14

¹ Người nữ khôn ngoan xây cất nhà mình;
Song kẻ ngu dại lấy tay mình mà phá hủy nó đi.
² Ai đi theo sự ngay thẳng kính sợ Đức Giê-hô-va;
Còn ai ăn ở tà vạy khinh bỉ Ngài,
³ Trong miệng kẻ ngu dại có cây roi đánh phạt sự kiêu ngạo nó;
Song môi người khôn ngoan giữ lấy người.
⁴ Đâu không có bò, đó máng cỏ trống không;
Nhưng nhiều hoa lợi do nơi sức bò đực mà ra.
⁵ Người chứng trung thành không hề nói dối;
Còn kẻ làm chứng gian buông lời dối trá.
⁶ Kẻ nhạo báng tìm khôn ngoan, mà không gặp;
Song sự tri thức lấy làm dễ cho người thông sáng.
⁷ Hãy dang xa khỏi mặt kẻ ngu muội,
Con sẽ chẳng tìm được môi khôn ngoan nơi nó.
⁸ Sự trí huệ của người khôn khéo, ấy là hiểu rõ đường lối mình;
Nhưng sự điên cuồng của kẻ ngu muội là sự phỉnh gạt.
⁹ Kẻ ngu dại bỉ báng tội lỗi;
Nhưng người ngay thẳng có được ơn của Đức Chúa Trời.
¹⁰ Lòng nhìn biết sự cay đắng của lòng;
Một người ngoại không chia vui với nó được.
¹¹ Nhà kẻ gian ác sẽ bị đánh đổ;
Song trại người ngay thẳng sẽ được hưng thịnh.
¹² Có một con đường coi dường chánh đáng cho loài người;
Nhưng đến cuối cùng nó thành ra nẻo sự chết.⚓
¹³ Dầu trong lúc cười cợt lòng vẫn buồn thảm;
Và cuối cùng sự vui, ấy là điều sầu não.
¹⁴ Lòng kẻ nào lìa xa Đức Chúa Trời sẽ được no nê sự kết quả của mình;
Còn người lành nhờ chính mình mà được thỏa nguyện.
¹⁵ Kẻ ngu dốt tin hết mọi lời;
Nhưng người khôn khéo xem xét các bước mình.
¹⁶ Người khôn ngoan sợ và tránh khỏi điều ác;
Song kẻ ngu muội ở xấc xược, và có lòng cậy mình.
¹⁷ Người nóng nảy làm điên làm dại;
Và kẻ toan mưu ác bị ghét.
¹⁸ Kẻ ngu muội được sự điên dại làm cơ nghiệp;
Song người khôn ngoan được đội mão triều thiên bằng tri thức.
¹⁹ Người ác phục trước mặt người thiện;
Và kẻ dữ cúi lạy ở ngoài cửa người công bình.
²⁰ Người nghèo khó dầu láng giềng cũng ghét bỏ;
Nhưng bằng hữu của người giàu thì nhiều thay.
²¹ Ai khinh bỉ kẻ lân cận mình phạm tội;
Còn ai thương xót người khốn khó lấy làm có phước thay.
²² Kẻ toan mưu ác há chẳng lầm lạc sao?
Còn nhân từ và chân thật thuộc về người toan mưu thiện.
²³ Trong các thứ công việc đều có ích lợi;
Nhưng miệng nói nhiều chỉ dẫn đến sự thiếu thốn.
²⁴ Giàu có là mão triều thiên cho người khôn ngoan;
Còn điên cuồng của kẻ ngây dại chỉ là điên cuồng.
²⁵ Kẻ làm chứng chân thật giải cứu linh hồn người ta;
Song kẻ nào nói dối gây sự phỉnh gạt.
²⁶ Trong sự kính sợ Đức Giê-hô-va có nơi nương cậy vững chắc;
Và con cái Ngài sẽ được một nơi ẩn núp.
²⁷ Sự kính sợ Đức Giê-hô-va vốn một nguồn sự sống,
Đặng khiến người ta tránh khỏi bẫy sự chết.
²⁸ Dân sự đông đảo, ấy là sự vinh hiển của vua;
Còn dân sự ít, ấy khiến cho quan tướng bị bại.
²⁹ Kẻ nào chậm nóng giận có thông sáng lớn;
Nhưng ai hay nóng nảy tôn lên sự điên cuồng.
³⁰ Lòng bình tịnh là sự sống của thân thể;
Còn sự ghen ghét là đồ mục của xương cốt.
³¹ Kẻ hà hiếp người nghèo khổ làm nhục Đấng tạo hóa mình;
Còn ai thương xót người bần cùng tôn trọng Ngài.
³² Kẻ ác bị đánh đổ trong sự gian ác mình;
Nhưng kẻ công bình vẫn có nơi nương cậy, dầu trong khi chết.
³³ Sự khôn ngoan ở tại lòng người thông sáng;
Còn điều ở trong lòng kẻ ngu muội được lộ ra.
³⁴ Sự công bình làm cho nước cao trọng;
Song tội lỗi là sự hổ thẹn cho các dân tộc.
³⁵ Vua làm ơn cho tôi tớ nào ăn ở khôn sáng;
Nhưng cơn thạnh nộ vua nổi nghịch cùng kẻ gây sự hổ thẹn.

14

¹Đàn bà khôn ngoan gây dựng gia đình,
còn đàn bà ngu dại làm tan hoang cửa nhà⚓.
²Ai sống ngay lành kính sợ CHÚA,
còn kẻ sống gian ác khinh dể Ngài.
³Trong miệng kẻ ngu dại có cái roi quất vào lưng nó,
nhưng lời lẽ của người khôn sẽ che chở người ấy.
⁴Nơi nào không có trâu, kho chứa vắng thực phẩm.
Nhưng có trâu cày ruộng thì ngũ cốc sinh sản nhiều.
⁵Nhân chứng thành thật không khai gian,
còn nhân chứng dối chỉ khai điều giả trá.
⁶Kẻ tự phụ tìm sự khôn ngoan mà không thấy,
nhưng người hiểu biết gặp tri thức dễ dàng.
⁷Hãy tránh xa kẻ ngu dại,
vì con chẳng học được gì nơi chúng đâu.
⁸Sự khôn ngoan của người thông sáng giúp người biết phải làm gì,
còn sự dốt nát của kẻ ngu dại phỉnh gạt nó.
⁹Kẻ ngu dại chê bai của lễ chuộc lỗi⚓,
nhưng người liêm chính nhận được ân huệ.
¹⁰Không ai biết được nỗi buồn trong lòng con,
người dưng không chia xẻ được niềm vui của con.
¹¹Nhà cửa kẻ gian ác sẽ bị tiêu hủy,
nhưng lều người lành sẽ vững bền.
¹²Có kẻ tưởng mình làm phải,
nhưng cuối cùng dẫn đến chỗ chết.
¹³Có người bên ngoài vui cười mà trong lòng sầu thảm,
Sau khi niềm vui ra đi thì nỗi buồn vẫn còn lại.
¹⁴Kẻ phản nghịch trả giá cho điều ác mình,
còn người nhân đức sẽ được ban thưởng về phong cách của mình.
¹⁵Kẻ ngây ngô tin hết mọi điều,
nhưng người khôn cân nhắc hành vi mình.
¹⁶Người khôn khéo léo tránh lôi thôi,
nhưng kẻ ngu dại quá tự tin và hành động cẩu thả.
¹⁷Người nào nóng tính hành động dại dột,
còn kẻ mưu mô bị ghét bỏ.
¹⁸Kẻ ngu dại nhận được điều xuẩn ngốc của nó,
nhưng người khôn ngoan nhận được tri thức làm mão triều.
¹⁹Kẻ ác sẽ phải cúi đầu trước người nhân đức;
Nó sẽ cúi đầu trước cổng nhà của người công chính.
²⁰Người nghèo khó thì dù cho đến láng giềng cũng ruồng bỏ,
nhưng kẻ giàu sang có rất đông bạn hữu.
²¹Ghét người láng giềng là phạm tội,
nhưng tỏ lòng nhân từ đối với kẻ khốn cùng mang hạnh phúc.
²²Kẻ âm mưu điều ác sẽ bị lầm lạc,
nhưng ai tính chuyện tốt lành
sẽ được yêu thương và tin cậy.
²³Ai chịu khó sẽ kiếm được lợi,
nhưng kẻ đa ngôn sẽ gặp túng quẫn.
²⁴Người khôn ngoan nhận được của cải làm phần thưởng,
nhưng kẻ ngu dại chỉ lãnh lấy sự dại dột.
²⁵Nhân chứng thành thật cứu mạng người khác,
nhưng nhân chứng giả dối là kẻ phản bội.
²⁶Ai kính sợ Chúa sẽ có lòng tự tin,
con cái họ cũng được che chở.
²⁷Sự kính sợ Chúa là nguồn sống,
giúp người ta tránh được cạm bẫy,
²⁸Dân số đông là niềm vinh dự cho vua,
nhưng quan trưởng mà không có dân thì xem như chẳng có gì.
²⁹Người kiên nhẫn có thông sáng lớn,
nhưng kẻ nóng tính phơi bày sự ngu dại mình.
³⁰Tinh thần trầm tĩnh khiến thân thể khoẻ mạnh,
nhưng sự ganh ghét làm mục xương cốt.
³¹Ai ngược đãi người nghèo là sỉ nhục Đấng Tạo Hóa mình,
nhưng ai tử tế với người thiếu thốn tôn trọng Thượng Đế.
³²Kẻ ác bị tàn hại vì mưu mô mình,
nhưng ai làm điều phải
tìm được sự liêm chính làm nơi trú ẩn⚓.
³³Sự khôn ngoan sống trong lòng người có trí hiểu biết,
nhưng kẻ ngu dại chẳng hiểu biết khôn ngoan là gì⚓.
³⁴Thực thi điều phải khiến quốc gia phồn thịnh,
nhưng tội lỗi mang sỉ nhục cho bất cứ dân tộc nào.
³⁵Vua thích tôi tớ khôn ngoan,
nhưng tôi tớ mang sỉ nhục khiến vua nổi giận.