10

Nữ vương nước Sê-ba đến thăm Sa-lô-môn

¹ Khi nữ vương Sê-ba nghe nói về danh tiếng của Sa-lô-môn và về danh của Đức Giê-hô-va, bèn đến hỏi thử Sa-lô-môn nhiều câu đố.⚓ ² Bà đến Giê-ru-sa-lem có hầu hạ theo rất đông, lạc đà chở thuốc thơm, nhiều vàng và ngọc. Bà đến cùng Sa-lô-môn, nói với người mọi điều có ở trong lòng mình. ³ Sa-lô-môn đáp các câu hỏi của bà, chẳng câu nào ẩn bí quá cho vua, mà vua không giải nghĩa nổi cho bà.
⁴ Khi nữ vương Sê-ba thấy mọi sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện người đã cất, ⁵ những món ăn trên bàn người, nhà cửa của tôi tớ người, thứ tự công việc của các quan, và đồ ăn mặc của họ, các quan chước tửu, và các của lễ thiêu người dâng trong đền Đức Giê-hô-va, thì mất vía. ⁶ Rồi bà nói rằng: Điều tôi nghe nói trong xứ tôi về lời nói và sự khôn ngoan của vua, thì thật lắm. ⁷ Song trước khi tôi chưa đến đây, và chưa thấy tận mắt những điều nầy, thì tôi chẳng tin; và kìa, người ta chẳng nói đến được phân nửa! Sự khôn ngoan và oai nghi của vua trổi hơn tiếng đồn tôi đã nghe. ⁸ Các tôi tớ vua thật có phước thay! Các tôi tớ vua hằng đứng chầu trước mặt vua, nghe sự khôn ngoan của vua, lấy làm có phước thay! ⁹ Đáng khen ngợi thay Giê-hô-va Đức Chúa Trời của vua, vì Ngài đẹp lòng vua, đặt vua trên ngôi của Y-sơ-ra-ên! Bởi vì Đức Giê-hô-va yêu dấu Y-sơ-ra-ên mãi mãi, nên Ngài đã lập vua làm vua đặng cai trị theo sự ngay thẳng và công bình. ¹⁰ Đoạn nữ vương dâng cho vua một trăm hai mươi ta-lâng vàng và rất nhiều thuốc thơm cùng ngọc quí. Từ đó đến nay, chẳng hề có ai đem thuốc thơm đến số nhiều bằng của nữ vương nước Sê-ba dâng cho vua Sa-lô-môn.
¹¹ Đoàn tàu Hi-ram chở vàng Ô-phia, cũng chở cây bạch đàn rất nhiều, và ngọc quí. ¹² Vua dùng cây bạch đàn nầy mà làm bao lơn cho đền thờ Đức Giê-hô-va và cho nhà vua, cùng những đàn cầm và đàn sắt cho con hát. Từ đó, chẳng hề có ai đem đến Giê-ru-sa-lem cây bạch đàn dường ấy nữa, không ai thấy lại cho đến ngày nay.
¹³ Vua Sa-lô-môn ban cho nữ vương Sê-ba mọi điều người ước và xin, chẳng kể những vật mà Sa-lô-môn đã ban cho bà, tùy lệ thường của vua. Đoạn, bà và các tôi tớ bà lên đường trở về xứ mình.
¹⁴ Vàng mà vua Sa-lô-môn thâu nhận mỗi năm cân đến sáu trăm bảy mươi sáu ta-lâng, ¹⁵ không kể vàng người thâu lấy nơi người buôn bán rong, và nơi sự đổi chác của kẻ thương mại, cùng vàng mà các vua A-ra-bi, và các quan tổng đốc của xứ đem nộp. ¹⁶ Vua Sa-lô-môn làm hai trăm cái khiên lớn bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng sáu trăm siếc-lơ vàng; ¹⁷ lại làm ba trăm cái khiên nhỏ, bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng ba min vàng. Vua để các khiên ấy trong đền rừng Li-ban.
¹⁸ Vua cũng làm một cái ngai lớn bằng ngà, bọc vàng ròng. ¹⁹ Ngai nầy có sáu nấc; thân cao ngai phía sau thì tròn; mỗi phía ngai có thanh nâng tay, và hai con sư tử đứng kề. ²⁰ Lại có mười hai con khác đứng trên sáu nấc, nơi hữu và tả: Chẳng có nước nào làm ngai giống như vậy.
²¹ Hết thảy các chén uống của vua Sa-lô-môn đều bằng vàng, và những khí dụng trong cung rừng Li-ban đều cũng bằng vàng ròng. Chẳng có chi là bằng bạc: Trong đời vua Sa-lô-môn, người ta chẳng kể bạc là chi. ²² Vì đoàn tàu Ta-rê-si của vua mỗi ba năm một lần vượt biển với đoàn tàu của Hi-ram, đem về vàng, bạc, ngà voi, con khỉ, và con công.
²³ Ấy vậy, vua Sa-lô-môn trổi hơn các vua thế gian về sự giàu có và sự khôn ngoan. ²⁴ Cả thiên hạ đều tìm kiếm mặt Sa-lô-môn đặng nghe sự khôn ngoan mà Đức Chúa Trời đã để trong lòng người. ²⁵ Cứ hằng năm, theo lệ định, mọi người đều đem đến dâng vật mình tiến cống cho vua, nào chậu bằng bạc và bằng vàng, áo xống, binh khí, thuốc thơm, ngựa, và la. ²⁶ Sa-lô-môn cũng nhóm xe và lính kị; có một ngàn bốn trăm xe và mười hai ngàn lính kị, để trong các thành chứa xe, và tại Giê-ru-sa-lem, gần bên vua.⚓ ²⁷ Tại Giê-ru-sa-lem vua làm cho bạc ra thường như đá, và cây bá hương nhiều như cây sung mọc nơi đồng bằng.⚓ ²⁸ Vua Sa-lô-môn do nơi Ê-díp-tô mà được ngựa; một đoàn con buôn của vua đi kiếm mua từng bầy, giá phải chăng.⚓ ²⁹ Mỗi cỗ xe mua ở xứ Ê-díp-tô và dẫn về Giê-ru-sa-lem, giá đáng sáu trăm siếc-lơ bạc, còn mỗi con ngựa giá đáng một trăm năm mươi siếc-lơ. Các vua dân Hê-tít và vua Sy-ri cũng theo giá ấy, nhờ những con buôn của vua mà mua về.

10

Nữ vương Sê-ba viếng thăm Sa-lô-môn

¹Nữ hoàng nước Sê-ba nghe Sa-lô-môn được Chúa Hằng Hữu ban cho khôn ngoan và nhiều phúc lành nên đến Giê-ru-sa-lem để thử tài Sa-lô-môn bằng những câu hỏi khúc mắc. ²Theo bà có cả một đàn lạc đà chở vô số hương liệu, ngọc và vàng. Khi gặp Sa-lô-môn bà đem các câu hỏi ra cật vấn. ³Sa-lô-môn giải đáp tất cả những câu hỏi của bà, chẳng câu nào quá ẩn bí đối với vua. ⁴Khi thấy sự khôn ngoan của Sa-lô-môn cùng thấy cung điện vua xây, ⁵cao lương mỹ vị trên bàn vua, người hầu bàn, cách họ ăn mặc, các triều thần, các lễ thiêu vua dâng trong Đền thờ Chúa nữ hoàng Sê-ba vô cùng sửng sốt. ⁶Bà nói với vua: "Tất cả những điều tôi nghe khi còn ở nước nhà về sự khôn ngoan và công việc vua làm đều đúng cả, ⁷nhưng tôi không tin cho đến khi tôi tới đây và thấy tận mắt. Đúng ra, tôi chỉ mới nghe có phân nửa. Sự khôn ngoan và giàu có của vua còn hơn xa những điều tôi nghe. ⁸Dân của vua có phúc thật; tôi tớ của vua cũng có phúc lắm, vì hằng ngày họ được đứng đây để nghe những lời khôn sáng của vua. ⁹Ngợi khen Thượng Đế Hằng Hữu của vua vì Ngài hài lòng đặt vua lên ngôi Y-sơ-ra-ên. Chúa luôn thương yêu Y-sơ-ra-ên nên mới đặt vua cai trị họ và xét xử họ cách công minh." ¹⁰Rồi bà tặng vua gần nửa tấn vàng cùng vô số ngọc ngà và hương liệu. Không ai tặng vua Sa-lô-môn nhiều hương liệu bằng nữ hoàng Sê-ba.
¹¹(Khi đoàn tàu của Hi-ram đi chở vàng Ô-phia, cũng có chở về rất nhiều gỗ bạch đàn và ngọc. ¹²Vua dùng gỗ bạch đàn làm trụ Đền thờ và cung điện, làm đàn thất huyền và thụ cầm cho các ca đoàn. Y-sơ-ra-ên chưa bao giờ có nhiều gỗ bạch đàn như thế).
¹³Để đáp lễ, vua Sa-lô-môn tặng cho nữ hoàng Sê-ba tất cả những vật gì bà thích và xin, ngoài những tặng vật chính thức của nhà vua. Sau đó, nữ hoàng và đoàn tùy tùng lên đường về nước.

Huy hoàng của Sa-lô-môn

¹⁴Mỗi năm Sa-lô-môn thu được khoảng 2 tấn rưỡi vàng, ¹⁵chưa kể số vàng thu được do quan hệ ngoại thương với các vua Á-rập, và do các tổng đốc trong nước đem nộp. ^16,17Sa-lô-môn sai thợ lấy vàng gò thành khiên, hai trăm cái lớn (mỗi cái dùng hơn mười lượng vàng) và ba trăm cái nhỏ (mỗi cái dùng hơn ba lượng vàng). Những khiên này được đặt tại cung "Rừng Li-ban." ¹⁸Vua cũng sai làm một cái ngai bằng ngà thật lớn, bọc vàng ròng. ¹⁹Ngai có sáu bậc, thân ngai có đỉnh tròn, cạnh chỗ gác tay, mỗi bên có một con sư-tử. ²⁰Ngoài ra có mười hai con sư tử khác đứng trên sáu bậc, mỗi con đứng ở một góc bậc. Không nước nào có được một chiếc ngai như thế. ²¹Vua Sa-lô-môn uống bằng những tách vàng. Tất cả vật dụng trong cung "Rừng Li-ban" đều bằng vàng ròng, không có vật nào bằng bạc vì dưới triều Sa-lô-môn, bạc không mấy giá trị. ²²Cứ ba năm một lần, đoàn tàu hoàng gia cùng đoàn tàu của Hi-ram vượt biển đi Ta-rê-si đem về vàng, bạc, ngà, cùng dã nhân và con công.
²³Vua Sa-lô-môn giàu có, và khôn ngoan hơn tất cả các vua trên thế giới. ²⁴Thiên hạ đều mong được gặp Sa-lô-môn để lĩnh hội tư tưởng khôn ngoan Thượng Đế đã phú cho vua. ²⁵Hằng năm người ta đến, đem theo vô số lễ vật, gồm những vật bằng vàng và bạc, y phục, binh giáp, hương liệu, ngựa, la. ²⁶Sa-lô-môn cũng sắm nhiều ngựa và xe. Vua có một ngàn bốn trăm cỗ xe và mười hai ngàn kỵ binh đóng trong các thành chứa xe và ngay tại Giê-ru-sa-lem. ²⁷Tại Giê-ru-sa-lem, bạc trở nên tầm thường như đá, gỗ bách hương như cây sung mọc đầy trong thung lũng. ²⁸Sa-lô-môn mua ngựa từ Ai-cập. Toán thương gia của nhà vua đi mua từng bầy với giá phải chăng. ²⁹Một cỗ xe mua từ Ai-cập mang về bán với giá chưa tới một lượng vàng, một con ngựa khoảng chừng ba chỉ. Đó là giá các vua người Hê-tít và vua Sy-ri trả cho các thương gia của vua.