1 Châm-ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, Vua Y-sơ-ra-ên:⚓ 2 Đặng khiến cho người ta hiểu biết sự khôn ngoan và điều khuyên dạy, Cùng phân biệt các lời thông sáng; 3 Để nhận lãnh điều dạy dỗ theo sự khôn ngoan, Sự công bình, lý đoán, và sự chánh trực; 4 Hầu cho người ngu dốt được sự khôn khéo, Gã trai trẻ được sự tri thức và sự dẽ dặt. 5 Kẻ khôn sẽ nghe và thêm lên sự học vấn, Người thông sáng sẽ được rộng mưu trí, 6 Để hiểu biết châm ngôn, thí dụ, Và lời của người khôn ngoan, cùng câu đố nhiệm của họ.
7 Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự tri thức; Còn kẻ ngu muội khinh bỉ sự khôn ngoan và lời khuyên dạy.⚓ 8 Hỡi con, hãy nghe lời khuyên dạy của cha, Chớ bỏ phép tắc của mẹ con; 9 Vì ấy sẽ như một dây hoa trên đầu con, Giống như những vòng đeo quanh cổ của con.
Khuyên trốn hội gian ác
10 Hỡi con, nếu kẻ tội nhân kiếm thế quyến dụ con, Chớ khứng theo. 11 Nếu chúng nó nói: “Hãy đến cùng chúng ta, phục rình làm đổ huyết người, Núp đợi hại vô cớ kẻ chẳng tội; 12 Chúng ta sẽ nuốt sống chúng nó như Âm phủ, Và còn nguyên vẹn như kẻ xuống mồ mả; 13 Chúng ta sẽ được các thứ của báu, Chất đầy nhà chúng ta những của cướp; 14 Hãy lấy phần ngươi với chúng ta, Chúng ta cả thảy sẽ có một túi bạc mà thôi.” 15 Hỡi con, đừng đi đường cùng chúng nó; Hãy cầm giữ chân con, chớ vào lối của họ; 16 Vì chân chúng nó chạy đến sự ác, Lật đật làm đổ huyết ra. 17 Vì giăng lưới ra trước mặt các loài có cánh Lấy làm luống công thay; 18 Chánh những người ấy thật phục mưu làm đổ huyết mình ra, Và núp rình hại mạng sống mình. 19 Đó là đường của những kẻ tham lợi bất nghĩa; Lợi như thể đoạt lấy mạng sống của kẻ được nó.
Giảng về sự khôn ngoan
20 Sự khôn ngoan hô lên ngoài đường, Cất tiếng dội ra nơi phố chợ;⚓ 21 Khôn ngoan kêu la ở đầu đường rộn rực ồn ào; Tại cửa thành, và nội trong thành, người phán lời mình ra, 22 Mà rằng: Hỡi kẻ ngu dốt, các ngươi sẽ mến sự ngu dại cho đến bao giờ? Kẻ nhạo báng sẽ ưa sự nhạo báng, Và kẻ dại dột sẽ ghét sự tri thức cho đến chừng nào? 23 Nhân vì ta trách các ngươi, các ngươi khá trở lại; Kìa, ta sẽ đổ thần linh ta trên các ngươi; Ta sẽ làm cho các ngươi biết những lời của ta. 24 Bởi vì ta kêu gọi, mà các ngươi không khứng nghe, Ta giơ tay ta ra, lại chẳng có ai chú ý; 25 Nhưng các ngươi đã bỏ hết lời khuyên dạy ta, Không chịu lời quở trách ta; 26 Nên trong lúc các ngươi bị tai nạn, ta cũng sẽ chê cười, Khi sự sợ hãi giáng cho các ngươi, ắt ta sẽ nhạo báng; 27 Khi sự sợ hãi các ngươi xảy đến thình lình như gió bão, Tai nạn xông vào các ngươi như cơn trốt, Và sự ngặt nghèo, khốn cực giáng trên các ngươi. 28 Bấy giờ chúng nó sẽ kêu cầu cùng ta, nhưng ta sẽ không đáp lời; Sáng sớm chúng nó sẽ tìm ta, nhưng không gặp được. 29 Ấy bởi vì chúng nó ghét sự hiểu biết, Không chọn lấy sự kính sợ Đức Giê-hô-va, 30 Cũng không muốn theo sự khuyên dạy ta, Và chê bai các lời quở trách ta; 31 Vì vậy chúng nó sẽ ăn bông trái của đường lối mình, Và được no nê mưu chước của mình riêng. 32 Vì sự bội nghịch của kẻ ngu dốt sẽ giết chúng nó, Và sự yên ổn của kẻ dại dột sẽ làm hại cho chúng nó. 33 Nhưng ai khứng nghe ta ắt sẽ ở an nhiên vô sự, Được bình tịnh, không sợ tai họa nào.
1
Paaj lug muaj nqes
1Cov lug nuav yog Tavi tug tub Xalaumoo kws yog cov Yixayee tug vaajntxwv le paaj lug 2ua kuas tau tswvyim hab paub kevcai ua neej, hab to taub tej lug txawj ntse, 3khaws tej lug qhuab qha kws qha kev thoob tswb to nrog hab kev txav txem ncaaj hab kev ua ncaaj hab qhov kws ua ncaaj nruab nraab, 4muab txujkev thoob tswb to nrog rua tug kws tsw paub qaabhau, muab kev txawj ntse hab kev paub txhwj paub txhua rua tug hluas. 5Tug txawj ntse tau nov hab tsaav kev paub rua nwg, hab tug kws thoob tswb to nrog yuav tau peevxwm ua num, 6sub txhad nkaag sab paaj lug pev lug, hab nkaag sab cov txawj ntse tej lug hab tej txhaj mim txwv. 7Qhov kws fwm hab paub ntshai Yawmsaub yog lub hauv paug txawj ntse, tug ruag yeej saib tsw taug tswvyim hab tej lug qhuab qha.
Ntuag cov hluas
8Kuv tub 'e, ca le noog koj txwv tej lug qhuab qha, hab tsw xob muab koj nam tej lug qha tso tseg, 9tsua qhov tej lug hov yog lub mom paaj ntoos zoo nkauj sau koj taubhau hab yog tej saw nyaj ntawm koj cej daab. 10Kuv tub 'e, yog tej tuabneeg muaj txem ntxag koj, tsw xob yeem moog. 11Yog puab has tas, “Nrug peb moog, ca peb moog zuv kev tog tua tuabneeg, ca peb moog zuv kev tog tug kws tsw ua txhum muab ntaus ua sw. 12Ca peb muab nwg nqog caj yaam le tub tuag teb, hab nqog kheej ib yaam le puab cov kws nqeg rua huv qhov tuag. 13Peb yuav tau tej hov txhua chaw tswm txaj txhua yaam, peb yuav muab tej kws peb txeeb tau lug ntim puv nkaus huv peb tej tsev. 14Koj ca le nrug peb koom, peb suavdawg yuav koom ib lub naas nyaj.” 15Kuv tub 'e, tsw xob nrug puab moog, yuav tsum tswj koj txhais kwtaw ntawm puab txujkev, 16tsua qhov puab txhais kwtaw dha moog ua phem, hab puab maaj nroog moog txuv luas lug ntshaav. 17Cuab vaag rua noog pum yeej tsw tau qaabhau. 18Tassws cov tuabneeg nuav nyaag zuv tog puab tug kheej le ntshaav, hab zuv kev txuv puab txujsa. 19Txhua tug kws ua nruj ua tswv es tau nyaj txag yeej yuav zoo le nuav, tej nyaj txag hov yuav rov txuv puab txujsa.
Tswvyim nqua hu
20Tswvyim hu nrov nrov ntawm tej kev, nwg tsaa suab hu ntawm tshaav puam. 21Nwg tuaj sau tej ntsaa loog hu hab pav ntawm rooj loog kws nkaag rua huv lub nroog, has tas 22“Mej cov kws tsw thoob tswb 'e, mej yuav nyam txujkev tsw thoob tswb moog ntev le caag? Hab cov kws thuaj luas yuav zoo sab thuaj moog ntev le caag? Hab cov kws ruag yuav ntxub kev txawj ntse ntev le caag? 23Mej ca le tig qhov ntsej noog kuv tej lug qhuab ntuag. Saib maj, kuv yuav nchuav tej kws kuv xaav huv lub sab rua mej, kuv yuav muab kuv tej lug qha tseeb rua mej. 24Kuv tub hu los mej tsw yeem noog, kuv tub cev teg los tsw muaj leejtwg quav ntsej, 25hab mej tsw yeem txais yuav kuv tej lug taw qha, hab tsw yeem yuav kuv tej lug qhuab ntuag hlo le. 26Vem le nuav kuv yuav luag qhov kws mej raug kev puam tsuaj, hab kuv yuav luag rua thaus kws mej ntshai raag zum zawg, 27hab thaus kev ntshai raag lug raug mej zoo yaam nkaus le cua daaj cua dub, hab kev puam tsuaj lug raug mej yaam le khaub zeeg cua, hab thaus kev txom nyem kev nyuaj sab lug raug mej. 28Mas puab yuav thov kuv los kuv yuav tsw teb. Puab yuav swv zug nrhav kuv tassws nrhav tsw tau. 29Vem puab ntxub kev txawj ntse hab tsw xaiv yuav qhov kws fwm hab paub ntshai Yawmsaub, 30hab puab tsw yuav kuv tej lug taw qha hlo le hab saib tsw taug kuv tej lug qhuab ntuag huvsw, 31vem le nuav puab yuav saws lawv le tej kws puab ua, hab puab tej tswvyim ua phem rua luas yuav rov raug puab pov khawv nkaus. 32Cov tuabneeg tsw thoob tswb raug tua vem yog puab tsw quav ntsej tej lug qha, hab cov tuabneeg ruag raug puam tsuaj vem yog ua laag ua taa. 33Tassws tug kws noog kuv yuav nyob tso sab plhuav, hab yuav nyob kaaj sab lug tsw txhawj tsw ntshai ib yaam kev phem hlo le.”