1 Khi nữ vương Sê-ba nghe nói về danh tiếng của Sa-lô-môn và về danh của Đức Giê-hô-va, bèn đến hỏi thử Sa-lô-môn nhiều câu đố.⚓2 Bà đến Giê-ru-sa-lem có hầu hạ theo rất đông, lạc đà chở thuốc thơm, nhiều vàng và ngọc. Bà đến cùng Sa-lô-môn, nói với người mọi điều có ở trong lòng mình. 3 Sa-lô-môn đáp các câu hỏi của bà, chẳng câu nào ẩn bí quá cho vua, mà vua không giải nghĩa nổi cho bà. 4 Khi nữ vương Sê-ba thấy mọi sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện người đã cất, 5 những món ăn trên bàn người, nhà cửa của tôi tớ người, thứ tự công việc của các quan, và đồ ăn mặc của họ, các quan chước tửu, và các của lễ thiêu người dâng trong đền Đức Giê-hô-va, thì mất vía. 6 Rồi bà nói rằng: Điều tôi nghe nói trong xứ tôi về lời nói và sự khôn ngoan của vua, thì thật lắm. 7 Song trước khi tôi chưa đến đây, và chưa thấy tận mắt những điều nầy, thì tôi chẳng tin; và kìa, người ta chẳng nói đến được phân nửa! Sự khôn ngoan và oai nghi của vua trổi hơn tiếng đồn tôi đã nghe. 8 Các tôi tớ vua thật có phước thay! Các tôi tớ vua hằng đứng chầu trước mặt vua, nghe sự khôn ngoan của vua, lấy làm có phước thay! 9 Đáng khen ngợi thay Giê-hô-va Đức Chúa Trời của vua, vì Ngài đẹp lòng vua, đặt vua trên ngôi của Y-sơ-ra-ên! Bởi vì Đức Giê-hô-va yêu dấu Y-sơ-ra-ên mãi mãi, nên Ngài đã lập vua làm vua đặng cai trị theo sự ngay thẳng và công bình. 10 Đoạn nữ vương dâng cho vua một trăm hai mươi ta-lâng vàng và rất nhiều thuốc thơm cùng ngọc quí. Từ đó đến nay, chẳng hề có ai đem thuốc thơm đến số nhiều bằng của nữ vương nước Sê-ba dâng cho vua Sa-lô-môn. 11 Đoàn tàu Hi-ram chở vàng Ô-phia, cũng chở cây bạch đàn rất nhiều, và ngọc quí. 12 Vua dùng cây bạch đàn nầy mà làm bao lơn cho đền thờ Đức Giê-hô-va và cho nhà vua, cùng những đàn cầm và đàn sắt cho con hát. Từ đó, chẳng hề có ai đem đến Giê-ru-sa-lem cây bạch đàn dường ấy nữa, không ai thấy lại cho đến ngày nay. 13 Vua Sa-lô-môn ban cho nữ vương Sê-ba mọi điều người ước và xin, chẳng kể những vật mà Sa-lô-môn đã ban cho bà, tùy lệ thường của vua. Đoạn, bà và các tôi tớ bà lên đường trở về xứ mình. 14 Vàng mà vua Sa-lô-môn thâu nhận mỗi năm cân đến sáu trăm bảy mươi sáu ta-lâng, 15 không kể vàng người thâu lấy nơi người buôn bán rong, và nơi sự đổi chác của kẻ thương mại, cùng vàng mà các vua A-ra-bi, và các quan tổng đốc của xứ đem nộp. 16 Vua Sa-lô-môn làm hai trăm cái khiên lớn bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng sáu trăm siếc-lơ vàng; 17 lại làm ba trăm cái khiên nhỏ, bằng vàng đánh dát, cứ mỗi cái dùng ba min vàng. Vua để các khiên ấy trong đền rừng Li-ban. 18 Vua cũng làm một cái ngai lớn bằng ngà, bọc vàng ròng. 19 Ngai nầy có sáu nấc; thân cao ngai phía sau thì tròn; mỗi phía ngai có thanh nâng tay, và hai con sư tử đứng kề. 20 Lại có mười hai con khác đứng trên sáu nấc, nơi hữu và tả: Chẳng có nước nào làm ngai giống như vậy. 21 Hết thảy các chén uống của vua Sa-lô-môn đều bằng vàng, và những khí dụng trong cung rừng Li-ban đều cũng bằng vàng ròng. Chẳng có chi là bằng bạc: Trong đời vua Sa-lô-môn, người ta chẳng kể bạc là chi. 22 Vì đoàn tàu Ta-rê-si của vua mỗi ba năm một lần vượt biển với đoàn tàu của Hi-ram, đem về vàng, bạc, ngà voi, con khỉ, và con công. 23 Ấy vậy, vua Sa-lô-môn trổi hơn các vua thế gian về sự giàu có và sự khôn ngoan. 24 Cả thiên hạ đều tìm kiếm mặt Sa-lô-môn đặng nghe sự khôn ngoan mà Đức Chúa Trời đã để trong lòng người. 25 Cứ hằng năm, theo lệ định, mọi người đều đem đến dâng vật mình tiến cống cho vua, nào chậu bằng bạc và bằng vàng, áo xống, binh khí, thuốc thơm, ngựa, và la. 26 Sa-lô-môn cũng nhóm xe và lính kị; có một ngàn bốn trăm xe và mười hai ngàn lính kị, để trong các thành chứa xe, và tại Giê-ru-sa-lem, gần bên vua.⚓27 Tại Giê-ru-sa-lem vua làm cho bạc ra thường như đá, và cây bá hương nhiều như cây sung mọc nơi đồng bằng.⚓28 Vua Sa-lô-môn do nơi Ê-díp-tô mà được ngựa; một đoàn con buôn của vua đi kiếm mua từng bầy, giá phải chăng.⚓29 Mỗi cỗ xe mua ở xứ Ê-díp-tô và dẫn về Giê-ru-sa-lem, giá đáng sáu trăm siếc-lơ bạc, còn mỗi con ngựa giá đáng một trăm năm mươi siếc-lơ. Các vua dân Hê-tít và vua Sy-ri cũng theo giá ấy, nhờ những con buôn của vua mà mua về.
10
Cov Senpas tus Poj Vajntxwv Tuaj Xyuas Xalumoos
(2 Xwmtxheej Vajntxwv 9.1-12)
1Xalumoos lub koob meej nrov ncha moo lug mus txog rau cov Senpas tus poj vajntxwv, nws thiaj li tuaj rau hauv lub nroog Yeluxalees, nws nug ntau zaj uas tsis yoojyim totaub, sim saib Xalumoos puas teb tau. 2Nws coj neeg coob heev nrog nws tuaj; nws muab ntxhuav thauj tej txujlom tsw qab, tej hlaws muaj nqis thiab kub ntau kawg li tuaj. Thaum nws thiab Xalumoos sib ntsib lawm, nws nug Xalumoos ntau tsav ntau yam, tagnrho tej tswvyim uas nws npaj tuaj nug. 3Xalumoos teb tau nws tej lus nug ntawd huv tibsi, tsis muaj ib los twg nyuaj uas Xalumoos teb tsis tau li. 4Thaum cov Senpas tus poj vajntxwv hnov Xalumoos tej tswvyim thiab pom lub loog uas Xalumoos ua. 5Nws pom tej zaub mov uas luag rau, rau saum Xalumoos lub rooj, tej tsev uas nws cov nomtswv nyob, tej tub kavxwm los yeej nyob muaj chaw thiab tej tsoos tsho uas lawv hnav los zoo ib yam nkaus, tej tub ce dej ce cawv, thiab tej tsiaj uas tua fij hauv lub Tuamtsev ua rau poj vajntxwv yoob thiab xav tsis thoob li. 6Nws thiaj hais rau Vajntxwv Xalumoos hais tias, “Txhua yam uas kuv hnov hais txog koj thiab koj tej tswvyim yeej muaj tseeb raws li tej uas kuv tau hnov thaum kuv tseem nyob nram kuv lub tebchaws. 7Tiamsis kuv tsis ntseeg tej ntawd txog thaum uas kuv tuaj pom koj kiag lawm. Koj tej tswvyim thiab kev npluanuj tseem ntau tshaj tej uas luag piav qhia kuv; muaj ib nrab kuv yeej tsis tau hnov hlo li. 8Ua li cas koj cov pojniam yuav muaj hmoo ua luaj! Thiab koj cov tub qhe los muaj hmoo kawg li, lawv niaj hnub nrog koj nyob thiab hnov tej lus txawj ntse uas koj hais. 9Cia li qhuas tus TSWV uas yog koj tus Vajtswv! Nws ua rau sawvdaws pom hais tias nws txaus siab heev rau koj, nws thiaj tsa koj ua vajntxwv kav lub tebchaws Yixalayees. Vim nws txojkev hlub cov Yixalayees nyob mus ibtxhis li, nws thiaj tsa koj ua lawv tus vajntxwv coj lawv ua raws li nws txoj kevcai thiab txojkev ncaj ncees.” 10Poj Vajntxwv thiaj muab tej khoom uas nws thauj tuaj pub rau Vajntxwv Xalumoos: kub yuav luag muaj tsib tas, txujlom thiab hlaws ntau kawg li. Vajntxwv Xalumoos tsis tau pom dua leejtwg muab txujlom tuaj pub rau nws ntau npaum li tej uas cov Senpas tus poj vajntxwv coj tuaj pub rau nws ntawd li. ( 11Dua li ntawd, Hilas tseem muab nws lub nkoj thauj kub, thauj ntoo thwjsuab, thiab thauj hlaws ntau heev nram tebchaws Aufiles tuaj pub rau Xalumoos thiab. 12Xalumoos muab cov ntoo no ua ncej rau lub Tuamtsev, ua ncej rau vajntxwv lub loog thiab muab txua ua raj thiab nkauj nogncas rau cov ntaus suab nkauj siv. Yeej tsis tau muaj dua lwm lub tebchaws xa tej tseem ntoo li cov no tuaj rau hauv tebchaws Yixalayees hlo li; hom ntoo no yeej tsis pom muaj ntxiv li lawm.) 13Vajntxwv Xalumoos muab txhua yam uas cov Senpas tus poj vajntxwv thov pub rau nws. Dua li ntawd Xalumoos tseem muab ntau yam pub rau poj vajntxwv thiab. Ces poj vajntxwv thiab nws cov neeg txawm rov mus rau nram tebchaws Senpas lawm.
Xalumoos Tej Kev Npluanuj
(2 Xwmtxheej Vajntxwv 9.13-29)
14Txhua lub xyoo twg Vajntxwv Xalumoos yeej tau txais kub txog li nees nkaum tsib tas 15ntxiv rau tej se uas cov tub lag tub luam them tuaj, tej paj laum uas tau los ntawm kev sib pauv lag luag, thiab tej uas cov Alanpias cov vajntxwv thiab cov Yixalayees tej tswvxeev coj tuaj rau nws. 16Xalumoos muab cov kub ntawd ntaus tau ob puas daim thaiv hniav ntaj, ib daim twg hnyav kwvlam li kaum tsib choj. 17Thiab nws ntaus tau peb puas daim thaiv hniav ntaj, ib daim twg hnyav yuav luag plaub choj. Nws muab tagnrho cov thaiv hniav ntaj ntawd mus cia rau hauv chav tsev havzoov Lenpanoos. 18Vajntxwv tseem ua tau ib lub zwmtxwv loj. Lub zwmtxwv ntawd yog muab kaus ntxhw ua thiab muab kub vuam thoob plaws rau. 19-20Muaj rau theem qib ntai nce mus rau saum lub zwmtxwv ntawd, rau theem qib ntai ntawd, ib theem twg luag txua ob tug tsov ntxhuav txawb rau ob tog, tagnrho yog muaj kaum ob tug. Tom qab lub zwmtxwv, txua ua ib lub taubhau nyuj, thiab txua ob tug tsov ntxhuav sawv rau ob sab ua ob tug tiag npab. Nyob rau lwm lub tebchaws yeej tsis muaj ib lub zwmtxwv zoo npaum li lub no. 21Tagnrho Xalumoos tej khob haus dej puavleej yog muab kub ua, thiab tej twj taig siv hauv chav tsev havzoov Lenpanoos puavleej yog muab kub nchuav ua. Tej nyiaj yeej tsis muab los siv li, rau qhov tiam uas Xalumoos nyob ntawd, luag suav hais tias nyiaj tsis muaj nqis. 22Xalumoos tseem muaj ntau lub nkoj uas yog tej nkoj thauj khoom hauv hiavtxwv nrog Hilas cov nkoj. Txhua peb lub xyoos twg luag siv cov nkoj ntawd mus thauj kub, nyiaj, kaus ntxhw, liab thiab yajyuam los rau nws. 23Vajntxwv Xalumoos yog tus uas npluanuj thiab ntse tshaj tej vajntxwv huv tibsi, 24tej neeg uas nyob thoob ntiajteb no xav tuaj mloog nws piav nws tej tswvyim thiab kev txawj ntse uas Vajtswv pub rau nws. 25Txhua tus uas tuaj puavleej coj nyiaj, kub, tsho ntev, cuabyeej ua rog, txujlom, nees thiab nees zag tuaj pub rau Xalumoos. Pheej muaj li no ib xyoos dhau rau ib xyoos. 26Xalumoos tseem ua tau ib txhiab plaub puas lub tsheb nees ua rog thiab muaj kaum ob txhiab leej tubrog caij nees. Muaj ibtxhia nws cia nyob hauv lub nroog Yeluxalees thiab dua li cov, nws coj mus rau lwm lub nroog lawm. 27Lub sijhawm uas Xalumoos ua tus kav tebchaws ntawd, nws saib nws tej nyiaj tsuas zoo li tej pobzeb hauv lub nroog Yeluxalees, thiab tej ntoo ciab los zoo li tej ntoo xikamaus uas tuaj ntawm tej taw roob hauv tebchaws Yudas xwb. 28Vajntxwv tseem muaj cov sawvcev txais tej nees uas luag cab hauv tebchaws Muxilis thiab Kilikias tuaj, 29thiab cov tsheb nees yog coj nram tebchaws Iziv los. Lawv xa tej nees thiab cov tsheb nees ntawd mus muag rau cov Hitis thiab cov Xilias ob tug vajntxwv; cov tsheb nees muag ib lub rau pua daim nyiaj thiab cov nees muag ib tug ib puas tsib caug daim nyiaj.