4
尼布甲尼撒的第二个梦
1尼布甲尼撒王对住在全地各方、各国、各族的人说：“愿你们大享平安！
2我乐意宣扬至高上帝向我所行的神迹奇事。
3他的神迹何其大！
他的奇事何其盛！
他的国度存到永远；
他的权柄存到万代！
4“我－尼布甲尼撒安居在家中，在宫里享受荣华。
5我做了一个梦，使我惧怕。我在床上的意念和脑中的异象，使我惊惶。
6因此我降旨召巴比伦的智慧人全都到我面前，要他们将梦的解释告诉我。
7于是那些术士、巫师、迦勒底人、观兆的都进来，我将那梦告诉他们，他们却不能把梦的解释告诉我。
8最后，但以理，就是按照我神明的名字称为伯提沙撒的，来到我面前，他里头有神圣神明的灵，我将梦告诉他：
9‘术士的领袖伯提沙撒啊，我知道你里头有神圣神明的灵，什么奥秘都不能为难你。现在你要把我梦中所见的异象和梦的解释告诉我⚓。’
10“我在床上脑中的异象是这样：我观看，看哪，大地中间有一棵树，极其高大。
11那树渐长，而且茁壮，高得顶天，从地极都能看见，
12叶子华美，果子甚多，可作所有动物的食物；野地的走兽卧在荫下，天空的飞鸟宿在枝上，凡有血肉的都从这树得食物。
13“我观看，我在床上脑中的异象是这样，看哪，有守望者，就是神圣的一位，从天而降，
14大声呼叫说：‘砍倒这树！砍下枝子！拔掉叶子！抛散果子！使走兽逃离树下，飞鸟躲开树枝。
15树的残干却要留在地里，在田野的青草中用铁圈和铜圈套住。任他让天上的露水滴湿，和地上的走兽一同吃草，
16使他的心改变，不再是人的心，而给他一个兽心，使他经过七个时期⚓。
17这是众守望者所发的命令，是众圣者所作的决定，好叫世人知道至高者在人的国中掌权，要将国赐给谁就赐给谁，并且立极卑微的人执掌国权。’
18“这是我－尼布甲尼撒王所做的梦。伯提沙撒啊，你要说明这梦的解释；我国中所有的智慧人都不能把梦的解释告诉我，惟独你能，因你里头有神圣神明的灵。”
但以理解梦
19于是称为伯提沙撒的但以理惊骇片时，心意惊惶。王说：“伯提沙撒啊，不要因梦和梦的解释惊惶。”伯提沙撒回答说：“我主啊，愿这梦归给恨恶你的人，这梦的解释归给你的敌人。
20你所见的树渐长，而且茁壮，高得顶天，全地都能看见，
21叶子华美，果子甚多，可作所有动物的食物；野地的走兽住在其下，天空的飞鸟宿在枝上。
22“王啊，这成长又茁壮的树就是你。你的威势成长及于天，你的权柄达到地极。
23王既看见一位神圣的守望者从天而降，说：‘将这树砍倒毁坏，树的残干却要留在地里，在田野的青草中用铁圈和铜圈套住。任他让天上的露水滴湿，与野地的走兽一同吃草，直到经过七个时期。’
24“王啊，梦的解释就是这样：临到我主我王的事是出于至高者的命令。
25你必被赶出离开世人，与野地的走兽同住，吃草如牛，让天上的露水滴湿，且要经过七个时期，直等到你知道至高者在人的国中掌权，要将国赐给谁就赐给谁。
26这使树的残干存留的命令，是要等你知道天在掌权，你的国必定归你。
27王啊，求你悦纳我的谏言，以施行公义除去罪过，以怜悯穷人除掉罪恶，或者你的平安可以延长。”
28这些事都临到尼布甲尼撒王。
29过了十二个月，他在巴比伦王宫顶上散步。
30王说：“这大巴比伦岂不是我用大能大力建为首都，要显示我威严的荣耀吗？”
31这话还在王口中的时候，有声音从天降下，说：“尼布甲尼撒王啊，有话对你说，你的国离开你了。
32你必被赶出离开世人，与野地的走兽同住，吃草如牛，且要经过七个时期；等你知道至高者在人的国中掌权，要将国赐给谁就赐给谁。”
33当时这话就应验在尼布甲尼撒身上，他被赶出离开世人，吃草如牛，身体被天上的露水滴湿，头发长得像鹰的羽毛，指甲长得像鸟爪。
尼布甲尼撒颂赞上帝
34“时候到了，我－尼布甲尼撒举目望天，我的知识复归于我，我就称颂至高者，赞美尊敬活到永远的上帝。
他的权柄存到永远，
他的国度存到万代。
35地上所有的居民都算为虚无；
在天上万军和地上居民中，
他都凭自己的旨意行事。
无人能拦住他的手，
或问他说，你在做什么呢？
36“那时，我的知识复归于我，威严和光荣也复归于我，使我的国度得荣耀，我的谋士和大臣也来朝见我。我又重建我的国度，更大的权势加添在我身上。
37现在我－尼布甲尼撒赞美、尊崇、恭敬天上的王，因为他所行的全都信实，他所做的尽都公平。那行事骄傲的，他能降为卑。”
4
Klei Y-Nebukatnetsar Jing Khŏ
1 Mtao Nebukatnetsar mtă kơ jih jang phung ƀuôn sang, phung găp djuê mnuih, leh anăn phung blŭ mdê mdê dôk tar ƀar lăn ala: “Brei diih mâo klei êđăp ênang nanao!
2Kâo mĭn jăk bi êdah klei bi knăl leh anăn klei yuôm bhăn Aê Diê Pô Ti Dlông Hĭn ngă leh kơ kâo.
3Klei bi knăl ñu prŏng snăk,
klei yuôm bhăn ñu ktang êdi!
Ƀuôn ala mtao ñu dôk nanao hlŏng lar,
leh anăn klei ñu kiă kriê dôk hlăm jih jang ênuk.”
4 Kâo gơ̆ Y-Nebukatnetsar dôk mdei hlăm sang mtao kâo, bruă sang mtao kâo đĭ kyar.
5Êjai kâo đih ti jhưng pĭt kâo mâo sa klei êpei bi huĭ kâo; klei mĭn leh anăn klei kâo bi ƀuh bi rŭng kâo.
6Snăn kâo mtă brei iêu jih jang phung thâo mĭn hlăm čar Ƀaƀilôn hriê ti anăp kâo, čiăng kơ diñu mblang klei êpei anăn kơ kâo.
7Phung mdian, phung mjâo, phung Kaldê, leh anăn phung ksiêm mtŭ truh. Kâo yăl dliê kơ diñu klei kâo êpei ƀuh, ƀiădah diñu amâo dưi mblang klei anăn kơ kâo ôh.
8Ti knhal tuč, Y-Đaniel hriê ti anăp kâo — pô arăng pia Y-Beltisasar tui si anăn yang kâo, mngăt myang phung yang doh jăk dôk hlăm ñu. Kâo hưn kơ ñu klei kâo êpei ƀuh, lač,
9“Ơ Y-Beltisasar, khua kơ phung mdian, kyuadah kâo thâo mngăt myang phung yang doh jăk dôk hlăm ih, leh anăn amâo mâo sa klei hgăm jing dleh đei kơ ih ôh, snăn hưn bĕ kơ kâo klei kâo êpei ƀuh leh anăn mblang bĕ.
10Nĕ anei klei kâo bi ƀuh êjai kâo dôk đih ti jhưng pĭt: kâo dlăng leh anăn, nĕ anei mâo sa ƀĕ ana kyâo dlông snăk ti krah lăn ala.
11Ana kyâo anăn hriê kơ prŏng leh anăn kjăp, ƀrŏng ñu sô̆ ti adiê, leh anăn mơ̆ng knhal lăn ala arăng dưi ƀuh ñu.
12Hla ñu siam leh anăn boh ñu lu, ñu brei mnơ̆ng ƀơ̆ng kơ jih jang mnuih. Hlô dliê hriê dôk ti êyui ñu, leh anăn čĭm hlăm adiê dôk hlăm adhan ñu; leh anăn ñu čiêm jih jang mnơ̆ng hdĭp.
13Kâo dlăng hlăm klei bi ƀuh êjai kâo dôk đih ti jhưng pĭt, leh anăn nĕ anei, mâo sa čô pô gak, sa čô doh jăk trŭn mơ̆ng adiê.
14Ñu ur kraih, lač, ‘Druôm hĕ kyâo leh anăn khăt hĕ adhan ñu; êyuh bi luh hĕ hla ñu, leh anăn hwiê hĕ boh ñu; brei hlô dliê đuĕ mơ̆ng ti gŭ ñu leh anăn čĭm đuĕ mơ̆ng adhan ñu.
15Ƀiădah lui kpơ̆ng leh anăn agha ñu hlăm lăn, kă hŏng klei msei leh anăn kông ti krah rơ̆k mda hlăm hma. Brei ñu msah hŏng êa nguôm mơ̆ng adiê, leh anăn brei ñu dôk mbĭt hŏng hlô dliê ti krah kdrăn rơ̆k ti rŏng lăn ala.
16Brei klei mĭn mnuih ñu bi mlih hĕ, leh anăn brei kơ ñu klei mĭn hlô dliê êjai kjuh yan.
17Kđi anăn kbiă mơ̆ng phung gak, leh anăn klei mtă kbiă mơ̆ng klei phung doh jăk blŭ, čiăng kơ phung mnuih hdĭp dưi thâo kơ Pô Ti Dlông Hĭn kiă kriê hlăm ƀuôn ala mtao mnuih, leh anăn ñu brei kơ hlei pô ñu čiăng, leh anăn bi mđĭ mnuih hơăi mang hĭn brei kiă kriê.’
18Kâo gơ̆ mtao Nebukatnetsar ƀuh klei êpei anăn. Snăn Ơ Y-Beltisasar, hưn bĕ kơ kâo klei mblang kơ klei anăn, kyuadah jih jang phung thâo mĭn hlăm ƀuôn ala mtao amâo dưi bi êdah kơ kâo klei mblang ôh, ƀiădah ih dưi, kyuadah mngăt myang phung yang doh jăk dôk hlăm ih.”
19Leh anăn Y-Daniel, pô arăng pia Y-Beltisasar, amâo dưi blŭ ôh êjai sui, leh anăn klei ñu mĭn bi rŭng ñu. Mtao lač, “Ơ Y-Beltisasar, đăm brei klei êpei amâodah klei mblang kơ ñu bi rŭng ih ôh.” Y-Beltisasar lŏ wĭt lač, “Ơ khua kâo, brei klei êpei anei truh kơ phung bi êmut kơ ih, leh anăn klei mblang kơ ñu djŏ kơ phung roh hŏng ih!
20Ana kyâo ih ƀuh anăn hriê kơ prŏng leh anăn kjăp tơl ƀrŏng ñu sô̆ ti adiê, leh anăn mơ̆ng knhal lăn ala arăng dưi ƀuh gơ̆,
21mâo hla siam leh anăn boh lu, brei mnơ̆ng ƀơ̆ng kơ jih jang mnuih, hlô dliê hriê dôk ti êyui ñu, leh anăn čĭm hlăm adiê dôk ti adhan ñu —
22Ơ mtao, ana kyâo anăn jing ih yơh, pô hriê kơ prŏng leh anăn kjăp. Klei prŏng ih mđĭ truh ti adiê, leh anăn klei ih kiă kriê truh ti knhal lăn ala.
23Bi kơ klei mtao ƀuh sa čô pô gak, sa čô doh jăk, trŭn mơ̆ng adiê leh anăn lač, ‘Druôm hĕ ana kyâo leh anăn bi rai hĕ ñu, ƀiădah lui kpơ̆ng leh anăn agha ñu hlăm lăn kă hŏng klei msei leh anăn kông ti krah rơ̆k mda hlăm hma, brei ñu msah hŏng êa nguôm mơ̆ng adiê, leh anăn brei ñu dôk mbĭt hŏng hlô dliê êjai kjuh yan;’
24Ơ mtao, nĕ snei klei mblang: klei anăn jing klei Aê Diê Pô Ti Dlông Hĭn mtă srăng truh kơ mtao khua kâo:
25arăng srăng suôt ih mơ̆ng ti krah phung mnuih, leh anăn ih srăng dôk mbĭt hŏng hlô dliê; arăng srăng brei ih ƀơ̆ng rơ̆k msĕ si êmô, leh anăn ih srăng msah hŏng êa nguôm mơ̆ng adiê êjai kjuh yan, tơl ih thâo kơ Pô Ti Dlông Hĭn kiă kriê hlăm ƀuôn ala mtao mnuih, leh anăn brei klei kiă kriê anăn kơ hlei pô ñu čiăng.
26Msĕ si arăng mtă brei lui kpơ̆ng leh anăn agha ana kyâo, ƀuôn ala mtao ih srăng pioh kơ ih tơdah leh ih thâo kơ Adiê kiă kriê.
27Snăn Ơ mtao, brei ih tŭ klei kâo bi kčĕ kơ ih: ngă klei kpă ênô hrô kơ klei soh ih, leh anăn ngă klei pap kơ phung arăng ktư̆ juă hrô kơ klei wê ih, čiăng kơ năng ai dưi bi sui hĭn klei êđăp ênang ih.”
28Jih klei anei truh sĭt kơ mtao Nebukatnetsar.
29Pluh dua mlan êdei, êjai ñu êbat ti čuôr sang mtao ti ƀuôn Ƀaƀilôn,
30mtao lač, “Amâo djŏ hĕ anei ƀuôn Ƀaƀilôn prŏng kâo pô mdơ̆ng leh hŏng klei ktang kâo, jing sang mtao dôk, hŏng klei guh kơang kơ kdrăm kâo?”
31Êjai mtao dôk blŭ snăn, mâo asăp blŭ mơ̆ng adiê lač, “Ơ mtao Nebukatnetsar, mâo klei blŭ leh kơ ih: arăng mă leh ƀuôn ala mtao mơ̆ng ih.
32Arăng srăng suôt ih mơ̆ng ti krah phung mnuih, leh anăn ih srăng dôk mbĭt hŏng hlô dliê; arăng srăng brei ih ƀơ̆ng rơ̆k msĕ si êmô êjai kjuh yan, tơl ih thâo săng Pô Ti Dlông Hĭn kiă kriê hlăm ƀuôn ala mtao mnuih leh anăn brei kơ hlei pô ñu čiăng.”
33Bhiâo riâo rit klei blŭ anăn truh sĭt kơ mtao Nebukatnetsar. Arăng suôt ñu mơ̆ng ti krah phung mnuih; ñu ƀơ̆ng rơ̆k msĕ si êmô; asei mlei ñu msah hŏng êa nguôm mơ̆ng adiê tơl ƀŭk ñu čăt msĕ si mlâo siap tlang leh anăn kkâo ñu msĕ si kkâo čĭm.
34Ti knhal tuč hruê bi kčah anăn, kâo gơ̆ Y-Nebukatnetsar angưi ală phă adiê, leh anăn klei thâo săng lŏ wĭt kơ kâo, leh anăn kâo mpŭ mni kơ Pô Ti Dlông Hĭn. Kâo bi mni leh anăn mpŭ kơ pô dôk hdĭp hlŏng lar.
Kyuadah klei ñu kiă kriê dôk hlŏng lar,
leh anăn ƀuôn ala mtao ñu dôk hlăm jih jang ênuk.
35Jih jang mnuih ti lăn ala
jing msĕ si hơăi mang;
leh anăn ñu ngă tui si klei ñu čiăng
hlăm phung kahan hlăm adiê
leh anăn hlăm phung mnuih ti lăn ala;
amâo mâo sa čô dưi kơ̆ng kngan ñu ôh,
amâodah lač kơ ñu, “Ya klei ih ngă?”
36Mmông anăn klei thâo săng lŏ wĭt kơ kâo, leh anăn kyua klei guh kơang ƀuôn ala mtao kâo, klei kdrăm leh anăn klei guh kơang kâo lŏ wĭt kơ kâo. Phung khua kčĕ leh anăn phung khua bruă kâo lŏ duah kâo. Arăng lŏ bi kjăp kâo hlăm ƀuôn ala mtao kâo, leh anăn lŏ thiăm kơ kâo klei prŏng hĭn.
37Ară anei, kâo gơ̆ Y-Nebukatnetsar bi mni, mpŭ, leh anăn mpŭ mni kơ Mtao hlăm adiê; kyuadah jih bruă ñu jing sĭt leh anăn êlan ñu kpă; leh anăn hlei pô êbat hlăm klei mgao ñu dưi bi mdlưh hĕ.