31
Jacob Flees from Laban
1Now Jacob heard the words of Laban’s sons, saying, “Jacob has taken away all that was our father’s, and from what was our father’s he has acquired all this ⚓wealth.”
2And Jacob saw the ⚓countenance of Laban, and indeed it was not ⚓favorable toward him as before.
3Then the Lord said to Jacob, ⚓“Return to the land of your fathers and to your family, and I will ⚓be with you.”
4So Jacob sent and called Rachel and Leah to the field, to his flock,
5and said to them, ⚓“I see your father’s countenance, that it is not favorable toward me as before; but the God of my father ⚓has been with me.
6And ⚓you know that with all my might I have served your father.
7Yet your father has deceived me and ⚓changed my wages ⚓ten times, but God ⚓did not allow him to hurt me.
8If he said thus: ‘The speckled shall be your wages,’ then all the flocks bore speckled. And if he said thus: ⚓‘The streaked shall be your wages,’ then all the flocks bore streaked.
9So God has ⚓taken away the livestock of your father and given them to me.
10“And it happened, at the time when the flocks conceived, that I lifted my eyes and saw in a dream, and behold, the rams which leaped upon the flocks were streaked, speckled, and gray-spotted.
11Then ⚓the Angel of God spoke to me in a dream, saying, ‘Jacob.’ And I said, ‘Here I am.’
12And He said, ‘Lift your eyes now and see, all the rams which leap on the flocks are streaked, speckled, and gray-spotted; for ⚓I have seen all that Laban is doing to you.
13I am the God of Bethel, ⚓where you anointed the pillar and where you made a vow to Me. Now ⚓arise, get out of this land, and return to the land of your family.’ ”
14Then Rachel and Leah answered and said to him, ⚓“Is there still any portion or inheritance for us in our father’s house?
15Are we not considered strangers by him? For ⚓he has sold us, and also completely consumed our money.
16For all these riches which God has taken from our father are really ours and our children’s; now then, whatever God has said to you, do it.”
17Then Jacob rose and set his sons and his wives on camels.
18And he carried away all his livestock and all his possessions which he had gained, his acquired livestock which he had gained in Padan Aram, to go to his father Isaac in the land of ⚓Canaan.
19Now Laban had gone to shear his sheep, and Rachel had stolen the ⚓household idols that were her father’s.
20And Jacob stole away, unknown to Laban the Syrian, in that he did not tell him that he intended to flee.
21So he fled with all that he had. He arose and crossed the river, and ⚓headed toward the mountains of Gilead.
Laban Pursues Jacob
22And Laban was told on the third day that Jacob had fled.
23Then he took ⚓his brethren with him and pursued him for seven days’ journey, and he overtook him in the mountains of Gilead.
24But God ⚓had come to Laban the Syrian in a dream by night, and said to him, “Be careful that you ⚓speak to Jacob neither good nor bad.”
25So Laban overtook Jacob. Now Jacob had pitched his tent in the mountains, and Laban with his brethren pitched in the mountains of Gilead.
26And Laban said to Jacob: “What have you done, that you have stolen away unknown to me, and ⚓carried away my daughters like captives taken with the sword?
27Why did you flee away secretly, and steal away from me, and not tell me; for I might have sent you away with joy and songs, with timbrel and harp?
28And you did not allow me ⚓to kiss my sons and my daughters. Now ⚓you have done foolishly in so doing.
29It is in my power to do you harm, but the ⚓God of your father spoke to me ⚓last night, saying, ‘Be careful that you speak to Jacob neither good nor bad.’
30And now you have surely gone because you greatly long for your father’s house, but why did you ⚓steal my gods?”
31Then Jacob answered and said to Laban, “Because I was ⚓afraid, for I said, ‘Perhaps you would take your daughters from me by force.’
32With whomever you find your gods, ⚓do not let him live. In the presence of our brethren, identify what I have of yours and take it with you.” For Jacob did not know that Rachel had stolen them.
33And Laban went into Jacob’s tent, into Leah’s tent, and into the two maids’ tents, but he did not find them. Then he went out of Leah’s tent and entered Rachel’s tent.
34Now Rachel had taken the household idols, put them in the camel’s saddle, and sat on them. And Laban searched all about the tent but did not find them.
35And she said to her father, “Let it not displease my lord that I cannot ⚓rise before you, for the manner of women is with me.” And he searched but did not find the household idols.
36Then Jacob was angry and rebuked Laban, and Jacob answered and said to Laban: “What is my trespass? What is my sin, that you have so hotly pursued me?
37Although you have searched all my things, what part of your household things have you found? Set it here before my brethren and your brethren, that they may judge between us both!
38These twenty years I have been with you; your ewes and your female goats have not miscarried their young, and I have not eaten the rams of your flock.
39⚓That which was torn by beasts I did not bring to you; I bore the loss of it. ⚓You required it from my hand, whether stolen by day or stolen by night.
40There I was! In the day the drought consumed me, and the frost by night, and my sleep departed from my eyes.
41Thus I have been in your house twenty years; I ⚓served you fourteen years for your two daughters, and six years for your flock, and ⚓you have changed my wages ten times.
42⚓Unless the God of my father, the God of Abraham and ⚓the Fear of Isaac, had been with me, surely now you would have sent me away empty-handed. ⚓God has seen my affliction and the labor of my hands, and ⚓rebuked you last night.”
Laban’s Covenant with Jacob
43And Laban answered and said to Jacob, “These daughters are my daughters, and these children are my children, and this flock is my flock; all that you see is mine. But what can I do this day to these my daughters or to their children whom they have borne?
44Now therefore, come, ⚓let us make a covenant, ⚓you and I, and let it be a witness between you and me.”
45So Jacob ⚓took a stone and set it up as a pillar.
46Then Jacob said to his brethren, “Gather stones.” And they took stones and made a heap, and they ate there on the heap.
47Laban called it Jegar Sahadutha, but Jacob called it Galeed.
48And Laban said, ⚓“This heap is a witness between you and me this day.” Therefore its name was called Galeed,
49also ⚓Mizpah, because he said, “May the Lord watch between you and me when we are absent one from another.
50If you afflict my daughters, or if you take other wives besides my daughters, although no man is with us—see, God is witness between you and me!”
51Then Laban said to Jacob, “Here is this heap and here is this pillar, which I have placed between you and me.
52This heap is a witness, and this pillar is a witness, that I will not pass beyond this heap to you, and you will not pass beyond this heap and this pillar to me, for harm.
53The God of Abraham, the God of Nahor, and the God of their father ⚓judge between us.” And Jacob ⚓swore by ⚓the Fear of his father Isaac.
54Then Jacob offered a sacrifice on the mountain, and called his brethren to eat bread. And they ate bread and stayed all night on the mountain.
55And early in the morning Laban arose, and ⚓kissed his sons and daughters and ⚓blessed them. Then Laban departed and ⚓returned to his place.
31
Gia Ðình Gia-cốp Bỏ Trốn
1 Bấy giờ Gia-cốp nghe các con trai của La-ban nói với nhau, “Gia-cốp đã lấy tất cả những gì thuộc về cha chúng ta. Anh ấy được giàu có như thế là nhờ tài sản của cha chúng ta.”
2 Ngoài ra Gia-cốp cũng thấy La-ban đối xử với ông không như trước nữa.
3 Bấy giờ CHÚA phán với Gia-cốp, “Hãy trở về xứ sở của tổ tiên ngươi, và về với bà con ngươi. Ta sẽ ở cùng ngươi.”
4 Vậy Gia-cốp cho người gọi Ra-chên và Lê-a đến cánh đồng có đàn súc vật của ông đang ở.
5 Ông nói với họ, “Anh thấy nét mặt của cha hai em không còn tử tế với anh như trước nữa, nhưng Ðức Chúa Trời của cha anh luôn ở với anh.
6 Các em biết anh đã làm việc cho cha các em tận tụy như thế nào.
7 Dù vậy, cha các em đã gạt anh và đã thay đổi công giá của anh mười lần, nhưng Ðức Chúa Trời không cho phép ông làm hại anh.
8 Hễ ông nói, ‘Những con vật lông lấm chấm sẽ là công giá của con,’ thì cả đàn súc vật đều đẻ con có lông lấm chấm. Còn hễ ông nói, ‘Những con có vằn sẽ là công giá của con,’ thì cả đàn súc vật đều đẻ con lông có vằn.
9 Như vậy Ðức Chúa Trời đã lấy đàn súc vật của cha các em mà ban cho anh.
10 Khi đến mùa các con vật giao cấu với nhau, anh ngước mắt lên và thấy trong giấc mơ, và nầy, những con chiên đực phủ trên cả bầy đều đẻ ra những con có vằn, lấm chấm, hoặc có sọc.
11 Thiên Sứ của Ðức Chúa Trời nói với anh trong chiêm bao rằng, ‘Hỡi Gia-cốp;’ anh đáp, ‘Thưa có con đây.’
12 Ngài phán với anh, ‘Hãy ngước lên và nhìn xem, tất cả dê đực phủ trên bầy sẽ đẻ ra những con có vằn, lấm chấm, hoặc có sọc, vì Ta đã thấy tất cả những gì La-ban đã làm cho ngươi.
13 Ta là Ðức Chúa Trời ở Bê-tên, nơi ngươi đã xức dầu trên một hòn đá và thề nguyện với Ta. Bây giờ hãy lập tức rời khỏi xứ nầy và lên đường trở về xứ ngươi đã chôn nhau cắt rốn.’”
14 Bấy giờ Ra-chên và Lê-a nói với ông, “Chúng em còn có phần gia tài gì trong nhà cha chúng em nữa chăng?
15 Cha há đã không coi chúng em như những người dưng rồi sao? Vì cha đã gả bán chúng em và tiêu sạch số tiền cha đã gả bán chúng em rồi.
16 Tất cả tài sản Ðức Chúa Trời đã lấy từ cha chúng em sẽ thuộc về chúng ta và con cái chúng ta. Vậy bây giờ anh cứ làm điều gì Ðức Chúa Trời đã phán với anh.”
17 Bấy giờ Gia-cốp đứng dậy, đỡ các con và các vợ ông lên lưng các lạc đà.
18 Ông dẫn tất cả những đàn súc vật của ông, tức tất cả tài sản ông có được, đó là những đàn súc vật riêng của ông mà ông đã gây dựng được tại Pa-đan A-ram, để trở về với I-sác cha ông đang sống trong xứ Ca-na-an.
19 Trong lúc La-ban đi hớt lông chiên, Ra-chên đến ăn cắp những tượng gia thần cha bà thờ trong nhà.
20 Gia-cốp đánh lừa La-ban người A-ram bằng cách không nói cho ông ấy biết ông định trốn đi.
21 Thế là ông trốn đi với tất cả những gì ông có. Ông đứng dậy, vượt qua Sông Ơ-phơ-rát, rồi thẳng tiến về miền Cao Nguyên Ghi-lê-át.
La-ban Ðuổi Theo Gia-cốp
22 Ðến ngày thứ ba, người ta báo cho La-ban hay rằng Gia-cốp đã trốn đi rồi.
23 Ông liền triệu tập những người trong dòng họ và đuổi theo Gia-cốp. Sau khi truy đuổi được bảy ngày, ông bắt kịp họ ở miền Cao Nguyên Ghi-lê-át.
24 Nhưng trong chiêm bao Ðức Chúa Trời đến báo với ông, “Hãy coi chừng, đừng nói điều gì với Gia-cốp, dù lành hay dữ.”
25 La-ban đuổi theo kịp Gia-cốp. Bấy giờ Gia-cốp đã dựng lều trên núi, và La-ban cùng những người theo ông cũng dựng lều trên Núi Ghi-lê-át.
26 La-ban nói với Gia-cốp, “Con đã làm gì thế? Tại sao con đã gạt cha, và bắt các con gái của cha dẫn đi như thể người ta dùng gươm bắt dẫn các tù binh vậy?
27 Tại sao con lén trốn đi và gạt cha mà không nói cho cha biết? Nếu biết thì cha đã tiễn con ra đi cách vui vẻ với tiếng hát, tiếng trống, và tiếng đàn rồi.
28 Sao con không để cha hôn tiễn các con gái và các cháu ngoại của cha? Con đã hành động thật dại dột!
29 Cha có thừa khả năng làm hại con, nhưng đêm qua, Ðức Chúa Trời của cha con đã nói với cha, ‘Hãy thận trọng, đừng nói điều gì với Gia-cốp, dù lành hay dữ.’
30 Và cho dù con có phải ra đi, vì con đã nhớ nhà cha con quá đỗi đi nữa, thì tại sao con lại ăn cắp các tượng thần của cha?”
31 Gia-cốp trả lời La-ban, “Thưa, bởi vì con sợ. Con sợ cha sẽ dùng vũ lực đoạt lại các con gái của cha.
32 Nhưng người nào cha tìm thấy có các tượng thần của cha, người ấy sẽ không sống nữa. Trước sự chứng kiến của bà con dòng họ chúng ta đây, xin cha chỉ ra những gì con có mà là của cha, thì xin cha cứ lấy.” Khi ấy Gia-cốp không biết Ra-chên đã ăn cắp các tượng thần của cha bà.
33 Vậy La-ban vào lều của Gia-cốp, rồi vào lều của Lê-a, và vào lều của hai nữ tỳ, nhưng ông không tìm thấy các tượng thần đó. Ông ra khỏi lều của Lê-a và vào lều của Ra-chên.
34 Bấy giờ Ra-chên đã lấy các tượng gia thần đó giấu trong yên lạc đà, rồi ngồi lên trên. La-ban lục lọi khắp nơi trong lều, nhưng không tìm thấy chúng.
35 Bà nói với cha bà, “Xin chúa của con đừng giận, con xin lỗi vì con không thể đứng dậy để chào cha được. Con đang bị kẹt, vì trong người con đang tới thời kỳ của đàn bà.” Vậy ông đã lục soát khắp nơi, nhưng không tìm được các tượng gia thần của ông.
36 Bấy giờ Gia-cốp nổi giận và trách La-ban. Gia-cốp nói với La-ban, “Con đã làm gì có lỗi với cha? Con đã có tội tình gì mà cha truy đuổi con gắt gao như vậy?
37 Bây giờ cha đã lục soát tất cả đồ đạc của con rồi, cha đã tìm thấy được món gì thuộc về nhà cha không? Xin cha lấy ra đây để các thân nhân của cha và các thân nhân của con quyết định cho hai chúng ta.
38 Trong hai mươi năm qua, con đã ở với cha, những chiên cái và dê cái của cha không hề sẩy thai, con không ăn thịt một con chiên đực nào trong các bầy của cha.
39 Con nào bị thú rừng cắn xé, con cũng không mang xác nó đến cho cha hay, nhưng con tự nhận lấy trách nhiệm và bồi thường. Con nào bị mất trộm dù ban ngày hay ban đêm, cha đều bắt con phải bồi thường.
40 Bao nhiêu năm nay con đã sống như thế nầy: ban ngày chịu nắng hừng thiêu đốt, ban đêm chịu giá lạnh buốt người; mắt con không được một giấc ngủ ngon.
41 Hai mươi năm qua con đã sống trong nhà cha. Con làm việc cho cha mười bốn năm để được hai con gái của cha, và thêm sáu năm để chăn đàn súc vật của cha, và cha đã thay đổi công giá của con mười lần.
42 Nếu Ðức Chúa Trời của cha con, Ðấng I-sác hằng kính sợ, tức là Ðức Chúa Trời của Áp-ra-ham, không ở với con, thì bây giờ chắc hẳn cha đã đuổi con ra tay không rồi. Ðức Chúa Trời đã thấy rõ nỗi khổ của con và công lao khó nhọc của đôi tay con, nên đã khiển trách cha đêm qua đó.”
Gia-cốp và La-ban Kết Ước
43 Bấy giờ La-ban trả lời và nói, “Các cô gái nầy là con gái của cha, các cháu nầy là cháu ngoại của cha, các đàn súc vật nầy là các đàn súc vật của cha. Tất cả những gì con thấy đều là của cha. Nhưng hôm nay cha có thể nói gì được về các con gái nầy của cha hay về những đứa con do chúng sinh ra chăng?
44 Thôi bây giờ hãy lại đây, chúng ta hãy lập một giao ước với nhau. Giao ước đó sẽ làm chứng giữa cha và con.”
45 Vậy Gia-cốp lấy một hòn đá dựng lên làm trụ.
46 Gia-cốp nói với các thân nhân của ông, “Hãy mang đá lại đây.” Họ bèn khuân đá tới chất thành một đống, rồi dùng bữa với nhau bên đống đá ấy.
47 La-ban gọi đống đá ấy là Giê-ga Sa-ha-đu-tha, nhưng Gia-cốp gọi nó là Ga-lê-ết.
48 La-ban nói, “Hôm nay, đống đá nầy làm chứng giữa cha và con.” Vì thế nó được gọi là Ga-lê-ết.
49 Người ta cũng gọi nó là Mích-pa, vì ông nói, “Cầu xin CHÚA trông chừng con và cha, khi cha con ta xa cách nhau.
50 Nếu con đối xử tệ với các con gái cha, hoặc nếu con cưới thêm vợ khác ngoài các con gái cha, dù không ai có mặt lúc đó, con hãy coi chừng, vì Ðức Chúa Trời làm chứng giữa con và cha.”
51 La-ban nói với Gia-cốp, “Ðây là đống đá và đây là trụ đá cha đã đặt giữa con và cha.
52 Ðống đá nầy làm bằng chứng và trụ đá nầy làm bằng chứng rằng cha sẽ không vượt qua đống đá nầy xông qua bên con, và con cũng không được vượt qua đống đá nầy và trụ đá nầy xông qua bên cha, với ý định làm hại nhau.
53 Cầu xin Ðức Chúa Trời của Áp-ra-ham và Ðức Chúa Trời của Na-hô” –tức Ðức Chúa Trời của tổ phụ họ– “phán xét giữa chúng ta.” Vậy Gia-cốp nhân danh Ðấng mà I-sác cha ông hằng kính sợ để thề.
54 Ðoạn Gia-cốp dâng một con vật hiến tế trên nơi cao và mời mọi người trong bà con dòng họ đến dùng bữa. Dùng bữa xong, họ nghỉ lại đêm đó trên núi.
55 Sáng hôm sau La-ban dậy sớm, hôn các cháu ngoại của ông và các con gái ông. Ông chúc phước cho họ, rồi lên đường trở về nhà ông.