1 Châm-ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, Vua Y-sơ-ra-ên:⚓ 2 Đặng khiến cho người ta hiểu biết sự khôn ngoan và điều khuyên dạy, Cùng phân biệt các lời thông sáng; 3 Để nhận lãnh điều dạy dỗ theo sự khôn ngoan, Sự công bình, lý đoán, và sự chánh trực; 4 Hầu cho người ngu dốt được sự khôn khéo, Gã trai trẻ được sự tri thức và sự dẽ dặt. 5 Kẻ khôn sẽ nghe và thêm lên sự học vấn, Người thông sáng sẽ được rộng mưu trí, 6 Để hiểu biết châm ngôn, thí dụ, Và lời của người khôn ngoan, cùng câu đố nhiệm của họ.
7 Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự tri thức; Còn kẻ ngu muội khinh bỉ sự khôn ngoan và lời khuyên dạy.⚓ 8 Hỡi con, hãy nghe lời khuyên dạy của cha, Chớ bỏ phép tắc của mẹ con; 9 Vì ấy sẽ như một dây hoa trên đầu con, Giống như những vòng đeo quanh cổ của con.
Khuyên trốn hội gian ác
10 Hỡi con, nếu kẻ tội nhân kiếm thế quyến dụ con, Chớ khứng theo. 11 Nếu chúng nó nói: “Hãy đến cùng chúng ta, phục rình làm đổ huyết người, Núp đợi hại vô cớ kẻ chẳng tội; 12 Chúng ta sẽ nuốt sống chúng nó như Âm phủ, Và còn nguyên vẹn như kẻ xuống mồ mả; 13 Chúng ta sẽ được các thứ của báu, Chất đầy nhà chúng ta những của cướp; 14 Hãy lấy phần ngươi với chúng ta, Chúng ta cả thảy sẽ có một túi bạc mà thôi.” 15 Hỡi con, đừng đi đường cùng chúng nó; Hãy cầm giữ chân con, chớ vào lối của họ; 16 Vì chân chúng nó chạy đến sự ác, Lật đật làm đổ huyết ra. 17 Vì giăng lưới ra trước mặt các loài có cánh Lấy làm luống công thay; 18 Chánh những người ấy thật phục mưu làm đổ huyết mình ra, Và núp rình hại mạng sống mình. 19 Đó là đường của những kẻ tham lợi bất nghĩa; Lợi như thể đoạt lấy mạng sống của kẻ được nó.
Giảng về sự khôn ngoan
20 Sự khôn ngoan hô lên ngoài đường, Cất tiếng dội ra nơi phố chợ;⚓ 21 Khôn ngoan kêu la ở đầu đường rộn rực ồn ào; Tại cửa thành, và nội trong thành, người phán lời mình ra, 22 Mà rằng: Hỡi kẻ ngu dốt, các ngươi sẽ mến sự ngu dại cho đến bao giờ? Kẻ nhạo báng sẽ ưa sự nhạo báng, Và kẻ dại dột sẽ ghét sự tri thức cho đến chừng nào? 23 Nhân vì ta trách các ngươi, các ngươi khá trở lại; Kìa, ta sẽ đổ thần linh ta trên các ngươi; Ta sẽ làm cho các ngươi biết những lời của ta. 24 Bởi vì ta kêu gọi, mà các ngươi không khứng nghe, Ta giơ tay ta ra, lại chẳng có ai chú ý; 25 Nhưng các ngươi đã bỏ hết lời khuyên dạy ta, Không chịu lời quở trách ta; 26 Nên trong lúc các ngươi bị tai nạn, ta cũng sẽ chê cười, Khi sự sợ hãi giáng cho các ngươi, ắt ta sẽ nhạo báng; 27 Khi sự sợ hãi các ngươi xảy đến thình lình như gió bão, Tai nạn xông vào các ngươi như cơn trốt, Và sự ngặt nghèo, khốn cực giáng trên các ngươi. 28 Bấy giờ chúng nó sẽ kêu cầu cùng ta, nhưng ta sẽ không đáp lời; Sáng sớm chúng nó sẽ tìm ta, nhưng không gặp được. 29 Ấy bởi vì chúng nó ghét sự hiểu biết, Không chọn lấy sự kính sợ Đức Giê-hô-va, 30 Cũng không muốn theo sự khuyên dạy ta, Và chê bai các lời quở trách ta; 31 Vì vậy chúng nó sẽ ăn bông trái của đường lối mình, Và được no nê mưu chước của mình riêng. 32 Vì sự bội nghịch của kẻ ngu dốt sẽ giết chúng nó, Và sự yên ổn của kẻ dại dột sẽ làm hại cho chúng nó. 33 Nhưng ai khứng nghe ta ắt sẽ ở an nhiên vô sự, Được bình tịnh, không sợ tai họa nào.
1
Paj lug muaj nqes
1Cov lus no yog Davi tus tub Xalaumoo uas yog cov Yixayee tus vajntxwv li paj lug 2ua kom tau tswvyim thiab paub kevcai ua neej, thiab to taub tej lus txawj ntse, 3khaws tej lus qhuab qhia uas qhia kev thoob tsib to nrog thiab kev txiav txim ncaj thiab kev ua ncaj thiab qhov uas ua ncaj nruab nrab, 4muab txojkev thoob tsib to nrog rau tus uas tsis paub qabhau, muab kev txawj ntse thiab kev paub txhij paub txhua rau tus hluas. 5Tus txawj ntse tau hnov thiab tsav kev paub rau nws, thiab tus uas thoob tsib to nrog yuav tau peevxwm ua haujlwm, 6kom thiaj nkag siab paj lug piv lus, thiab nkag siab cov txawj ntse tej lus thiab tej txhiaj txhais. 7Qhov uas hwm thiab paub ntshai Yawmsaub yog lub hauv paus txawj ntse, tus ruam yeej saib tsis taus tswvyim thiab tej lus qhuab qhia.
Ntuas cov hluas
8Kuv tub 'e, cia li mloog koj txiv tej lus qhuab qhia, thiab tsis txhob muab koj niam tej lus qhia tso tseg, 9rau qhov tej lus ntawd yog lub mom paj ntoos zoo nkauj saum koj taubhau thiab yog tej saw nyiaj ntawm koj caj dab. 10Kuv tub 'e, yog tej neeg muaj txim ntxias koj, tsis txhob yeem mus. 11Yog lawv hais tias, “Nrog peb mus, cia peb mus zov kev tos tua neeg, cia peb mus zov kev tos tus uas tsis ua txhaum muab ntaus ua si. 12Cia peb muab nws nqos ciaj yam li tub tuag teb, thiab nqos kheej ib yam li lawv cov uas nqes rau hauv qhov tuag. 13Peb yuav tau tej qhov txhia chaw tsim txiaj txhua yam, peb yuav muab tej uas peb txeeb tau los ntim puv nkaus hauv peb tej tsev. 14Koj cia li nrog peb koom, peb sawvdaws yuav koom ib lub hnab nyiaj.” 15Kuv tub 'e, tsis txhob nrog lawv mus, yuav tsum tswj koj txhais kotaw ntawm lawv txojkev, 16rau qhov lawv txhais kotaw dhia mus ua phem, thiab lawv maj nroos mus txov luag los ntshav. 17Cuab vas rau noog pom yeej tsis tau qabhau. 18Tiamsis cov neeg no nyas zov tos lawv tus kheej li ntshav, thiab zov kev txov lawv txojsia. 19Txhua tus uas ua nruj ua tsiv es tau nyiaj txiag yeej yuav zoo li no, tej nyiaj txiag ntawd yuav rov txov lawv txojsia.
Tswvyim nqua hu
20Tswvyim hu nrov nrov ntawm tej kev, nws tsa suab hu ntawm tshav puam. 21Nws tuaj saum tej ntsa loog hu thiab piav ntawm rooj loog uas nkag rau hauv lub nroog, hais tias 22“Nej cov uas tsis thoob tsib 'e, nej yuav nyiam txojkev tsis thoob tsib mus ntev li cas? Thiab cov uas thuam luag yuav zoo siab thuam mus ntev li cas? Thiab cov uas ruam yuav ntxub kev txawj ntse ntev li cas? 23Nej cia li tig pob ntseg mloog kuv tej lus qhuab ntuas. Saib maj, kuv yuav nchuav tej uas kuv xav hauv lub siab rau nej, kuv yuav muab kuv tej lus qhia tseeb rau nej. 24Kuv twb hu los nej tsis yeem mloog, kuv twb cev tes los tsis muaj leejtwg quav ntsej, 25thiab nej tsis yeem txais yuav kuv tej lus taw qhia, thiab tsis yeem yuav kuv tej lus qhuab ntuas kiag li. 26Vim li no kuv yuav luag qhov uas nej raug kev puam tsuaj, thiab kuv yuav luag rau thaum uas nej ntshai ras zom zaws, 27thiab thaum kev ntshai ras los raug nej zoo yam nkaus li cua daj cua dub, thiab kev puam tsuaj los raug nej yam li khaub zeeg cua, thiab thaum kev txom nyem kev nyuaj siab los raug nej. 28Mas lawv yuav thov kuv los kuv yuav tsis teb. Lawv yuav siv zog nrhiav kuv tiamsis nrhiav tsis tau. 29Vim lawv ntxub kev txawj ntse thiab tsis xaiv yuav qhov uas hwm thiab paub ntshai Yawmsaub, 30thiab lawv tsis yuav kuv tej lus taw qhia kiag li thiab saib tsis taus kuv tej lus qhuab ntuas huvsi, 31vim li no lawv yuav saws raws li tej uas lawv ua, thiab lawv tej tswvyim ua phem rau luag yuav rov raug lawv pov khawv nkaus. 32Cov neeg tsis thoob tsib raug tua vim yog lawv tsis quav ntsej tej lus qhia, thiab cov neeg ruam raug puam tsuaj vim yog ua lag ua ta. 33Tiamsis tus uas mloog kuv yuav nyob tso siab plhuav, thiab yuav nyob kaj siab lug tsis txhawj tsis ntshai ib yam kev phem kiag li.”