21

¹In the Lord’s hand the king’s heart is a stream of water
that he channels toward all who please him.

²A person may think their own ways are right,
but the Lord weighs the heart.

³To do what is right and just
is more acceptable to the Lord than sacrifice.

⁴Haughty eyes and a proud heart—
the unplowed field of the wicked—produce sin.

⁵The plans of the diligent lead to profit
as surely as haste leads to poverty.

⁶A fortune made by a lying tongue
is a fleeting vapor and a deadly snare.⚓

⁷The violence of the wicked will drag them away,
for they refuse to do what is right.

⁸The way of the guilty is devious,
but the conduct of the innocent is upright.

⁹Better to live on a corner of the roof
than share a house with a quarrelsome wife.

¹⁰The wicked crave evil;
their neighbors get no mercy from them.

¹¹When a mocker is punished, the simple gain wisdom;
by paying attention to the wise they get knowledge.

¹²The Righteous One⚓ takes note of the house of the wicked
and brings the wicked to ruin.

¹³Whoever shuts their ears to the cry of the poor
will also cry out and not be answered.

¹⁴A gift given in secret soothes anger,
and a bribe concealed in the cloak pacifies great wrath.

¹⁵When justice is done, it brings joy to the righteous
but terror to evildoers.

¹⁶Whoever strays from the path of prudence
comes to rest in the company of the dead.

¹⁷Whoever loves pleasure will become poor;
whoever loves wine and olive oil will never be rich.

¹⁸The wicked become a ransom for the righteous,
and the unfaithful for the upright.

¹⁹Better to live in a desert
than with a quarrelsome and nagging wife.

²⁰The wise store up choice food and olive oil,
but fools gulp theirs down.

²¹Whoever pursues righteousness and love
finds life, prosperity⚓ and honor.

²²One who is wise can go up against the city of the mighty
and pull down the stronghold in which they trust.

²³Those who guard their mouths and their tongues
keep themselves from calamity.

²⁴The proud and arrogant person—“Mocker” is his name—
behaves with insolent fury.

²⁵The craving of a sluggard will be the death of him,
because his hands refuse to work.
²⁶All day long he craves for more,
but the righteous give without sparing.

²⁷The sacrifice of the wicked is detestable—
how much more so when brought with evil intent!

²⁸A false witness will perish,
but a careful listener will testify successfully.

²⁹The wicked put up a bold front,
but the upright give thought to their ways.

³⁰There is no wisdom, no insight, no plan
that can succeed against the Lord.

³¹The horse is made ready for the day of battle,
but victory rests with the Lord.

21

¹Lòng của vua khác nào nước trong lòng bàn tay của CHÚA,
Ngài nghiêng về phía nào nó phải đùa về phía đó.
²Ai cũng cho là mình đúng theo quan điểm của mình,
Nhưng CHÚA cân nhắc tấm lòng của mỗi người.
³Sống ngay lành và thể hiện công lý sẽ làm CHÚA vui lòng hơn dâng con vật hiến tế lên Ngài.
⁴Cặp mắt kiêu căng, tấm lòng kiêu ngạo,
Ngọn đèn của kẻ ác, đều là tội lỗi.
⁵Kế hoạch của người cần mẫn sẽ làm cho dư dả,
Nhưng kẻ bất cẩn vội vàng sẽ đói rã chẳng sai.
⁶Kẻ dùng miệng lưỡi gạt gẫm người ta để được của cải,
Là gài bẫy để giết mình, và thứ của cải đó sẽ như hơi nước tan đi.
⁷Sự tàn bạo của những kẻ ác sẽ cuốn lôi chúng vào cõi hư mất,
Vì chúng đã khước từ làm điều phù hợp với công lý.
⁸Ðường lối của kẻ tội lỗi là lươn lẹo,
Cách xử sự của người trong sạch là ngay thẳng.
⁹Thà sống ở một góc trên rầm nhà,
Hơn là ở chung nhà với người đàn bà hay sinh sự.
¹⁰Tâm hồn của kẻ ác khao khát chuyện gian tà,
Mắt nó chẳng xót thương dù đó là người lân cận.
¹¹Khi kẻ nhạo báng bị hình phạt, người khờ khạo sẽ khôn ra;
Khi người khôn ngoan được giáo huấn, họ sẽ gia thêm tri thức.
¹²Ðấng Công Chính xét soi nhà kẻ ác,
Ngài sẽ quăng chúng vào chỗ tan nát diệt vong.
¹³Ai bịt tai không nghe tiếng kêu xin của người nghèo khó,
Ðến lượt nó van nài, sẽ chẳng có ai nghe.
¹⁴Quà tặng cách kín đáo sẽ làm hạ đi cơn giận,
Ðưa của hối lộ vào lòng, cơn thịnh nộ sẽ nguôi ngoai.
¹⁵Khi công lý được thi hành, người ngay lành coi đó là niềm vui,
Nhưng kẻ làm ác lại cho đó là điều xui xẻo.
¹⁶Kẻ lìa bỏ con đường tri thức sẽ nhập bọn với những người chết.
¹⁷Kẻ ham ăn chơi đàng điếm sẽ trở nên nghèo khó,
Kẻ khoái nhậu nhẹt rượu chè sẽ chẳng giàu có được bao lâu.
¹⁸Kẻ ác sẽ thành món tiền chuộc để thế cho người ngay lành,
Kẻ bất nghĩa phải chịu nạn thay cho người ngay thật.
¹⁹Thà sống ở một nơi vắng vẻ,
Hơn là chia sẻ căn nhà với người đàn bà nóng tính hay gây.
²⁰Của cải quý báu còn mãi trong nhà người khôn ngoan,
Nhưng kẻ dại dột có được gì liền đem tiêu xài hết sạch.
²¹Ai đeo đuổi công chính và nhân từ, sẽ tìm được sự sống, công chính, và tôn trọng.
²²Một người khôn tiến vào thành đầy dũng sĩ,
Triệt hạ được thành các dũng sĩ đó cậy vào.
²³Ai canh giữ miệng lưỡi mình là giữ mình khỏi những rắc rối.
²⁴Kẻ kiêu ngạo và kiêu căng còn có tên là nhạo báng,
Nó cư xử cách xấc xược và phách lối với mọi người.
²⁵Sự thèm muốn của kẻ biếng nhác sẽ giết chết nó,
Vì đôi tay nó không chịu làm việc.
²⁶Kẻ gian ác suốt ngày thèm thuồng,
Trong khi người ngay lành lại có của để ban cho cách rộng rãi.
²⁷Con vật hiến tế của kẻ ác thật là gớm ghiếc,
Khi nó đem dâng với tà tâm càng đáng tởm biết bao.
²⁸Kẻ làm chứng dối sẽ bị diệt mất,
Nhưng người đáng nghe sẽ được dịp phát biểu ý kiến của mình.
²⁹Kẻ gian ác cứ chường ra mặt chai mày đá,
Còn người ngay thẳng suy tính kỹ đường mình rồi mới bước đi.
³⁰Không có sự khôn ngoan nào, không có sự thông sáng nào, không có mưu kế nào có thể chống lại CHÚA.
³¹Người ta chuẩn bị ngựa cho ngày chiến tranh,
Nhưng chiến thắng thuộc về quyền định đoạt của CHÚA.