24

Áp-ra-ham sai Ê-li-ê-se đi đến xứ Mê-sô-bô-ta-mi

1 Vả, Áp-ra-ham đã già, tuổi đã cao; trong mọi việc Đức Giê-hô-va đã ban phước cho người. 2 Áp-ra-ham nói cùng người đầy tớ ở lâu hơn hết trong nhà mình, có quyền quản trị các gia tài, mà rằng: Xin hãy đặt tay lên đùi ta, 3 và ta sẽ biểu ngươi chỉ Đức Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời của trời và đất, mà thề rằng: Ngươi không cưới một cô nào trong bọn con gái của dân Ca-na-an, tức giữa dân ấy ta trú ngụ, làm vợ cho con trai ta. 4 Nhưng hãy đi về quê hương ta, trong vòng bà con ta, cưới một người vợ cho Y-sác, con trai ta. 5 Người đầy tớ thưa rằng: Có lẽ người con gái không khứng theo tôi về xứ nầy; vậy, có phải tôi dẫn con trai ông đến xứ mà ông đã ra đi khỏi chăng? 6 Áp-ra-ham nói rằng: Hãy cẩn thận, đừng dẫn con ta về xứ đó! 7 Giê-hô-va là Đức Chúa Trời trên trời, là Đấng đã đem ta ra khỏi nhà cha ta và xứ sở ta, có phán và thề rằng: Ta sẽ cho dòng dõi ngươi xứ nầy! Chánh Ngài sẽ sai thiên sứ đi trước ngươi, và nơi đó ngươi hãy cưới một vợ cho con trai ta. 8 Nếu người con gái không khứng theo, thì ngươi sẽ khỏi mắc lời của ta biểu ngươi thề; mà dẫu thế nào đi nữa, chớ đem con ta về chốn đó. 9 Đoạn, người đầy tớ để tay lên đùi Áp-ra-ham chủ mình, và thề sẽ làm theo như lời người đã dặn biểu.

Ê-li-ê-se và nàng Rê-bê-ca gặp nhau

10 Đoạn, người đầy tớ bắt mười con lạc đà trong bầy của chủ mình, đem theo đủ các tài vật của chủ đã giao, rồi đứng dậy đi qua xứ Mê-sô-bô-ta-mi, đến thành của Na-cô. 11 Người cho lạc đà nằm quì gối xuống nghỉ ở ngoài thành, gần bên một giếng kia, vào buổi chiều, đến giờ của những con gái ra đi xách nước. 12 Người nói rằng: Hỡi Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của chủ Áp-ra-ham tôi ơi! Xin ngày nay cho tôi gặp điều mà tôi tìm kiếm, và hãy làm ơn cho chủ Áp-ra-ham tôi! 13 Nầy, tôi đứng gần bên giếng nầy, các con gái của dân trong thành sẽ ra đi xách nước, 14 xin cho người gái trẻ nào mà tôi nói như vầy: “Xin nàng hãy nghiêng bình, cho tôi uống nhờ hớp nước,” mà nàng trả lời rằng: “Hãy uống đi, rồi tôi sẽ cho các lạc đà ngươi uống nữa,” là chánh người mà Chúa đã định cho Y-sác, kẻ tôi tớ Ngài; và nhờ đó tôi sẽ biết rằng Chúa đã làm ơn cho chủ tôi vậy.
15 Người đầy tớ chưa dứt lời, nầy, nàng Rê-bê-ca vác bình trên vai đi ra. Nàng là con gái của Bê-tu-ên, Bê-tu-ên là con trai của Minh-ca, vợ Na-cô, em trai của Áp-ra-ham. 16 Người gái trẻ đó thật rất đẹp, còn đồng trinh, chưa gả cho ai. Nàng xuống giếng nhận đầy bình nước, rồi trở lên. 17 Đầy tớ bèn chạy lại trước mặt nàng và nói rằng: Xin hãy cho tôi uống một hớp nước trong bình. 18 Nàng đáp rằng: Thưa chúa, hãy uống đi; rồi nàng lật đật đỡ bình xuống tay và cho người uống. 19 Khi đỡ cho người uống xong rồi, nàng lại tiếp rằng: Tôi cũng sẽ xách cho mấy con lạc đà chúa uống nữa, chừng nào uống đã thì thôi. 20 Nàng lật đật đổ nước bình ra máng, chạy xuống giếng xách nước thêm nữa cho hết thảy các con lạc đà uống. 21 Còn người ngồi làm thinh mà nhìn nàng, để cho biết Đức Giê-hô-va làm thành công việc mình đi đây hay chăng.
22 Khi lạc đà vừa thôi uống, người đầy tớ bèn lấy một khoanh vàng nặng được nửa siếc-lơ và đôi xuyến nặng được mười siếc-lơ, 23 mà nói rằng: Nàng là con ai? Xin nói cho tôi biết. Trong nhà cha nàng có chỗ nào cho tôi ở nghỉ ban đêm chăng? 24 Nàng đáp rằng: Tôi là con gái của Bê-tu-ên, cháu nội của Minh-ca và Na-cô. 25 Rồi lại nói: Nhà chúng tôi có nhiều rơm và cỏ, và cũng có chỗ để cho ở nghỉ nữa. 26 Người bèn cúi đầu và sấp mình xuống trước mặt Đức Giê-hô-va, 27 mà nói rằng: Đáng ngợi khen thay Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời của chủ Áp-ra-ham tôi! Ngài chẳng ngớt thương xót và thành thực đối cùng chủ tôi! Khi đương đi, Đức Giê-hô-va dẫn dắt tôi đến nhà anh em của chủ tôi vậy.
28 Người gái trẻ đó chạy về, thuật chuyện nầy lại cho nội nhà mẹ mình.

La-ban và Bê-tu-ên tiếp rước Ê-li-ê-se

29 Vả, nàng Rê-bê-ca có một anh, tên là La-ban. La-ban chạy đến người đầy tớ đó ở gần bên giếng. 30 Vừa thấy khoanh vàng và đôi xuyến nơi tay em gái mình, và đã nghe chuyện Rê-bê-ca thuật lại rằng: Người nầy nói vậy! Thì đi đến người, đương đứng gần bên mấy con lạc đà, ở nơi giếng nước, 31 mà thưa rằng: Hỡi người đã được Đức Giê-hô-va ban phước! Xin mời vào. Sao đứng ngoài nầy vậy? Tôi đã sửa soạn nhà và dọn dẹp một nơi cho mấy con lạc đà rồi. 32 Người đầy tớ bèn vào nhà; La-ban cởi yên cho lạc đà, đem cỏ cùng rơm cho các thú đó; rồi lấy nước đặng rửa chân cho người đầy tớ và mấy kẻ đi theo. 33 Đoạn, người nhà bày bữa và mời ăn; nhưng người đầy tớ nói: Không, tôi không ăn đâu, nếu chưa nói được những điều tôi cần phải nói. La-ban đáp rằng: Hãy nói đi!
34 Người bèn nói rằng: Tôi là đầy tớ của Áp-ra-ham. 35 Đức Giê-hô-va đã ban phước cho chủ tôi bội phần, trở nên thạnh vượng; Ngài cho chủ tôi chiên bò, bạc, vàng, tôi trai tớ gái, lạc đà và lừa. 36 Vả, Sa-ra, vợ chủ tôi, trở về già, có sanh một con trai cho người; người đã giao gia tài mình lại hết cho con trai đó. 37 Chủ tôi lại có bắt tôi thề rằng: Ngươi chớ cưới cho con trai ta một người vợ nào trong bọn con gái của dân Ca-na-an, là xứ ta đương trú ngụ; 38 nhưng hãy về nhà cha ta, trong vòng bà con ta, mà cưới cho nó một người vợ tại đó. 39 Tôi nói cùng chủ tôi rằng: Có lẽ người con gái không khứng theo tôi về. 40 Chủ đáp rằng: Đức Giê-hô-va là Đấng ta phục sự sẽ sai thiên sứ theo ngươi, làm cho thành công việc ngươi đi; và ngươi sẽ cưới cho con trai ta một người vợ trong vòng bà con ta, tại nhà cha ta. 41 Vậy, nếu khi ngươi đi về bà con ta, mà họ không khứng gả cho, thì ngươi sẽ được gỡ lời thề nặng của ngươi đã thề cùng ta đó. 42 Ngày nay, khi đi đến giếng kia, tôi có cầu rằng: Lạy Đức Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của chủ Áp-ra-ham tôi! Xin đoái đến mà giúp công việc của tôi đi đây cho được thành! 43 Nầy, tôi ngồi gần bên giếng nầy: Cầu xin hễ người gái trẻ nào sẽ ra xách nước mà tôi nói cùng nàng rằng: Xin cho tôi uống một hớp nước trong bình; 44 mà sẽ trả lời rằng: Hãy uống đi, rồi tôi sẽ xách cho các lạc đà ngươi uống nữa, xin cho người gái trẻ đó là vợ mà Đức Giê-hô-va đã định cho con trai của chủ tôi! 45 Chưa dứt lời thầm nguyện, bỗng đâu nàng Rê-bê-ca vác bình trên vai đi ra, xuống giếng xách nước. Tôi nói với nàng rằng: Xin cho tôi uống hớp nước. 46 Nàng lật đật hạ bình trên vai xuống mà nói rằng: Hãy uống đi, rồi tôi sẽ cho các lạc đà ngươi uống nữa; vậy tôi có uống và nàng cũng có cho các lạc đà uống nữa. 47 Tôi bèn hỏi nàng rằng: Nàng là con gái ai? Nàng đáp: Tôi là con gái của Bê-tu-ên, cháu nội của Na-cô và Minh-ca. Tôi liền đeo cái khoanh nơi lỗ mũi và đôi xuyến vào tay nàng. 48 Đoạn, tôi cúi đầu và sấp mình xuống trước mặt Đức Giê-hô-va, ngợi khen Giê-hô-va Đức Chúa Trời của chủ Áp-ra-ham tôi, mà đã dẫn tôi vào đường chánh đáng, để chọn được cho con trai người con gái của em chủ tôi. 49 Vậy, bây giờ, nếu các ông muốn lấy lòng tử tế và trung tín đối cùng chủ tôi, xin hãy tỏ điều đó cho; dầu không, xin cũng nói cho biết, hầu cho tôi sẽ xây về bên hữu hay là về bên tả.
50 La-ban và Bê-tu-ên đáp rằng: Điều đó do nơi Đức Giê-hô-va mà ra, chúng tôi đâu nói được cùng ngươi rằng quấy hay rằng phải. 51 Kìa, Rê-bê-ca đương ở trước mặt ngươi, hãy dẫn nó đi, để nó được làm vợ của con trai chủ ngươi, theo như lời Đức Giê-hô-va phán định. 52 Đầy tớ của Áp-ra-ham vừa nghe lời hai người nói xong, liền sấp mình xuống đất trước mặt Đức Giê-hô-va. 53 Người lấy đồ trang sức bằng bạc, vàng, và áo xống trao cho Rê-bê-ca; rồi cũng lấy các vật quí dâng cho anh và mẹ nàng. 54 Đoạn người đầy tớ cùng các người đi theo ngồi ăn uống; rồi ngủ tại đó. Qua ngày sau, khi họ đã thức dậy, người đầy tớ nói rằng: Xin hãy cho tôi trở về chủ. 55 Nhưng anh và mẹ nàng nói rằng: Hãy cho người gái trẻ ở lại cùng chúng tôi ít ngày nữa, độ chừng mười bữa, rồi nó sẽ đi. 56 Đầy tớ đáp rằng: Xin chớ cầm tôi trễ lại, vì Đức Giê-hô-va có làm việc đi đường tôi được thành. Hãy cho tôi đi, trở về nhà chủ tôi. 57 Họ đáp rằng: Chúng ta hãy gọi người gái trẻ đó và hỏi ý nó ra sao; 58 bèn kêu Rê-bê-ca và nói rằng: Con muốn đi cùng người nầy chăng? Nàng rằng: Tôi muốn đi. 59 Đoạn, họ cho Rê-bê-ca, em gái mình, và người vú của nàng, đi về theo người đầy tớ của Áp-ra-ham và các kẻ đi theo. 60 Họ chúc phước cho Rê-bê-ca mà rằng: Hỡi em gái chúng ta! Chúc cho em được trở nên mẹ của ức triệu người, và cho dòng dõi em được chiếm lấy cửa thành của quân nghịch. 61 Rê-bê-ca và các đòi nàng đứng dậy, lên cỡi lạc đà, đi theo người đầy tớ đó. Vậy, người đầy tớ dẫn Rê-bê-ca đi.

Rê-bê-ca trở nên vợ Y-sác

62 Bấy giờ Y-sác ở tại nam phương từ giếng La-chai-Roi trở về; 63 lối chiều, người đi ra ngoài đồng đặng suy gẫm; nhướng mắt lên, kìa ngó thấy lạc đà đâu đi đến. 64 Nàng Rê-bê-ca cũng nhướng mắt lên, bèn chợt thấy Y-sác; liền nhảy xuống lạc đà, 65 và hỏi đầy tớ rằng: Người ở đằng trước mặt tôi đi lại trong đồng đó là ai? Đầy tớ thưa rằng: Ấy là chủ tôi đó. Nàng bèn lấy lúp che mặt lại. 66 Rồi, đầy tớ thuật cho Y-sác nghe hết các việc mà mình đã làm; 67 Y-sác bèn dẫn Rê-bê-ca vào trại của Sa-ra, mẹ mình, cưới làm vợ, và yêu mến nàng. Vậy, Y-sác được giải phiền sau khi mẹ mình qua đời.

24

以撒娶妻

1亞伯拉罕年紀老邁,耶和華在一切事上都賜福給他。 2亞伯拉罕對他家中管理他一切產業最老的僕人說:「把你的手放在我大腿底下。 3我要叫你指着耶和華-天和地的上帝起誓,不要為我兒子娶我所居住的迦南地的女子為妻。 4你要往我的本地本族去,為我的兒子以撒娶妻。」 5僕人對他說:「如果那女子不肯跟我來到這地,我必須把你的兒子帶回到你出來的地方嗎?」 6亞伯拉罕對他說:「你要謹慎,不可帶我兒子回那裏去。 7耶和華-天上的上帝曾帶領我離開父家和本族的地,對我說話,向我起誓說:『我要將這地賜給你的後裔。』他要差遣使者在你面前,你就可以從那裏為我兒子娶妻。 8倘若那女子不肯跟你來,我叫你起的誓就與你無關了,只是你不可帶我的兒子回到那裏去。」 9僕人就把手放在他主人亞伯拉罕的大腿底下,為這事向他起誓。
10那僕人從他主人的駱駝中取了十匹駱駝,他手中也帶着他主人各樣的貴重物品離開,起身往美索不達米亞去,到了拿鶴的城。 11傍晚時,眾女子出來打水,他就讓駱駝跪在城外的水井旁。 12他說:「耶和華-我主人亞伯拉罕的上帝啊,求你施恩給我的主人亞伯拉罕,讓我今日就遇見吧! 13看哪,我站在井旁,城內居民的女子們正出來打水。 14我向哪一個少女說:『請你放下水瓶來,給我水喝』,她若說:『請喝!我也給你的駱駝喝』,願她作你所選定給你僕人以撒的妻。這樣,我就知道你施恩給我的主人了。」
15話還沒說完,看哪,利百加肩頭上扛着水瓶出來。利百加彼土利所生的;彼土利亞伯拉罕的兄弟拿鶴妻子密迦的兒子。 16那少女容貌極其美麗,是未曾與人親近的童女。她下到井旁,打滿了瓶子的水,就上來。 17僕人跑上前去迎着她,說:「請你讓我喝你瓶子裏的一點水。」 18少女說:「我主請喝!」就急忙拿下瓶子托在手上,給他喝水。 19那少女給他喝足了,又說:「我也為你的駱駝打水,直到駱駝喝足了。」 20她就急忙把瓶子裏的水倒在槽裏,又跑到井旁打水,為所有的駱駝打了水。 21那人定睛看着少女,一句話也不說,要知道耶和華是否使他的道路亨通。
22駱駝喝足了,那人就拿出一個比加重的金環,一對十舍客勒重的金手鐲, 23說:「請告訴我,你是誰的女兒?你父親家裏有沒有地方可以讓我們過夜?」 24少女說:「我是密迦拿鶴生的兒子彼土利的女兒。」 25又說:「我們家裏有充足的乾草和飼料,也有住宿的地方。」 26那人就低頭向耶和華敬拜, 27說:「耶和華-我主人亞伯拉罕的上帝是應當稱頌的,因他不斷以慈愛信實待我主人。至於我,耶和華一路引領我,直到我主人的兄弟家裏。」
28那少女跑去,把這些話告訴她母親家裏的人。 29利百加有一個哥哥,名叫拉班拉班就跑到外面井旁那人那裏。 30當他看見金環和戴在他妹妹手上的金鐲,又聽見他妹妹利百加說的話:「那人如此對我說」,他就來到那人面前,看哪,他還站在井旁的駱駝旁邊, 31就對他說:「你這蒙耶和華賜福的人,請進來吧!為甚麼站在外面?我已經收拾了房屋,也為駱駝預備了地方。」 32那人就進了拉班的家。拉班卸了駱駝,用飼料餵牠們,拿水給那人和隨從他的人洗腳, 33把食物擺在他面前,請他吃。他卻說:「我不吃,等我把我的事情說完了再吃。」拉班說:「請說。」
34他說:「我是亞伯拉罕的僕人。 35耶和華大大地賜福給我主人,使他發達,賜給他羊羣、牛羣、金銀、奴僕、婢女、駱駝和驢。 36我主人的妻子撒拉年老的時候為我主人生了一個兒子;我主人把他一切所有的都給了他。 37我主人叫我起誓說:『不要為我兒子娶我所居住的迦南地的女子為妻。 38你要往我父家、我本族那裏去,為我的兒子娶妻。』 39我對我主人說:『恐怕那女子不肯跟我來。』 40他就說:『我所事奉的耶和華必要差遣他的使者與你同去,使你的道路亨通,你就可以在我父家、我本族那裏,為我的兒子娶妻。 41只要你到了我本族那裏,我叫你起的誓就與你無關。他們若不把女子交給你,我叫你起的誓也與你無關。』
42「我今日到了井旁,就說:『耶和華-我主人亞伯拉罕的上帝啊,願你使我所行的道路亨通。 43看哪,我站在井旁,對哪一個出來打水的女子說:請你讓我喝你瓶子裏的一點水, 44她若說:你只管喝,我也為你的駱駝打水;願那女子作耶和華給我主人兒子所選定的妻子。』
45「我心裏的話還沒有說完,看哪,利百加肩頭上扛着水瓶出來,下到井旁打水。我對她說:『請你給我水喝。』 46她就急忙從肩頭上拿下瓶子來,說:『請喝!我也給你的駱駝喝。』我就喝了;她也給我的駱駝喝了。 47我問她說:『你是誰的女兒?』她說:『我是彼土利的女兒,彼土利密迦拿鶴生的兒子。』我就把環子戴在她鼻子上,把鐲子戴在她雙手上。 48然後我低頭向耶和華敬拜,稱頌耶和華-我主人亞伯拉罕的上帝,因為他引導我走合適的道路,使我得着我主人兄弟的孫女,給我主人的兒子為妻。 49現在你們若願以慈愛誠信待我主人,就告訴我;若不然,也告訴我,使我可以或向左,或向右。」
50拉班彼土利回答說:「這事既然出於耶和華,我們不能向你說好說歹。 51看哪,利百加就在你面前,可以將她帶去,遵照耶和華所說的,給你主人的兒子為妻。」
52亞伯拉罕的僕人聽見他們這些話,就向耶和華俯伏在地。 53僕人拿出金器、銀器和衣服送給利百加,又將貴重的物品送給她哥哥和她母親。 54然後,僕人和隨從的人才吃喝,並且住了一夜。早晨起來,僕人說:「請讓我回我主人那裏去吧。」 55利百加的哥哥和母親說:「讓她同我們再住幾天,也許十天,然後她可以去。」 56僕人對他們說:「耶和華既然使我道路亨通,你們就不要躭誤我,請讓我走,回我主人那裏去吧!」 57他們說:「我們把她叫來問問她。」 58他們就叫了利百加來,對她說:「你和這人同去嗎?」她說:「我去。」 59於是他們送他們的妹妹利百加和她的奶媽,同亞伯拉罕的僕人,以及隨從他的人走了。 60他們就為利百加祝福,對她說:
  「我們的妹妹啊,
  願你作千萬人的母親!
  願你的後裔得着仇敵的城門!」
61利百加和她的女僕們起來,騎上駱駝,跟着那人去。僕人就帶着利百加走了。
62那時,以撒住在尼革夫。他剛從庇耳‧拉海‧萊回來。 63傍晚時,以撒出來,到田間默想。他舉目一看,看哪,來了一隊駱駝。 64利百加舉目看見以撒,就急忙下了駱駝, 65對那僕人說:「這從田間走來迎接我們的人是誰?」僕人說:「他是我的主人。」利百加就拿面紗蓋住自己。 66僕人把他所做的一切事都告訴以撒 67以撒就領利百加進了母親撒拉的帳棚,娶了她為妻,並且愛她。以撒自從母親離世以後,這才得了安慰。