13

Đoàn Truyền Giáo Ra Đi Từ An-ti-ốt

¹Tại Hội Thánh An-ti-ốt có các tiên tri và giáo sư: Ba-na-ba, Si-môn biệt danh là Ni-giê, Lu-xi-út, người Ly-bi, Ma-na-ên, em nuôi của vua Hê-rốt và Sau-lơ. ²Họ đang thờ phượng Chúa và kiêng ăn, Đức Thánh Linh bảo: “Các con hãy dành riêng Ba-na-ba và Sau-lơ cho Ta để họ làm công tác Ta đã kêu gọi họ.” ³Sau khi kiêng ăn và cầu nguyện, họ đặt tay trên hai người và phái đi.
⁴Được Đức Thánh Linh sai đi, hai ông xuống Sê-lơ-xi, đáp tàu qua đảo Síp. ⁵Đến Sa-la-môn, họ công bố Đạo Đức Chúa Trời tại các hội đường Do Thái, có Giăng phụ tá.
⁶Đi qua suốt cả hải đảo đến Ba Phô, họ gặp một thầy phù thủy là tiên tri giả người Do Thái tên Ba-Giê-su, ⁷đang ở với tổng trấn Sê-giu Phao-lô, một người khôn ngoan. Tổng trấn cho mời Ba-na-ba và Sau-lơ để tìm hiểu Đạo Chúa. ⁸Nhưng tên phù thủy (cũng gọi là Ê-ly-ma) chống đối họ và cố gắng đánh lạc hướng để tổng trấn đừng tin Chúa. ⁹Nhưng Sau-lơ, cũng gọi là Phao-lô được đầy Thánh Linh, nhìn thẳng người phù thủy ¹⁰mà bảo: “Anh là người đầy gian dối, lừa gạt, là con của quỷ vương, kẻ thù địch của mọi sự công chính! Anh không chấm dứt việc xuyên tạc đường lối ngay thẳng của Chúa sao? ¹¹Này, bây giờ tay Chúa đánh anh, nên anh sẽ bị mù, không thấy ánh sáng mặt trời một thời gian.” Lập tức mù lòa và bóng tối bao trùm Ê-ly-ma, anh ta phải đưa tay sờ soạng, nhờ người nắm tay dắt mình đi. ¹²Thấy thế, tổng trấn liền tin Chúa và vô cùng kinh ngạc về giáo huấn của Chúa.
¹³Từ Ba Phô, Phao-lô và các bạn đồng hành đáp thuyền đi Bẹt-ga, thuộc Bam-phi-li. Đến đây, Giăng bỏ họ quay về Giê-ru-sa-lem. ¹⁴Từ Bẹt-ga, họ đi đến tận An-ti-ốt, xứ Bi-si-đi. Nhằm ngày Sa-bát, họ vào ngồi trong hội đường của người Do Thái. ¹⁵Sau khi đọc Kinh Luật và Kinh Tiên Tri, các nhân viên quản trị hội đường cho mời họ và nói: “Thưa các anh em, nếu ai có lời khích lệ hội chúng thì xin cứ phát biểu!”
¹⁶Phao-lô đứng dậy, đưa tay ra hiệu và nói: “Thưa người Y-sơ-ra-ên và các người kính sợ Đức Chúa Trời, xin nghe tôi trình bày. ¹⁷Đức Chúa Trời của người Y-sơ-ra-ên đã chọn tổ phụ chúng ta và cho họ thịnh đạt trong thời gian ngụ tại đất Ai-cập. Ngài dùng tay quyền năng cao cả dìu dắt họ ra khỏi nước này. ¹⁸Ngài chịu đựng họ trong đồng hoang suốt bốn mươi năm. ¹⁹Ngài tiêu diệt bảy dân tộc trong đất Ca-na-an và cho họ thừa hưởng đất nước ấy. Thời kỳ này độ bốn trăm năm mươi năm. ²⁰Sau đó, Ngài ban cho họ các thẩm phán cho đến đời tiên tri Sa-mu-ên. ²¹Lúc ấy họ đòi xin một vị vua. Đức Chúa Trời cho Sau-lơ, con trai của Kích, thuộc chi tộc Bên-gia-min, lên ngôi vua và trị vì bốn mươi năm. ²²Rồi Ngài loại Sau-lơ và đặt Đa-vít lên ngôi, là người được Ngài chứng nhận:
‘Ta đã tìm thấy Đa-vít, con Gie-sê,⚓ người mà Ta hài lòng,⚓
Người sẽ thực hiện tất cả ý định của Ta.’ ⚓
²³Do dòng dõi của Đa-vít, Đức Chúa Trời ban cho Y-sơ-ra-ên Đấng Cứu Thế là Đức Giê-su theo lời hứa của Ngài. ²⁴Trước khi Đức Giê-su xuất hiện, Giăng đã tuyên bố cho toàn dân Y-sơ-ra-ên phép báp-tem ăn năn tội. ²⁵Khi gần hoàn thành nhiệm vụ, Giăng tuyên bố: ‘Các người nghĩ tôi là ai? Tôi không phải là Đấng đó, nhưng kìa, Ngài đến sau tôi, tôi không xứng đáng cởi dép cho Ngài.’
²⁶Thưa các anh em là dòng dõi Áp-ra-ham và những người kính sợ Đức Chúa Trời, Đạo cứu rỗi này đã được ban bố cho chúng ta. ²⁷Vì dân cư Giê-ru-sa-lem và các nhà lãnh đạo của họ không nhận biết Đức Giê-su nhưng khi lên án Ngài, họ lại làm ứng nghiệm lời các tiên tri của Chúa vẫn được đọc mỗi ngày Sa-bát. ²⁸Dù không tìm thấy lý do nào để kết án tử hình, họ vẫn yêu cầu Phi-lát xử tử Ngài. ²⁹Khi họ đã làm trọn tất cả những lời đã chép về Ngài, họ hạ xác Ngài xuống khỏi thập tự giá và an táng trong một ngôi mộ. ³⁰Nhưng Đức Chúa Trời đã khiến Ngài sống lại từ kẻ chết, ³¹và những người đã theo Ngài từ miền Ga-li-lê lên Giê-ru-sa-lem được thấy Ngài trong nhiều ngày. Hiện nay, họ đều làm chứng về Ngài trước dân chúng.
³²Chúng tôi báo tin mừng cho quý vị: Điều Đức Chúa Trời đã hứa với tổ phụ chúng ta, ³³Ngài đã thực hiện cho chúng ta là dòng dõi họ, bằng cách khiến Đức Giê-su sống lại như Thánh Thi thứ nhì đã chép:
‘Ngươi là con Ta,
Ngày nay Ta đã sinh ngươi.’⚓
³⁴Sự kiện Đức Chúa Trời khiến Ngài sống lại từ kẻ chết, không bị rữa nát bao giờ, đã được phán:
‘Ta sẽ cho các con phước hạnh thánh và chắc chắn mà Ta đã hứa với Đa-vít.’⚓
³⁵Do đó, trong một chương khác, Kinh Thánh lại nói:
‘Chúa sẽ không cho Đấng Thánh của Ngài bị rữa nát.’⚓
³⁶Nhưng sau khi phục vụ Đức Chúa Trời theo ý Ngài trong thời đại mình, vua Đa-vít đã chết, được chôn cất bên cạnh tổ tiên, và phải bị rữa nát. ³⁷Còn Đấng được Đức Chúa Trời làm cho sống lại thì không bao giờ bị rữa nát. ³⁸Vậy, thưa anh em, xin nhận thức rằng chính nhờ Đức Giê-su mà ơn tha tội được công bố cho các anh em. ³⁹Tất cả những ai tin Ngài đều được tuyên xưng công chính về mọi điều mà Kinh Luật Môi-se không thể nào tuyên xưng công chính được. ⁴⁰Vậy hãy coi chừng để khỏi bị mắc phải điều các tiên tri Chúa đã cảnh cáo:
⁴¹‘Hỡi những kẻ khinh miệt, xem đây!
Hãy kinh ngạc và chết đi!
Vì trong thời các ngươi, Ta sẽ làm một việc,
Dù nghe ai nói
Các ngươi cũng không tin!’ ”⚓
⁴²Khi ra về, dân chúng yêu cầu hai ông ngày Sa-bát sau, cũng giảng luận thêm cho họ nghe các điều ấy nữa. ⁴³Cuộc họp đã tan, nhiều người Do Thái và người ngoại quốc theo Do Thái giáo đi theo Phao-lô và Ba-na-ba. Hai ông chuyện trò với họ và khích lệ họ cứ tiếp tục sống theo ân sủng của Đức Chúa Trời.
⁴⁴Ngày Sa-bát sau, hầu hết dân trong thành đều họp lại để nghe Đạo Chúa. ⁴⁵Thấy đoàn dân đông đảo, những người Do Thái đầy lòng ganh tị, chống đối những điều Phao-lô giảng dạy và nhục mạ ông.
⁴⁶Nhưng Phao-lô và Ba-na-ba mạnh dạn tuyên bố: “Cần phải truyền Đạo Đức Chúa Trời cho các người trước nhất, vì các người chối bỏ Đạo Chúa và tự xét mình không xứng đáng được sự sống vĩnh phúc nên bây giờ chúng tôi quay sang các dân tộc ngoại quốc. ⁴⁷Vì Chúa đã truyền bảo tôi:
‘Ta đã lập con lên làm ánh sáng cho các dân tộc,
Để con đem sự cứu rỗi đến tận cùng quả đất.’ ”⚓
⁴⁸Nghe lời này, người ngoại quốc hân hoan và tôn vinh Đạo Chúa; những người đã được định để hưởng sự sống vĩnh phúc đều tin nhận Chúa.
⁴⁹Đạo Chúa được truyền bá khắp cả miền ấy. ⁵⁰Nhưng người Do Thái sách động một số phụ nữ quý phái theo Do Thái giáo và các cấp lãnh đạo của thành phố, xúi giục họ bắt bớ Phao-lô và Ba-na-ba, và trục xuất hai ông ra khỏi lãnh thổ. ⁵¹Để phản ứng lại, hai ông phủi bụi dính chân mình và qua thành Y-cô-ni. ⁵²Còn các môn đệ Chúa được đầy dẫy Thánh Linh và vui mừng.

13

Vòng truyền giáo thứ nhất của Phao-lô

¹Hội thánh An-ti-ốt có năm nhà tiên tri và giáo sư: Ba-na-ba, Si-mê-ôn (còn có tên là Người Đen), Lư-si-út quê ở Ly-bi,⚓ Ma-na-ên, em nuôi vua chư hầu Hê-rốt và Sau-lơ. ²Hội thánh đang thờ phượng Chúa và nhịn ăn, Thánh Linh bảo: “Hãy dành riêng Ba-na-ba và Sau-lơ cho Ta, để làm công việc Ta ấn định.”⚓ ³Sau khi nhịn ăn cầu nguyện, Hội thánh đặt tay và tiễn hai ông lên đường.

Đảo Síp

⁴Được Thánh Linh ủy nhiệm, Ba-na-ba và Sau-lơ liền xuống Sê-lơ-xi đi thuyền đến đảo Síp.⚓ ⁵Cặp bến Sa-lâm, họ lần lượt công bố-Đạo Chúa trong các hội trường Do-thái khắp đảo Síp. Giăng cùng đi theo phụ tá. ⁶Tại Ba-phố, có Ba-giê-xu, biệt danh Ê-li-ma, phù thủy người Do-thái, mạo xưng là tiên tri. ⁷Ba-giê-xu quen thân tổng trấn Sê-giu Phao-lô. Tổng trấn là người khôn ngoan, sai mời Ba-na-ba và Sau-lơ đến giảng Đạo Chúa. ⁸Nhưng phù thủy Ê-li-ma chống đối hai ông, tìm cách khuyên tổng trấn đừng tin Chúa. ⁹Bấy giờ Sau-lơ — biệt danh là Phao-lô — được đầy dẫy Thánh Linh, quắc mắt nhìn tên phù thủy: ¹⁰“Anh là người đầy gian trá xảo quyệt, là con ác quỷ, kẻ thù công lý! Anh không ngưng phá hoại công việc⚓ Chúa sao? ¹¹Này, Chúa ra tay phạt anh bị mù, không nhìn thấy mặt trời một thời gian.” Lập tức bóng tối dày đặc bao phủ Ê-li-ma. Anh phải quờ quạng tìm người dẫn dắt. ¹²Thấy việc phi thường, tổng trấn liền tin Chúa và ngạc nhiên về Đạo Chúa.

Thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi

¹³Phao-lô và các bạn từ Ba-phố xuống tàu đi Bẹt-ga, xứ Bam-phi-ly, còn Giăng rời họ trở về Giê-ru-sa-lem. ¹⁴Từ Bẹt-ga, họ đến An-ti-ốt xứ Bi-si-đi. Ngày thứ bảy họ vào thăm hội trường Do-thái. ¹⁵Sau khi đọc sách luật Mai-sen và các sách tiên tri, các quản lý hội trường sai người mời Phao-lô và Ba-na-ba: “Thưa các ông, nếu các ông có lời khích lệ dân chúng, xin cứ nói!” ¹⁶Phao-lô đứng dậy đưa tay chào và phát biểu: “Thưa đồng bào, thưa quý vị có lòng kính sợ Thượng Đế,
¹⁷“Thượng Đế của dân Y-sơ-ra-ên đã chọn tổ tiên chúng ta, cho họ thịnh vượng tại xứ Ai-cập, dùng quyền năng phi thường dìu dắt họ ra khỏi xứ đó. ¹⁸Suốt bốn mươi năm, Ngài nhẫn nại chịu đựng họ giữa sa mạc. ¹⁹Sau khi tiêu diệt bảy dân tộc xứ Ca-na-an, Ngài chia đất cho họ làm sản nghiệp.
²⁰“Trong bốn trăm năm mươi năm, Chúa lập các thẩm phán lãnh đạo họ đến đời tiên tri Sa-mu-ên. ²¹‘Theo lời thỉnh cầu của nhân dân, Thượng Đế lập Sau-lơ, con trai Kích, thuộc đại tộc Bên-gia-min làm vua trong bốn mươi năm. ²²Sau khi truất phế Sau-lơ, Chúa đặt Đa-vít lên ngai và chứng nhận: ‘Ta đã tìm thấy Đa-vít, con trai Gie-sê, là người làm Ta hài lòng; Đa-vít sẽ thực hiện chương trình Ta.’ ²³Đúng theo lời hứa, Thượng Đế lập Chúa Giê-xu, hậu tự Đa-vít làm Cứu Chúa của Y-sơ-ra-ên.
²⁴“Trước khi Chúa Cứu Thế đến, Giăng đã dạy nhân dân phải ăn năn tội lỗi và chịu báp-tem. ²⁵Khi hoàn thành nhiệm vụ, Giăng tuyên bố: ‘Anh em tưởng tôi là ai? Tôi không phải là Chúa Cứu Thế. Chúa đến sau tôi, nhưng tôi không đáng hầu hạ⚓ Ngài.’
²⁶“Thưa đồng bào và quý vị có lòng kính sợ Thượng Đế, Chúa Cứu Thế⚓ đã đến với chúng ta. ²⁷Vì dân thành Giê-ru-sa-lem và các cấp lãnh đạo không biết Chúa, cũng không hiểu các lời tiên tri thường đọc ngày thứ bảy,⚓ nên đã giết Chúa và vô tình làm ứng nghiệm lời tiên tri. ²⁸Dù không tìm được lý do khép Ngài vào tội tử hình, nhưng họ vẫn cứ xin Phi-lát giết Ngài. ²⁹Sau khi làm ứng nghiệm mọi lời đã chép về Chúa, họ gỡ thi thể Ngài khỏi cây thập tự và táng trong ngôi mộ. ³⁰Nhưng Thượng Đế đã cho Ngài sống lại! ³¹Trong nhiều ngày liên tiếp Chúa hiện ra gặp những người từng theo Ngài từ xứ Ga-li-lê đến Giê-ru-sa-lem, và hiện nay họ còn làm chứng về Ngài cho nhân dân.
^32,33“Chúng tôi xin công bố Tin Mừng cho quý vị: Điều Thượng Đế hứa với tổ tiên chúng ta ngày trước, Ngài đã thực hiện trong thời đại chúng ta: Ngài đã khiến Chúa Giê-xu sống lại, như Thi thiên thứ hai đã viết:
‘Ngươi là Con Ta
Ngày nay Ta đã sinh ngươi.’⚓ ³⁴Thượng Đế hứa cho Ngài sống lại, không bao giờ bị mục nát:
‘Ta sẽ cho Con đặc ân⚓ Mà Ta đã hứa với Đa-vít.’
³⁵và ‘Chúa không để Đấng Thánh Ngài bị mục nát.’⚓
³⁶Lời hứa ấy không phải nói về Đa-vít, vì sau khi phục vụ Thượng Đế suốt đời, Đa-vít đã chết, được an táng bên cạnh tổ phụ, và thi hài cũng rữa nát như mọi người. ³⁷Nhưng Đấng sống lại do quyền Thượng Đế thì không hề mục nát. ³⁸Vậy, thưa quý vị, nhờ Chúa Giê-xu, quý vị được nghe công bố ân tha tội của Thượng Đế: ³⁹‘Ai tin Chúa Cứu Thế đều được tha thứ tất cả tội lỗi và được Chúa thừa nhận là người công chính.’ Đó là điều mà luật pháp Mai-sen không bao giờ thực hiện. ⁴⁰Xin quý vị thận trọng vì có lời tiên tri cảnh cáo:
⁴¹“Này, những kẻ khinh thường chân lý
Hãy nhìn xem, kinh ngạc,
Rồi bị diệt vong!
Vì trong đời các ngươi Ta sẽ làm một việc
Dù ai thuật lại các ngươi cũng chẳng tin.’ ”⚓
⁴²Khi Phao-lô và Ba-na-ba bước ra khỏi hội trường, dân chúng nài nỉ hai ông trở lại giảng giải thêm Đạo Chúa ngày thứ bảy tuần sau. ⁴³Giải tán xong, nhiều người Do-thái và người bản xứ theo đạo Do-thái đi theo Phao-lô và Ba-na-ba. Hai ông nói chuyện với họ và khích lệ họ tiếp tục sống trong ân phúc Chúa.
⁴⁴Ngày thứ bảy sau, hầu hết dân trong thành tập họp để nghe Đạo Chúa. ⁴⁵Thấy quần chúng đông đảo, các nhà lãnh đạo Do-thái sinh lòng ganh tị, phản đối những lời Phao-lô giảng dạy và nhục mạ ông. ⁴⁶Phao-lô và Ba-na-ba dõng dạc tuyên bố: “Đạo Chúa được truyền giảng cho đồng bào trước, nhưng đồng bào khước từ và xét mình không đáng được sống vĩnh cửu, nên chúng tôi quay sang người nước ngoài. ⁴⁷Vì Chúa đã truyền dạy chúng tôi:
‘Ta dùng con làm ánh sáng cho các dân tộc
Để truyền Đạo cứu rỗi khắp thế giới.’ ”⚓
⁴⁸Người bản xứ nghe xong đều vui mừng ca tụng Phúc âm. Những người sẵn sàng tiếp nhận sự sống vĩnh cửu đều tin Chúa.
⁴⁹Đạo Chúa được truyền bá khắp miền đó. ⁵⁰Nhưng các nhà lãnh đạo Do-thái⚓ xúi giục các phụ nữ quý phái sùng đạo Do-thái và các nhà chức trách thành phố khủng bố Phao-lô và Ba-na-ba, trục xuất hai ông khỏi lãnh thổ. ⁵¹Hai ông giủ áo ra đi,⚓ đến thành Y-cô-ni. ⁵²Còn các tín hữu được đầy dẫy Thánh Linh và tràn ngập vui mừng.