1 Châm-ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, Vua Y-sơ-ra-ên:⚓ 2 Đặng khiến cho người ta hiểu biết sự khôn ngoan và điều khuyên dạy, Cùng phân biệt các lời thông sáng; 3 Để nhận lãnh điều dạy dỗ theo sự khôn ngoan, Sự công bình, lý đoán, và sự chánh trực; 4 Hầu cho người ngu dốt được sự khôn khéo, Gã trai trẻ được sự tri thức và sự dẽ dặt. 5 Kẻ khôn sẽ nghe và thêm lên sự học vấn, Người thông sáng sẽ được rộng mưu trí, 6 Để hiểu biết châm ngôn, thí dụ, Và lời của người khôn ngoan, cùng câu đố nhiệm của họ.
7 Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự tri thức; Còn kẻ ngu muội khinh bỉ sự khôn ngoan và lời khuyên dạy.⚓ 8 Hỡi con, hãy nghe lời khuyên dạy của cha, Chớ bỏ phép tắc của mẹ con; 9 Vì ấy sẽ như một dây hoa trên đầu con, Giống như những vòng đeo quanh cổ của con.
Khuyên trốn hội gian ác
10 Hỡi con, nếu kẻ tội nhân kiếm thế quyến dụ con, Chớ khứng theo. 11 Nếu chúng nó nói: “Hãy đến cùng chúng ta, phục rình làm đổ huyết người, Núp đợi hại vô cớ kẻ chẳng tội; 12 Chúng ta sẽ nuốt sống chúng nó như Âm phủ, Và còn nguyên vẹn như kẻ xuống mồ mả; 13 Chúng ta sẽ được các thứ của báu, Chất đầy nhà chúng ta những của cướp; 14 Hãy lấy phần ngươi với chúng ta, Chúng ta cả thảy sẽ có một túi bạc mà thôi.” 15 Hỡi con, đừng đi đường cùng chúng nó; Hãy cầm giữ chân con, chớ vào lối của họ; 16 Vì chân chúng nó chạy đến sự ác, Lật đật làm đổ huyết ra. 17 Vì giăng lưới ra trước mặt các loài có cánh Lấy làm luống công thay; 18 Chánh những người ấy thật phục mưu làm đổ huyết mình ra, Và núp rình hại mạng sống mình. 19 Đó là đường của những kẻ tham lợi bất nghĩa; Lợi như thể đoạt lấy mạng sống của kẻ được nó.
Giảng về sự khôn ngoan
20 Sự khôn ngoan hô lên ngoài đường, Cất tiếng dội ra nơi phố chợ;⚓ 21 Khôn ngoan kêu la ở đầu đường rộn rực ồn ào; Tại cửa thành, và nội trong thành, người phán lời mình ra, 22 Mà rằng: Hỡi kẻ ngu dốt, các ngươi sẽ mến sự ngu dại cho đến bao giờ? Kẻ nhạo báng sẽ ưa sự nhạo báng, Và kẻ dại dột sẽ ghét sự tri thức cho đến chừng nào? 23 Nhân vì ta trách các ngươi, các ngươi khá trở lại; Kìa, ta sẽ đổ thần linh ta trên các ngươi; Ta sẽ làm cho các ngươi biết những lời của ta. 24 Bởi vì ta kêu gọi, mà các ngươi không khứng nghe, Ta giơ tay ta ra, lại chẳng có ai chú ý; 25 Nhưng các ngươi đã bỏ hết lời khuyên dạy ta, Không chịu lời quở trách ta; 26 Nên trong lúc các ngươi bị tai nạn, ta cũng sẽ chê cười, Khi sự sợ hãi giáng cho các ngươi, ắt ta sẽ nhạo báng; 27 Khi sự sợ hãi các ngươi xảy đến thình lình như gió bão, Tai nạn xông vào các ngươi như cơn trốt, Và sự ngặt nghèo, khốn cực giáng trên các ngươi. 28 Bấy giờ chúng nó sẽ kêu cầu cùng ta, nhưng ta sẽ không đáp lời; Sáng sớm chúng nó sẽ tìm ta, nhưng không gặp được. 29 Ấy bởi vì chúng nó ghét sự hiểu biết, Không chọn lấy sự kính sợ Đức Giê-hô-va, 30 Cũng không muốn theo sự khuyên dạy ta, Và chê bai các lời quở trách ta; 31 Vì vậy chúng nó sẽ ăn bông trái của đường lối mình, Và được no nê mưu chước của mình riêng. 32 Vì sự bội nghịch của kẻ ngu dốt sẽ giết chúng nó, Và sự yên ổn của kẻ dại dột sẽ làm hại cho chúng nó. 33 Nhưng ai khứng nghe ta ắt sẽ ở an nhiên vô sự, Được bình tịnh, không sợ tai họa nào.
1
Tej Pajlug no Muaj Nujnqis
1Tej pajlug no yog Vajntxwv Daviv tus tub Xalumoos uas ua vajntxwv kav haivneeg Yixalayees tej pajlug. 2Tej no yuav pab kom yus paub hais tias lub tswvyim thiab tej lus qhuab ntuas zoo li cas, thiab yuav pab kom totaub tej ntsiab lus uas tob tob. 3Yuav qhia yus paub ua neej ntse ntsuav, paub ua neeg siab dawb siab zoo, paub ua qhov ncaj ncees, thiab ua raws kev raws cai. 4Yuav pab tau tus uas tsis thoob tsib to nrog txawj ntse tuaj thiab yuav qhia cov tub hluas paub ua neej. 5Yuav tsav tswvyim rau cov neeg uas twb txawj ntse lawm, yuav taw kev rau cov neeg uas kawm ntaub kawm ntawv 6kom lawv paub txhais tej pajlug lub ntsiab thiab totaub tej zaj uas cov neeg txawj ntse hais.
Tej lus Qhuab Ntuas Cov Tub Hluas
7Tus uas hwm tus TSWV, tus ntawd thiaj yog tus uas muaj kev txawj ntse. Cov neeg ruam nyiam thuam lub tswvyim thiab tsis kawm txuj kawm ci. 8Metub, cia li ua tib zoo mloog tej lus uas koj niam thiab koj txiv qhuab qhia koj. 9Niam thiab txiv tej lus qhia yuav pab kom koj paub ua lub neej zoo ib yam li cev zam uas ua rau koj zoo nraug. 10Metub, thaum cov neeg siab phem tuaj yaum koj mus ua txhaum, koj tsis txhob nrog lawv mus. 11Yog lawv hais tias, “Cia li nrog peb mus, peb mus tos kev tua neeg! Peb cia li mus ntes tej neeg tsis muaj txim dabtsi los ntaus ua si! 12Thaum peb ntsib lawv, lawv tseem muaj sia nyob ncus plaws, tiamsis thaum peb mus dhau lawm, lawv yuav tu siav nrho. 13Peb yuav mus huab luag tej khoom muaj nqis thiab coj tej uas peb huab tau los khaws cia puv nkaus rau hauv peb tej tsev. 14Koj cia li nrog peb mus thiab koom nrog peb, peb yuav muab tej uas peb mus huab tau los ntawd sib faib.” 15Metub, koj tsis txhob nrog cov neeg zoo li ntawd ua ke. Koj yuav tsum khiav tawm ntawm lawv mus. 16Lawv cov ntawd tswj tsis tau lawv lub siab kom tsis txhob ua txhaum. Lawv npaj rawv yuav tua neeg xwb. 17Yog cuab tsig rau noog pom yeej tsis mag noog ib zaug li, 18tiamsis cov neeg uas cuab hlua tos lwm tus kev yog lawv cuab hlua tos lawv xwb, lawv yeej yuav tuag rau lawv lub vojhlua. 19Kev ua tubsab los kuj ib yam li ntawd, cov neeg uas ua nruj ua tsiv rau luag yog lawv txov lawv txojsia.
Lub Tswvyim Tej Lus Nqua Hu
20Cia li mloog! Tswvyim lub suab hu tom tej kev thiab tom tej kiab tej khw, 21thiab hu nrov ntxhe ntws tom tej roojvag nroog thiab txhua qhov chaw uas muaj neeg tuaj txoos ua ke hais tias, 22“Cov neeg ruam! Nej tseem yuav zoo siab ua neeg ruam li nej mus txog hnub twg? Nej yuav thuam kev txawj ntse mus txog thaum twg thiab? 23Nej tsis totaub li los? Cia li tig qhovntsej mloog thaum kuv ntuas nej, kuv yuav qhia tej lus zoo rau nej thiab yuav faib kuv tej tswvyim rau nej. 24Kuv twb hu nej thiab caw nej los mloog kuv hais lawm, tiamsis nej tsis tig qhovntsej mloog thiab tsis quavntsej kuv tej lus. 25Nej tsis khaws kuv tej lus qhia cia rau nruab siab, thiab tsis kam cia kuv qhuab ntuas nej. 26Yog li ntawd, thaum nej raug kev nyuaj siab ntxhov plawv kuv yuav tuaj dabros. 27Thaum nej txhawj ntshai thiab kev txomnyem los qhwv nkaus nej ib yam li nthwv cua daj cua dub ntsawj, ua rau nej raug mob ntsaj laws thiab raug kev txomnyem, kuv yuav tau zoo luag nej. 28Thaum ntawd nej yuav tsa ncauj hu xav tau tswvyim, tiamsis kuv yuav tsis teb nej. Nej nrhiav kuv rau txhua txoj xubke, tiamsis nej yuav nrhiav tsis pom kuv nyob qhov twg. 29Nej yeej ibtxwm tsis quavntsej tej kev txawj ntse thiab nej pheej tsis kam mloog tus TSWV tej lus li. 30Nej yeej tsis khaws kuv tej lus qhia cia, thiab thaum kuv qhuab ntuas nej, nej tsis quavntsej kuv tej lus hlo li. 31Vim li no nej yuav tau sau raws li tej uas nej tau ua los lawm, thiab nej tes haujlwm yuav ua rau nej dhuav. 32Tej neeg tsis paub qabhau tuag twb yog vim lawv tsis txais yuav lub tswvyim, thiab tej neeg ruam puastsuaj twb yog vim lawv tsis quavntsej kev txawj ntse. 33Tiamsis tus uas mloog kuv lus, tus ntawd yuav nyob khov kho thiab tso siab plhuav tsis ntshai ib yam dabtsi li.”