1These are more proverbs of Solomon, compiled by the men of Hezekiah king of Judah: 2It is the glory of God to conceal a matter; to search out a matter is the glory of kings. 3As the heavens are high and the earth is deep, so the hearts of kings are unsearchable.
4Remove the dross from the silver, and a silversmith can produce a vessel; 5remove wicked officials from the king’s presence, and his throne will be established through righteousness.
6Do not exalt yourself in the king’s presence, and do not claim a place among his great men; 7it is better for him to say to you, “Come up here,” than for him to humiliate you before his nobles.
What you have seen with your eyes 8do not bring⚓ hastily to court, for what will you do in the end if your neighbor puts you to shame?
9If you take your neighbor to court, do not betray another’s confidence, 10or the one who hears it may shame you and the charge against you will stand.
11Like apples⚓ of gold in settings of silver is a ruling rightly given. 12Like an earring of gold or an ornament of fine gold is the rebuke of a wise judge to a listening ear.
13Like a snow-cooled drink at harvest time is a trustworthy messenger to the one who sends him; he refreshes the spirit of his master. 14Like clouds and wind without rain is one who boasts of gifts never given.
15Through patience a ruler can be persuaded, and a gentle tongue can break a bone.
16If you find honey, eat just enough— too much of it, and you will vomit. 17Seldom set foot in your neighbor’s house— too much of you, and they will hate you.
18Like a club or a sword or a sharp arrow is one who gives false testimony against a neighbor. 19Like a broken tooth or a lame foot is reliance on the unfaithful in a time of trouble. 20Like one who takes away a garment on a cold day, or like vinegar poured on a wound, is one who sings songs to a heavy heart.
21If your enemy is hungry, give him food to eat; if he is thirsty, give him water to drink. 22In doing this, you will heap burning coals on his head, and the Lord will reward you.
23Like a north wind that brings unexpected rain is a sly tongue—which provokes a horrified look.
24Better to live on a corner of the roof than share a house with a quarrelsome wife.
25Like cold water to a weary soul is good news from a distant land. 26Like a muddied spring or a polluted well are the righteous who give way to the wicked.
27It is not good to eat too much honey, nor is it honorable to search out matters that are too deep.
28Like a city whose walls are broken through is a person who lacks self-control.
25
1Sau đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn do triều thần của Ê-xê-chia sưu tầm và sao chép. 2,3Giữ kín điều gì là quyền Thượng Đế, Tìm tòi, khám phá là quyền hoàng đế, Ta chẳng biết trời cao, biển sâu đến đâu, Cũng chẳng dò thấu được lòng vua thế nào. 4,5Khi khử sạch cáu cặn khỏi bạc, Con có vật liệu để chế tạo vật quý. Khi trừ diệt phường tham nhũng khỏi chính quyền, Ngôi nước nhà vua sẽ vững mạnh, nhờ công lý. 6,7Trước mặt vua, con chớ phô trương, Cũng đừng tranh chỗ của hàng bá vương, Thà ngồi thấp, rồi được nhấc lên cao, Còn hơn bị hạ trước bao nhiêu người. 8-10Đừng hấp tấp kiện thưa ai cả, Vì biết đâu con phải bị thua, Danh dự tổn thương con sẽ làm gì? Tốt hơn cả là hai bên ngồi đối chất, Nhưng đừng tiết lộ chi cho người khác, Kẻo đối phương nghe được lên án con nói xấu, Và con không thể rút lại được lời mình. 11Lời bàn đúng lúc Chẳng khác gì trái táo vàng trên đĩa bạc. 12Nghe lời chỉ trích của người khôn ngoan Là giá trị hơn đeo nữ trang bằng vàng. 13Một sứ giả trung tín Làm thỏa dạ chủ mình Như tuyết mát lạnh giữa mùa gặt, Với nắng hè gay gắt. 14Nếu hứa cho, nhưng chẳng giữ lời, Như có mây, có gió, rồi lại chẳng mưa. 15Lòng kiên nhẫn thắng hơn cường lực, Lưỡi dịu dàng bẻ gãy cả xương. 16,17Đừng ăn nhiều mật quá, No chán, con phải nôn ra; Chớ đến nhà bạn thường quá, Nhàm mặt, bạn sẽ chán ghét con. 18Lời chứng gian vô cùng hiểm nguy, Hại người chẳng khác gươm, tên, trái chùy. 19Đặt lòng tin vào một người không đáng tin cậy, Chẳng khác gì nhai với răng long, chạy với chân gãy. 20Hát xướng trước người đang âu sầu buồn bã, Cũng như lột áo người ngày đông tháng giá, Như đổ giấm vào vết thương. 21,22Đói cho ăn, khát cho uống, Săn sóc kẻ thù, cảm hóa lòng họ⚓, Con sẽ được Thượng Đế thưởng cho. 23Gió bấc đem mưa, Nói hành sinh giận. 24Thà ở nơi góc mái nhà, Còn hơn ở chung nhà với đàn bà hay sinh sự. 25Được tin lành từ xứ xa đưa vào, Như được nước mát lúc khát khao. 26,27Ăn nhiều mật có hại Cũng như thích nghe lời ca tụng mãi mãi. 28Nếu con không chế ngự lòng mình, chẳng lo tự chủ, Như thành thị lũy nát thành xiêu, lấy gì phòng thủ?