14

¹ Người nữ khôn ngoan xây cất nhà mình;
Song kẻ ngu dại lấy tay mình mà phá hủy nó đi.
² Ai đi theo sự ngay thẳng kính sợ Đức Giê-hô-va;
Còn ai ăn ở tà vạy khinh bỉ Ngài,
³ Trong miệng kẻ ngu dại có cây roi đánh phạt sự kiêu ngạo nó;
Song môi người khôn ngoan giữ lấy người.
⁴ Đâu không có bò, đó máng cỏ trống không;
Nhưng nhiều hoa lợi do nơi sức bò đực mà ra.
⁵ Người chứng trung thành không hề nói dối;
Còn kẻ làm chứng gian buông lời dối trá.
⁶ Kẻ nhạo báng tìm khôn ngoan, mà không gặp;
Song sự tri thức lấy làm dễ cho người thông sáng.
⁷ Hãy dang xa khỏi mặt kẻ ngu muội,
Con sẽ chẳng tìm được môi khôn ngoan nơi nó.
⁸ Sự trí huệ của người khôn khéo, ấy là hiểu rõ đường lối mình;
Nhưng sự điên cuồng của kẻ ngu muội là sự phỉnh gạt.
⁹ Kẻ ngu dại bỉ báng tội lỗi;
Nhưng người ngay thẳng có được ơn của Đức Chúa Trời.
¹⁰ Lòng nhìn biết sự cay đắng của lòng;
Một người ngoại không chia vui với nó được.
¹¹ Nhà kẻ gian ác sẽ bị đánh đổ;
Song trại người ngay thẳng sẽ được hưng thịnh.
¹² Có một con đường coi dường chánh đáng cho loài người;
Nhưng đến cuối cùng nó thành ra nẻo sự chết.⚓
¹³ Dầu trong lúc cười cợt lòng vẫn buồn thảm;
Và cuối cùng sự vui, ấy là điều sầu não.
¹⁴ Lòng kẻ nào lìa xa Đức Chúa Trời sẽ được no nê sự kết quả của mình;
Còn người lành nhờ chính mình mà được thỏa nguyện.
¹⁵ Kẻ ngu dốt tin hết mọi lời;
Nhưng người khôn khéo xem xét các bước mình.
¹⁶ Người khôn ngoan sợ và tránh khỏi điều ác;
Song kẻ ngu muội ở xấc xược, và có lòng cậy mình.
¹⁷ Người nóng nảy làm điên làm dại;
Và kẻ toan mưu ác bị ghét.
¹⁸ Kẻ ngu muội được sự điên dại làm cơ nghiệp;
Song người khôn ngoan được đội mão triều thiên bằng tri thức.
¹⁹ Người ác phục trước mặt người thiện;
Và kẻ dữ cúi lạy ở ngoài cửa người công bình.
²⁰ Người nghèo khó dầu láng giềng cũng ghét bỏ;
Nhưng bằng hữu của người giàu thì nhiều thay.
²¹ Ai khinh bỉ kẻ lân cận mình phạm tội;
Còn ai thương xót người khốn khó lấy làm có phước thay.
²² Kẻ toan mưu ác há chẳng lầm lạc sao?
Còn nhân từ và chân thật thuộc về người toan mưu thiện.
²³ Trong các thứ công việc đều có ích lợi;
Nhưng miệng nói nhiều chỉ dẫn đến sự thiếu thốn.
²⁴ Giàu có là mão triều thiên cho người khôn ngoan;
Còn điên cuồng của kẻ ngây dại chỉ là điên cuồng.
²⁵ Kẻ làm chứng chân thật giải cứu linh hồn người ta;
Song kẻ nào nói dối gây sự phỉnh gạt.
²⁶ Trong sự kính sợ Đức Giê-hô-va có nơi nương cậy vững chắc;
Và con cái Ngài sẽ được một nơi ẩn núp.
²⁷ Sự kính sợ Đức Giê-hô-va vốn một nguồn sự sống,
Đặng khiến người ta tránh khỏi bẫy sự chết.
²⁸ Dân sự đông đảo, ấy là sự vinh hiển của vua;
Còn dân sự ít, ấy khiến cho quan tướng bị bại.
²⁹ Kẻ nào chậm nóng giận có thông sáng lớn;
Nhưng ai hay nóng nảy tôn lên sự điên cuồng.
³⁰ Lòng bình tịnh là sự sống của thân thể;
Còn sự ghen ghét là đồ mục của xương cốt.
³¹ Kẻ hà hiếp người nghèo khổ làm nhục Đấng tạo hóa mình;
Còn ai thương xót người bần cùng tôn trọng Ngài.
³² Kẻ ác bị đánh đổ trong sự gian ác mình;
Nhưng kẻ công bình vẫn có nơi nương cậy, dầu trong khi chết.
³³ Sự khôn ngoan ở tại lòng người thông sáng;
Còn điều ở trong lòng kẻ ngu muội được lộ ra.
³⁴ Sự công bình làm cho nước cao trọng;
Song tội lỗi là sự hổ thẹn cho các dân tộc.
³⁵ Vua làm ơn cho tôi tớ nào ăn ở khôn sáng;
Nhưng cơn thạnh nộ vua nổi nghịch cùng kẻ gây sự hổ thẹn.

14

¹The wise woman builds her house,
but with her own hands the foolish one tears hers down.

²Whoever fears the Lord walks uprightly,
but those who despise him are devious in their ways.

³A fool’s mouth lashes out with pride,
but the lips of the wise protect them.

⁴Where there are no oxen, the manger is empty,
but from the strength of an ox come abundant harvests.

⁵An honest witness does not deceive,
but a false witness pours out lies.

⁶The mocker seeks wisdom and finds none,
but knowledge comes easily to the discerning.

⁷Stay away from a fool,
for you will not find knowledge on their lips.

⁸The wisdom of the prudent is to give thought to their ways,
but the folly of fools is deception.

⁹Fools mock at making amends for sin,
but goodwill is found among the upright.

¹⁰Each heart knows its own bitterness,
and no one else can share its joy.

¹¹The house of the wicked will be destroyed,
but the tent of the upright will flourish.

¹²There is a way that appears to be right,
but in the end it leads to death.

¹³Even in laughter the heart may ache,
and rejoicing may end in grief.

¹⁴The faithless will be fully repaid for their ways,
and the good rewarded for theirs.

¹⁵The simple believe anything,
but the prudent give thought to their steps.

¹⁶The wise fear the Lord and shun evil,
but a fool is hotheaded and yet feels secure.

¹⁷A quick-tempered person does foolish things,
and the one who devises evil schemes is hated.

¹⁸The simple inherit folly,
but the prudent are crowned with knowledge.

¹⁹Evildoers will bow down in the presence of the good,
and the wicked at the gates of the righteous.

²⁰The poor are shunned even by their neighbors,
but the rich have many friends.

²¹It is a sin to despise one’s neighbor,
but blessed is the one who is kind to the needy.

²²Do not those who plot evil go astray?
But those who plan what is good find⚓ love and faithfulness.

²³All hard work brings a profit,
but mere talk leads only to poverty.

²⁴The wealth of the wise is their crown,
but the folly of fools yields folly.

²⁵A truthful witness saves lives,
but a false witness is deceitful.

²⁶Whoever fears the Lord has a secure fortress,
and for their children it will be a refuge.

²⁷The fear of the Lord is a fountain of life,
turning a person from the snares of death.

²⁸A large population is a king’s glory,
but without subjects a prince is ruined.

²⁹Whoever is patient has great understanding,
but one who is quick-tempered displays folly.

³⁰A heart at peace gives life to the body,
but envy rots the bones.

³¹Whoever oppresses the poor shows contempt for their Maker,
but whoever is kind to the needy honors God.

³²When calamity comes, the wicked are brought down,
but even in death the righteous seek refuge in God.

³³Wisdom reposes in the heart of the discerning
and even among fools she lets herself be known.⚓

³⁴Righteousness exalts a nation,
but sin condemns any people.

³⁵A king delights in a wise servant,
but a shameful servant arouses his fury.