2
Suy Tư Về Thú Vui
1Tôi tự nhủ: “Tôi hãy nếm trải những điều chi mang lại niềm vui trên cõi đời này, xem thử những điều ấy có chi tốt không.” Nhưng tôi khám phá rằng loài người cũng không thỏa mãn với những điều vui thú ấy.
2Tôi nhận thấy rằng đời sống hời hợt⚓ là điên rồ, còn đeo đuổi thú vui cũng chẳng thực hiện được gì.
3Tôi noi theo nguyên tắc của các bậc hiền triết; tôi thử dùng rượu cho đến mức say, để tìm hiểu xem đó có phải là điều tốt cho loài người làm theo trong những chuỗi ngày họ sống trên đất.⚓
4Tôi thực hiện những công trình vĩ đại. Tôi xây dựng những lâu đài, vun trồng những vườn nho.
5Tôi lập cho mình những vườn hoa và vườn cây đủ mọi loại cây ăn trái.
6Tôi đào cho mình những hồ chứa nước để tưới rừng cây rậm rạp.
7Tôi mua nhiều tôi trai, tớ gái, cũng có nhiều tôi trai tớ gái sinh trưởng trong nhà. Tôi lại có nhiều bầy súc vật, bò và chiên dê, nhiều hơn tất cả những vì vua sống trước tôi tại Giê-ru-sa-lem.
8Tôi thâu chứa bạc vàng; châu báu các vua chúa triều cống.⚓ Tôi chiêu mộ nhiều nam nữ ca sĩ; còn nói về lạc thú của đàn ông,⚓ tôi có biết bao nhiêu cung phi hầu hạ.
9Vậy tôi trở nên sang trọng vượt trội hơn mọi vì vua sống trước tôi tại Giê-ru-sa-lem. Trong khi đó tôi vẫn tiếp tục noi theo nguyên tắc khôn ngoan của các bậc hiền triết.
10Tôi chẳng bỏ qua bất cứ điều gì mắt tôi ưa thích.
Tôi chẳng từ khước một thú vui nào.
Thật tôi vui thỏa trong mọi công lao khó nhọc của mình,
Và niềm vui thỏa này là phần thưởng cho mọi công lao của tôi.
11Thế nhưng, khi ngẫm nghĩ lại mọi công trình tay mình thực hiện,
Với bao công sức đổ dồn vào,
Tôi nhận thấy mọi sự đều phù vân, hư ảo, không thể nào hiểu nổi, như không ai điều khiển nổi chiều gió thổi.
Con người không tìm được lợi ích gì lâu bền trên cõi đời này.
Suy Tư Về Sự Khôn Ngoan Và Điên Dại
12Tôi ngẫm nghĩ về sự khôn ngoan,
Điên rồ, và ngu dại.
Người kế vị ngôi vua có thể làm gì được?
Thật ra, chỉ noi theo những gì các vua trước đã làm.
13Tôi nhận thấy rằng khôn ngoan có ích hơn khờ dại,
Cũng như ánh sáng có lợi hơn tối tăm.
14Người khôn sáng nhìn thấy hướng mình đi,⚓
Còn kẻ khờ dại dò dẫm trong đêm tối.
Tuy nhiên tôi cũng biết
Rồi cả hai đều cùng chung một số phận.
15Tôi tự nhủ:
“Số phận kẻ dại cũng là số phận của tôi.
Vậy thì khôn ngoan vượt trội như tôi được lợi ích gì?”
Tôi tự đáp:
“Đây cũng là phù vân, hư ảo.”
16Thật vậy, không ai nhớ mãi người khôn hoặc kẻ dại,
Vì chúng ta biết trong những ngày tới, người khôn kẻ dại đều sẽ bị lãng quên.
Than ôi! Người khôn kẻ dại rồi cũng phải chết như nhau!
Suy Tư Về Công Lao Khó Nhọc Của Loài Người
17Vậy, tôi hầu như chán ghét cuộc sống, vì mọi việc xảy ra trên đời đều làm cho tôi khổ tâm. Mọi sự đều khó hiểu, khó như điều khiển chiều gió vậy.
18Tôi cũng hầu như chán ghét mọi công trình tôi lao nhọc tạo ra trên đời vì rồi phải để lại tất cả cho kẻ đến sau.
19Nào ai biết được người thừa kế khôn hay dại? Dù sao đi nữa, người vẫn cai quản mọi công trình tôi tạo nên nhờ khôn ngoan và lao khổ của tôi. Đây cũng là một điều hư ảo.
20Ngẫm nghĩ lại, tôi chán ngán mọi công trình tôi lao khổ tạo ra trên đời này.
21Có người đem khôn ngoan, tri thức, và tài năng ra tạo dựng cơ nghiệp, rồi để lại gia tài mình cho một người khỏi phải lao nhọc gì cả. Đây cũng là một điều hư ảo, một ngang trái thương đau.
22Vậy có ích gì cho con người lao lực, lao tâm khổ nhọc trên đời này?
23Suốt ngày, người gặp chuyện khổ tâm, công việc người làm đầy ưu phiền; ngay cả ban đêm, tâm trí người cũng chẳng được nghỉ ngơi. Đây cũng là một điều hư ảo.
Lời Khuyên
24Tốt nhất cho loài người là: ăn, uống, và vui thỏa trong công việc mình làm. Tôi nhận thấy đó là sự ban cho của Đức Chúa Trời⚓
25Thật vậy, nếu Đức Chúa Trời không ban cho,⚓ ai có thể ăn uống, sống an vui trên đời?
26Vì Đức Chúa Trời ban sự khôn ngoan, tri thức, và niềm vui cho người nào đẹp lòng Ngài. Nhưng Ngài giao cho tội nhân công việc nhọc nhằn thu góp của cải để rồi ban lại cho người nào đẹp lòng Ngài. Đây cũng là một điều hư ảo, không thể hiểu nổi, như không ai điều khiển nổi chiều gió vậy.
2
1Kuv xaav has tas, “Ca kuv swm kev lomzem, ca le ua lomzem zoo sab moog.” Tassws saib maj, tej nuav kuj yog qhuav qhawv hab xwb.
2Kuv has txug qhov kws luag luag tas, “Yog ruag xwb,” hab has txug qhov kws ua lomzem tas, “Muaj qaabhau daabtsw?”
3Kuv lub sab tshawb nrhav saib ua le caag cawv txwv maab txhad ua rua kuv zoo sab, (yog kuv lub sab tseed swv tswvyim coj kuv), hab saib yuav ua le caag tuav tau txujkev ruag, moog txug thaus kuv pum tas yaam twg zoo rua tej tuabneeg ua huv lub qaab ntuj rua tej swjhawm tsawg tsawg kws puab muaj txujsa nyob.
4Kuv ua teg num luj heev, kuv ua tej tsev hab cog tej vaaj txwv maab rua kuv.
5Kuv ua tej lub vaaj hab tej tshaav puam kws nyob ua sw, hab cog txhua yaam txwv ntoo rua huv.
6Kuv ua tej paag dej rua kuv swv nduav dej rua tej txwv ntoo kws saamswm hlub.
7Kuv yuav tub qhe nkauj qhev hab muaj tej qhev kws yug lug huv kuv tsev. Kuv muaj tej paab nyuj paab tshws paab yaaj ntau kawg, coob dua tej tuabneeg kws nyob ua kuv ntej huv Yeluxalee.
8Kuv khaws nyaj hab kub ca hab khaws tej nyaj txag ntawm tej vaajntxwv hab huv lwm tebchaws ca. Kuv muaj tej tub ntxhais kws txawj hu nkauj, hab muaj ntau tug nam yau kws ntxwm txwvneej lub sab.
9Kuv txhad ua luj, ua luj dua txhua tug kws nyob ua kuv ntej huv Yeluxalee. Hab kuv tug tswvyim tseed nrug nraim kuv.
10Kuv lub qhov muag ntshaw daabtsw kuv yeej yuav kuas tau, kuv tsw tswj kuv lub sab ntawm tej kev lomzem hlo le, tsua qhov kuv lub sab ntswb tau kev zoo sab huv tej num kws kuv ua, hab tej nuav yog tej tshaaj thawj ntawm kuv teg num.
11Mas kuv xaav txug txhua yaam kws kuv txhais teg tau ua hab kuv tej kev khwv kws kuv swv sav swv zug ua, saib maj, txhua yaam kuj qhuav qhawv haus cua xwb, hab tsw tau qaabhau daabtsw le huv qaab lub nub.
12Mas kuv tshuaj saib tswvyim hab txujkev ruag hab kev tsw thoob tswb. Tug kws tshwm lug ua vaajntxwv qaab yuav ua tau daabtsw? Nwg kuj tsuas ua tau tej kws txeev ua tau lug lawm xwb.
13Kuv pum tas tswvyim zoo dua txujkev tsw thoob tswb, ib yaam le qhov kaaj zoo dua le qhov tsaus ntuj.
14Tug kws muaj tswvyim muaj qhov muag huv nwg taubhau, tassws tug kws tsw thoob tswb taug txujkev tsaus ntuj. Txawm le ntawd los kuv pum tas puab suavdawg yuav raug lub khuab ib yaam nkaus.
15Kuv txhad xaav huv lub sab tas, “Cov tuabneeg tsw thoob tswb raug lub khuab zoo le caag kuv kuj raug lub khuab ib yaam le ntawd. Yog le ntawd kuv muaj tswvyim ntau kawg ua daabtsw?” Kuv txhad xaav tas tej tswvyim kuj qhuav qhawv xwb.
16Tsw muaj leejtwg ncu txug tug kws muaj tswvyim hab tug kws tsw thoob tswb ib yaam nkaus moog le, vem tom hauv ntej moog yeej yuav tsw ncu txug puab suavdawg le. Tug kws muaj tswvyim los kuj tuag ib yaam nkaus le tug kws tsw thoob tswb tuag hab xwb.
17Kuv txhad ntxub txujsa, tsua qhov tej num kws ua rua huv qaab lub nub ua rua kuv nyuaj sab ntxhuv sab, vem yog txhua yaam tsuas yog qhuav qhawv haus cua xwb.
18Kuv ntxub tej num kws kuv swv sav swv zug ua huvsw huv qaab lub nub, tsua qhov kuv yeej yuav tsum tseg tej num ntawd ca rua tug kws tshwm lug ua kuv qaab.
19Mas leejtwg yuav paub tas tug kws tshwm lug hov yuav ua tuabneeg ntse los ruag? Txawm le caag los nwg yeej yuav tau tej num huvsw kws kuv tau swv sav swv zug ua hab swv kuv tug tswvyim ua huv qaab lub nub. Nuav kuj yog qhuav qhawv xwb.
20Kuv txhad le rov poob sab taag kawg tswvyim rua tej num huvsw kws kuv swv sav swv zug ua huv qaab lub nub,
21vem yog muaj tej tug kws swv tswvyim hab kev txawj ntse hab swv nwg tug taw teg ua num khwv los kuj yuav tsum tso tej num hov tseg rua lwm tug kws tsw tau nqeg daag nqeg zug ua yuav. Nuav kuj yog qhuav qhawv xwb hab phem kawg le.
22Tuabneeg tau daabtsw ntawm tej num huvsw kws puab swv sav swv zug ua txhawj quas ntsuav rua huv qaab lub nub?
23Vem tas puab tsuas yog tiv mob tiv ntsaaj taag naj taag xyoo, hab puab tej num kuj ua rua puab nyuaj sab ntxhuv sab. Txawm yog ntuj teb taag mo los puab lub sab kuj tsw su. Nuav kuj yog qhuav qhawv xwb.
24Tuabneeg lub neej tsw muaj ib yaam daabtsw zoo dua le qhov kws noj hab haus hab tau kev zoo sab ntawm tej num kws nwg ua. Kuv pum tas tej nuav kuj yog lug ntawm Vaajtswv txhais teg lug.
25Yog tsw muaj Vaajtswv lawm leejtwg yuav noj tau hab tau txujkev zoo sab?
26Tsua qhov Vaajtswv pub tswvyim hab kev txawj ntse hab kev zoo sab rua tug kws hum nwg sab. Tassws tug kws ua txhum muaj txem Vaajtswv muab num rua nwg ua, tsuas yog sau hab khaws ca rua tug kws hum Vaajtswv lub sab. Nuav kuj yog qhuav qhawv hab haus cua xwb.