1 Kẻ nào ở riêng cách tìm điều chính mình ưa thích; Nó cãi cọ với những sự khôn ngoan thật. 2 Kẻ ngu muội không ưa thích sự thông sáng; Nhưng chỉ muốn lòng nó được bày tỏ ra. 3 Khi kẻ gian ác đến sự khinh bỉ cũng đến nữa; Và sự sỉ nhục đến với điều nhuốc nhơ. 4 Lời nói của miệng loài người là giống như nước sâu; Nguồn sự khôn ngoan khác nào cái khe nước chảy. 5 Lấy làm chẳng tốt mà nể vì kẻ ác, Đặng lường gạt người công bình trong việc xét đoán. 6 Môi kẻ ngu muội vào cuộc tranh cạnh, Và miệng nó chiều sự đánh đập. 7 Miệng kẻ ngu muội là sự bại hoại của nó; Môi nó vốn một cái bẫy gài linh hồn của nó. 8 Lời kẻ thèo lẻo như vật thực ngon, Và nó thấu đến ruột gan. 9 Kẻ thả trôi trong công việc mình, Cũng là anh em của kẻ phá hại. 10 Danh Đức Giê-hô-va vốn một ngọn tháp kiên cố; Kẻ công bình chạy đến đó, gặp được nơi ẩn trú cao. 11 Tài vật người giàu, ấy là cái thành kiên cố của người, Trong ý tưởng người cho nó như một bức tường cao; 12 Trước khi sự bại hoại, lòng người vẫn tự cao; Song sự khiêm nhượng đi trước sự tôn trọng. 13 Trả lời trước khi nghe, Ấy là sự điên dại và hổ thẹn cho ai làm vậy. 14 Tâm thần người nâng đỡ sự bịnh hoạn mình; Nhưng trí bị nao sờn ai chịu sao nổi? 15 Lòng người khôn khéo được sự tri thức; Và tai người khôn ngoan tìm kiếm sự hiểu biết. 16 Của lễ của người nào dẹp đường cho người, Và dẫn người đến trước mặt kẻ sang trọng. 17 Người tiên cáo nghe như phải lẽ; Song bên đàng kia đến, bèn tra xét người. 18 Sự bắt thăm dẹp điều tranh tụng, Và phân rẽ những kẻ có quyền thế. 19 Một anh em bị mếch lòng lấy làm khó được lòng lại hơn là chiếm thủ cái thành kiên cố; Sự tranh giành dường ấy khác nào những chốt cửa đền. 20 Bụng người sẽ được no nê bông trái của miệng mình; Huê lợi môi miệng mình sẽ làm cho người no đủ. 21 Sống chết ở nơi quyền của lưỡi; Kẻ ái mộ nó sẽ ăn bông trái của nó. 22 Ai tìm được một người vợ, tức tìm được một điều phước, Và hưởng được ân điển của Đức Giê-hô-va. 23 Người nghèo dùng lời cầu xin; Còn kẻ giàu đáp lại cách xẳng xớm. 24 Người nào được nhiều bằng hữu sẽ làm hại cho mình; Nhưng có một bạn tríu mến hơn anh em ruột.
18
1Ai cố tình xa lánh mọi người là kẻ chỉ muốn chiều theo ý mình, Kẻ ấy bất đồng ý kiến với mọi người, kể cả những người khôn. 2Kẻ dại dột không thích sự thông sáng, Nhưng chỉ thích bộc lộ lòng dạ mình ra. 3Khi kẻ gian ác đến, sự khinh bỉ cũng đến, Khi kẻ gây nhục đến, sự hổ nhuốc cũng đến theo. 4Lời của miệng người ta giống như vực nước sâu thăm thẳm, Nguồn của sự khôn ngoan khác nào một dòng suối tuôn tràn. 5Thiên vị kẻ gian ác là điều chẳng đúng, Gạt bỏ công lý để kết án người vô tội là sai. 6Lưỡi kẻ dại dột gây ra điều xung đột, Miệng kẻ dại khờ chuốc đòn vọt vào thân. 7Miệng kẻ dại dột đem sự hủy diệt đến cho nó, Môi kẻ dại khờ là cái bẫy nó gài để hại chính mình. 8Lời kẻ mách lẻo giống như miếng ăn ngon miệng, Nó thấm tận vào gan ruột của người nghe. 9Kẻ thả trôi công việc của mình là anh chị em của kẻ phá hoại. 10Danh của CHÚA là tháp cao vững chắc, Người ngay lành vào trú ẩn ắt sẽ được an toàn. 11Của cải của người giàu là thành trì vững chắc của họ, Trong suy nghĩ của người giàu, của cải đó là một bức tường cao. 12Trước khi bị hủy diệt, lòng người ta hay kiêu ngạo, Sự khiêm nhường đi trước, sự tôn trọng theo sau. 13Ai trả lời trước khi nghe Là kẻ dại dột và sẽ chuốc lấy hổ thẹn. 14Tinh thần lạc quan khiến ta ráng gượng lên giữa cơn đau yếu, Nhưng ai có thể chịu đựng nổi tinh thần bi quan? 15Tâm trí người thông minh tìm dịp lãnh hội thêm kiến thức, Tai người khôn ngoan kiếm cơ hội nghe tri thức giãi bày. 16Quà cáp có khả năng làm cho cửa mở, Ðưa người ta đến gặp những yếu nhân. 17Người tố cáo nói xong nghe có lý, Nhưng khi nghe bị cáo trình bày mới hiểu kỹ nguồn cơn. 18Khi khó xử mà đôi bên đồng ý bắt thăm ngưng tranh tụng, Dùng rủi may để phân thắng bại là cách giải quyết nên làm. 19Lấy lại lòng của một người đã bị mích lòng thật khó hơn chiếm một thành kiên cố, Sự xích mích giữa đôi bên giống như những song sắt cản trở ở cổng lâu đài. 20Bông trái của miệng làm bụng được no thỏa, Kết quả của môi khiến bao tử được no nê. 21Sống hay chết do quyền của lưỡi, Ai yêu mến nó sẽ hưởng hoa lợi của nó. 22Ai tìm được một người vợ là tìm được một điều phước, Người ấy được ân huệ của CHÚA ban cho. 23Người nghèo khổ ngỏ lời xin nhã nhặn, Kẻ giàu sang đáp xẳng xớm khó nghe. 24Lắm kẻ dùng tình bạn làm phương tiện để lợi dụng, Nhưng có một bạn tốt sát cánh với ta hơn anh chị em ruột.