu tơlơi rơpơi anŭn.
9Kâo laĭ tui anai, “Ơ Beltesazzar, khua kơ ƀing pơsêh, kâo thâo yang bơngăt ƀing yang rơgoh hiam dŏ hrŏm hăng ih laih anŭn ƀu hơmâo tơlơi hơgŏm hơget ôh jing tơnap đơi kơ ih. Anai yơh jing tơlơi rơpơi kâo. Tui anŭn, pŏk pơblang ñu bĕ brơi kơ kâo.
10Khul tơlơi kâo pơƀuh tơdang kâo hlak đih pĭt amăng sưng kâo tui anai: Kâo lăng, laih anŭn ƀơi anăp kâo hơmâo sa ƀĕ phŭn kơyâo dŏ dơ̆ng ƀơi tŏng krah lŏn tơnah laih anŭn glông biă mă.
11Kơyâo anai čă đĭ prŏng laih anŭn kơtang, laih anŭn rơdŭ ñu sŏ̱ adai yơh, tơl mơnuih mơnam mơ̆ng djŏp djang anih amăng lŏn tơnah ăt dưi ƀuh ñu mơ̆n.
12Khul hla ñu jing hiam rô̆, boh čroh⚓ ñu lu biă mă, jing gơnam ƀơ̆ng djŏp kơ abih lŏn tơnah yơh. Gah yŭ kơ kơyâo anŭn hơmâo tơui kơ tơpul hlô mơnơ̆ng glai dŏ pơdơi laih anŭn khul čim brĭm hơdip ngă hruh amăng khul than kơyâo anŭn. Mơ̆ng kơyâo anŭn yơh rĭm djuai mơnơ̆ng dưi hơmâo gơnam ƀơ̆ng.
13“Amăng hơdôm tơlơi pơƀuh anŭn tơdang kâo hlak đih amăng sưng kâo, kâo lăng ƀuh ƀơi anăp kâo hơmâo sa čô ding kơna, jing pô rơgoh hiam, trŭn rai mơ̆ng adai adih.
14Ñu pơhiăp kraih tui anai, ‘Dro̱m bĕ kơyâo anŭn, tơluăh hĭ bĕ khul than ñu laih anŭn hroč hĭ bĕ khul hla ñu, giŏng anŭn sai rai hyu bĕ khul boh čroh ñu. Brơi khul hlô mơnơ̆ng mơ̆ng gah yŭ tơui ñu tơlŭh đuaĭ kơdŏp hĭ bĕ laih anŭn brơi khul čim mơ̆ng khul than ñu pŏr đuaĭ hĭ bĕ.
15Samơ̆ pioh glaĭ bĕ tơpơ̆ng phŭn ñu hăng akha ñu anŭn, akă hĭ bĕ hăng hrĕ pơsơi hăng ko̱ng, laih anŭn lui raih hĭ bĕ phŭn anŭn amăng đang hơma hơmâo rơ̆k.
“ ‘Brơi bĕ mơnuih anŭn hra̱m mơsăh hăng ia ngo̱m adai laih anŭn brơi bĕ ñu hơdip hrŏm hăng khul hlô mơnơ̆ng amăng kơyâo pơtâo ƀơi lŏn tơnah anai.
16Brơi bĕ kơ tơlơi pơmĭn ñu pơplih jing hĭ tơlơi pơmĭn hlô mơnơ̆ng, tơl tơjuh thŭn rơgao hĭ ƀơi ñu.
17“ ‘Ƀing ding kơna anŭn yơh khưp ngă kơ tơlơi anŭn, jing ƀing rơgoh hiam anŭn yơh pơhiăp pơhaih tơlơi klă̱ kơđi anŭn. Tui anŭn yơh, abih bang mơnuih mơnam dưi thâo krăn Pô Glông Hloh yơh jing Pô git gai abih bang dêh čar mơnuih mơnam. Ñu yơh jing Pô pha brơi hơdôm dêh čar anŭn kơ hlơi pô Ñu kiăng laih anŭn pŭ̱ đĭ pô đôč đač hloh git gai gah ngŏ kơ hơdôm dêh čar anŭn.’
18“Anŭn yơh jing tơlơi rơpơi Kâo, jing pơtao Nebukhadnezzar, hơmâo laih. Tui anŭn, ră anai, Ơ Beltesazzar, ruai bĕ kơ kâo hơdôm tơlơi rơpơi anŭn kiăng laĭ, yuakơ ƀu hơmâo hlơi pô rơgơi ôh amăng čar pơtao kâo dưi pơblang tơlơi anŭn brơi kơ kâo. Samơ̆ ih dưi yơh, yuakơ yang bơngăt ƀing yang rơgoh hiam dŏ hrŏm hăng ih.”
Daniêl Pơblang Tơlơi Rơpơi
19Giŏng anŭn, Daniêl, ăt hơmâo anăn pơkŏn mơ̆n Beltesazzar, rŭng răng sui ƀiă laih anŭn tơlơi pơmĭn ñu pơhuĭ pơbra̱l hĭ ñu yơh. Tui anŭn, pơtao laĭ kơ ñu tui anai, “Ơ Beltesazzar, anăm brơi tơlơi rơpơi anŭn ƀôdah tơlơi kiăng laĭ anŭn pơhuĭ pơbra̱l hĭ ih ôh.”
Beltesazzar laĭ glaĭ tui anai, “Ơ khua kâo hơi, brơi bĕ tơlơi rơpơi anai truh kơ ƀing rŏh ih laih anŭn tơlơi kiăng laĭ mơ̆ng tơlơi rơpơi anŭn truh kơ ƀing ayăt ih!
20Phŭn kơyâo ih ƀuh čă đĭ prŏng kơtang, hơmâo rơdŭ sŏ̱ adai, abih lŏn tơnah dưi ƀuh ñu,
21hơmâo khul hla hiam rô̆ laih anŭn hăng khul boh čroh bă blai, pha brơi gơnam ƀơ̆ng kơ abih bang, pha brơi tơui kơ khul hlô mơnơ̆ng glai, laih anŭn hơmâo khul hruh čim brĭm amăng khul than ñu anŭn,
22Ơ pơtao ăh, ih yơh jing phŭn kơyâo anŭn! Ih hơmâo jing hĭ laih prŏng kơtang. Tơlơi kơdrưh prŏng prin ih hơmâo prŏng đĭ truh kơ adai rơngit laih, laih anŭn tơlơi git gai ih pơlar truh kơ khul anih djŏp djang amăng lŏn tơnah anai.
23“Ơ pơtao ăh, ih ƀuh sa čô ding kơna, jing pô rơgoh hiam anŭn, trŭn rai mơ̆ng adai laih anŭn pơhiăp kraih tui anai, ‘Dro̱m hĭ bĕ phŭn kơyâo anai hăng pơrai hĭ, samơ̆ pioh glaĭ bĕ tơpơ̆ng phŭn ñu hăng akha ñu anŭn, akă hĭ bĕ hăng hrĕ pơsơi hăng ko̱ng, laih anŭn lui raih hĭ bĕ phŭn anŭn amăng đang hơma hơmâo rơ̆k. Brơi bĕ mơnuih anŭn hra̱m mơsăh hĭ hăng ia ngo̱m adai laih anŭn hơdip hrup hăng khul hlô mơnơ̆ng glai, tơl tơjuh thŭn rơgao hĭ ƀơi ñu.’
24“Anai yơh jing tơlơi pơblang, Ơ pơtao ăh, anai yơh jing tơlơi pơtă Pô Glông Hloh hơmâo pơtă laih kiăng pơkơdơ̆ng glaĭ hăng khua kâo jing ih yơh pơtao ăh tui anai:
25Arăng či puh pơđuaĭ hĭ ih mơ̆ng mơnuih laih anŭn ih či hơdip hrŏm hăng tơpul hlô mơnơ̆ng glai; ih či ƀơ̆ng rơ̆k hrup hăng rơmô laih anŭn ih či hra̱m mơsăh hăng ia ngo̱m adai yơh. Tơjuh thŭn či găn rơgao hĭ ƀơi ih tơl ih či thâo krăn Pô Glông Hloh yơh jing Pô git gai wai lăng abih dêh čar mơnuih mơnam laih anŭn Ñu jao brơi hơdôm dêh čar anŭn kơ hlơi pô Ñu kiăng yơh.
26Tơlơi pơđar pioh glaĭ bĕ tơpơ̆ng phŭn kơyâo wơ̆t hăng khul akha kơyâo anŭn kiăng laĭ kơ tơlơi Ơi Adai yơh či rŭ̱ pơdơ̆ng glaĭ dêh čar ih kơ ih git gai wai lăng dơ̆ng tơdang ih thâo krăn Ơi Adai yơh jing Pô git gai abih bang lŏn tơnah.
27Hơnŭn yơh, Ơ pơtao ăh, rơkâo kơ ih mơak tŭ mă bĕ tơlơi kâo djru pơmĭn anai: Hơngah lui hĭ bĕ hơdôm tơlơi soh ih, ngă bĕ hơget tơlơi jing djơ̆ tơpă, laih anŭn hơngah lui hĭ bĕ tơlơi sat ƀai ih hăng ngă bĕ hiam djơ̆ kơ ƀing mơnuih arăng kơtư̆ juă. Năng ai tơdah ih ngă hơdôm tơlơi djơ̆ anŭn, ih ăt či đĭ kơyar tŏ tui nanao yơh.”
Tơlơi Rơpơi Hơmâo Krep Truh
28Abih bang tơlơi rơpơi pơƀuh anŭn truh kơ pơtao Nebukhadnezzar yơh.
29Amăng pluh-dua blan tơdơi kơ anŭn, tơdang pơtao hlak rơbat ƀơi bơbŭng sang pơtao amăng lŏn čar Babilon,
30pơtao laĭ tui anai, “Ƀu djơ̆ ôh hă anai yơh jing čar Babilon prŏng kâo hơmâo ma̱n pơdơ̆ng đĭ laih, jing anih dŏ pơtao, hăng tơlơi dưi kơtang kâo pô pioh kơ tơlơi ang yang kơdrưh kơang kâo pô?”
31Tơdang boh hiăp ñu ăt dŏ pơhiăp ƀơi amăng bah ñu, hơmâo sa asăp pơhiăp kraih mơ̆ng adai adih tui anai, “Ơ pơtao Nebukhadnezzar, anai yơh jing tơlơi hơmâo pơtă laih kơ ih: Ră anai Kâo mă pơđuaĭ hĭ laih tơlơi dưi pơtao mơ̆ng ih.
32Kâo či puh pơđuaĭ hĭ ih mơ̆ng anih mơnuih mơnam hơdip, tui anŭn, ih či hơdip hrŏm hăng khul hlô mơnơ̆ng glai laih anŭn či ƀơ̆ng rơ̆k hrup hăng rơmô yơh. Tơjuh thŭn či găn rơgao hĭ ƀơi ih tơl ih thâo krăn Kâo, jing Pô Glông Hloh, jing Pô git gai wai lăng abih bang dêh čar mơnuih mơnam laih anŭn Kâo jao brơi hơdôm dêh čar anŭn kơ hlơi pô Kâo kiăng yơh.”
33Blĭp blăp mông anŭn mơtam, hơdôm tơlơi hơmâo laĭ laih kơ pơtao Nebukhadnezzar krep truh hĭ. Arăng puh pơđuaĭ hĭ ñu mơ̆ng anih mơnuih mơnam hơdip laih anŭn ñu ƀơ̆ng rơ̆k hrup hăng rơmô yơh. Drơi jan ñu hra̱m mơsăh hăng ia ngo̱m adai tơl ƀŭk ñu čă đĭ hrup hăng blâo čăng čim si̱ng laih anŭn khul tơkâo ñu čă đĭ hrup hăng tơkâo khul čim brĭm yơh.
34Ƀơi hơnăl tuč kơ tơjuh thŭn anŭn găn rơgao hĭ laih, kâo, Nebukhadnezzar, angak đĭ mơta kâo pơ adai adih laih anŭn tơlơi pơmĭn kâo jing glaĭ hiam. Giŏng anŭn, kâo bơni hơơč kơ Pô Glông Hloh yơh. Kâo pơpŭ bơni kơ Ñu laih anŭn pơư pơang Ñu jing Pô hơdip hlŏng lar yơh.
Tơlơi Ñu git gai wai lăng jing tơlơi git gai hlŏng lar;
Dêh čar Ñu ăt dŏ nanao amăng abih bang rơnŭk.
35Abih bang mơnuih mơnam amăng lŏn tơnah
yap jing kar hăng đôč đač yơh.
Ñu ngă tui hăng tơlơi Ñu mơak
kơ ƀing ling jang adai adih
laih anŭn kơ ƀing mơnuih mơnam lŏn tơnah anai.
Ƀu hơmâo hlơi pô ôh pơkơ̆ng hĭ tơngan Ñu
ƀôdah laĭ kơ Ñu tui anai, “Hơget tơlơi Ih hơmâo ngă laih lĕ?”
36Ƀơi mông anŭn mơ̆n tơlơi pơmĭn kâo hơmâo suaih hĭ laih, Ơi Adai hơmâo brơi laih kơ ƀing arăng pơpŭ pơyom glaĭ kơ kâo hăng tơlơi kơdrưh kơang git gai dêh čar kâo. Ƀing khua djru pơmĭn, ƀing khua kơdrưh kơang kâo ju̱m mơak kơ kâo wơ̆t glaĭ. Laih anŭn, arăng pơkơjăp glaĭ kâo ƀơi grê pơtao git gai wai lăng laih anŭn kâo jing hĭ yom prŏng hloh kơ tơlơi git gai kâo hơmâo hlâo adih yơh.
37Tui anŭn yơh, ră anai kâo, pơtao Nebukhadnezzar, bơni hơơč, pơdun đĭ laih anŭn pơư pơang kơ Pơtao hăng adai adih, yuakơ rĭm tơlơi Ñu ngă jing djơ̆ laih anŭn abih bang jơlan Ñu jing tơpă hơnơ̆ng yơh. Laih anŭn, hlơi pô hơdip hơdơ̆ng amăng tơlơi pơgao ang, Ñu dưi pơtrŭn hĭ pô anŭn yơh.