31

Jacob Flees from Laban

¹Now Jacob heard the words of Laban’s sons, saying, “Jacob has taken away all that was our father’s, and from what was our father’s he has acquired all this ⚓wealth.” ²And Jacob saw the ⚓countenance of Laban, and indeed it was not ⚓favorable toward him as before. ³Then the Lord said to Jacob, ⚓“Return to the land of your fathers and to your family, and I will ⚓be with you.”
⁴So Jacob sent and called Rachel and Leah to the field, to his flock, ⁵and said to them, ⚓“I see your father’s countenance, that it is not favorable toward me as before; but the God of my father ⚓has been with me. ⁶And ⚓you know that with all my might I have served your father. ⁷Yet your father has deceived me and ⚓changed my wages ⚓ten times, but God ⚓did not allow him to hurt me. ⁸If he said thus: ‘The speckled shall be your wages,’ then all the flocks bore speckled. And if he said thus: ⚓‘The streaked shall be your wages,’ then all the flocks bore streaked. ⁹So God has ⚓taken away the livestock of your father and given them to me.
¹⁰“And it happened, at the time when the flocks conceived, that I lifted my eyes and saw in a dream, and behold, the rams which leaped upon the flocks were streaked, speckled, and gray-spotted. ¹¹Then ⚓the Angel of God spoke to me in a dream, saying, ‘Jacob.’ And I said, ‘Here I am.’ ¹²And He said, ‘Lift your eyes now and see, all the rams which leap on the flocks are streaked, speckled, and gray-spotted; for ⚓I have seen all that Laban is doing to you. ¹³I am the God of Bethel, ⚓where you anointed the pillar and where you made a vow to Me. Now ⚓arise, get out of this land, and return to the land of your family.’ ”
¹⁴Then Rachel and Leah answered and said to him, ⚓“Is there still any portion or inheritance for us in our father’s house? ¹⁵Are we not considered strangers by him? For ⚓he has sold us, and also completely consumed our money. ¹⁶For all these riches which God has taken from our father are really ours and our children’s; now then, whatever God has said to you, do it.”
¹⁷Then Jacob rose and set his sons and his wives on camels. ¹⁸And he carried away all his livestock and all his possessions which he had gained, his acquired livestock which he had gained in Padan Aram, to go to his father Isaac in the land of ⚓Canaan. ¹⁹Now Laban had gone to shear his sheep, and Rachel had stolen the ⚓household idols that were her father’s. ²⁰And Jacob stole away, unknown to Laban the Syrian, in that he did not tell him that he intended to flee. ²¹So he fled with all that he had. He arose and crossed the river, and ⚓headed toward the mountains of Gilead.

Laban Pursues Jacob

²²And Laban was told on the third day that Jacob had fled. ²³Then he took ⚓his brethren with him and pursued him for seven days’ journey, and he overtook him in the mountains of Gilead. ²⁴But God ⚓had come to Laban the Syrian in a dream by night, and said to him, “Be careful that you ⚓speak to Jacob neither good nor bad.”
²⁵So Laban overtook Jacob. Now Jacob had pitched his tent in the mountains, and Laban with his brethren pitched in the mountains of Gilead.
²⁶And Laban said to Jacob: “What have you done, that you have stolen away unknown to me, and ⚓carried away my daughters like captives taken with the sword? ²⁷Why did you flee away secretly, and steal away from me, and not tell me; for I might have sent you away with joy and songs, with timbrel and harp? ²⁸And you did not allow me ⚓to kiss my sons and my daughters. Now ⚓you have done foolishly in so doing. ²⁹It is in my power to do you harm, but the ⚓God of your father spoke to me ⚓last night, saying, ‘Be careful that you speak to Jacob neither good nor bad.’ ³⁰And now you have surely gone because you greatly long for your father’s house, but why did you ⚓steal my gods?”
³¹Then Jacob answered and said to Laban, “Because I was ⚓afraid, for I said, ‘Perhaps you would take your daughters from me by force.’ ³²With whomever you find your gods, ⚓do not let him live. In the presence of our brethren, identify what I have of yours and take it with you.” For Jacob did not know that Rachel had stolen them.
³³And Laban went into Jacob’s tent, into Leah’s tent, and into the two maids’ tents, but he did not find them. Then he went out of Leah’s tent and entered Rachel’s tent. ³⁴Now Rachel had taken the household idols, put them in the camel’s saddle, and sat on them. And Laban searched all about the tent but did not find them. ³⁵And she said to her father, “Let it not displease my lord that I cannot ⚓rise before you, for the manner of women is with me.” And he searched but did not find the household idols.
³⁶Then Jacob was angry and rebuked Laban, and Jacob answered and said to Laban: “What is my trespass? What is my sin, that you have so hotly pursued me? ³⁷Although you have searched all my things, what part of your household things have you found? Set it here before my brethren and your brethren, that they may judge between us both! ³⁸These twenty years I have been with you; your ewes and your female goats have not miscarried their young, and I have not eaten the rams of your flock. ³⁹⚓That which was torn by beasts I did not bring to you; I bore the loss of it. ⚓You required it from my hand, whether stolen by day or stolen by night. ⁴⁰There I was! In the day the drought consumed me, and the frost by night, and my sleep departed from my eyes. ⁴¹Thus I have been in your house twenty years; I ⚓served you fourteen years for your two daughters, and six years for your flock, and ⚓you have changed my wages ten times. ⁴²⚓Unless the God of my father, the God of Abraham and ⚓the Fear of Isaac, had been with me, surely now you would have sent me away empty-handed. ⚓God has seen my affliction and the labor of my hands, and ⚓rebuked you last night.”

Laban’s Covenant with Jacob

⁴³And Laban answered and said to Jacob, “These daughters are my daughters, and these children are my children, and this flock is my flock; all that you see is mine. But what can I do this day to these my daughters or to their children whom they have borne? ⁴⁴Now therefore, come, ⚓let us make a covenant, ⚓you and I, and let it be a witness between you and me.”
⁴⁵So Jacob ⚓took a stone and set it up as a pillar. ⁴⁶Then Jacob said to his brethren, “Gather stones.” And they took stones and made a heap, and they ate there on the heap. ⁴⁷Laban called it Jegar Sahadutha, but Jacob called it Galeed. ⁴⁸And Laban said, ⚓“This heap is a witness between you and me this day.” Therefore its name was called Galeed, ⁴⁹also ⚓Mizpah, because he said, “May the Lord watch between you and me when we are absent one from another. ⁵⁰If you afflict my daughters, or if you take other wives besides my daughters, although no man is with us—see, God is witness between you and me!”
⁵¹Then Laban said to Jacob, “Here is this heap and here is this pillar, which I have placed between you and me. ⁵²This heap is a witness, and this pillar is a witness, that I will not pass beyond this heap to you, and you will not pass beyond this heap and this pillar to me, for harm. ⁵³The God of Abraham, the God of Nahor, and the God of their father ⚓judge between us.” And Jacob ⚓swore by ⚓the Fear of his father Isaac. ⁵⁴Then Jacob offered a sacrifice on the mountain, and called his brethren to eat bread. And they ate bread and stayed all night on the mountain. ⁵⁵And early in the morning Laban arose, and ⚓kissed his sons and daughters and ⚓blessed them. Then Laban departed and ⚓returned to his place.

31

Gia-cốp trở về Ca-na-an

¹ Gia-cốp được nghe lời các con La-ban nói rằng: Gia-cốp đã lấy hết gia tài cha ta, và vì nhờ của cha ta, nên mới được giàu có dường ấy. ² Gia-cốp cũng để ý coi nét mặt cậu, nhận biết rằng người chẳng đối ở với mình như trước nữa.
³ Đức Giê-hô-va phán cùng Gia-cốp rằng: Hãy trở về xứ của tổ phụ ngươi, chốn bà con ngươi, ta sẽ phù hộ ngươi. ⁴ Gia-cốp bèn sai người gọi Ra-chên và Lê-a đến nơi cầm bầy súc vật của mình ngoài đồng, ⁵ và nói cùng họ rằng: Ta thấy sắc mặt cha hai ngươi đối cùng ta chẳng còn như trước nữa, nhưng nhờ Đức Chúa Trời của cha ta phù hộ ta. ⁶ Chánh hai ngươi cũng biết rằng ta đã giúp cha hai ngươi hết sức, ⁷ còn cha hai ngươi lại khinh bạc và mười lần thay đổi công giá ta; nhưng Đức Chúa Trời không cho phép người làm hại ta chút nào. ⁸ Khi người dạy rằng: Các con chiên có đốm dùng làm công giá ngươi, quả các con chiên đều sanh con ra có đốm. Còn nếu dạy rằng: Các con chiên có sọc dùng làm công giá ngươi, quả các con chiên đều sanh con ra có sọc. ⁹ Thế thì, Đức Chúa Trời đã bắt súc vật của cha hai ngươi cho ta đó! ¹⁰ Đương trong lúc chiên giao hiệp nhau, ta nhướng mắt lên, chiêm bao thấy các chiên đực đương giao hiệp cùng chiên cái đều có sọc, có rằn và có đốm. ¹¹ Thiên sứ Đức Chúa Trời phán cùng ta trong mộng rằng: Hỡi Gia-cốp! Ta bèn thưa: Có tôi đây. ¹² Thiên sứ rằng: Hãy nhướng mắt lên mà nhìn: Hết thảy chiên đực đương giao hiệp cùng chiên cái đều có sọc, có rằn và có đốm; vì ta đã thấy cách La-ban ăn ở cùng ngươi rồi. ¹³ Ta đây là Đức Chúa Trời của Bê-tên, tức nơi ngươi đã thoa dầu đầu cây trụ và đã khấn vái ta. Bây giờ, hãy đứng dậy, ra khỏi xứ nầy và trở về xứ của bà con ngươi.⚓
¹⁴ Ra-chên và Lê-a đáp cùng người mà rằng: Chúng tôi còn một phần chi hay là cơ nghiệp chi nơi nhà cha chúng tôi chăng? ¹⁵ Vì người đã gả bán chúng tôi và ăn xài hết tiền bạc bán nữa, há người chẳng đãi chúng tôi như người dưng ư? ¹⁶ Các tài vật mà Đức Chúa Trời đoạt nơi tay cha chúng tôi tức là của chúng tôi và của con cái chúng tôi. Vậy bây giờ, chàng hãy làm theo mọi lời Đức Chúa Trời đã phán dạy.
¹⁷ Gia-cốp bèn đứng dậy, đỡ vợ và con lên lưng lạc đà, ¹⁸ dẫn hết thảy súc vật và của cải mình, tức súc vật mình đã gây dựng ở Pha-đan-A-ram, đặng trở về cùng Y-sác, cha mình, ở Ca-na-an. ¹⁹ Trong lúc La-ban mắc đi hớt lông chiên người, thì Ra-chên ăn cắp các pho tượng thờ trong nhà của cha mình. ²⁰ Gia-cốp gạt La-ban, vì không nói rằng, mình muốn đi trốn. ²¹ Vậy, người đứng dậy, đem theo hết thảy tài vật mình, trốn đi ngang qua sông, thẳng tuốt về núi Ga-la-át.

La-ban đuổi theo Gia-cốp

²² Đến ngày thứ ba, người ta học lại cùng La-ban rằng Gia-cốp đã trốn đi rồi. ²³ Người bèn đem các anh em mình đuổi theo Gia-cốp trong bảy ngày đường, và theo kịp tại núi Ga-la-át. ²⁴ Nhưng trong cơn chiêm bao lúc ban đêm, Đức Chúa Trời đến cùng La-ban, người A-ram, mà phán rằng: Dầu lành dầu dữ, thế nào ngươi khá giữ mình đừng nói chi cùng Gia-cốp hết. ²⁵ Vậy, La-ban theo kịp Gia-cốp. Vả, Gia-cốp đương đóng trại trên núi; La-ban và các anh em người cũng đóng trại trên núi Ga-la-át.
²⁶ La-ban nói cùng Gia-cốp rằng: Cháu đã làm chi vậy? Cháu đã gạt cậu và dẫn mấy đứa gái cậu như phu tù giặc. ²⁷ Sao trốn nhẹm, gạt và không cho cậu hay trước? Có lẽ cậu đưa đi rất vui vẻ, tiếng hát, tiếng đàn và tiếng trống phụ đưa. ²⁸ Cháu làm cách dại dột vậy, không để cho cậu hôn con trai và con gái cậu. ²⁹ Tay cậu có đủ quyền làm hại cháu; nhưng Đức Chúa Trời của cha cháu đã mách bảo cùng cậu tối hôm qua rằng: Dầu lành dầu dữ, ngươi khá giữ mình đừng nói chi cùng Gia-cốp hết. ³⁰ Bây giờ, vì lòng cháu mong mỏi về nhà cha cháu, nên đã ra đi; nhưng cớ sao cháu lại ăn cắp các pho tượng cậu?
³¹ Gia-cốp đáp rằng: Vì cớ tôi e cậu bắt hai người con gái lại chăng. ³² Nhưng tìm nơi ai được các pho tượng của cậu, thì ai đó sẽ bị chết đi! Tại trước mặt các anh em chúng ta, cậu hãy kiểm soát các món nơi tôi đi, và hãy lấy vật chi thuộc về cậu. Vả, Gia-cốp vốn không hay rằng Ra-chên đã trộm mấy pho tượng đó. --- ³³ Vậy, La-ban vào trại Gia-cốp, trại Lê-a, trại hai người đòi, chẳng tìm được chi cả. Đoạn, ở trại Lê-a bước ra đi vào trại Ra-chên. ³⁴ Vả, Ra-chên có lấy mấy pho tượng đó, giấu dưới bành lạc đà, rồi ngồi lên trên. La-ban soát lục khắp trại chẳng gặp pho tượng. ³⁵ Nàng bèn thưa cùng cha rằng: Vì trong mình con có việc riêng của đàn bà, nên đứng dậy rước chẳng được; xin chúa chớ giận con chi hết. Người kiếm, nhưng chẳng thấy pho tượng đâu hết.
³⁶ Gia-cốp bèn nổi giận rầy lộn cùng La-ban, mà rằng: Tôi có án gì, tội gì, mà cậu hằm hằm đuổi theo như vậy! ³⁷ Cậu đã soát lục các đồ hành lý tôi, có kiếm được món chi thuộc về nhà cậu chăng? Hãy đem món đó ra trước mặt anh em tôi cùng anh em cậu, đặng họ đoán xét đôi ta. ³⁸ Kìa, đã hai mươi năm tôi ăn ở nơi nhà cậu, chiên cùng dê cậu nào có sảo thai, và tôi chẳng hề ăn thịt chiên đực của bầy cậu bao giờ; ³⁹ cũng chẳng hề đem về cho cậu một con nào bị xé; bằng có, chính tôi chịu đền đó thôi. Cậu cứ đòi luôn những con bị ăn cắp ban ngày và ăn trộm ban đêm. ⁴⁰ Ban ngày tôi chịu nắng nồng, ban đêm chịu lạnh lùng, ngủ nào có an giấc được đâu. ⁴¹ Đó trong hai mươi năm tôi ở tại nhà cậu là thế; trong mười bốn năm giúp việc, để được hai con gái cậu, và sáu năm đặng lãnh lấy bầy súc vật của cậu, mà cậu lại còn thay đổi mười lần công giá tôi. ⁴² Nếu Đức Chúa Trời của cha tôi, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, là Đấng mà Y-sác kính sợ, không phù hộ tôi, chắc bây giờ cậu đuổi tôi ra tay không. Đức Chúa Trời đã xem thấy nỗi đau khổ tôi cùng công việc hai tay tôi làm, nên đêm qua Ngài đã xét công bình rồi đó.
⁴³ La-ban đáp cùng Gia-cốp mà rằng: Các đứa gái nầy là con của cậu; các đứa trẻ nầy là trẻ của cậu; các bầy súc vật tức là bầy của cậu, và các vật chi cháu thấy được tức của cậu hết; ngày nay cậu sẽ làm chi được cùng các con gái hay là các cháu cậu đó? ⁴⁴ Vậy bây giờ, hè! Chúng ta kết ước cùng nhau, để dùng làm chứng cho cậu và cháu.

Gia-cốp và La-ban lập ước

⁴⁵ Gia-cốp lấy một hòn đá, dựng đứng lên làm trụ; ⁴⁶ và nói cùng các anh em mình rằng: Hãy lượm góp đá lại. Chúng bèn góp đá lại, chất thành một đống, rồi ngồi lên trên ăn bữa. ⁴⁷ La-ban đặt tên đống đá đó là Y-ê-ga Sa-ha-đu-ta;⚓ còn Gia-cốp kêu là Ga-lét.⚓ ⁴⁸ La-ban nói rằng: Đống đá nầy ngày nay làm chứng cho cậu và cháu đó. Cho nên chúng gọi là Ga-lét. ⁴⁹ Mà cũng có gọi là Mích-ba,⚓ vì La-ban có nói thêm rằng: Khi chúng ta phân cách nhau, cầu xin Đức Giê-hô-va coi sóc cậu và cháu. ⁵⁰ Nếu cháu hành hạ các con gái cậu, nếu cưới vợ khác nữa, thì hãy giữ mình! Chẳng phải người thường soi xét ta đâu, bèn là Đức Chúa Trời làm chứng cho chúng ta vậy. ⁵¹ La-ban lại nói cùng Gia-cốp rằng: Nầy đống đá, nầy cây trụ mà cậu đã dựng lên giữa cậu và cháu đây. ⁵² Đống đá nầy và cây trụ nầy làm chứng rằng cậu chẳng qua khỏi đây, đi đến nơi cháu, và cháu cũng chẳng vượt khỏi đây, đi đến nơi cậu, trong khi có ý muốn làm hại nhau. ⁵³ Cầu xin Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Đức Chúa Trời của Na-cô, Đức Chúa Trời của cha các người đó đoán xét cho chúng ta! Gia-cốp chỉ Đấng của Y-sác, cha mình, kính sợ mà thề. ⁵⁴ Đoạn, người dâng một của lễ tại trên núi, và mời các anh em mình dùng bánh. Vậy, chúng dùng bánh, rồi ở ban đêm trên núi.
⁵⁵ La-ban dậy sớm, hôn các con trai và các con gái mình, và chúc phước cho, rồi đi trở về nhà mình.