31

Jacob Flees from Laban

¹Now Jacob heard the words of Laban’s sons, saying, “Jacob has taken away all that was our father’s, and from what was our father’s he has acquired all this ⚓wealth.” ²And Jacob saw the ⚓countenance of Laban, and indeed it was not ⚓favorable toward him as before. ³Then the Lord said to Jacob, ⚓“Return to the land of your fathers and to your family, and I will ⚓be with you.”
⁴So Jacob sent and called Rachel and Leah to the field, to his flock, ⁵and said to them, ⚓“I see your father’s countenance, that it is not favorable toward me as before; but the God of my father ⚓has been with me. ⁶And ⚓you know that with all my might I have served your father. ⁷Yet your father has deceived me and ⚓changed my wages ⚓ten times, but God ⚓did not allow him to hurt me. ⁸If he said thus: ‘The speckled shall be your wages,’ then all the flocks bore speckled. And if he said thus: ⚓‘The streaked shall be your wages,’ then all the flocks bore streaked. ⁹So God has ⚓taken away the livestock of your father and given them to me.
¹⁰“And it happened, at the time when the flocks conceived, that I lifted my eyes and saw in a dream, and behold, the rams which leaped upon the flocks were streaked, speckled, and gray-spotted. ¹¹Then ⚓the Angel of God spoke to me in a dream, saying, ‘Jacob.’ And I said, ‘Here I am.’ ¹²And He said, ‘Lift your eyes now and see, all the rams which leap on the flocks are streaked, speckled, and gray-spotted; for ⚓I have seen all that Laban is doing to you. ¹³I am the God of Bethel, ⚓where you anointed the pillar and where you made a vow to Me. Now ⚓arise, get out of this land, and return to the land of your family.’ ”
¹⁴Then Rachel and Leah answered and said to him, ⚓“Is there still any portion or inheritance for us in our father’s house? ¹⁵Are we not considered strangers by him? For ⚓he has sold us, and also completely consumed our money. ¹⁶For all these riches which God has taken from our father are really ours and our children’s; now then, whatever God has said to you, do it.”
¹⁷Then Jacob rose and set his sons and his wives on camels. ¹⁸And he carried away all his livestock and all his possessions which he had gained, his acquired livestock which he had gained in Padan Aram, to go to his father Isaac in the land of ⚓Canaan. ¹⁹Now Laban had gone to shear his sheep, and Rachel had stolen the ⚓household idols that were her father’s. ²⁰And Jacob stole away, unknown to Laban the Syrian, in that he did not tell him that he intended to flee. ²¹So he fled with all that he had. He arose and crossed the river, and ⚓headed toward the mountains of Gilead.

Laban Pursues Jacob

²²And Laban was told on the third day that Jacob had fled. ²³Then he took ⚓his brethren with him and pursued him for seven days’ journey, and he overtook him in the mountains of Gilead. ²⁴But God ⚓had come to Laban the Syrian in a dream by night, and said to him, “Be careful that you ⚓speak to Jacob neither good nor bad.”
²⁵So Laban overtook Jacob. Now Jacob had pitched his tent in the mountains, and Laban with his brethren pitched in the mountains of Gilead.
²⁶And Laban said to Jacob: “What have you done, that you have stolen away unknown to me, and ⚓carried away my daughters like captives taken with the sword? ²⁷Why did you flee away secretly, and steal away from me, and not tell me; for I might have sent you away with joy and songs, with timbrel and harp? ²⁸And you did not allow me ⚓to kiss my sons and my daughters. Now ⚓you have done foolishly in so doing. ²⁹It is in my power to do you harm, but the ⚓God of your father spoke to me ⚓last night, saying, ‘Be careful that you speak to Jacob neither good nor bad.’ ³⁰And now you have surely gone because you greatly long for your father’s house, but why did you ⚓steal my gods?”
³¹Then Jacob answered and said to Laban, “Because I was ⚓afraid, for I said, ‘Perhaps you would take your daughters from me by force.’ ³²With whomever you find your gods, ⚓do not let him live. In the presence of our brethren, identify what I have of yours and take it with you.” For Jacob did not know that Rachel had stolen them.
³³And Laban went into Jacob’s tent, into Leah’s tent, and into the two maids’ tents, but he did not find them. Then he went out of Leah’s tent and entered Rachel’s tent. ³⁴Now Rachel had taken the household idols, put them in the camel’s saddle, and sat on them. And Laban searched all about the tent but did not find them. ³⁵And she said to her father, “Let it not displease my lord that I cannot ⚓rise before you, for the manner of women is with me.” And he searched but did not find the household idols.
³⁶Then Jacob was angry and rebuked Laban, and Jacob answered and said to Laban: “What is my trespass? What is my sin, that you have so hotly pursued me? ³⁷Although you have searched all my things, what part of your household things have you found? Set it here before my brethren and your brethren, that they may judge between us both! ³⁸These twenty years I have been with you; your ewes and your female goats have not miscarried their young, and I have not eaten the rams of your flock. ³⁹⚓That which was torn by beasts I did not bring to you; I bore the loss of it. ⚓You required it from my hand, whether stolen by day or stolen by night. ⁴⁰There I was! In the day the drought consumed me, and the frost by night, and my sleep departed from my eyes. ⁴¹Thus I have been in your house twenty years; I ⚓served you fourteen years for your two daughters, and six years for your flock, and ⚓you have changed my wages ten times. ⁴²⚓Unless the God of my father, the God of Abraham and ⚓the Fear of Isaac, had been with me, surely now you would have sent me away empty-handed. ⚓God has seen my affliction and the labor of my hands, and ⚓rebuked you last night.”

Laban’s Covenant with Jacob

⁴³And Laban answered and said to Jacob, “These daughters are my daughters, and these children are my children, and this flock is my flock; all that you see is mine. But what can I do this day to these my daughters or to their children whom they have borne? ⁴⁴Now therefore, come, ⚓let us make a covenant, ⚓you and I, and let it be a witness between you and me.”
⁴⁵So Jacob ⚓took a stone and set it up as a pillar. ⁴⁶Then Jacob said to his brethren, “Gather stones.” And they took stones and made a heap, and they ate there on the heap. ⁴⁷Laban called it Jegar Sahadutha, but Jacob called it Galeed. ⁴⁸And Laban said, ⚓“This heap is a witness between you and me this day.” Therefore its name was called Galeed, ⁴⁹also ⚓Mizpah, because he said, “May the Lord watch between you and me when we are absent one from another. ⁵⁰If you afflict my daughters, or if you take other wives besides my daughters, although no man is with us—see, God is witness between you and me!”
⁵¹Then Laban said to Jacob, “Here is this heap and here is this pillar, which I have placed between you and me. ⁵²This heap is a witness, and this pillar is a witness, that I will not pass beyond this heap to you, and you will not pass beyond this heap and this pillar to me, for harm. ⁵³The God of Abraham, the God of Nahor, and the God of their father ⚓judge between us.” And Jacob ⚓swore by ⚓the Fear of his father Isaac. ⁵⁴Then Jacob offered a sacrifice on the mountain, and called his brethren to eat bread. And they ate bread and stayed all night on the mountain. ⁵⁵And early in the morning Laban arose, and ⚓kissed his sons and daughters and ⚓blessed them. Then Laban departed and ⚓returned to his place.

31

Gia-cốp rời khỏi nhà La-ban

¹Gia-cốp nghe được lời của các con trai La-ban nói với nhau: “Gia-cốp đã sang đoạt tài sản của cha chúng ta, và nhờ tài sản đó mà trở nên giàu có.” ²Gia-cốp cũng để ý đến nét mặt La-ban và thấy thái độ của ông đối với mình không còn như trước nữa.
³Đức Giê-hô-va phán với Gia-cốp: “Hãy trở về nơi quê cha đất tổ và họ hàng của con. Ta sẽ ở với con.” ⁴Gia-cốp sai người gọi Ra-chên và Lê-a ra đồng, nơi ông đang chăn bầy, ⁵và nói: “Tôi thấy thái độ của cha các bà đối với tôi không còn như trước nữa; nhưng Đức Chúa Trời của cha tôi vẫn ở với tôi. ⁶Chính các bà cũng biết rằng tôi đã dốc sức phục vụ cha các bà ⁷mà ông ấy lại lường gạt tôi, và thay đổi tiền công của tôi đến mười lần. Nhưng Đức Chúa Trời không cho phép ông ấy làm hại tôi. ⁸Nếu ông nói: ‘Những con vật có đốm sẽ là tiền công của con’, thì cả bầy đều đẻ con có đốm. Còn nếu ông nói: ‘Những con vật có sọc sẽ là tiền công của con’, thì cả bầy đều đẻ con có sọc. ⁹Đức Chúa Trời đã lấy bầy gia súc của cha các bà mà ban cho tôi như vậy đó. ¹⁰Trong mùa giao phối của gia súc, tôi nằm chiêm bao thấy mình ngước mắt nhìn các dê đực giao phối trong bầy đều có sọc, có vằn và có đốm. ¹¹Thiên sứ của Đức Chúa Trời gọi tôi trong chiêm bao: ‘Gia-cốp!’ Tôi thưa: ‘Có con đây!’ ¹²Thiên sứ nói: ‘Hãy ngước mắt lên mà nhìn, tất cả các dê đực đang giao phối đều có sọc, có vằn và có đốm, vì Ta đã thấy cách La-ban đối xử với con rồi. ¹³Ta là Đức Chúa Trời tại Bê-tên, nơi con đã đổ dầu trên trụ đá và khấn nguyện với Ta. Bây giờ, con hãy đứng dậy, rời khỏi xứ nầy và trở về quê cha đất tổ của mình.’”⚓
¹⁴Ra-chên và Lê-a đáp: “Chúng tôi nào có gia tài hay sản nghiệp gì trong nhà cha chúng tôi nữa đâu. ¹⁵Chẳng phải chúng tôi đã bị cha xem như người dưng đó sao? Vì ông đã gả bán chúng tôi và tiêu sạch cả tiền bạc bán gả chúng tôi. ¹⁶Tất cả tài sản mà Đức Chúa Trời lấy từ cha chúng tôi đương nhiên thuộc về chúng ta và con cái chúng ta. Vậy bây giờ, ông cứ làm theo mọi điều Đức Chúa Trời đã phán dạy.”
¹⁷Gia-cốp liền đứng dậy, đỡ vợ và con lên lạc đà, ¹⁸dẫn theo tất cả súc vật và mọi tài sản mình có, tức là bầy súc vật mà ông đã gây dựng được ở Pha-đan A-ram, để trở về với Y-sác, cha mình, ở Ca-na-an.
¹⁹Nhân lúc La-ban đi hớt lông chiên, Ra-chên lấy trộm các tượng thần trong nhà cha mình. ²⁰Gia-cốp đánh lừa La-ban, người A-ram, không cho ông biết ý định bỏ trốn của mình. ²¹Vậy, ông trốn đi, đem theo tất cả những gì mình có, bắt đầu vượt qua sông và hướng thẳng về vùng đồi núi Ga-la-át.

La-ban đuổi theo Gia-cốp

²²Đến ngày thứ ba, khi được báo tin Gia-cốp đã trốn đi, ²³La-ban đem bà con anh em mình đuổi theo Gia-cốp suốt bảy ngày, và bắt kịp tại núi Ga-la-át. ²⁴Nhưng ban đêm, trong giấc chiêm bao, Đức Chúa Trời hiện đến với La-ban, người A-ram, và phán với ông: “Dù lành hay dữ, hãy thận trọng, đừng nặng lời với Gia-cốp.”
²⁵Khi La-ban bắt kịp Gia-cốp thì Gia-cốp đã đóng trại trên núi; La-ban và bà con anh em mình cũng đóng trại trên núi. ²⁶La-ban nói với Gia-cốp: “Con đã làm gì vậy? Tại sao con đánh lừa cha và dẫn các con gái của cha đi như tù binh vậy? ²⁷Tại sao con lén lút trốn đi và lừa gạt cậu? Sao không cho cha biết để cha tiễn các con đi cách vui vẻ trong tiếng hát, tiếng đàn và tiếng trống? ²⁸Sao con không để cho cha hôn từ biệt con cháu của cha? Con đã hành động thật dại dột! ²⁹Cha thừa sức để làm hại con, nhưng đêm qua Đức Chúa Trời của tổ phụ con đã phán với cha rằng: ‘Dù lành hay dữ, hãy thận trọng, đừng nặng lời với Gia-cốp.’ ³⁰Bây giờ, vì quá mong muốn trở về quê cha đất tổ mà con đã ra đi, nhưng tại sao con lại lấy trộm các tượng thần của cha?”
³¹Gia-cốp nói với La-ban: “Vì con sợ cha sẽ bắt hai người con gái của cha lại. ³²Còn nếu cha tìm thấy các tượng thần của cha nơi ai thì người đó sẽ phải chết. Bây giờ, trước sự chứng kiến của bà con chúng ta, cha cứ lục soát hành lý của con, vật gì thuộc về cha, xin cha lấy lại.” Gia-cốp thực tình không biết rằng Ra-chên đã lấy trộm các tượng thần đó.
³³Vậy, La-ban vào trại Gia-cốp, trại Lê-a, trại hai nữ tì, nhưng chẳng tìm được gì cả. Từ trại Lê-a ông bước sang trại Ra-chên. ³⁴Ra-chên đã lấy các tượng thần đó và giấu dưới bành lạc đà rồi ngồi lên trên. La-ban lục soát khắp trại nhưng chẳng thấy các tượng thần. ³⁵Ra-chên thưa với cha: “Vì trong con có việc riêng của phụ nữ, con không tiện đứng dậy trước mặt cha, xin cha đừng giận con.” La-ban lục lọi nhưng chẳng thấy các tượng thần đâu cả.
³⁶Bấy giờ Gia-cốp nổi giận và trách La-ban: “Con có tội gì, có lỗi gì mà cha hằm hằm truy đuổi con như vậy! ³⁷Cha đã lục soát tất cả hành lý của con, cha có tìm được vật gì thuộc về nhà cha không? Cha cứ đem tang vật đó ra trước mặt anh em bà con hai bên, để họ phân xử cho chúng ta. ³⁸Suốt hai mươi năm con ở với cha, chiên và dê của cha không hề bị sẩy thai, và con chẳng bao giờ ăn thịt chiên đực trong bầy của cha. ³⁹Con cũng chưa hề đem về cho cha một con vật nào bị thú rừng cắn xé; nếu có thì chính con đã bồi thường cho cha rồi. Cha còn đòi luôn những con bị mất cắp ban ngày hay bị bắt trộm ban đêm. ⁴⁰Ban ngày con bị nắng thiêu, ban đêm chịu lạnh lẽo, ngủ không an giấc. ⁴¹Hai mươi năm con ở trong nhà cha là thế đấy. Con phải giúp việc cho cha mười bốn năm để được hai cô con gái của cha, sáu năm để có được bầy súc vật từ bầy của cha, mà cha còn thay đổi tiền công của con đến mười lần. ⁴²Nếu Đức Chúa Trời của tổ phụ con, là Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, là Đấng mà Y-sác kính sợ, không phù hộ con, chắc bây giờ cha đã đuổi con đi với hai bàn tay trắng. Đức Chúa Trời đã nhìn thấy nỗi đớn đau và công lao của con nên đêm qua Ngài đã phân xử rồi.”
⁴³La-ban trả lời Gia-cốp: “Các cô gái nầy là con gái của cha, các đứa trẻ nầy là cháu của cha, các bầy súc vật nầy là bầy của cha. Tất cả những gì con thấy đều là của cha. Nhưng hôm nay cha có thể làm gì được với các con gái và các cháu của cha đây? ⁴⁴Bây giờ, hãy đến, chúng ta cùng kết ước với nhau để làm bằng chứng giữa cha và con.”

Gia-cốp và La-ban lập giao ước

⁴⁵Gia-cốp lấy một tảng đá, dựng lên làm trụ; ⁴⁶rồi bảo anh em họ hàng mình: “Hãy gom đá lại.” Họ gom đá lại, chất thành một đống, và ngồi ăn bên đống đá. ⁴⁷La-ban đặt tên đống đá đó là Y-ê-ga Sa-ha-đu-ta; còn Gia-cốp gọi là Ga-lét.⚓ ⁴⁸La-ban nói: “Hôm nay đống đá nầy làm chứng giữa cha và con.” Vì thế, người đặt tên nó là Ga-lét. ⁴⁹Đống đá nầy cũng được gọi là Mích-pa,⚓ vì La-ban có nói: “Cầu xin Đức Giê-hô-va canh giữ cha và con khi chúng ta xa cách nhau. ⁵⁰Nếu con bạc đãi các con gái của cha, hoặc ngoài các con gái của cha ra con còn cưới vợ khác, thì hãy nhớ rằng, dù không có người nào xem xét chúng ta, Đức Chúa Trời vẫn là nhân chứng giữa cha và con.” ⁵¹La-ban còn nói với Gia-cốp: “Nầy là đống đá, nầy là trụ đá mà cha đã dựng lên giữa cha và con. ⁵²Đống đá nầy và trụ đá nầy làm chứng rằng cha không được vượt quá nơi nầy để đến chỗ con, và con cũng không được vượt quá nơi nầy để đến chỗ cha, với ý đồ xấu. ⁵³Cầu xin Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham và Đức Chúa Trời của Na-cô phân xử giữa chúng ta!”
Gia-cốp nhân danh Đấng mà cha mình là Y-sác kính sợ mà thề, ⁵⁴rồi dâng sinh tế tại trên núi, và mời các anh em bà con dùng bữa. Sau khi dùng bữa, họ nghỉ qua đêm trên núi.
⁵⁵Hôm sau, La-ban dậy sớm, hôn từ biệt và chúc phước cho con cháu, rồi lên đường trở về nhà.