1 Người nữ khôn ngoan xây cất nhà mình; Song kẻ ngu dại lấy tay mình mà phá hủy nó đi. 2 Ai đi theo sự ngay thẳng kính sợ Đức Giê-hô-va; Còn ai ăn ở tà vạy khinh bỉ Ngài, 3 Trong miệng kẻ ngu dại có cây roi đánh phạt sự kiêu ngạo nó; Song môi người khôn ngoan giữ lấy người. 4 Đâu không có bò, đó máng cỏ trống không; Nhưng nhiều hoa lợi do nơi sức bò đực mà ra. 5 Người chứng trung thành không hề nói dối; Còn kẻ làm chứng gian buông lời dối trá. 6 Kẻ nhạo báng tìm khôn ngoan, mà không gặp; Song sự tri thức lấy làm dễ cho người thông sáng. 7 Hãy dang xa khỏi mặt kẻ ngu muội, Con sẽ chẳng tìm được môi khôn ngoan nơi nó. 8 Sự trí huệ của người khôn khéo, ấy là hiểu rõ đường lối mình; Nhưng sự điên cuồng của kẻ ngu muội là sự phỉnh gạt. 9 Kẻ ngu dại bỉ báng tội lỗi; Nhưng người ngay thẳng có được ơn của Đức Chúa Trời. 10 Lòng nhìn biết sự cay đắng của lòng; Một người ngoại không chia vui với nó được. 11 Nhà kẻ gian ác sẽ bị đánh đổ; Song trại người ngay thẳng sẽ được hưng thịnh. 12 Có một con đường coi dường chánh đáng cho loài người; Nhưng đến cuối cùng nó thành ra nẻo sự chết.⚓ 13 Dầu trong lúc cười cợt lòng vẫn buồn thảm; Và cuối cùng sự vui, ấy là điều sầu não. 14 Lòng kẻ nào lìa xa Đức Chúa Trời sẽ được no nê sự kết quả của mình; Còn người lành nhờ chính mình mà được thỏa nguyện. 15 Kẻ ngu dốt tin hết mọi lời; Nhưng người khôn khéo xem xét các bước mình. 16 Người khôn ngoan sợ và tránh khỏi điều ác; Song kẻ ngu muội ở xấc xược, và có lòng cậy mình. 17 Người nóng nảy làm điên làm dại; Và kẻ toan mưu ác bị ghét. 18 Kẻ ngu muội được sự điên dại làm cơ nghiệp; Song người khôn ngoan được đội mão triều thiên bằng tri thức. 19 Người ác phục trước mặt người thiện; Và kẻ dữ cúi lạy ở ngoài cửa người công bình. 20 Người nghèo khó dầu láng giềng cũng ghét bỏ; Nhưng bằng hữu của người giàu thì nhiều thay. 21 Ai khinh bỉ kẻ lân cận mình phạm tội; Còn ai thương xót người khốn khó lấy làm có phước thay. 22 Kẻ toan mưu ác há chẳng lầm lạc sao? Còn nhân từ và chân thật thuộc về người toan mưu thiện. 23 Trong các thứ công việc đều có ích lợi; Nhưng miệng nói nhiều chỉ dẫn đến sự thiếu thốn. 24 Giàu có là mão triều thiên cho người khôn ngoan; Còn điên cuồng của kẻ ngây dại chỉ là điên cuồng. 25 Kẻ làm chứng chân thật giải cứu linh hồn người ta; Song kẻ nào nói dối gây sự phỉnh gạt. 26 Trong sự kính sợ Đức Giê-hô-va có nơi nương cậy vững chắc; Và con cái Ngài sẽ được một nơi ẩn núp. 27 Sự kính sợ Đức Giê-hô-va vốn một nguồn sự sống, Đặng khiến người ta tránh khỏi bẫy sự chết. 28 Dân sự đông đảo, ấy là sự vinh hiển của vua; Còn dân sự ít, ấy khiến cho quan tướng bị bại. 29 Kẻ nào chậm nóng giận có thông sáng lớn; Nhưng ai hay nóng nảy tôn lên sự điên cuồng. 30 Lòng bình tịnh là sự sống của thân thể; Còn sự ghen ghét là đồ mục của xương cốt. 31 Kẻ hà hiếp người nghèo khổ làm nhục Đấng tạo hóa mình; Còn ai thương xót người bần cùng tôn trọng Ngài. 32 Kẻ ác bị đánh đổ trong sự gian ác mình; Nhưng kẻ công bình vẫn có nơi nương cậy, dầu trong khi chết. 33 Sự khôn ngoan ở tại lòng người thông sáng; Còn điều ở trong lòng kẻ ngu muội được lộ ra. 34 Sự công bình làm cho nước cao trọng; Song tội lỗi là sự hổ thẹn cho các dân tộc. 35 Vua làm ơn cho tôi tớ nào ăn ở khôn sáng; Nhưng cơn thạnh nộ vua nổi nghịch cùng kẻ gây sự hổ thẹn.
14
1Tus pojniam uas muaj tswvyim tuav tau nws lub cuab lub yig nyob ruaj ntseg, tiamsis tus pojniam ruam muab nws lub cuab lub yig rhuav povtseg. 2Tus neeg ncaj ncees yeej paub ntshai tus TSWV. Tiamsis tus neeg tsis ncaj ncees tuam mom tus TSWV. 3Tus neeg ruam yeej khavtheeb thiab ntau ncauj; tus neeg txawj ntse tej lus yuav tiv thaiv nws. 4Yog tsis muaj nyuj laij teb koj yuav tsis tau qoobloo, tiamsis yog muaj nyuj laij teb koj yuav tau qoob puv txhab. 5Tus neeg uas ua timkhawv tseeb nws yeej tsis dag, tiamsis tus neeg uas ua timkhawv tsis tseeb, nws yeej hais lus dag. 6Cov neeg khavtheeb yeej nrhiav tsis tau kev txawj ntse li, tiamsis cov neeg txawj ntse kawm tau yoojyim heev. 7Txav kom deb ntawd cov neeg ruam; lawv yeej tsis muaj ib yam dabtsi qhia rau koj li. 8Vim li cas tus neeg ntse thiaj ntse? Rau qhov nws paub yam uas nws yuav ua. Vim li cas tus neeg ruam thiaj li ruam? Rau qhov nws xav hais tias nws paub lawm. 9Cov neeg ruam ua txhaum los lawv yeej tsis quavntsej, tiamsis cov neeg ua zoo txawj thov kom Vajtswv zam txim. 10Koj tej kev zoo siab los yog koj li, koj tej kev iab siab los yeej yog koj li. Tsis muaj leejtwg nrog koj muaj feem. 11Tus neeg siab phem lub tsev raug puastsuaj, tiamsis tus neeg ncaj ncees lub tsev yuav nyob ruaj nrees cia. 12Muaj ib txojkev uas neeg xav hais tias yog txoj zoo, tiamsis txoj ntawd coj mus raug kev ploj kev tuag. 13Lub ncauj luag, tiamsis lub siab quaj ntsuag; thaum kev zoo siab dhau lawm, kev nyuaj siab nyob li qub. 14Cov neeg siab phem yuav tau txais tej uas lawv tau ua lawm. Cov neeg siab zoo yuav tau txais tej nqi zog zoo uas lawv ua. 15Tus neeg ruam ntseeg txhua yam, tiamsis cov neeg ntse ua tib zoo xav lawv mam li ua. 16Cov neeg muaj tswvyim hwm tus TSWV thiab txav deb ntawm txojkev phem, tiamsis cov neeg ruam tsis paub ceevfaj, lawv lam tau lam ua. 17Cov neeg uas chim sai mas ua tej yam uas ruam kawg nkaus li; cov neeg ntse ua taus siab ntev. 18Cov neeg ruam tau sau tej kev ruam uas lawv ua, tiamsis cov neeg ntse tau txais lub koob meej zoo. 19Cov neeg ua phem yuav txhos caug pe cov neeg ncaj ncees, thiab cov neeg siab phem yuav sawv ntawm roojvag hawm cov neeg ncaj ncees. 20Tus neeg pluag yeej tsis muaj leejtwg nyiam, txawm yog tej neeg zejzog los yeej tsis nyiam nws, tiamsis tus npluanuj muaj phoojywg coob. 21Yog koj xav tau kev zoo siab, cia li ua siab dawb paug rau tus pluag; yog koj txob thuam lwm tus, ces yog koj ua txhaum. 22Yog koj ua qhov zoo, luag yuav cia siab thiab hwm koj; yog koj tuav tswvyim ua phem, ces yog koj ua txhaum lawm. 23Ua neeg nquag koj lub neej thiaj li muaj nplua mias. Yog koj zaum tham ntau, koj yuav ua neeg pluag. 24Kev txawj ntse yog lub kausmom kub rau cov neeg muaj kev txawj ntse, tiamsis txojkev ruam yog txoj saw rau cov neeg ruam. 25Tus uas ua timkhawv tseeb cawm tau sawvdaws txojsia; tiamsis tus ua timkhawv tsis tseeb, yog nws ntxeev siab rau lwm tus. 26Hwm tus TSWV koj thiaj muaj chaw cia siab, thiab koj cov xeebntxwv thiaj tau chaw vamkhom. 27Koj puas xav zam kom dhau txojkev tuag? Kev hwm tus TSWV yog lub qhovdej cawm txojsia. 28Tus vajntxwv uas muaj pejxeem coob, nws yeej muaj hwjchim loj dua. Yog tsis muaj tej pejxeem ntawd, nws yeej tsis muaj hwjchim dabtsi li. 29Yog koj ua tau siab ntev, koj thiaj yog tus neeg txawj ntse, tiamsis yog koj ua neeg chim sai, ces qhia hais tias koj yog neeg ruam. 30Lub siab uas kaj nrig ua rau lub cev tsis muaj mob, tiamsis kev khib zoo ib yam li lub mob. 31Yog koj caij tsuj cov neeg pluag, ces yog koj saib tsis taus Vajtswv tus uas tsim lawv. Tiamsis kev ua siab dawb paug rau cov pluag yog kev qhuas Vajtswv. 32Cov neeg siab phem tej kev ua phem ua qias yuav coj kev puastsuaj los raug lawv, tiamsis cov neeg siab zoo tej kev ncaj ncees yuav tiv thaiv lawv. 33Lub tswvyim nyob hauv tus neeg txawj ntse, tiamsis tus ruam tsis paub txog lub tswvyim li. 34Kev ncaj ncees ua rau lub tebchaws vammeej; kev txhaum ua rau lub tebchaws raug txajmuag. 35Vajntxwv txaus siab rau cov nomtswv uas txawj ntse, tiamsis nws rau txim rau cov uas ua rau lub tebchaws raug txajmuag.