14

¹ Người nữ khôn ngoan xây cất nhà mình;
Song kẻ ngu dại lấy tay mình mà phá hủy nó đi.
² Ai đi theo sự ngay thẳng kính sợ Đức Giê-hô-va;
Còn ai ăn ở tà vạy khinh bỉ Ngài,
³ Trong miệng kẻ ngu dại có cây roi đánh phạt sự kiêu ngạo nó;
Song môi người khôn ngoan giữ lấy người.
⁴ Đâu không có bò, đó máng cỏ trống không;
Nhưng nhiều hoa lợi do nơi sức bò đực mà ra.
⁵ Người chứng trung thành không hề nói dối;
Còn kẻ làm chứng gian buông lời dối trá.
⁶ Kẻ nhạo báng tìm khôn ngoan, mà không gặp;
Song sự tri thức lấy làm dễ cho người thông sáng.
⁷ Hãy dang xa khỏi mặt kẻ ngu muội,
Con sẽ chẳng tìm được môi khôn ngoan nơi nó.
⁸ Sự trí huệ của người khôn khéo, ấy là hiểu rõ đường lối mình;
Nhưng sự điên cuồng của kẻ ngu muội là sự phỉnh gạt.
⁹ Kẻ ngu dại bỉ báng tội lỗi;
Nhưng người ngay thẳng có được ơn của Đức Chúa Trời.
¹⁰ Lòng nhìn biết sự cay đắng của lòng;
Một người ngoại không chia vui với nó được.
¹¹ Nhà kẻ gian ác sẽ bị đánh đổ;
Song trại người ngay thẳng sẽ được hưng thịnh.
¹² Có một con đường coi dường chánh đáng cho loài người;
Nhưng đến cuối cùng nó thành ra nẻo sự chết.⚓
¹³ Dầu trong lúc cười cợt lòng vẫn buồn thảm;
Và cuối cùng sự vui, ấy là điều sầu não.
¹⁴ Lòng kẻ nào lìa xa Đức Chúa Trời sẽ được no nê sự kết quả của mình;
Còn người lành nhờ chính mình mà được thỏa nguyện.
¹⁵ Kẻ ngu dốt tin hết mọi lời;
Nhưng người khôn khéo xem xét các bước mình.
¹⁶ Người khôn ngoan sợ và tránh khỏi điều ác;
Song kẻ ngu muội ở xấc xược, và có lòng cậy mình.
¹⁷ Người nóng nảy làm điên làm dại;
Và kẻ toan mưu ác bị ghét.
¹⁸ Kẻ ngu muội được sự điên dại làm cơ nghiệp;
Song người khôn ngoan được đội mão triều thiên bằng tri thức.
¹⁹ Người ác phục trước mặt người thiện;
Và kẻ dữ cúi lạy ở ngoài cửa người công bình.
²⁰ Người nghèo khó dầu láng giềng cũng ghét bỏ;
Nhưng bằng hữu của người giàu thì nhiều thay.
²¹ Ai khinh bỉ kẻ lân cận mình phạm tội;
Còn ai thương xót người khốn khó lấy làm có phước thay.
²² Kẻ toan mưu ác há chẳng lầm lạc sao?
Còn nhân từ và chân thật thuộc về người toan mưu thiện.
²³ Trong các thứ công việc đều có ích lợi;
Nhưng miệng nói nhiều chỉ dẫn đến sự thiếu thốn.
²⁴ Giàu có là mão triều thiên cho người khôn ngoan;
Còn điên cuồng của kẻ ngây dại chỉ là điên cuồng.
²⁵ Kẻ làm chứng chân thật giải cứu linh hồn người ta;
Song kẻ nào nói dối gây sự phỉnh gạt.
²⁶ Trong sự kính sợ Đức Giê-hô-va có nơi nương cậy vững chắc;
Và con cái Ngài sẽ được một nơi ẩn núp.
²⁷ Sự kính sợ Đức Giê-hô-va vốn một nguồn sự sống,
Đặng khiến người ta tránh khỏi bẫy sự chết.
²⁸ Dân sự đông đảo, ấy là sự vinh hiển của vua;
Còn dân sự ít, ấy khiến cho quan tướng bị bại.
²⁹ Kẻ nào chậm nóng giận có thông sáng lớn;
Nhưng ai hay nóng nảy tôn lên sự điên cuồng.
³⁰ Lòng bình tịnh là sự sống của thân thể;
Còn sự ghen ghét là đồ mục của xương cốt.
³¹ Kẻ hà hiếp người nghèo khổ làm nhục Đấng tạo hóa mình;
Còn ai thương xót người bần cùng tôn trọng Ngài.
³² Kẻ ác bị đánh đổ trong sự gian ác mình;
Nhưng kẻ công bình vẫn có nơi nương cậy, dầu trong khi chết.
³³ Sự khôn ngoan ở tại lòng người thông sáng;
Còn điều ở trong lòng kẻ ngu muội được lộ ra.
³⁴ Sự công bình làm cho nước cao trọng;
Song tội lỗi là sự hổ thẹn cho các dân tộc.
³⁵ Vua làm ơn cho tôi tớ nào ăn ở khôn sáng;
Nhưng cơn thạnh nộ vua nổi nghịch cùng kẻ gây sự hổ thẹn.

14

¹Người đàn bà khôn ngoan xây dựng nhà mình,
Nhưng phụ nữ ngu dại lấy tay phá hủy nó.
²Người nào sống ngay thẳng kính sợ CHÚA,
Người nào theo đường lối quỷ quyệt khinh bỉ Ngài.
³Trong miệng kẻ ngu dại có cây roi dành cho kẻ kiêu ngạo,
Nhưng môi người khôn ngoan gìn giữ người.
⁴Nơi nào không có trâu bò thì máng cỏ cũng trống không;
Nhưng sức bò đực đem hoa lợi đến.⚓
⁵Nhân chứng thành thật không gian dối,
Nhưng nhân chứng giả thốt ra sự dối trá.
⁶Kẻ nhạo báng tìm kiếm khôn ngoan nhưng không thấy;
Còn sự hiểu biết đến dễ dàng với người sáng suốt.
⁷Hãy tránh mặt người ngu dại,
Vì con sẽ không học được lời⚓ tri thức.
⁸Sự khôn ngoan của người khôn khéo là hiểu biết đường lối mình;
Sự ngu xuẩn của kẻ ngu dại là sự lừa gạt.
⁹Kẻ ngu dại chế nhạo tế lễ chuộc lỗi,
Nhưng giữa vòng người ngay thẳng có ơn Đức Chúa Trời.
¹⁰Chỉ có lòng mình hiểu được sự cay đắng của linh hồn mình,
Và người ngoài không thể chia sẻ niềm vui của nó.
¹¹Nhà của kẻ ác sẽ bị phá hủy,
Nhưng trại người ngay thẳng sẽ phát đạt.
¹²Có một con đường dường như chính đáng cho loài người,
Nhưng cuối cùng là con đường sự chết.
¹³Dù trong lúc cười lòng vẫn có thể buồn,
Và cuối cùng của cuộc vui là sự sầu khổ.
¹⁴Lòng gian tà sẽ bị báo trả theo đường lối nó,
Nhưng người thiện nhận phần thưởng theo công việc mình.
¹⁵Người đơn sơ tin cậy mọi lời nói,
Nhưng người khôn khéo xem xét bước đường mình.
¹⁶Người khôn ngoan sợ và tránh điều ác,
Nhưng kẻ ngu dại thì kiêu căng và thiếu thận trọng.
¹⁷Người nóng tính hành động ngu dại;
Và kẻ mưu mô sẽ bị ghét.
¹⁸Kẻ ngu dại thừa hưởng sự ngu xuẩn
Nhưng người khôn khéo được đội mão tri thức.
¹⁹Kẻ ác sẽ phải quỳ lạy trước mặt người thiện,
Và người gian ác cúi đầu ở trước cổng người công chính.
²⁰Một người nghèo, ngay cả người láng giềng cũng ghét;
Nhưng người giàu thì có nhiều người yêu thương.
²¹Người nào khinh kẻ láng giềng là người phạm tội,
Nhưng phước thay cho người nhân từ với kẻ nghèo khó.
²²Không phải những kẻ mưu toan việc ác sẽ lầm lạc sao?
Nhưng những người mưu tính điều thiện sẽ được tình yêu thương và trung tín.
²³Mọi lao động đều đem lại lợi ích,
Nhưng lời nói suông chỉ dẫn đến nghèo khổ.
²⁴Mão của người khôn ngoan là sự giàu có của họ,
Nhưng sự ngu xuẩn của kẻ ngu dại vẫn là ngu xuẩn.
²⁵Một nhân chứng thành thật cứu mạng sống,⚓
Nhưng ai nói dối là kẻ lừa gạt.
²⁶Trong sự kính sợ CHÚA có lòng tin tưởng chắc chắn,
Và con cái người được nơi trú ẩn.
²⁷Sự kính sợ CHÚA là nguồn sự sống,
Để tránh cạm bẫy sự chết.
²⁸Dân cư đông đúc là sự vinh quang của vua;
Thiếu dân hoàng tử cũng sụp đổ.
²⁹Người chậm nóng giận có nhiều sáng suốt;
Nhưng người hay nóng tính bày tỏ sự điên rồ.
³⁰Tấm lòng bình an là sự sống của thể xác;
Nhưng ghen ghét làm xương cốt mục nát.
³¹Người nào áp bức người nghèo làm nhục Đấng Tạo Hóa mình;
Còn ai làm ơn cho người nghèo tôn trọng Ngài.
³²Kẻ ác sẽ sụp đổ vì hành vi ác của mình,
Nhưng người công chính dù trong cái chết cũng có nơi trú ẩn.
³³Khôn ngoan ở trong lòng người sáng suốt;
Còn điều ở bên trong kẻ ngu dại cũng bị tiết lộ.⚓
³⁴Sự công chính tôn cao một quốc gia;
Nhưng tội lỗi gây điều sỉ nhục cho bất cứ một dân tộc nào.
³⁵Tôi tớ khôn ngoan được ơn của vua,
Nhưng cơn giận dữ của vua dành cho kẻ hành động xấu hổ.